Քաղաքական 14:17 01/03/2021 Տարածաշրջան

Թուրքիա-Արդբեջան-Պակիստան դաշինքի դերակատարությունն արցախյան պատերազմում և դրանից հետո. EurAsia Daily

EurAsia Daily-ն ծավալուն վերլուծություն է հրապարակել Թուրքիա-Արդբեջան-Պակիստան դաշինքի հակահայկական ուղղվածության մասին:

Վերլուծականում ասվում է.

«Արցախյան երրորդ պատերազմի ավարտին հաջորդած ժամանակահատվածում, երբ Պակիստանը սատարում էր Ադրբեջանին, տեղի են ունեցել իրադարձություններ, որոնք հնարավորություն են տալիս եզրակացություններ անել Հարավային Ասիայի այս երկրի արտաքին քաղաքականության  երկարաժամկետ միտումների վերաբերյալ: Այս առումով նշանակալից իրադարձություն էր Թուրքիայի, Ադրբեջանի և Պակիստանի արտաքին գործերի նախարարներ Մևլութ Չավուշօղլուի, Ջեյհուն Բայրամովի և Շահ Մահմուդ Կուրեիշիի կողմից 2021 թվականի հունվարի 13-ին ստորագրված Իսլամաբադի հռչակագիրը:

Չնայած այն հանգամանքին, որ սա համաձայնագիր կամ պայմանագիր չէ, բայց հասկանալի է, որ Իսլամաբադի հռչակագիրը հենց երեք երկրների հստակ ձևակերպած մտադրությունների հռչակումն է փոխգործակցության ոլորտում: Այս առումով հետաքրքիր է, որ տնտեսական, ռազմական և կլիմայական ոլորտներում համագործակցության զարգացումից բացի, հռչակագրում նշվում են Պակիստանին անմիջականորեն առնչվող ոլորտները:

Այսպիսով, այն հիմնավորում է աշխարհի շատ երկրներում մահմեդական համայնքների համար սպառնալիքներին դիմակայելու անհրաժեշտությունը, որոնց մեջ, բացի ահաբեկչությունից և կիբերհարձակումներից, նշվում են մահմեդականների դեմ ուղղված տեղեկատվական արշավները: Հռչակագիրը վերաբերում է մարդու իրավունքների ոտնահարումներին և մարդկության դեմ հանցագործություններին, որոնք կատարվել են ողջ աշխարհի  մահմեդականների դեմ:

Հռչակագրում չի շրջանցվել կոնկրետ բախումներին կատարված հղումները: Արցախի և հարակից շրջաններում խաղաղ կյանքի վերականգնման գործընթացում համերաշխություն է հայտնվել Ադրբեջանի կառավարությանը և բնակչությանը: Հռչակագրով բարձր է գնահատվում նաև «Ասիա սիրտը-Ստամբուլյան գործընթաց» նախաձեռնությունը՝ ուղղված Աֆղանստանում խաղաղություն հաստատելուն և տարածաշրջանի խնդիրների քաղաքական լուծմանն ուղղված Պակիստանի պահանջներին սատար կանգնելուն:

Կողմերը, հետևելով Իսլամական համագործակցության կազմակերպությանը, քննադատել են Հնդկաստանի կառավարության կողմից Ջամուի և Քաշմիրի հատուկ կարգավիճակի չեղարկումը և կոչ են արել լուծել Քաշմիրի հակամարտությունը` ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի բանաձևերի համաձայն:

Իրականում, և՛ Թուրքիան, և՛ Ադրբեջանը պաշտպանում են այս հակամարտությունը Պակիստանի օգտին լուծելու տարբերակը: Հայտարարությունում նման լղոզված և իրական մտադրությունները թաքցնելու միտում է առկա  նաև Կիպրոսի հակամարտության կարգավորման, ինչպես նաև Էգեյան ծովում և Արևելյան Միջերկրական ծովում հակասությունների վերացման վերաբերյալ դրույթներում:

Վերոնշյալ կետերը վկայում են Պակիստանի արտաքին քաղաքականության լուրջ փոփոխությունների և Հարավային Կովկասի իրավիճակի վրա դրա ազդեցության աստիճանի մասին:

Նախ, ըստ էության, Իսլամաբադը Անկարայի հետ միասին հասան Ադրբեջանի՝ սողացող իսլամացման և սուննիացմանը: Աշխարհիկ և բազմամշակութային Ադրբեջանի մասին աշխարհին Բաքվի ներկայացրած պատմությունը պաշտոնական կեղծարարություն է, հակառակ դեպքում նրա պաշտոնական ներկայացուցիչ Ջեյհուն Բայրամովը չէր ստորագրի իսլամական ընդգծված երանգով հռչակագիր:

Բացի այդ, սա նշանակում է, որ սուննի Պակիստանը կօգնի սուննի Ադրբեջանի բնակչությանը «եղբայրական» սուննի Թուրքիայի հետ հետագա մերձեցման համար: Վերջապես, հնարավոր է, որ պակիստանցիներն օգնեն Թուրքիային իր հասարակության իսլամացման գործում ՝ առաջարկելով հրաժարվել պետության կողմից կրոնի նկատմամբ խիստ վերահսկողությունից:

Երկրորդ, Արցախյան վերջին պատերազմի շնորհիվ ուժեղանում է Թուրքիայի, Ադրբեջանի և Պակիստանի իսլամական ռազմաքաղաքական բլոկը:

Երրորդ ՝ չնայած ադրբեջանական հակառուսական շրջանակների երեսպաշտությանը Ռուսաստանի կողմից Ղրիմի «բռնակցման» մասին հեքիաթներ պատմելով՝ թե՛ Ադրբեջանը, և թե՛ Պակիստանը դե ֆակտո կճանաչեն Հյուսիսային Կիպրոսի Թուրքական Հանրապետությունը (ՀԿԹՀ), իսկ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի Ռուսաստան-Հայաստան-Ադրբեջան եռակողմ համաձայնագրի իրականացումից հետո Բաքուն կարող է նույնիսկ ճանաչել ՀԿԹՀ-ն: Սրա պատճառները կան:

Հեյդար Ալիևը ժամանակին առաջ քաշեց «Մեկ ազգ` երկու պետություն» գաղափարը, որում շեշտը դրվում էր թուրքերի և ադրբեջանցիների թյուրքական ազգակցության վրա: Արցախյան վերջին պատերազմում կիպրոսցի թուրքերը, ի դեմս ՀԿԹՀ նախագահներ Մուստաֆա Աքինջիի և Էրսին Թաթարի, սատարեցին Ադրբեջանին:

Արցախյան երրորդ պատերազմի ընթացքում Պակիստանի պաշտպանության նախարարությունն օգտագործում էր «Երեք երկիր՝ մեկ ազգ» կարգախոսը: Եվ եթե Ալիևի կարգախոսի դեպքում ամեն ինչ պարզ էր, ապա պակիստանյան կարգախոսն այլ իմաստ ունի: 220-230 միլիոն կազմող Պակիստանի բնակչության ճնշող մեծամասնությունը, թուրք ժողովուրդներին չպատկանող Հանաֆի մազհաբա սուննի մահմեդականներն են: Հետևաբար, փաստացի, այս կարգախոսը նշանակում է երեք երկրների դիրքորոշումների միասնություն ընդհանուր կրոնի և իսլամացման պաշտոնական ճանաչման և աջակցության հիման վրա, այսինքն՝ պետության աշխարհիկ բնույթի վերացում և Ադրբեջանի սուննիացում, որում հետաքրքրված են ինչպես Անկարան, այնպես էլ Իսլամաբադը:

Դրանից բխում է, որ պակիստանցիներն ու էրդողանամետ թուրքերն ավելի ազնիվ են, քան Ադրբեջանի ներկայացուցիչները, որոնք խոսում են իրենց երկրում ծաղկող աշխարհիկության և բազմամշակութայնության մասին: Բացի այդ, տարօրինակ զուգադիպությամբ, Իսլամական կրթության, գիտության և մշակույթի կազմակերպության (ISESCO) գլխավոր տնօրեն Սալիմ բին Մուհամեդ ալ-Մալիկն 2021 թվականի սկզբին առաջարկել է Շուշիին տալ իսլամական աշխարհի մշակութային մայրաքաղաքի կարգավիճակ:

Նույն թվականին Ադրբեջանում պետք է հայտնվի ISESCO տարածաշրջանային կենտրոն: Այսպիսով, Ադրբեջանը և Պակիստանը, կախված «թուրք եղբայրներից», ստիպված կլինեն աջակցել Անկարային Արևելյան Միջերկրական ծովում հակամարտության մեջ: Իր հերթին, Թուրքիան և Ադրբեջանը կշարունակեն ակտիվորեն աջակցել Պակիստանին Քաշմիրի հակամարտությունում և նրանց ամենամոտ հարևանների հետ այլ դիմակայություններում»:

Հոդվածի մանրամասները՝ EurAsia Daily-ում:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

12:38
Գիտենք, որ ինչքան սաղարթ՝ այնքան տերև, ինչքան տերև՝ այնքան շատ ֆոտոսինթեզ. Արմեն Բեգոյան
Երևանում քաղաքապետարանը լայն թափով իրականացնում է ամբողջական փողոցների ծառերի փոխարինման ծրագիրը։ Բնապահպաններն ահազանգում են, որ փոշու բարձր...
Աղբյուր` Panorama.am
12:29
Գևորգ Դաբաղյանը ծիրանափողի հնչյունները կհասցնի Նովոսիբիրսկ, ապա Ամստերդամ
Երաժշտական արվեստի 11-րդ փառատոնի շրջանակում Նովոսիբիրսկ երկրամասում ապրիլի 3-5-ը կայանալու է «Դուդուկի առեղծվածը» խորագրով համերգ,...
Աղբյուր` Panorama.am
12:28
Այսօր աշխատանքից ազատվելու դիմում եմ ներկայացրել․ «Երևան ավտոբուս» ՓԲԸ տնօրեն
«Այսօր դիմում եմ ներկայացրել աշխատանքից ազատվելու մասին»,-հայտարարել է «Երևան ավտոբուս» ՓԲԸ տնօրեն Հովհաննես Մանուկյանը։...
Աղբյուր` Panorama.am
12:22
Վարոսյանը՝ Ռշտունու որոշման մասին. Իշխանությունները ո՞նց լուծեցին այդ հարցը, ժամանակը ցույց կտա
Վերջին մեկ ամսվա ընթացքում դադարեցվեցին չորս դատավորների լիազորություններ, երեկ Վերաքննիչ քրեական դատարանի դատավոր Վազգեն Ռշտունին էլ...
Աղբյուր` Panorama.am
11:46
Ռուբեն Մխիթարյանը՝ ՔՊ-ականներին. Դուք վախեցած եք, դա ակնհայտ է
Հայտնի պրոդյուսեր Ռուբեն Մխիթարյանը գրում է. «Դուք վախեցած եք: Դա երևում է: Դա ակնհայտ է: Դա զգացվում է նույնիսկ ձեր հազիվ բռնվող...
Աղբյուր` Panorama.am
11:44
Եթե Տավուշի գյուղերի հանձնման պրոցեսը տեղի ունենա, այդտեղից կսկսվի պետականության վերջնական ավարտը. Սուրեն Պետրոսյան
«Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհն անցնում է ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ։ Գյուղից մի փոքր աջ գազատարն է, որը ևս անցնում է ադրբեջանցիներին»։
Աղբյուր` Panorama.am
11:35
Օդային ճանապարհով փորձ է արվել Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ
ՊԵԿ էլեկտրոնային առևտրի և օդային տրանսպորտով իրականացվող փոխադրումների վարչությունում օրերս հայտնաբերվել է մաքսային կանոնների խախտման նոր դեպք։...
Աղբյուր` Panorama.am
10:53
Զելենսկին, թերևս, առաջին անգամ բաց տեքստով խոստովանել է, որ Ուկրաինան պատերազմում պարտվում է. Քաղաքագետ
Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցը գրում է. «Զելենսկին, թերևս, առաջին անգամ բաց տեքստով խոստովանել է, որ Ուկրաինան պատերազմում պարտվում է:...
Աղբյուր` Panorama.am
10:48
Հայաստանում արգելափակվել են «Երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» և «Կիրակի երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» հաղորդումները
«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց» (ՀՀՌՑ) ՓԲԸ-ն արգելափակել է հանրային մուլտիպլեքսով սփռվող «ՌՏՌ-Պլանետա»...
Աղբյուր` Panorama.am
10:37
Իմ անունից սուտ հայտարարություններ են արվում. Լևոն Քոչարյան
ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Լևոն Քոչարյանը հայտարարել է, որ իր անունից սուտ հայտարարություններ են տարածվում։...
Աղբյուր` Panorama.am
10:22
Պետք է կոնկրետ հողի վրա կազմակերպել այդ ինքնապաշտպանությունը. Արմեն Այվազյան
«Տավուշի այդ բնակավայրերի բնակիչներն արեցին ամենագլխավորը, ասացին՝ մենք համաձայն չենք, կռվելու ենք»,-Aysor.am-ի «Հարցեր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:16
Խուզարկում են Ժիրայր Սէֆիլյանի ու այլոց բնակարանները
«Այս պահին ոստիկանությունը խուզարկություն է իրականացնում Բևեռի խորհրդի անդամ Ժիրայր Սէֆիլյանի բնակարանում»։ Այս մասին հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
10:14
Արցախի նախագահը այլ դիրքորոշում ունի և դրա մասին բաց խոսում է. Աբրահամյան
«Փաշինյանը հավաստիացրել է ադրբեջանցի գործընկերներին՝ անհանգստանալու բան չկա, իրենք չեն ճանաչում Արցախի վտարանդի կառավարությունը, Արցախի հարցը փակելու ճանապարհին պատրաստ են ծայրահեղ քայլերի»։
Աղբյուր` Panorama.am
09:51
Պուտինը զարմացել է, որ Փաշինյանը Պրահայում Արցախն Ադրբեջանի մաս է ճանաչել. Լավրով
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը զարմանցել է, որ Նիկոլ Փաշինյանը Պրահայում  Արցախի Հանրապետությունը ճանաչել է Ադրբեջանի մաս։...
Աղբյուր` Panorama.am
09:46
Հռոմի պապը խախտել է ավանդույթն ու լվացել միայն կին բանտարկյալների ոտքերը
Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապը հինգշաբթի օրը Հռոմի բանտում լվացել է 12 կանանց ոտքերը՝ ոտնլվայի արարողության ժամանակ։ Սա առաջին անգամն է, որ Հռոմի պապն...
Աղբյուր` Panorama.am
09:42
Վաղ առավոտյան խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը
Գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանը ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերում հայտնում է, որ առավոր շուտ եկել են իր տունն են խուզարկում՝ զենք -զինամթերք հայտանաբերելու...
Աղբյուր` Panorama.am
09:39
Ռուսաստանը պատրաստ է նպաստել Երևանի և Բաքվի հարաբերությունների կարգավորմանը. Լավրով
«Հայաստանի ղեկավարությունը, ծանոթ է Մոսկվայի տեսակետին, գիտի Ռուսաստանի Դաշնության պատրաստակամության մասին՝ նպաստելու Ադրբեջանի հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:33
«Ժողովուրդ». Գյումրիում ՔՊ-ականներին շատ «ջերմ» ընդունելություն են ցույց տվել տեղացիները
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Ինչպես արդեն հայտնի է, շաբաթ օրը՝ մարտի 23-ին, իշխանական վերնախավը, Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:24
«Հրապարակ». Ոսկեպարցիներն անհամբերությամբ սպասում են Փաշինյանի այցին
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Երեկ լրացավ տասնօրյա ժամկետը, երբ Նիկոլ Փաշինյանը Տավուշի Ոսկեպար, Բաղանիս և հարակից...
Աղբյուր` Panorama.am
09:23
Փոխանակման կետերում ռուբլին, եվրոն և դոլարը էժանացել են
ՀՀ բանկերում այսօր՝ մարտի 29-ին ժամը 09:10-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում է 390.72 դրամ՝ էժանանոլով 0.57 դրամով։ Ըստ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:18
«Ժողովուրդ». Փոքրիկ Հայաստան, բայց 29 հազար 800 կմ² ձգվող կոռուպցիոն սկանդալներ
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Արցախի ներդրումային հիմնադրամը, որպես «Զարգացման արցախյան գործակալություն» ՊՈԱԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:12
«Ժողովուրդ». Գյումրիում ՔՊ-ականներին շատ «ջերմ» ընդունելություն են ցույց տվել տեղացիները
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Ինչպես արդեն հայտնի է, շաբաթ օրը՝ մարտի 23-ին, իշխանական վերնախավը, Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:09
«Հրապարակ». Իշխան Սաղաթելյանի հո նկատմամբ դատախազությունը հարուցել է հանրային քրեական հետապնդում
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «ՀՅԴ ԳՄ ներկայացուցիչ, ԱԺ պատգամավոր Իշխան Սաղաթելյանի հոր` Վաչիկ Սաղաթելյանի նկատմամբ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:07
«Ժողովուրդ». Պաշտոնային ոչ հարիր պահվածքը ազդելու է Հայաստանի կողմից արտերկրում նշանակված 51 պատվավոր հյուպատոսների գործունեության վրա
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը տեղեկացավ, որ ԱԳՆ արարողակարգի ղեկավար Գագիկ Վանոյանը, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
09:01
«Հրապարակ». Ինչ պաշտոն կստանա Դիանա Գալոյանը
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Տնտեսագիտական համալսարանի արդեն նախկին ռեկտոր Դիանա Գալոյանը, մեր տեղեկություններով, շուտով...
Աղբյուր` Panorama.am
09:00
«Հրապարակ». Փաշինյանը ջանք, եռանդ և ֆինանս չի խնայում իր անձնական պաշտպանության համար
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Պատերազմից ի վեր Նիկոլ Փաշինյանը ջանք, եռանդ և ֆինանս չի խնայում իր անձնական պաշտպանությունն...
Աղբյուր` Panorama.am
08:56
«Ժողովուրդ». Ովքե՞ր են ընդգրկված Հայկ Մարությանի կուսակցությունում
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Երեկ հայտնի դարձավ, որ Երևանի նախկին քաղաքապետ Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնել՝...
Աղբյուր` Panorama.am
08:54
«Ժողովուրդ». Կարճ ասած՝ Նիկոլ Փաշինյանը խաբել է
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «2019թ ապրիլի 17-ին ՀՀ Ազգային ժողովում Նիկոլ Փաշինյանը այսպիսի միտք արտահայտեց. «Մենք...
Աղբյուր` Panorama.am
08:51
Գյանջայի Ալիևի անվան պողոտայում խոշոր հրդեհ է բռնկվել
Ադրբեջանի Գյանջա քաղաքի՝ Հեյդար Ալիևի անվան պողոտայի հինգհարկանի շենքերից մեկում խոշոր հրդեհ է բռնկվել։ Այս մասին գրում են ադրբեջանակն...
Աղբյուր` Panorama.am
08:30
Ավագ ուրբաթ
Ավագ ուրբաթը Հիսուս Քրիստոսի չարչարանաց, խաչելության, մահվան ու թաղման հիշատակության օրն է:
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Իշխանությունը շատ լավ գիտեր, որ Վազգեն Ռշտունին ընտրվելու էր ԲԴԽ անդամ. Փաստաբան
12:39 29/03/2024

Իշխանությունը շատ լավ գիտեր, որ Վազգեն Ռշտունին ընտրվելու էր ԲԴԽ անդամ. Փաստաբան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}