Հասարակություն 16:05 22/06/2021 Հայաստան

«Ի՞նչ կլիներ, եթե մեկ ուրիշը թաղեր իմ որդուն». Զոհված հայ զինծառայողների որոնումների տառապանքները

Բրիտանական The Guardian պարբերականը պատերազմից ութ ամիս անց ընդարձակ հոդվածով անդրադարձել է անհետ կորած, զոհված հայ զինծառայողների որոնումներին ու նրանց ընտանիքների տառապանքներին.

«Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև պատերազմից ութ ամիս անց Լեռնային Ղարաբաղում մնաց ավելի քան հինգ հազար զոհված, շատ զինվորներ դեռ անհետ կորած են։ Հայաստանում շատ ընտանիքներ հուսահատ կերպով փնտրում են իրենց սիրելիներին։ ԴՆԹ թեստավորումների նկատմամբ անվստահությունը գնալով մեծանում է, տեղեկատվությունը նվազում, որը հանգեցնում է կառավարության վրա ճնշման մեծացմանը։

Լարիսա Դուրեյանը իր 20-ամյա որդուն՝ Մխիթարին փնտրում է հոկտեմբերից։ Նրա որդու ժամկետային զինծառայությունը մեկնարկել էր 2019-ի հուլիսին, ծառայում էր Վարանդայում, երբ անցած տարվա սեպտեմբերին պայթեց պատերազմը։

Հոկտեմբերի 12-ին Մխիթարը զանգել է մորն ու ասել, որ իրենց տեղափոխում են, թե ուր՝ չի ասել։ Դա վերջին խոսակցությունն էր։

«Նրանք մի տղայի մարմին բերեցին, որի հագին իմ որդու հագուստն էր։ Նրանք նաև գտել էին որդուս բանկային քարտը գրպանում։ Դեմքն անճանաչելի էր։ Իմ որդու ձեռքերին շատ սպիներ կային, քանի որ նա պատանի հասակում վիրահատություն էր տարել։ Ես առաջինը նայեցի ձեռքերին։ Դրանք նորմալ էին, ոչ մի հետք չկար։ Ես արդեն ԴՆԹ թեստ էի հանձնել։ Հարցրեցի՝ ստուգե՞լ են։ Նրանք պատասխանեցին՝ չեն ստուգել, ասացին՝ նա իսկապես իմ որդին է, քանի որ նրա շորն է հագին ու նրա քարտը գրպանում։ Ես պնդեցի, որ ԴՆԹ հետազոտություն իրականացվի»,- պատմել է կինն ու ավելացրել, ԴՆԹ հետազոտության արդյունքում պարզվել է, որ մահացածը կնոջ որդին չէ։

«Պատկերացրեք, որ ես հուղարկավորեի մեկ ուրիշի երեխայի, ծնողները, հարազատները չէին կարող գտնել նրան։ Եվ ի՞նչ, եթե մեկ ուրիշը հուղարկավորեր իմ որդուն՝ մտածելով, որ իրենցն է»,- ասել է Դուրեյանը։

Մինչ այս սխալը բացահայտված չէ, նա շարունակ փնտրել էր որդուն բոլոր դիահերձարաններում, հիվանդանոցներում, համացանցում ու սոցիալական մեդիայում՝ հրապարակելով նրա լուսանկարները։ Բայց չէր գտել։

Անհետ կորածների, ինչպես նաև Ադրբեջանում որպես բանտարկյալ պահվողների թիվը դեռևս հստակ չէ։ Նիկոլ Փաշինյանն ապրիլի կեսրին հայտարարել է, որ 3 621 մարդ համարվում է մահացած, 321 մարդ՝ անհետ կորած, 200 մարմին դեռ նույնականացված չէ։ Իրավապաշտպանները դիմել են ՄԻԵԴ ավելի քան 200 ռազմագերու ճակատագրի վերաբերյալ։

Մինչ Դուրեյանը որևէ լուր չունի որդուց, որոշ ընտանիքներ դադարեցրել են որոնումները, քանի որ գտել են իրենց որդիներին։

Հունվարին Նարինե Գասպարյանին հայտնել են, որ դատաբժիշկները նույնականացրել են որդուն,  հուղարկավորելու համար երեք ոսկոր են տվել, այն, ինչ մնացել է որդու մարմնից։ Մի քանի շաբաթ անց Գասպարյանը լաբորատորիայից լուր է ստանում՝ նա իր որդին չէր։ Ընտանիքը հանել է թաղած ոսկորներն ու շարունակել որդու որոնումները։

«Երկու շաբաթ անց դիահերձարանում մենք գտանք մեր որդու՝ լիարժեք ու դեռ ճանաչելի մարմինը։ Ես տեսա նրան, այդ ինքն էր»,- ասել է Գասպարյանը։

Կինը չի ցանկանում, որ իր որդու գործն օգտագործվի դիերի նույնականացման ուղղությամբ աշխատողներին քննադատելու համար: «Պարզապես կարծում եմ, որ գիտնականները նույնպես մարդիկ են, և միգուցե նրանք ուղղակի հոգնել էին, քանի որ հիմա այնքան շատ են աշխատում։ Մենք խոսեցինք լաբորատորիայի հետ և ընդունեցին, որ սխալ է եղել։ Այդուհանդերձ, այն շատ ցավոտ էր։ Բայց մենք հիմա բախտավոր ենք, որ վերջապես գտանք մեր որդու մարմինը, կարողացանք ամբողջությամբ հուղարկավորել։ Շատ մարդիկ ոչինչ չունեն հուղարկավորելու համար»,- ասել է նա:

Դատաբժշկական փորձագետ Դիաննա Հարությունյանը, որ աշխատում է առողջապահության նախարարության ենթակայությամբ, նշել է. «Մենք սարսափելի վատ ենք զգում տեղի ունեցածի համար։ Բայց դա մարդկային սխալի հետևանք էր, որը տեղի էր ունեցել թվեր արտագրելիս, սարքավորումների սխալ չի եղել»։

Կենտրոնում նախկինում տարեկան մի քանի ԴՆԹ հետազոտություն էր իրականացվում, որոնք կապված էին կամ քրեական հացագործությունների կամ էլ հնէաբանական ուսումնասիրությունների հետ։ Լեռնային Ղարաբաղում պատերազմից հետո այն լցվեց մի քանի հարյուր ոսկորներով ու մարմնի տարբեր մասերով։ Լաբորատորիայի աշխատակիցները խոստովանում են՝ գերլարված են աշխատում։ ԴՆԹ թեստավորման աշխատանքները դժվարացրել է ոչ միայն զոհվածների մեծ թիվը, այլև մարմինների խիստ վնասված, այրված լինելը։

«Մենք մի քանի դեպքեր ունենք, որոնք այնքան խորն են այրված, այնպես են վնասված, որ չգիտենք էլ, հնարավո՞ր է նույնականացնել»,- ասել է Դիաննա Հարությունյանը։

Հայաստանը Ադրբեջանին մեղադրել է սպիտակ ֆոսֆոր օգտագործելու մեջ, ինչով էլ կարելի է բացատրել զինվորների ու դիակների վրա հայտնաբերված այրվածքները:

«Խմբերով մարդկանց հարվածել են ու այրել։ Նրանք բոլորը մահացել են։ Մի փոս է փորվել, որտեղ տեղավորել են բոլոր մարմինները։ Հիմա մենք պետք է նույնականացնենք բոլոր ոսկորները, նույնականացված մասերով հավաքենք մարմինները»,- ասել է լաբորատորիայի բժիշկը։

Մարմինները հնարավորին ամբողջական ընտանիքներին վերադարձնել խորհուրդ է տվել «Կարմիր Խաչը»։

«Դուք կարո՞ղ եք պատկերացնել, մենք ընտանիքին ասենք, ձեր որդին մեզ մոտ է, բայց վերադարձնել չենք կարող։ Գրեթե անհնարին է։ Ընտանիքները չեն կարող սպասել, նրանք ճնշում կգործեն մեզ վրա»,- ասել է նա։

Որոշ ընտանիքներ չեն վստահում պետական լաբորատորիայի արդյունքներին և որոշել են դրանք ստուգել Հայաստանից դուրս մասնավոր ընկերություններում։

Աննա Հովհաննիսյանը, որ «Գենետիկ դատաբժշկական կենտրոն» ՍՊԸ գլխավոր տնօրենն է, մինչ պատերազմը ոսկորների ԴՆԹ հետազոտություն չէր իրականացնում, սակայն սկսեց անել, երբ ֆրանսիացի բժիշկների խմբի կողմից ֆինանսական օգնություն ստացավ։ Իր կատարած հետազոտություններն առայժմ ցույց են տվել, որ պետական լաբորատորիայում սխալներ չեն եղել։

Նա նշել է՝ այն մարդիկ, ովքեր ֆինանսական հնարավորություն ունեն, կապ են հաստատում  Եվրոպայում կամ ԱՄՆ-ում գործող լաբորատորիաների հետ։

«Ծնողները մեզ չեն վստահում, դրա համար էլ ստուգում են մեզ։ Նրանք բերում են ԴՆԹ թեստ, որը վերցվել է մեկ այլ անձից, ոչ ընտանիքի անդամից և այն ներկայացնում են որպես ընտանիքի անդամի ԴՆԹ թեստ՝ տեսնելու, արդյո՞ք մենք հասկանում ենք, որ այն ընտանիքի անդամինը չէ։ Իհարկե, մենք հասկանում ենք, բայց կորցնում ենք շատ թանկ ժամանակ»,- ասել է նա»։

 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:01
Ալեն Սիմոյանը մեծահոգաբար Ադրբեջանին է տալիս այն, ինչը «իրենցն է»
«Իմ միջազգային գործընկերները երբ մեկնում են Բաքու, իրենց հետ խոսելիս ասում եմ, որ մենք մտահոգություն ունենք, որ Ադրբեջանը պատրաստվում է...
Աղբյուր` Panorama.am
22:31
Ինչպե՞ս Ժաննա Անդրեասյանը դասարաններում կկրճատի աշակերտների թիվը
«Հանրակրթության նոր չափորոշիչի ներդրմանը զուգահեռ դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը, արդյունքում տարրական և միջին դասարաններում...
Աղբյուր` Panorama.am
22:13
Կայացել են ՀՀ-ի և Կորեայի արտաքին գործերի նախարարությունների միջև 5-րդ քաղաքական խորհրդակցությունները
ՀՀ ԱԳՆ-ից հայտնում են Մարտի 28-ին Երևանում կայացել են Հայաստանի Հանրապետության և Կորեայի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
21:58
Մայր Աթոռում կատարվեց Ոտնլվայի կարգը
Մայր Աթոռից հայտնում են. «Մարտի 28-ին՝ Ավագ Հինգշաբթի, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:30
Օրակարգը մեկն է՝ հայկական պետականության փրկությունը. ՀՅԴ Բյուրո
ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարություն է տարածել, որում ասվում է. «Վերջին շաբաթների ընթացքում Նիկոլ Փաշինեանն ու իր վարչակազմը ևս մէկ անգամ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:18
Գլխավոր դատախազությունը մեկնաբանել է Հայաստանի գրողների և նկարիչների միությունների շենքերը պետականացնելու իր նախաձեռնությունը
Գլխավոր դատախազությունը մեկնաբանել է «Հայաստանի գրողների միության» և Հայաստանի նկարիչների միության» շենքերը պետականացնելու իր...
Աղբյուր` Panorama.am
20:40
Լավրով. Հայաստանի իշխանությունները միտումնավոր փչացնում են հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ
Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում ստեղծված իրավիճակը լավատեսություն չի ներշնչում՝ պայմանավորված Հայաստանի ղեկավարության դիրքորոշմամբ,...
Աղբյուր` Panorama.am
20:26
Տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված
ՆԳՆ կողմից իրականացված օրենսդրական բարեփոխումների արդյունքում՝ մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտումների շրջանակում գոյացած պարտավորությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
20:12
«Բեմբի, գտա՞ր Ոսկեպարի 7-րդ դարի հայկական եկեղեցին, թե ադրբեջանական քարտեզներում չի երևում»․ օգտատերերը՝ Ալեն Սիմոնյանին
Երեք ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը լրագրողների հետ զրույցում, անդրադառնալով Տավուշի 4 գյուղերի տարածքներ Ադրբեջանին հանձնելու խնդրին, մտքի հերթական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:48
Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական ցանցերում․ Ալլա Պուգաչովան՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած դեպքերի մասին
Ալլա Պուգաչովան խախտել է լռությունը՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած ողբերգությունից հետո. «Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:31
Ամուրի շրջանում երկինքը նարնջագույն է դարձել ավազային փոթորկի պատճառով
Ամուրի շրջանը տուժել է Չինաստանից և Մոնղոլիայից եկած ավազի փոթորկից։ Բլագովեշչենսկի վրա դեղին-նարնջագույն մշուշ է կախված։ Այս մասին գրում է МИР...
Աղբյուր` Panorama.am
19:17
Զելենսկի․ Գազայում իրավիճակը շեղել է համաշխարհային ուշադրությունն Ուկրաինայից
Վլադիմիր Զելենսկին ամերիկյան CBS հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում կրկին դժգոհել է, որ պաղեստինա-իսրայելական հակամարտությունը շեղել է...
Աղբյուր` Panorama.am
18:53
Ֆրանսիական առագաստանավը օլիմպիական ջահը կտեղափոխի Միջերկրական ծովով
Ֆրանսիայի ծովային պրեֆեկտուրան հայտարարել է, որ մայիսի 8-ին իրենց երկիր հասնող օլիմպիական կրակը կուղեկցվի ծովային հսկայական շքերթով:Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
18:44
Հայաստանի տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ։ «Փակ են Արագածոտնի մարզում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Ավագ հինգշաբթին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում
Մարտի 28-ին՝ Ավագ հինգշաբթի, Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին հիշատակեց մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի Վերջին ընթրիքը և Սուրբ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:13
Թուրքիան ԱՄՆ-ի հետ բանակցություններ է սկսել Ուկրաինային զինամթերք մատակարարելու հարցով
Ըստ թուրքական լրատվամիջոցների՝ Թուրքիան ԱՄՆ պաշտպանության նախարարությանը կմատակարարի զինամթերք՝ նախատեսված 116 հազար միավոր արկ 155մմ տրամաչափի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Կիրականացվի «Հարության Ավետիս» կանթեղներով երթը
Մարտի 30-ին` ժամը 20-ին, Արարատյան Հայրապետական թեմի առաջնորդանիստ Ս. Սարգիս եկեղեցուց կմեկնարկի «Հարության Ավետիս» խորագրով...
Աղբյուր` Panorama.am
17:49
20-ամյա հղի կնոջ մահվան գործով մեղադրանք է առաջադրվել երեք բժշկի
Քննչական կոմիտեի Լոռու մարզային քննչական վարչությունում քննվող քրեական վարույթի նախաքննության շրջանակներում պարզվել են 2022 թ․ օգոստոսին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:32
Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը, հաշվի առնելով բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների հետագա մասնագիտական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:21
Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանազատումն արագ լուծվող հարց չէ. Վրացագետ
«Այսօր մենք նաև քննարկել ենք Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանազատման գործընթացի ակտիվացման հնարավորությունները»,-մարտի 25-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:04
Ժաննա Անդրեասյանն ասում է՝ Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ տեղի չի ունենում, բայց 6290 ստորագրությունն այլ բան է վկայում
«Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ, որևէ իրադարձություն տեղի չի ունենում»,- Ազգային ժողովում քննարկման ժամանակ ասաց ԿԳՄՍ նախարար...
Աղբյուր` Panorama.am
16:21
ՄԻԵԴ-ը նախնական ընդունել է Արթուր Դանիելյանի ու Արմեն Աշոտյանի գործերով գանգատները
Փաստաբան Տիգրան Աթանեսյանը գրում է. «Այսօր Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանից ստացա երկու ծանուցում՝ իմ կողմից ներկայացված...
Աղբյուր` Panorama.am
16:11
Արցախի և արցախահայերի նկատմամբ վարվող քաղաքականությամբ Նիկոլը և Ալիևը վաղուց նույնացել են. Սաղաթելյան
«Վերստին հիշեցնեմ, ՀՀ անվտանգության գլխավոր սպառնալիքը Նիկոլ Փաշինյանն է, այլ ոչ թե Արցախի պետական ինստիտուտները»:
Աղբյուր` Panorama.am
16:10
Հայաստանում բռնության դեպքերի աճի պատճառները՝ հոգեբանի դիտարկմամբ
Ի պատասխան Panorama.am-ի հարցման ՆԳՆ-ն տրամադրել է 2022 և 2023 թվականների և 2024 թվականի առաջին երկու ամիսներին ֆիզիկական ներգործության (ծեծ),...
Աղբյուր` Panorama.am
16:03
«Այրում» գինիում գտել են սինթետիկ ներկանյութ ազորուբին. ՍԱՏՄ-ն Բելառուսից նամակ է ստացել
Արարատի կոնյակի գործարան ՍՊԸ-ում վերահսկողություն կիրականացվի
Աղբյուր` Panorama.am
15:37
Նազենի Հովհաննիսյան. Շատ դժվար անցավ այս անգամ Պահքն ինձ համար
Հաղորդավարուհի Նազենի Հովհաննիսյանը գրում է. «Արաբկիրի Ս. Խաչ եկեղեցում մարդկանց սիրտը բաց էր՝ աղոթքի եւ սիրո համար: Հաղորդվելու և...
Աղբյուր` Panorama.am
15:32
Ամուսնության առաջարկություն՝ «Հայաթ փրոջեքթի» համերգի ժամանակ
«Հայաթ փրոջեքթ» խմբի՝ Գյումրիում տեղի ունեցած համերգներից մեկի ժամանակ բեմում ամուսնության առաջարկություն է արվել։ Բեմ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:06
Տղաները պինդ էին. Աղվան Վարդանյանն այցելել է Սամսոնյանին և Սաղաթելյանին
Այսօր «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Աղվան Վարդանյանն այցելել է «Արմավիր ՔԿՀ»-ում կալանքի տակ պահվող Վազգեն...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց
12:51 28/03/2024

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}