Ձեր վստահելի աղբյուրը

Օրերս հայտարարվեց, որ Ամուլսարի հանքը շահագործվելու է։ Գիտնականների կողմից տարիներ շարունակ բարձրաձայնվող կոնկրետ Ամուլսարի  դեպքում առկա անկառավարելի ռիսկերը կարծես՝ գործող իշխանությանը չի հետաքրքրեցին և ականջալուր չեղան ոչ միայն տեղի բնակչության , այլև գիտնականներ խոսքին։ Փոխարենը հայտնեցին, որ բաժնետոմսերի 12,5 տոկոսը Կառավարությանը «փայն» է։ Շատ մասնագետների համար անակնկալ էր այդ հայտարարությունը, քանի որ որևէ նոր հետազոտություն, որը կերաշխավորեր ռիսկերի կառավարելիությունը, չի արվել, բայց կայացվել է որոշում։

ՀՀ ԳԱԱ  էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնի  տնօրեն, աշխարհագրական գիտությունների թեկնածու Լիլիթ Սահակյանը Panorama.am-ի հետ զրույցում կարծիք հայտնեց, որ այն անկառավարելի ռիսկերը, որոնց մասին նշում էր նաև պրոֆեսոր Արմեն Սաղաթելյանը, չեն վերացվել։

«Ինքս կարդացել եմ նաև «ԷԼԱՐԴ»-ի հաշվետվության հատկապես դրենաժային ջրերի հատվածը, որտեղ ևս նշված է , որ չեն իրականացվել բավարար քանակի  հետազոտություններ, որոնք կպնդեին ռիսկերի հնարավոր է վերահսկելը։ Ցանկացած հանքավայրի շահագործումը ենթադրում է շրջակա միջավայրի վրա ազդեցություն, որը կարգավորվում է  կառավարելի և անկառավարելի ռիսկերով։ Այն հանքավայրերը, որոնց դեպքում անկառավարելի ռիսկերը շատ են, արգելվում է դրանց շահագործումը։ Ամուլսարի դեպքում՝ ամենից անկառավարելի ռիսկերից են դրենաժային ջրերը, որոնք բնական երևույթ են և դրանց վերահսկելն ակռավարելի  է։ Այսինքն՝  փայատերերի փոփոխությունից ռիսկերը կառավարելի չեն դառնում»։

Աշխարհագրական գիտությունների թեկնածուն նաև հավելեց, որ  այժմ ապրում ենք այլ ռազմաքաղաքական իրողությունում, այս  հանգամանքը ևս պետք է հաշվի առնել։ 

«Եթե քարտեզի վրա նայենք Ամուլսարի տեղադիրքը, ապա կտեսնենք, որ այն այժմ ունի ռազմաքաղաքական և աշխարհաքաղաքական դիրք։ Արդյո՞ք այս որոշումը  կայացնելիս, այս հանգամանքը հաշվի առնվել է։ Ամեն դեպքում՝ ես ո՛չ մի գրառում, ո՛չ մի խոսք չեմ լսել այդ մասին։ Այսօր հասկանում ենք, որ քաղցրահամ ջուրը դարձել է լուրջ քաղաքական գործոն։ Վերջին պատերազմում ևս դրա ականատեսը եղանք։  Իսկ մենք հիմա ցանականում ենք շահագործել մի հանք, որի պարագայում կան բարձրաձայնված անկառավարելի ռիսկեր, սակայն ոչ բավարար քանակությամբ արված հետազոտություններ։ Այսինքն՝ դրանց  կառավարելիությունն ապացուցված  և գիտականորեն հիմնավորված չէ, բայց նորից որոշում ենք, որ հանքը պետք է շահագործել։ Իմ մոտ նորից հարց է ծագում՝ այսօրվա իրողության մեջ նախկին բարձրաձայնված ռիսկերը և այսօր առկա ռազմաքաղաքական ռիսկերը հաշվի առնվա՞ծ են»։

Մասնագետի համոզմամբ՝ պետք է նոր հետազոտություններ իրականացնել, ոչ միայն հանքը շահագործող ընկերության , այլև պետության կողմից, հետո միայն որոշում կայացնել՝ շահագործել,թե՞ ոչ։