Հասարակություն 20:36 09/12/2019 Աշխարհում

Հայաստանում կյանքի տևողությունը աճել է 7.1 տարով. ՄԱԶԾ

Անհավասարությունը խորը արմատավորված է մեր հասարակությունների, տնտեսությունների և քաղաքականության մեջ։ Այս մասին մանրամասն ներկայացված է ՄԱԶԾ հայաստանյան գրասենյակի տարածած հաղորդագրության մեջ:

Չնայած այն էական ձեռքբերումներին, որ գրանցվել են առողջապահության, կրթության ոլորտներում, ինչպես նաև մարդկանց կենսամակարդակի բարձրացման մեջ, շատերի հիմնական կարիքները դեռ մնում են չլուծված՝ ազդելով հասարակությունների վրա և թուլացնելով մարդկանց վստահությունը կառավարության, տարբեր հաստատությունների և միմյանց հանդեպ։ Սակայն հնարավոր է դեռ գործել, որը կլինի ավելին, քան պարզապես վերաբաշխում, տնտեսական և քաղաքական ուժերի տարանջատում և տնտեսական հավասար մրցակցության ապահովում։

Անհրաժեշտ է իրականացնել շարունակական միջոցառումներ հիմնական կարիքները բավարարելու համար, միաժամանակ վերացնելով հաջորդ սերնդի մարդկային զարգացման անհավասարությունները: Սրանք են «Եկամտից առավել, միջինից առավել, առավել քան ներկան․ մարդկային զարգացման անհավասարությունները 21-րդ դարում» (Beyond income, beyond averages, beyond today: Inequalities in human development in the 21st century) խորագրով 2019թ․ Մարդկային զարգացման զեկույցի (ՄԶԶ) հիմնական բացահայտումները, որ ներկայացվեցին ՀՀ փոխվարչապետ Տիգրան Ավինյանի, Հայաստանում ՄԱԿ-ի մշտական համակարգող Շոմբի Շարփի, Հայաստանում ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի (ՄԱԶԾ) մշտական ներկայացուցիչ Դմիտրի Մարիյասինի, ինչպես նաև կառավարության, դիվանագիտական համայնքի, միջազգային կազմակերպությունների, քաղաքացիական հասարակության և լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների մասնակցությամբ։

«Իհարկե կա տնտեսական անհավասարություն, բայց կա նաև անհավասարություն մարդկային զարգացման հիմնական տարրերի մեջ, որոնցից են առողջությունը, կրթությունը, արժանապատվությունը և հարգանքը մարդու իրավունքների նկատմամբ։ Վերջիններս չեն կարող բացահայտվել հաշվի առնելով միայն առանձին եկամտային և հարստության անհավասարությունները։ Վերլուծությունը պետք է դիտարկի անհավասարության դրսևորումները ամբողջ բնակչության համար՝ տարբեր վայրերում և ժամանակի ընթացքում։ Եվ անհավասարության նոր դրսևորումները որոշիչ կլինեն այսօրվա երիտասարդների և նրանց երեխաների կյանքի համար, որոնք առնչվում են 21-րդ դարի երկու հիմնական մարտահրավերների հետ՝ կլիմայի փոփոխություն և տեխնոլոգիական փոխակերպումներ»,- ասաց Հայաստանում ՄԱԶԾ մշտական ներկայացուցիչ Դմիտրի Մարիյասինը։ 

2019թ․ ՄԶԶ-ն ներկայացնում է 2018թ․ Մարդկային զարգացման համաթիվը (ՄԶՀ) 189 երկրների և ՄԱԿ-ի կողմից ճանաչված տարածքների համար։ ՄԶՀ-ն ամփոփ միջոց է մարդկային զարգացման երեք հիմանական հարթություններում երկարաժամկետ առաջընթացը գնահատելու համար․ երկարատև և առողջ կյանք, որը չափվում է կյանքի տևողությամբ, գիտելիքի մատչելիություն և արժանապատիվ կենսամակարդակ։ Ճիշտ չէ համեմատել արժեքներն ու դասակարգումները նախկինում հրապարակված զեկույցների տվյալների հետ,  քանի որ հիմքում ընկած տվյալները փոփոխվում են, թարմացվում և հարմարեցվում նպատակակետերին: 

2018թ․ Հայաստանի ՄԶՀ-ի ցուցանիշը 0․760 է, որի շնորհիվ երկիրը դասակարգվում է մարդկային զարգացման բարձր սանդղակում՝ զբաղեցնելով 81-րդ տեղը 189 երկրների և տարածքների շարքում։ 1990-ից մինչև 2018թթ․, Հայաստանի ՄԶՀ-ի ցուցանիշը աճել է 0.633-ից մինչև 0.760, որը կազմում է 20 տոկոս աճ, կյանքի տևողությունը աճել է 7.1 տարով, ակնկալվող դպրոցական տարիներն աճել են 2.3 տարով, մինչդեռ երկրի  Համախառն ազգային եկամուտը մեկ շնչի հաշվով 1990-2018թթ․ ընթացքում աճել է մոտ 157․7 տոկոսով։

2018թ․ Հայաստանի 0.760 ՄԶՀ-ն բարձր է 0.750 միջին ցուցանիշ ունեցող այն երկրներից, որոնք գտնվում են մարդկային զարգացման բարձր սանդղակում և ցածր է 0.779 միջին արժեքից Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի երկրների համեմատ: Ադրբեջանը և Վրաստանը հանդիսանում են Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի այն երկրներից, որոնք մոտ են կանգնած Հայաստանի 2018թ․ ՄԶՀ դասակարգմանը և ունեն որոշ չափով նույնաքանակ բնակչություն:

Վերջիններս դասակարգվում են համապատասխանաբար 87-րդ և  70-րդ տեղերում: Թուրքիան և Իրանը դասակարգվում են 59-րդ և 65-րդ տեղերում, մինչդեռ Ռուսաստանի Դաշնությունը դասակարգվում է 49-րդ տեղում:

2010թ․-ին ներկայացվեց Անհավասարության շտկմամբ մարդկային զարգացման համաթիվը,  որը ՄԶՀ-ն  է՝ հանած անհավասարությունները։ Անհավասարության շտկմամբ մարդկային զարգացման համաթիվը Հայաստանի համար 2018թ․ կազմում է 0.685, արձանագրվել է 9.9 տոկոս կորուստ ՄԶՀ չափման ցուցանիշների բաշխման անհավասարության պատճառով: Ադրբեջանի և Վրաստանի մոտ արձանագրվել է համապատասխանաբար 9.4 և 12.0 տոկոսի կորուստ: Բարձր ՄԶՀ ունեցող երկրների միջին կորուստը անհավասարության հանման դեպքում 17.9 տոկոս է, իսկ Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի համար՝ 11․7 տոկոս:  

Վերարտադրողական առողջությանը, հզորացմանն ու տնտեսական գործունեությանը վերաբերող գենդերային անհավասարության տեսանկյունից Հայաստանի գենդերային անհավասարության համաթվի արժեքը կազմում է 0․259, որը 162 երկրների թվում 57-րդն է։ Խորհրդարանական տեղերի 18.1 տոկոսը կանայք են զբաղեցնում, իսկ չափահաս կանանց 96.9 տոկոսն առնվազն ստացել է միջնակարգ կրթություն՝ համեմատած տղամարդկանց 97.6 տոկոսի։ Յուրաքանչյուր 100,000 ծնունդի դիմաց 25.0 կին մահանում է հղիության հետ կապված բարդություններից, իսկ դեռահասների ծնելիության մակարդակը կազմում է 21.5 ծնունդ 15-19 տարեկան յուրաքանչյուր 1,000 կնոջ համար: Աշխատաշուկայում կանանց մասնակցությունը 49.6 տոկոս է, համեմատած տղամարդկանց 69.9 տոկոսի։ Ի համեմատություն՝ Ադրբեջանը և Վրաստանը  դասակարգման սանդղակում զբաղեցնում են համապատասխանաբար 70-րդ և  75-րդ տեղերը:

2018թ․ ՄԶՀ  համաշխարհային վարկանիշում առաջատար հնգյակը  կազմում են Նորվեգիան, Շվեյցարիան, Իռլանդիան, Գերմանիան և Հոնկոնգը։ Նվազագույն ՄԶՀ վարկանիշ ունեն Բուրունդին, Հարավային Սուդանը, Չադը, Կենտրոնական Աֆրիկայի Հանրապետությունը, և Նիգերը:

 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

13:25
Թաթոյան. Տավուշում տեղի ունեցողը որևէ առնչություն չունի պետական սահմանի դելիմիտացիայի կամ դեմարկացիայի հետ
Տավուշում տեղի ունեցողը որևէ առնչություն չունի պետական սահմանի դելիմիտացիայի կամ դեմարկացիայի հետ: Ահազանգում է Հայաստանի նախկին ՄԻՊ Արման...
Աղբյուր` Panorama.am
13:15
Այս տարի պարենային ապահովվածությունը ցորենի գծով իջնելու է 20 %-ից էլ ներքև, ինչը մարտահրավեր է. Աշոտ Հարությունյան
Սոցիալական ցանցերում օգտատերերը մտահոգություն են հայտնում, որ մեղմ ձմեռվա արդյունքում հանրապետությունում վնասված կիլինեն աշնանացան ցորենի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:02
Գլխիվայր շրջված մեքենաներ. Ինչ է կատարվում հանրապետության ճանապարհներին
Առատ տեղումներով պայմանավորված վթարային ու դժվարին իրավիճակ է  ստեղծվել հանրապետության ճանապարհներին։ ՆԳՆ փրկարար ծառայության...
Աղբյուր` Panorama.am
12:55
Շտապօգնության ավտոմեքենան արգելափակվել է ցեխակույտի մեջ
Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն  մարտի 19-ին, ժամը 08:12-ին ահազանգ է ստացվել, որ Կոտայքի մարզի Քանաքեռավան գյուղից դեպի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:49
Տեղի է ունեցել Փաշինյանի և ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի առանձնազրույցը
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը կառավարությունում հյուրընկալել է ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգին: Վարչապետի աշխատակազմից հայտնում են՝...
Աղբյուր` Panorama.am
12:38
Նիկոլ Փաշինյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել Վլադիմիր Պուտինին
 Նիկոլ Փաշինյանը շնորհավորական ուղերձ  է հղել Վլադիմիր Պուտինին՝ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի պաշտոնում վերընտրվելու առիթով:...
Աղբյուր` Panorama.am
12:22
Երևանում տրոլեյբուսը հայտնվել է հսկա փոսի մեջ
Երևանում տրոլեյբուսը հայտնվել է հսկա փոսի մեջ ու չի կարողանում շարժվել։ Ուղևորները ստիպված են եղել իջնել։ Դեպքի վայր է ժամանել փրկարար...
Աղբյուր` Panorama.am
12:10
Սերգեյ Խաչատրյանը, Անա Չումաչենկոն և մեծահամբավ այլ երաժիշտներ ընդգրկված են Խաչատրյանի անվան մրցույթի ժյուրիի կազմում
Արամ Խաչատրյանի անվան 20-րդ միջազգային մրցույթի ժյուրիի կազմում ընդգրկված են մեծահամբավ երաժիշտներ։ Հիշեցնենք, որ այս տարի մրցույթն անցկացվում է...
Աղբյուր` Panorama.am
12:10
Սերժ Սարգսյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել Վլադիմիր Պուտինին
ՀՀ երրորդ նախագահ, ՀՀԿ նախագահ Սերժ Սարգսյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել Վլադիմիր Պուտինին` ՌԴ նախագահի ընտրություններում համոզիչ հաղթանակի...
Աղբյուր` Panorama.am
11:13
Պետությունից մինչև ինքնապաշտպանական ջոկատներ. Վահե Հովհաննիսյան
«Մենք գտնվում ենք պետական համապարփակ աննորմալության փուլում, սրանից պետք է դուրս գալ»։
Աղբյուր` Panorama.am
11:06
Հայաստանին է մոտենում է հաջորդ ցիկլոնը
Հարավից հզոր ցիկլոնի ներթափանցմամբ պայմանավորված հանրապետության ամբողջ տարածքում դիտվել են առատ տեղումներ, Շիրակում, Լոռիում, Տավուշի...
Աղբյուր` Panorama.am
10:58
Առաջարկվում է երկրորդ Հ1 ստեղծել՝ հանրապետական հեռարձակման
«Նախագծով առաջարկվում է հանրային հեռարձակողին հնարավորություն տալ առանց լիցենզիայի և մրցույթի հանրային մուլտիպլեքսում ուեննալ ևս մեկ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:56
Եթե նույնիսկ արվի մի բան, որն ընկալեք ձեր դեմ, դա արտահայտում է ձեր լավագույն շահը. Փաշինյանը ալիևի լեզու է թափում
«Ես եկել եմ Ոսկեպար և Կիրանց, որովհետև սահմանագծման գործընթացը կարող է որոշակի խնդիրներ առաջացնել մեր որոշ բնակավայրերի համար, բայց մյուս...
Աղբյուր` Panorama.am
10:33
Աշխարհում վնասաբեր փոստային առաքումների քանակը նվազել է, ֆիշինգային գրոհներինը՝ ավելացել. «Կասպերսկի»
Գլոբալ փոստային տրաֆիկում սպամի միջին մասնաբաժինը 2023-ին նախորդ հաշվետու ժամանակաշրջանի համեմատ նվազել է 3,03 տ.կ.-ով և կազմել 45,60%: 2022-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
10:17
Եթե ճիշտ եմ հասկանում, «Պատիվ ունեմ» խմբակցությունը չի գրանցվել, որպեսզի քվորում չլինի. Ռուբինյան
Այսօր մեկնարկում է Ազգային ժողովի հերթական քառօրյան։ Սակայն քվորում չլինելու պատճառով, նիստը քիչ ուշ մեկնարկեց։ Նախ գրանցվեց 47 պատգամավոր,...
Աղբյուր` Panorama.am
10:11
Միքայել Վարդանյանը Մասիսին նվիրել է 117 մլն դրամ արժողությամբ աղբահավաք մեքենաներ և 230 աղբաման
Մասիս խոշորացված համայնքում աղբահանության խնդիրն ամբողջությամբ կլուծվի: Բարերար Միքայել Վարդանյանը համայնքին նվիրել է աղբատար մեքենա,...
Աղբյուր` Panorama.am
10:08
Մարդը ոնց կարող է նման սարսափելի մտքեր ունենա. Ալեքսանդր Չաուշյանը Կոնսերվատորիան տեղափոխելու մասին
«Ինձ համար շատ բարդ է հասկանալ, թե մարդը ոնց կարող է նման սարսափելի մտքեր ունենա։ Հետաքրքիր է՝ այդ մարդն ինչ է կերել, խմել, կամ միգուցե...
Աղբյուր` Panorama.am
09:50
Դիլիջանի ոլորանները փակ են բեռնատարների համար
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ։ Փակ են Արագածոտնի մարզում...
Աղբյուր` Panorama.am
09:49
«Ժողովուրդ». Ալեն Սիմոնյանը պետբյուջեի հաշվին քավորին Փարիզ է տարել
«Ժողովուրդ» օրաթերթը գրում է․ «ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանն իր որդու քավորին, որը խոշոր գործարար է ներկայանում, դասավորել է...
Աղբյուր` Panorama.am
09:47
«Ժողովուրդ». Փաշինյանի այցին հնարավոր է հաջորդի Շիրակի մարզպետ Մուշեղ Մուրադյանի պաշտոնանկությունը
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթի տեղեկություններով՝ այս շաբաթվա վերջին Նիկոլ Փաշինյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
09:45
«Փաստ». «Փողի խնդիր չունեն», բայց գնում են հարկերը և տուրքերը բարձրացնելու կամ նորերը սահմանելու ճանապարհով
«Փաստ» թերթը գրում է. «Դեռ նախորդ տարվանից փորձագետները պնդում էին, որ Հայաստանի իշխանությունները գնալու են հարկերը և...
Աղբյուր` Panorama.am
09:44
«Հրապարակ». ՀՀ իշխանությունը կփորձի՞ հետայսու աշխատել Արցախի ՀԿ սեկտորի հետ
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Արցախի ՀԿ սեկտորի ակտիվիստները մարտի 20-ին հանրահավաք են անելու Օպերայի հրապարակում։...
Աղբյուր` Panorama.am
09:42
«Ժողովուրդ». Ազգային ժողովը պատրաստ է և՛ ԱԺ բացօթյա սրճարանի համար գրեթե նույնքան վճարել, և՛ օրացույցների և օրագրերի համար
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը գրում է. «Ուսումնասիրելով Ազգային ժողովի 2024 թվականի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:41
«Փաստ». Փաշինյանը բավական այլայլված է եղել ու նեղված
«Փաստ» թերթը գրում է. «Երեկ Նիկոլ Փաշինյանն այցելել է Ոսկեպար և, ինչպես տեղեկանում ենք պաշտոնական հաղորդագրությունից,...
Աղբյուր` Panorama.am
09:38
Էդգար Ղազարյան. Իջևանցիներին պետք է փրկել իջևանցիներից
Քաղաքական-հասարակական գործիչ Էդգար Ղազարյանը գրում է. «2022 թվականի օգոստոսին Արցախի տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների...
Աղբյուր` Panorama.am
09:32
Թուրքիայի արտգործնախարարը բացառում է 2024թվականին ուկրաինական հակամարտության կարգավորումը
Թուրքիայի արտգործնախարար Հաքան Ֆիդանը CNN Turk-ին տված հարցազրույցում ասել է, որ այս տարի Ուկրաինայում հակամարտությունը կարգավորելու...
Աղբյուր` Panorama.am
09:32
«Ժողովուրդ». Փաշինյանի այցին հնարավոր է հաջորդի Շիրակի մարզպետ Մուշեղ Մուրադյանի պաշտոնանկությունը
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթի տեղեկություններով՝ այս շաբաթվա վերջին Նիկոլ Փաշինյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
09:30
«Հրապարակ». Եվրադիտորդներին տրվող անձեռնմխելիությունից Հայաստանում անգամ երկրի ղեկավարներն ու պատգամավորները չունեն
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Երեկ ՔՊ խմբակցությունը մեկուկես ժամանոց նիստ է արել՝ ԱԺ այսօրվա նիստից առաջ քննարկելու...
Աղբյուր` Panorama.am
09:23
Ողբերգական պատահար Սիսիան-Գորիս ավտոճանապարհին
Մարտի 19-ին, ժամը 05:40-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Սիսիանի օդանավակայանի...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Եթե մտանք նոր սահման գծելու տրամաբանության մեջ, մենք մեր բոլոր սահմանները կկորցնենք. Փաշինյան
12:08 19/03/2024

Եթե մտանք նոր սահման գծելու տրամաբանության մեջ, մենք մեր բոլոր սահմանները կկորցնենք. Փաշինյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}