Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Այլընտրանքային նախագծեր խմբի» անդամ Գեղամ Նազարյանը Ռոբերտ Քոչարյանի ազատության հանձնախմբի կողմից կազմակերպած «Մարտի 1-ի գործը՝ հետհեղափոխական Հայաստանում» տեղեկատվական կոնֆերանսին ներկայացրեց «Վիքիլիքսի» հրապարակումները մարտի 1-ի հետ կապված: Նա նշեց, որ ամերիկյան դիվանագետները շատ ուշադիր, մանրակրկիտ հետևում էին այդ ժամանակ ՀՀ-ում տեղի ունեցող իրադարաձություններին, կարելի է ասել չեզոք կարծիք է,  ինչը մեծամասամբ թույլ է  տալիս ավելի հանգիստ վերլուծել թե իրականում ինչ է տեղի ունեցել 2008 թ. մարտի 1-ին:

«Ամերիկյան կողմը չափազանց մեծ ուշադրությամբ հետևել է նախընտրական ու հետընտրական զարգացումներին, ունեցել է  տեղի ունեցող  իրադարձությունների  ամբողջական պատկերը, եղել է մշտական կապի մեջ թե ընդդիմության, թե այդ ժամանակ իշխանության ներկայացուցիչների հետ, ունեցել է ինֆորմացիայի իր աղբյուրները»,- նշեց նա:

Նամակագրության համաձայն, Հայաստանում Միացյալ Նահանգների գործերի ժամանակավոր հավատարմատար Ջոզեֆ Փենինգթոնը 2007 թ. նոյեմբերի 27-ին ամերիկյան պետական կառույցներին ուղղված նամակում հայտնում է, որ նախագահի թեկնածուներից Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ընտրվելու քիչ շանսեր ունի, նա ավելի հավանական է  համարում, որ Սերժ Սարգսյանը կընտրվի: Նամակներից մեկում նշվում է, որ Լ.Տեր-Պետրոսյանը 70 տոկոս բացասական վարկանիշ ունի:

Փետրվարի 13-ի նամակագրության մեջ կանխատեսում է, որ Լ.Տեր-Պետրոսյանը չի կարող փողոց դուրս բերել անհրաժեշտ քանակությամբ  վճռական տրամադրված մարդկային զանգված, որը նրան թույլ կտա  սպառնալ իշխանության վերահսկողությանը: Նա կանխատեսում է, որ, ամենայն հավանականությամբ, նվազագույն բռնությամբ բողոքի ակցիաներն  արագ ցրվելու են իշխանությունների կողմից, սակայն չի բացառում լուրջ  բախումների հավանականությունը: Փենինգթոնը  նշում է, որ Լ.Տեր-Պետրոսյանի պլանը հենց ցույցներն են:

Նա նամակներից մեկում նշել է, որ անորոշ տեղեկատվության ունեն, որ ԵԿՄ-ն աջակցելու է Լ.Տեր-Պետրոսյանին ընտրությունների ժամանակ ու հետո: Ընտրություններից հետո թեև ամերիկյան կողմն իր նամակներում ուղղակիորեն չի շեշտում Սերժ Սարգսյանի հաղթանակի փաստը, արձանագրում է, որ վերջինս  ավելի շատ ձայն է հավաքել, քան մյուս թեկնածուները: Սրանով սահմանադրական կարգի տապալման գաղափարի  առանցքը վիքիլիքսյան փաստաթղթերով տապալվում է, ապացուցվում է, որ իրականում ընտրությունների ժամանակ Տեր-Պետրոսյանը չէր հավաքել այնքան ձայն, որ կարողանար մտածել հաղթել է ու նման հայտարարություններ աներ:

2008 թ. մարտի 1-ի Փենինգթոնի՝ ԱՄՆ պետքարտուղարությանն, անվտանգության խորհրդին և այլ կազմակերպություններին  ուղղված զեկույցում ներկայացնում է  Ազատության հրապարակում  ցուցարաներին ոստիկանության կողմից ցրելուց հետո իրադարաձությունները: Նա նշում է, որ կեսօրին Ֆրանսիայի և Իտալիայի դեսպանատների մոտ 3500 քաղաքացի է  հավաքվել, կարճ ժամանակում վերածվել են բարկացած զանգվածի,  քարեր ու շշեր են նետել ոստիկանության ուղղությամբ, ավտոբոսները վերածել բարիկադների:

Ժամը 18:00-ի դրությամբ հավաքվել է 20-30 հազար ցուցարար, գրավել են Հաղթանակի կամուրջը, որպես բարիկադներ օգտագործում են ավտոբուսներ և միկրովաբուսներ, բակերի մեջ գազով ներծծված կտորներ են դրել, որպեսզի հնարավոր լինի հեշտությամբ այրել մեքենաները:

«Հետաքրքիրն այն է, որ «Մարտի 1»-ի գործի շրջանակներում այս դրվագները չի քննվում, ուշադրության չի արժանանում, մինչդեռ կարևոր ու վստահելի տեղեկություններ են»,- ասաց Գեղամ Նազարյանը:

Նամակագրություն կա նաև այն մասին, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը պատրաստ է գնալ հանրահավաքի վայր, վերահսկել ամբոխը, եթե իշխանությունները  թույլ  տան դուրս գալ տնից, թույատրեն 10 օր օրինական ցույցեր կազմակերպել: Նամակում նշվում է, որ Վիգեն Սարգսյանն ամերիկյան ներկայացուցչին հայտնել է, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը տնային կալանքի տակ չէ, երբ ցանկանա կարող է տանից դուրս գալ:

«Նամակագրություններից պարզ է դառնում, որ մարտի 1-ի նախքան անկառավարելի բախումներն ու ողբերգական զարգացումները եղել է  բացառիկ հնարավորություն խուսափել դրանից: Ռոբերտ Քոչարյանը համաձայնել է ամեն ինչ անել, որպեսզի խաղաղ հանգուցալուծում լինի»,- ասաց Գ.Նազարյանը:

Արդեն մարտի 1-ի դեպքերից հետո նամակում Փենինգթոնը ներկայացնում է ձերբակալվածներին, նշում, որ իշխանությունը փորձում է գտնել ու ձերբակալել նաև Նիկոլ Փաշինյանին:  Նա նշել է, որ  կան վստահելի ապացույցներ, որ մարտի 1-ին Փաշինյանն է  հրահրել  ցուցարաներին ոստիկանների հետ կոշտ բախումների:

Ապրիլի 9-ին նամակում նա ներկայացրել է մարտի 1-ի զոհերի մահվան հանգամանքները, եզրակացրել, որ ոչ Հայաստանի հասարակությունը, ոչ էլ  միջազգային հանրությունը  երբեք չեն իմանա մարտի 1-ի դեպքերի ժամանակ սպանությունների  իրական հանգամանքները: 

«Արձանագրենք, որ ամերիկյան կողմն ակտիվ հետևել է դատավարություններին, հարուցված քրեական գործերին: Բայց այսօր նույն ամերիկյան կողմը կարծես չի տեսնում, չի լսում,  չի նկատում Հայաստանում հենց այսօր, այս պահին ընթացող դատավարությունները, անօրինականությունները, ճնշումները դատարանների նկատմամբ, հարուցված անհիմն քրեական գործերը, կալանավորումները, բախվում են ամերիկյան անհասականալի կամ լավ հասկանալի լռությանը»,-   «Վիքիլիքսի» հրապարակումները ներկայացնելուց հետո ասաց Գ. Նազարյանը: