Ձեր վստահելի աղբյուրը

ԵԱՀԿ մամուլի ազատության հարցերով ներկայացուցիչ Հարլեմ Դեզիրը, ՄԱԿ-ի խոսքի ազատության հարցերով հատուկ զեկուցող Դևիդ Քեյը և Մարդու իրավունքների Համաամերիկյան հանձնաժողովի հատուկ զեկուցող Էդիսոն Լանզան հանդես են եկել համատեղ հայտարարությամբ՝ ընդգծելով, որ կորոնավիրուսի համաճարակի ընթացքում կառավարությունները պետք է նպաստեն և պաշտպանեն տեղեկատվության հասանելիությունն ու ազատ հոսքը։

Մասնագետները նշում են, որ կիսում են մարդկանց լուրջ անհանգստությունը` կապված  COVID-19 համաճարակի հետ ու աջակցում են հանրային առողջապահության մասնագետների և կառավարությունների ջանքերը՝  մարդու առողջությունն ու մարդկային կյանքը պաշտպանելու ռազմավարություն մշակելու և իրականացնելու հարցում:

Սակայն, ինչպես ասվում է հայտարարության մեջ, մարդու առողջությունը կախված է ոչ միայն մատչելի բուժօգնությունից, այլ նաև  ճշգրիտ տեղեկատվություն ստանալու իրավունքից:

«Խոսքի ազատության իրավունքը, որն իր մեջ ներառում է բոլոր տեսակի տեղեկատվություն և գաղափարներ փնտրելու, ստանալու և տարածելու իրավունք ՝ անկախ սահմաններից, ցանկացած լրատվամիջոցի միջոցով, տարածվում է բոլորի համար, ամենուր, և կարող է ենթարկվել միայն նեղ սահմանափակումների: Այս կապակցությամբ մենք կոչ ենք անում անել հետևյալը.

Առաջին
Անհրաժեշտ է, որ կառավարությունները ճշմարտացի տեղեկատվություն տրամադրեն կորոնավիրուսի կողմից առաջ քաշված սպառնալիքի բնույթի մասին: Կառավարությունները ամենուրեք պարտավոր են մարդու իրավունքների մասին օրենսդրությամբ տրամադրել հուսալի տեղեկատվություն մատչելի ձևաչափերով բոլորի համար։

Երկրորդ
Ճգնաժամի պայմաններում  ինտերնետի մատչելիությունը վճռական նշանակություն ունի: Անհրաժեշտ է, որ կառավարությունները ձեռնպահ մնան ինտերնետ մուտքի արգելափակումից։ Հատկապես արտակարգ իրավիճակների ժամանակ, երբ տեղեկատվության հասանելիությունը կրիտիկական նշանակություն ունի, ինտերնետ հասանելիության լայն սահմանափակումները չեն կարող արդարացվել հասարակական կարգի կամ ազգային անվտանգության հիմքերով:

Երրորդ
Տեղեկատվության մատչելիության իրավունքը նշանակում է, որ կառավարությունները պետք է բացառիկ ջանքեր գործադրեն լրագրողների աշխատանքը պաշտպանելու համար: Լրագրությունը կարևորագույն գործառույթ է հանդիսանում հանրային առողջության արտակարգ իրավիճակների պահին, մասնավորապես, երբ այն նպատակ ունի տեղեկացնել հասարակությանը կրիտիկական տեղեկատվության մասին և վերահսկել կառավարության գործողությունները:
Մենք կոչ ենք անում բոլոր կառավարություններին՝  խստորեն իրականացնել  իրենց՝ տեղեկատվության ազատության մասին օրենքները` ապահովելու համար, որ բոլոր անհատները, հատկապես լրագրողները, հասանելիություն ունենան տեղեկատվությանը:

Չորրորդ
Մենք կիսում ենք այն մտավախությունը, որ համաճարակի մասին կեղծ տեղեկատվությունը կարող է հանգեցնել առողջության խնդիրների, խուճապի և անկարգությունների: Այս կապակցությամբ, շատ կարևոր է, որ կառավարություններն ու ինտերնետային ընկերությունները առաջին հերթին անդրադառնան  ապատեղեկատվությանը` ինքնուրույն տրամադրելով հուսալի տեղեկատվություն:
Այլ միջոցների դիմելը, ինչպիսիք են բովանդակության նվազեցումը և գրաքննությունը, կարող են հանգեցնել հանրային առողջության համար կարևոր տեղեկատվության մատչելիության սահմանափակմանը և պետք է ձեռնարկվեն միայն այն դեպքում, երբ դրանք բավարարում են անհրաժեշտության և համաչափության չափանիշները: Համաճարակի հետ կապված տեղեկատվության քրեականացման ցանկացած փորձ կարող է անվստահություն առաջացնել ինստիտուցիոնալ տեղեկատվության նկատմամբ, հետաձգել վստահելի տեղեկատվության մատչելիությունը և վատ ազդեցություն ունենալ խոսքի ազատության վրա:

Հինգերորդ
Մենք տեղյակ ենք վերահսկողության տեխնոլոգիայի գործիքների աճող օգտագործումից։ Թեև մենք հասկանում և աջակցում ենք համաճարակի դեմ պայքարի ակտիվ ջանքերի անհրաժեշտությունը, կարևոր է նաև, որ նման գործիքները սահմանափակ լինեն օգտագործման մեջ ՝  և՛ նպատակի, և՛ ժամանակի առումով, և՛ անձնական կյանքի գաղտնիության, և՛ լրագրողական աղբյուրները  և այլ ազատությունները պետք է խստորեն պաշտպանված լինեն: Պետությունները պետք է նաև պաշտպանեն հիվանդների անձնական տեղեկությունները: Մենք խստորեն հորդորում ենք, որ նման տեխնոլոգիայի ցանկացած կիրառություն ենթարկվի խստագույն պաշտպանության և իրականացվի միայն ներքին օրենսդրությանը համապատասխան՝ համահունչ մարդու իրավունքների միջազգային ստանդարտներին»,-ասվում է հայտարարության մեջ:

Վերջում մասնագետները  շնորհակալություն են հայտնում  բժշկական և առողջապահական ոլորտի բոլոր մասնագետներին, ովքեր հայտնվել են առաջնագծում: