Կրթություն, գիտություն 12:41 16/11/2021 Հայաստան

Արամ Փախչանյան. Գիտության վերաբերյալ առաջարկվող օրենսդրական փոփոխությունները ծայրահեղ վտանգավոր են

Հեղինակ` Լալա Տեր-Ղազարյան

«Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» օրենքում առաջարկվող փոփոխությունները  խիստ մտահոգել են գիտական համայնքի ներկայացուցիչներին, գիտության զարգացման աջակցողներին ու դրա ջատագովներին։

ԿԳՄՍ նախարարության կողմից շրջանառության մեջ դրված նախագծերով առաջարկվող փոփոխությունների, դրանց հնարավոր հետևանքների մասին Panorama.am-ը զրուցել է «Այբ» կրթական հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ, ABBYY ընկերության փոխնախագահ, «Գիտուժ» նախաձեռնության աջակից  Արամ Փախչանյանի հետ։

Panorama.am-Պարոն Փախչանյան,  Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական կայքում  «Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» օրենքում փոփոխություններին դեմ է քվեարկել  3237 մարդ։ Դուք նույնպես դեմ եք նախագծի այդ տեսքով ընդունմանը։ Ինչո՞ւ։

Արամ Փախչանյան-Ես դեմ չեմ նախագծին ամբողջապես,այնտեղ կան դրական ու լավ մշակված կետեր։ Բայց նաև կա մի անհասկանալի դրույթ, որը հիմնավորված չէ ու վտանգավոր է, անիրականանալի է մոտակա ժամանակներում։ Խոսքը Ակադեմիայի ինստիտուտների համար կառավարման խորհուրդների ձևավորման մասին է, շատ տարօրինակ գաղափար է այդ խորհուրդներում աշխատակիցների ներառումը։ Այդ դրույթում սիրողական մակարդակի ինչ-որ գաղափարներ են ներառված, հաշվի չի առնված, որ ԳԱԱ-ն լուրջ բարեփոխումների է ենթարկվում, ակադեմիայի նոր ղեկավարները միջազգային մակարդակով բարձր արդյունավետություն ունեցող գիտնականներ են, ունեն բազմաթիվ հրապարակումներ, պատրաստակամ են ակտիվորեն բարեփոխումներ իրականացնել ակադեմիայում, այդ թվում գերազանցության կենտրոններ ստեղծելու գաղափար ունեն, ինչը նշանակում է, որ բազմաթիվ ոլորտներում զարգացման հույս կարող ենք ունենալ։ Այդ ամենը մեծ վտանգի տակ է դրվում առանց հստակ պատճառաբանության, հավանաբար ինչ-որ նեղ խմբի կողմից առաջարկված չմշակված գաղափարի հիման վրա։ Մենք դրան կտրուկ դեմ ենք, քանի որ այն ծայրահեղ վտանգավոր քայլ է, որը մեծ վնաս կհասցնի գիտությանը, կկործանի մեր բոլոր ջանքերը, որոնք ուղղված են Հայաստանում գիտության վերակենդանացմանը։

Panorama.am -Օրինագծերի մշակման ընթացքում առաջարկվող փոփոխությունները, լրացումները սովորաբար քննարկվում են շահառու խմբերի հետ։ Ինչպես հասկանում եմ, նախագիծը չի քննարկվել գիտական համայնքի ներկայացուցիչների հետ։

Արամ Փախչանյան-Գիտեք, ես կասեմ, չգիտեմ, թե գիտնականներից ում հետ են զրուցել այս նախագիծը մշակող մարդիկ։ Միգուցե նրանք կարող են ասել, որ գտել են երկուսուկես գիտնական և նրանց հետ ինչ-որ քննարկումներ են ունեցել։ Բայց ովքե՞ր են այդ գիտնականները, ի՞նչ փորձ ունեն, ի՞նչ վարկանիշ ունեն, կիսո՞ւմ են արդյոք այն տեսլականը, որն ունի պետությունը գիտության զարգացման վերաբերյալ, ե՞րբ են եղել այս առաջարկները։
Խնդիրն այն է, եթե դու չաշխատող կառույցի համար ձևավորում ես առանց մեծ փորձ ունեցող մարդկանցով կառավարման խորհուրդ, որում ընդգրկված է այդ չաշխատող կառույցի ներկայացուցիչը...չաշխատող ի՞նչ է նշանակում, որ այդ կառույցի գիտնականը կամ գիտաշխատողը որևէ գիտական արդյունք չեն տալիս։ Այդ կառույցին ինքնուրույնություն տալը նույնն է, ինչ այդ կառույցը ոչնչացնելը։ Սա կարող է  լինել միջոց այդ կառույցը հեշտությամբ փակելու համար։ Միգուցե դա շատ ոգևորիչ է, քանի որ այդ գիտական կազմակերպություններն ունեն լավ տարածքներ, շենքեր, ենթադրում եմ, որ նման հետաքրքրություններ կլինեն, սա ասում եմ, որպես ևս մի վտանգ, բայց նման փոփոխության դեպքում առողջացման որևէ հնարավորություն չի լինի։

Նույնիսկ եթե բիզնեսում խնդիրներ են լինում, արտաքին կառավարիչ են նշանակում։ Բերում են  մարդկանց, որոնք կառավարման փորձ ունեն, կարող են իրավիճակը շտկել։ Իսկ մենք ի՞նչ ենք անում, կառավարման ու կազմակերպման խնդիր ունեցող կառույցներին տալիս ենք անկախություն։ Եվ ի՞նչ, ի՞նչ կլինի այդ կառույցների հետ։ Ոչ մի լավ բան պետք չէ ակնկալել։  Ամենավտանգավորն այն է, որ նման մտահոգություններին, մենք ոչ մի խելամիտ հակափաստարկ, հիմնավորում չենք լսում։ Մենք լսում ենք միայն «այսպես է պետք անել» միտքը, որը բոլշևիկյան պրիմիտիվ, անարդյունավետ ու քանդող մոտեցում է։ Պետք է աշխատանքի  կուլտուրա որդեգրել, հաշվի առնել, որ մեր գիտությունն արդեն իսկ բավականին որբացած է։ Կան ինստիտուտներ, որոնք եթե փակվեն, մենք այլևս չենք կարող վերականգնել, այնտեղ աշխատող եզակի գիտնականները կգնան թոշակի ու այլևս չեն ցանկանա վերադառնալ։ Մենք այնպիսի կորուստներ ենք ունենալու, որ հետո գլուխներս պատով ենք տալու ու ասնեք՝ այս ի՞նչ արեցինք առանց մտածելու։ Բայց այս պահին մենք հնարավորություն ունենք կանգնել ու ինքներս մեզ հարցնել, էս ո՞ւր ենք տանում գիտությունը։

Panorama.am-Օրեր առաջ «Գիտուժ» նախաձեռնությունը հանդես եկավ հայտարարությամբ, որով նաև առաջարկում էր աջակցել օրենսդրական փոփոխությունների մշակման գործում։ Եղե՞լ է արձագանք։

Արամ Փախչանյան-Ես նման արձագանք չեմ տեսել, ցավոք։ Եվ դա մեզ կրկնակի մտահոգում է, քանի որ «Գիտուժ»-ը սովորական նախաձեռնություն չէ, այն բազմաթիվ կազմակերությունների կողմից առաջ տարված շարժում է, որի նպատակը ոչ թե իշխանություններին ճնշելն է կամ իշխանություն ձեռքբերելը, այլ Հայաստանում գիտության զարգացմանն աջակցելը։ Մենք կլինենք կառավարության կողքին, եթե նա խելամիտ քայլերով առաջ գնա։ Իսկ եթե նման անիմաստ, վտանգավոր, չմտածված քայլեր իրականցվեն չմոտիվացված պատճառներով, մենք, իհարկե, կպայքարենք դրա դեմ։ Ամեն քայլ կգործադրենք, հանրությանը հասկացնելու, որ սա սխալ որոշում է, պետք է այն վերանայել, նույնիսկ, եթե անգամ, աստված մի արասցե, դառնա օրենք։

Panorama.am -Ի՞նչ եք դուք առաջարկում։

Արամ Փախչանյան -Մենք առաջարկում ենք շատ կարճ ժամանակում վերանայել նախագիծը։ Ի վերջո, օրինագիծը հենց քննարկելու, արձագանքներից, փաստարկներից հետո վերանայելու համար է։ Ինստիտուտների կառավարման վերաբերող կետերը պետք է օրենքից դուրս հանվեն։ Ի դեպ, մենք չենք ասում, որ դրանք սխալ են որպես վերջնանպատակ, այն կարևոր ու հետաքրքիր քննարկման առարկա է, արդյոք ապագայում մենք պետք է ունենա՞նք այնպիսի կառուցվածք, երբ ակադեմիան սահմանում է քաղաքականություն, իսկ ինստիտուտները կառավարումն ինքնուրույն են իրականացնում, թե՞  ակադեմիան պետք է շարունակի ունենալ կառավարման լծակներ գիտական մարմինների, գիտահետազոտական ինստիտուտների նկատմամբ։ Սա որոշման հարց է, բայց բաց քննարկում է հարկավոր։ Այն, ինչ հիմա առաջարկվում է՝ հապճեպ, առանց պատրաստվելու, առանց համակարգի վերակազմավորման, հնացած ու անարդյունավետ ինստիտուտների բեկորների միավորման գնալ դրանց ակնախացման,  ծայրահեղ վտանգավոր բան է։ Մենք դրան դեմ ենք։

Panorama.am -Դուք կասկածներ, ենթադրություններ ունեք, թե ովքե՞ր են առաջ մղում օրենսդրական այս փոփոխությունները։

Արամ Փախչանյան -Մենք չունենք տեղեկություններ, այդ պատճառով որևէ կարծիք հայտնել չեմ կարող։ Կարող եմ միայն ասել, որքան մեզ է հայտնի, այս օրենքի մշակումը երկար պատմություն ունի, երևի կա անհամբերություն, նախագծում գիտությանը շաղկապված են նաև բարձրագույն կրթության հարցերը։ Երևի թե առկա է շտապողականություն։ Վտանգն այն է, որ նման հապճեպության մեջ նման վատ որակի, չմտածված նախագիծը դարձնեն օրենք։ Իսկ դրա հետևանքները կարող են անդառնալի լինել։ Նախարարությունը պետք է ունենա համարձակություն և ընդունի սխալը։ Մենք չենք կարծում, որ եղած համակարգը լավն է։ Կարծում ենք, որ համակարգը խոր փոփոխությունների կարիք ունի, միաժամանակ, եղած օրենքը, գործող դրույթները բավարար հնարավորություն են տալիս այդ բարեփոխումների իրականացման համար, ակադեմիայն այդ կամքն ունի։ Պետք է հնարավորություն տալ ակադեմիային, եթե ստացվի, ապա մենք կունենանք կրկնակի հաղթանակ՝ գործող ու արդյունավետ ԳԱԱ, ինստիտուտներ և կունենանք հնարավորություն գալ դրանց հետագա անկախացմանը։

Panorama.am-Շնորհակալ եմ։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

14:55
Հայկ Մարությանը կուսակցություն է հիմնում
Երևանի նախկին քաղաքապետ Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի։ Այն կոչվում է «Նոր ուժ»։ Լուրը «Ազատության»...
Աղբյուր` Panorama.am
14:48
Հրազդանի 64-ամյա բնակչի սպանության դեպքի առթիվ նախաձեռնված քրեական վարույթի նախաքննությունը
Քննչական կոմիտեի Կոտայքի մարզային քննչական վարչությունում իրականացված քննչական և վարութային գործողությունների արդյունքում պարզվել են Կոտայքի...
Աղբյուր` Panorama.am
14:45
Ոսկեպարցիներն ասում են՝ ՔՊ-ականները, ովքեր հանձնվող գյուղերն ադրբեջանական են համարում, թող գան ու իրենց ներկայությամբ նման հայտարարություն հնչեցնեն
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է.  «Ոսկեպար և Բաղանիս կատարածս այցիս ու...
Աղբյուր` Panorama.am
14:39
ԵԱՏՄ անդամ ենք, զուգահեռաբար ԵՄ և այլ շուկաների ինտեգրման ուղղությամբ ենք աշխատում. Թունյան
«Այս պահին մենք ԵԱՏՄ անդամ ենք, կատարում ենք մեր պարտավորությունները, վճարում ենք ընդհանուր մաքսատուրքերն ու ստանում մեր բաժինը, ընդ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:26
Բաքուն ռազմական է հռչակում Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը
Հուշահամալիրը հավերժացնելու էր ազգային պայքարի բոլոր զոհերի հիշատակը: Սակայն շինարարական աշխատանքներն անավարտ են մնացել 44-օրյա պատերազմի հետևանքով:
Աղբյուր` Panorama.am
14:10
Երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն՝ Երևանի Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում
Երևանում տրանսպորտային հոսքերի անցանելիությունն ավելացնելու նպատակով մարտի 29-ից փորձնական տարբերակով երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն...
Աղբյուր` Panorama.am
13:50
Ստեփան Դանիելյան. Հայաստանում ստվերային պետություն գոյություն չունի
Քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանը համարում է, որ Հայաստանում ստվերային պետություն գոյություն չունի, չնայած կա նման տարածված կարծիք։ Կարծիքներից մեկն...
Աղբյուր` Panorama.am
13:38
Սուրենյանց. Փաշինյանը որոշել է Ստեփանակերտի էլիտային ահաբեկել
Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցը, անդրադառնալով այսօր կառավարության նիստում Նիկոլ Փաշինյանի հնչեցրած հայտարարություններին, գրում է....
Աղբյուր` Panorama.am
13:24
ՌԴ ԱԳՆ-ն մտահոգված է ապրիլի 5-ին կայանալիք Հայաստան-ԵՄ-ԱՄՆ բարձր մակարդակի հանդիպումով
Հայաստան-Եվրամիություն-ԱՄՆ հանդիպումն անհանգստություն է առաջացնում Ռուսաստանում։ Այս մասին հայտարարել է ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա...
Աղբյուր` Panorama.am
13:17
25-օրյա զորահավաքի մասնակցի ահազանգը. Բանակը գցել են քացու տակ
25-օրյա զորահավաքի մասնակից Սուրեն Մանուչարյանը որոշել է ֆեյսբուքում պատմել հավաքի ընթացքում տեսածը։ Նա գրում է. ««...Միակ...
Աղբյուր` Panorama.am
12:57
Ավագ հինգշաբթի ընտանիքի անդամների քանակով հավկիթ չեն եփում, չեն ներկում ու չեն մատուցում
Այսօր դեռ տեղի չի ունեցել խաչելությունը, թաղումը, Հարությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
12:43
Ֆրանսիական կողմն Ակադեմիական քաղաքի ծրագիրը որակել է համարձակ, հավակնոտ և գրավիչ
Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանն ու ՀՀ-ում Ֆրանսիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Օլիվիե Դըկոտինյին այսօր այցելել...
Աղբյուր` Panorama.am
12:33
Տավուշում տեղի ունեցողը կոպիտ սխալների արդյունք է. Թաթոյան
«Տավուշում տեղի ունեցողը կոպիտ սխալների արդյունք է: Չի կարելի ամրացնել ադրբեջանական դիրքերը սեփական ժողովրդին անվտանգությունը խաթարելու...
Աղբյուր` Panorama.am
12:30
Հայաստանը 29.94 տոննա հումանիտար բեռ կուղարկի Գազայի հատված
«Մարդասիրական օգնության շրջանակներում  տեղահանված անձանց կառավարության կողմից առաջարկվում է տրամադրել մթերք և...
Աղբյուր` Panorama.am
12:29
Քաղաքագետ. Ալեն Սիմոնյանը թող իրան քաղաքական ծաղրածուի տեղ չդնի
«Ալեն Սիմոնյանը թող իրեն քաղաքական ծաղրածուի տեղ չդնի։ Ֆեյք, ֆալստարտ ու նման բառերը բնորոշ են իրենց իշխանությանը»,-Panorama.am-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:16
Տաք օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան
Երևանում ցերեկային ժամերին ջերմաստիճանը կհասնի +20․․․+22 աստիճանի
Աղբյուր` Panorama.am
11:52
Վճարված ռոյալթիներից 1 մլրդ 51 մլն դրամը հատկացվեց ազդակիր համայնքներին
«Նախագծով նախատեսվում է Սյունիքի, Լոռու, Կոտայքի և Գեղարքունիքի 6 համայնքներին, որոնք միասին ընդգրկում են 33 ազդակիր բնակավայր,...
Աղբյուր` Panorama.am
11:42
«Արտավազդ»-ի մրցանակակիրները
Թատրոնի միջազգային օրը՝ մարտի 27-ին, Հակոբ Պարոնյանի անվան երաժշտական կոմեդիայի պետական թատրոնում տեղի ունեցավ Հայաստանի թատերական գործիչների...
Աղբյուր` Panorama.am
11:31
ԼՂ-ից բռնի տեղահանված որոշ շրջանակների գործողությունները սպառնալիք են Հայաստանի անվտանգության համար. Փաշինյան
«Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված որոշ շրջանակ կամա թե ակամա անում է գործողություններ և քայլեր, որոնք սպառնալիք են ստեղծում Հայաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
11:30
Արտակ Զաքարյան. Ռևանշն անխուսափելի է
ՀՀԿ փոխնախագահ Արտակ Զաքարյանը գրում է. «Դավադիր բոսյակներ կան, որ լավագույն տղերքի արյամբ 30 տարի առաջ գծված սահմանները, թշնամու...
Աղբյուր` Panorama.am
11:25
Իսրայելն Ադրբեջանին խորհուրդ է տվել ինչպես հաղթահարել ջրի դեֆիցիտը
Իսրայելի ջրամատակարարման ազգային օպերատոր Mekorot ընկերությունն առաջարկել է Ադրբեջանում ջրի սակավության խնդիրը լուծել արհեստականորեն առաջացած...
Աղբյուր` Panorama.am
11:18
40+10 հազար դրամ աջակցության ծրագիրը երկարաձգվեց 9 ամսով
«Նախագծով առաջարկում ենք ԼՂ-ից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցների 40+10 հազար դրամ աջակցության ծրագրի հիման վրա ևս 9 ամսով ...
Աղբյուր` Panorama.am
11:14
Օրբելյան. Փորձում եմ ակտիվ պահել իմ կապը հայազգի իմ բոլոր ընկերների հետ, մշտապես նորանոր գաղափարներ ենք իրագործում
«Այս տարին նույնպես անչափ հագեցած է հյուրախաղերով, աշխարհի տարբեր բեմերում ելույթներով։ Ուրախ եմ, որ իմ մասնակցությամբ կարողանում եմ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:56
Մենք ունենք այդ կարգի ինքնուրույն մարդիկ, բայց մի տեսակ զսպաշապիկի մեջ են. Աղվան Վարդանյան
«Մեր իրականությունն ու մենթալիտետն այնպիսին է, որ մենք միշտ փորձում ենք գտնել մեկին, հերոսին, սիրահարվել նրան և ասել, որ նա պետք է...
Աղբյուր` Panorama.am
10:51
1.1 մլրդ դրամ սուբսիդիա «Վեոլիա Ջուր» ՓԲԸ-ին՝ ջրի սակագնի բարձրացումը փոխհատուցելու համար
Կառավարությունն այսօրվա նիստում «Վեոլիա Ջուր» ՓԲԸ-ին սուբսիդիա կհատկացնի խմելու ջրի մատակարարման և ջրահեռացման (կեղտաջրերի մաքրման)...
Աղբյուր` Panorama.am
10:48
ԱԱԾ սահմանապահ զորքերը կազմակերպում է ընդունելություն «Զվարթնոց» անցակետում ծառայության անցնելու համար
ԱԱԾ սահմանապահ զորքերը կազմակերպում է ընդունելություն «Զվարթնոց», «Բագրատաշեն» և ՀՀ պետական սահմանի մյուս անցման...
Աղբյուր` Panorama.am
10:42
Հաստատվել է նախադպրոցական հաստատության ղեկավարման իրավունքի քննության թեստավորման փուլի նոր հարցաշարը
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի հրամանով հաստատվել է նախադպրոցական ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունքի...
Աղբյուր` Panorama.am
10:34
ԼՂՀ-ն «լուծարելու» փաստաթուղթը հայրենակիցներին փրկելու միակ միջոցն էր. Սամվել Շահրամանյան
Նա ասել է, որ Արցախում շարունակում է մնալ 10-11 մարդ, որ հիվանդ կամ հաշմանդամություն ունեցող մարդիկ են, որոնք չեն կարողանում ազատ տեղաշարժվել և չթողնել հարազատների գերեոզմանները։
Աղբյուր` Panorama.am
10:31
Երևանը, իրոք, վերջերս չի մասնակցել ՀԱՊԿ քարտուղարության աշխատանքներին. Իմանգալի Թասմագամբետով
«Երևանը, իրոք, վերջերս չի մասնակցել ՀԱՊԿ քարտուղարության աշխատանքներին... Հայաստանի Հանրապետության պաշտոնյաների նշված հայտարարությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
10:27
Ծաղկաձորի «Կովկասի գերուհի» ռեստորանի մենեջերը կասկածվում է 11 միլիոն դրամ հափշտակելու մեջ
Օրեր առաջ ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության Ոստիկանության Հրազդանի բաժին է դիմել Կոտայքի մարզի բնակիչ 37-ամյա Կարապետ Թումանյանը և հայտնել, որ...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց
12:51 28/03/2024

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}