Ձեր վստահելի աղբյուրը

Երևանում 2019 թվականին մթնոլորտային օդում փոշու  կոնցենտրացիան  չի ավելացել, սակայն եղել են սահմանային  թույլատրելի  կոնցենտրացիաներից գերազանցումներ: «Ի՞նչ ենք շնչում. Երևանում օդի աղտոտվածությունը թույլատրելիից բարձր է» թեմայով քննարկմանն ասաց ՀՀ Շրջակա միջավայրի նախարարության «Շրջակա միջավայրի մոնիթորինգի և տեղեկատվության կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի տնօրենի տեղակալ Գայանե Շահնազարյանը:

Նա նշեց, որ մթնոլորտային օդի աղտոտվածության մասին կարող են խոսել, երբ  ազոտի, ծծմբի երկօքիսդների, փոշու, գետնամերձ օզոնի, ցնդելի օրգանական միացությունների և ծանր մետաղների պարունակության առկայությունը գերազանցում են սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիաները:

Երևանում, ՀՀ մնացած այլ բնակավայարում մթնոլորոտային օդի աղտոտվածության մոնիտորինգ իրականացվում է ՀՀ Շրջակա միջավայրի նախարարության «Շրջակա միջավայրի մոնիթորինգի և տեղեկատվության կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի կողմից: Երևանում ունեն տեղակայված 5 դիտակայան,  իրականացվում է շուրջօրյա դիտարկումներ:  Դիտարակում իրականացվում է ազտոի երկօքսիդի, ծծմբի երկօքսիդի, փոշու, գետնամերձ օզոնի, նաև փոշում մեջ ծանր մետաղների  պարունակության մասով:

Գ. Շահնազարյանի ներկայացմամբ,  2019 թ. հոկտեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին փոշու պարունակությունը Երևանում 1,5 անգամ ավելացել էր նախորդ երեք ամիսների համեմատ, սակայն ավելացած  կոնցենտրացիաները տարվա ընթացքում դիտված  կոնցենտրացիաներին բնորոշ կոնցենտրացիաներ են:

«2019 թվականին  մթնոլորտային օդում փոշու  կոնցենտրացիան  չի ավելացել, սակայն ունենք սահմանային  թույլատրելի  կոնցենտրացիաներից գերազանցումներ: Սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան  150 միկրոգրամ/մետր խորանարդ է, առավելագույն դիտված քանակությունը 3-4 անգամ գերազանցել է, միջինի պարագայում ունենք 1,2-1,3 անգամ գերազանցումներ: Դեկտեմբերին թույլատրելի սահմանի գերազանցում է գրանցվել դիտարկումների 40 տոկոսում, ինչը մտահոգիչ է, նշանակում է, որ մթնոլորտային օդում ստացվում է  փոշու կոնցենտրացիան  բավականին բարձր է»,- տվյալները ներկայացրեց ՊՈԱԿ-ի փոխտնօրենը:

Նա նշեց, որ 2018-ի համեմատ 2019-ին մեծ փոփոխություններ չեն արձանագրել.  2019 թվականին մթնոլորտային օդում փոշու դեպքում գրեթե նույն  պատկերն է եղել, ինչ եղել է 2018 թվականին:
Գ. Շահնազարյանի խոսքով, մյուս աղտոտիչների մասով գերազանցումներ չունեն, լինում են էպիզոտիկ դեպքեր, ամսական՝ 3-4 անգամ, բայց սահմանային  թույլատրելի կոնցենտրացիաներից  միջին կոնցենտրացիաները չեն գերազանցել: Նա ընդգծեց, որ Երևանում համեմատաբար աղտոտված հատվածը Ագաթանգեղոս-Խանջյան խաչմերուկն է,  դիտակայանում հաճախ են ունենում գերազացումներ:

Քննարմանը ներկա բնապահպան Ինգա Զարաֆյանն ասաց, որ դեմ է միջին թվեր ներկայացնելուն, քանի որ չեն արտացոլում իրական այն վտանգը, որ կա այսօր օդի աղտոտվածության պարագայում: Նա նշեց, որ շատ ահազանգեր են ստանում: Օրինակի համար նշեց, որ Գաջի գործարանի հարակից  տարածքներում  մարդիկ չեն կարողնում շնչել մաքուր օդ, փոշին մաքրելուց մեկ ժամ անց կրկին փոշի է նստում:

«Մարդկանց առողջության համար վտանգավոր փոշի է»,- ընդգծեց բնապահպանը:

Նա ասաց, որ ազոտի, ծծմբի երկօքսիդների գերազանցումներ կան կոնկրետ տարածքներում՝  «Մաքուր Երկաթի Գործարանի», «Մոլիբդեն փրոդաքշն» ընկերության հարակից տարածքներում, երբ  վտանգավոր արտանետումներ են լինում, մարդկանց աչքերը միանգամից կարմրում է:

«Չնայած տեսչությունը կազմում է ակտեր, նշանակում է  տուգանքներ, չկա այնպիսի գործընթաց, որ ուղղակի կրճատեն արտանետումները»,- ասաց Ի. Զարաֆյանը:

Նրա խոսքով, պետք է մոնիտորինգի մոդելը փոխել, գտնել՝ որտեղ կան թեժ կետեր, ինչ պետք է անել, գնահատում անել, թե ինչքանով է դա վտանգավոր, ինչքանով է վնասում մարդու առողջությունը:

«Որևէ մեկը նման գնահատում չի անում: Միանշանակ, առողջապահության նախարարության հարցն է»,- ասաց նա:

Նրա խոսքով, չկա այն պաշտպանիշ շերտը՝ կանաչ տարածքները, որոնք կօգնեն չշնչել աղտոտված օդ:

Գ. Շահնազարյանի խոսքով, որպեսզի ունենան ճիշտ գնահատական, թե որտեղ ինչ աղտոտվածություն ունեն, պետք է լինի արտանետումների ճիշտ հաշվարկ: Նա նշեց, որ բավարար  չափով հաշավառում չի իրականացվում, տեղյակ չեն, թե որքան մեքենայի դեպքում է գազն օգտագործում են որպես շարժիչային վառելիք, որքան մեքենայի դեպքում՝ դիզելային վառելիքը:

«Այդ արտանետումների տվյալների առկայության դեպքում հնարավոր կլինի քաղաքում  մոդելավորել մթնոլորտային օդի աղտոտվածության վիճակը, իրականացնել կանխատեսումներ, պլանավորել քաղաքի հետագա զարգացման համար, քանի որ առանց դրա հնարավոր չէ ճիշտ հասկանալ նաև ավտոտրանսպորտային մոդելի կառուցումը»,- ասաց նա: