Հասարակություն 13:10 31/03/2023 Հայաստան

Կենսաթոշակային ֆոնդերի 2022 թվականի տվյալները շատ սարսափելի էին. Դավիթ Հայրապետյան

Կուտակային կենսաթոշակային հիմնադրամների շահառուները կրկին ահազանգում են, որ տարիների ընթացքում իրենց կուտակած գումարները պակասել են: Խնդիրն իր օրինակով Panorama.am-ին ներկայացրեց ԵՊՀ դասախոս, հոգեբան Դավիթ Հայրապետյանը:

«Երբ կուտակային կենսաթոշակայինը ներդրվեց, նրան առաջին միացածներից մկը ես եմ եղել: Սկզբնական շրջանում 5% մասնակիցն էր փոխանցում կենսաթոշակային հիմնադրամ, 5%-ն էլ պետությունը: Այսինքը, ես իմ աշխատավարձից 5%-ը տալիս էի ֆոնդին, 5% էլ պետությունն էր ավելացնում և այդ գումարը, որը «երկար փող» ենք ասում, գնում էր երկարատև գործողության մեջ և ես դրանից տոկոսներ էի ստանում: Հետեգայում, կարծեմ 2018 թվականին էր, նոր իշխանություններն ասացին, որ մասնակիցը պետք է 2.5% տա, իսկ պետությունը 7.5%-ը կվերցնի իր վրա, որը տևեց մեկ տարի և հանկարծակի որոշվեց, որ 7.5%-ը տալիս է մասնակիցը և 2.5%-ը պետությունը: Այսինքը մեր 2.5% -ը դարձավ 7.5% և այն մենք փոխանցում ենք կառավարչին: Հայաստանում երկու կառավարիչ ունենք և 3 ֆոնդ, ստացվում է, որ միայն դրանց մեջ կարող ես ընտրել՝ 6 ընտրության իրավունքով:

Ես անձամբ ընտրել եմ հավասարակշռվածը, որտեղ պայմանն այսպիսին է՝ իմ գումարի 75%-ը դրվում է պարտատոմսերի մեջ 25%-ն արժեթղթերի մեջ, այսինքը՝ ակցիաներ են ձեռք բերվում: Մինչև 2020 թվականը իմ դրած 10%-ի վրա մոտավորապես 7-8%  եկամուտ է եկել, նայած տարի: Հետևաբար՝ քո գումարը ոչ միայն պահպանվում էր, այլև ավելանում էր, քանի որ այդ փողն աշխատում էր: Կորուստները սկսեցին արձանագրվել 2020 թվականից սկսած՝ ոչ միայն հավասարակշռված, բալանսավորված ֆոնդերում, այլև այնտեղ, որտեղ 100%-ը պետական պարտատոմսեր էին և այլն:

Երբ այդ ընթացքում դիտարկում էի, իմ համար խնդիրն այնքան մեծ չէր, որովհետև, եթե, պայմանական թվով, ես դրել եմ 1000 դրամ,  պետությունը դրա վրա ավելացրել էր 500 դրամ, այդ 1500 դրամը տրամադրվել է կառավարչին  ու ինքը վնասներ էր կրում՝ այն չէր անցնում 500 դրամը և ես հոգեբանորեն տրամադրվում էի, որ իմ 1000 դրամն ֆոնդում է, օգուտ չի բերել, պետության տված 500 դրամից էլ ինչ-որ բան վնաս է գնացել,  այն ինձ չի վերաբերում: Բայց 2022 թվականի տվյալները շատ սարսափելի էին, որովհետև, եթե ես պայմանական տվել եմ 1000 դրամ, 500 էլ պետությունը, իսկ այդ տարի կորուստը կազմել էր մոտավորապես 800 դրամ և ավել՝ մինչև 1000 դրամ: Այսինքը, կառավարիչը ոչ միայն պետության տված 500 դրամն էր կորցրել, այլև իմ մուծած 1000 դրամից 500 դրամ էլ պակասել է: Ճիշտ է՝ ֆոնը չի պակասել, քանի որ ես գումար եմ տալիս, բայց իմ տված գումարից պակաս է ստացվում:

Ժամանակին կառավարիչները բացատրություններ տվեցին, որ այն կախված է դոլարային կուրսի տատանումներից, այսինքն՝ արժեթղթերը ձեռք են բերվել դոլարով, վերջինիս գինը իջնում է՝ հետևաբար արժեթղթերն իրենց արժեքը կորցնում են դրամային համարժեքով: Ինչ որ տեղ այն կարելի է բացատրություն համարել, բայց, միևնույնն է, կրկին այդքան տատնում չպետք է տար՝ եթե հաշվի առնենք, որ մեր գումարի 75 %-ը պետական պարտատոմսերով է, ընդամենը 25%-ն է ռիսկային և այնտեղ կարող են վնասներ լինել:

2022 թվականի վնասներն բավականին շատ էին, ամբողջ ֆոնդից մոտավորապես 8 % դու կորուստ էս կրել, որը բավականին մեծ գումար է և հիմա էլ, չգիտենք՝ այդ տենդենցը կշարունակվի, թե չէ: Կարող են բացատրել, որ այն պայմանավորված է շուկայի անկայունյությամբ կամ արժեթղթերի շուկան է ընդհանուր ընկած, բայց կառավարիչն այնպես պետք է կառավարի ֆոնդերը, որ եթե այն եկամտաբերություն չի ապահովում, գոնե քո տված գումարից չպակասի: Ստացվում է, որ պետության գումարից ինչ-որ բան պակասեց, կորավ, չգիտեմ ինչ եղավ, հիմա էլ արդեն իմ տված գումարներն է պակասում: Այն անընդունելի է, որովհետև ստացվում է, որ եթե ես այդ նույն գումարը չտայի պետության միջոցով կառավարչին, այլ տանեի դնեի իմ բարձի տակ, այն եթե չի էլ ավելանա, բայց գոնե չի պակասի, կամ եթե ես ամենավատ ներդումն անեի և այդ գումարը դնեի բանկում որպես ավանդ, ապա նրա նվազագույն եկամտաբերությունը տարեկան գոնե 3-4 % կլինի և այն երաշխավորված կլինի:

Բայց այս դեպքում դու բանկային մեծ կորուստներ ես կրում, հասկանալի չէ, թե այն ինչքան է շարունակվելու և վերջում ինչ է լինելու, սա է ամբողջ խնդիրն: Այն գումարը, որը դու կուտակում ես քո կենսաթոշակի, քիչ թե շատ բարեկեցիկ ապրելու համար, երբ թոշակի անցած լինես, լուրջ վտանգի տակ է և դու ոչինչ չես կարող անել: Դու չես կարող այդ գումարը հետ ուզել, կա՛մ ուրիշ կառավարիչ պահանջել, կա՛մ ինքդ ներդրումներ անես, ինչպես աշխարհի շատ երկրներում, երբ կարող ես քո գումարը վերցնես և կառավարես: Այս դեպքում դու ընկած ես թակարդը և քո աշխատավարձից ամեն եռամսյակ տալիս ես և չգիտես, թե դրա հետ ինչ կլինի հետագայում»,-ասաց Հայրապետյանը:

Panorama.am-ի լրագրողը հետաքրքրվեց, թե որպես շահառու ԵՊՀ դասախոսը խնդրի ի՞նչ լուծումներ է տեսնում:

Դավիթ Հայրապետյանը պատասխանեց. «Հիմնահարցը շատ լուծումներ ունի, բայց դրանք պետք է առաջարկի պետությունը, իսկ այս պահին պետությունը նույնիսկ հանձն չի առնում , որ այնտեղ խնդիր կա, չի քննարկվում խնդիրը, ուր մնաց՝ լույծմանը հասնենք: Ոչ մի մեխանիզմ չեն կիրառում կառավարիչներին վերահսկելու համար, ես չեմ տեսնում, համենայն դեպս: Չեն ասում որ երրորդ, չորրորդ կառավարչին կբերեն, որպեսզի այս կառավարիչները ձգվեն և մտածեն, թե ինչպես են այդ փողն ավելի արդյունավետ կառավարելու: Ընդ որում, այդ կառավարիչները մեր թոշակներից իրենց բավականին բարձր աշխատավարձեր են դուրս գրում, բայց մեր թոշակներն մինուսով են գնում:

Չկա մեխանիզմ իրենց պատժելու կամ իրենց աշխատավարձերից պահելու և ֆոնդերին ուղղելու համար: Չկա ոչ մի բան, մարդիկ մեծ բոնուսներով աշխատում են և ասում են՝  ի՞նչ է եղել որ, այս տարի էլ վնաս կրեցինք: Սա տարօրինակ է և ո՛չ Ֆինանսների նախարարությունը,  ո՛չ կառավարությունը, ոչ մեկը չի անդրադառնում խնդրին, ասելով՝ նորմալ է այս տարի էլ 8 % կորցրեցինք : Այդ 8 % -ը ամբողջ կուտակածից է, հասկանո՞ւմ եք, որը միայն այս տարվա կուտակումների մոտ 60-70 %-ը կարող է լինել:  Այսինքը՝ դու 8 % տոկոս կորցրել ես ոչ թե այս տարվա կուտակումից, այլ 10 տարվա կուտակումից: Պայմանական ասած՝ եթե ամեն տարի 1000 դրամ էիր դրել և 10 տարում 10000 դրամ էիր կուտակել, ապա այս տարի դու կորցրել ես 800 դրամը, որը տվյալ տարվա տված գումարի 80%-ն է ստացվում: Այլ կերպ ասած, այն նշանակում է, որ այս տարի դու ուղղակի փողը շպրտել ես դուրս, գրեթե 0% կուտակում ես ունեցել, սա է հիմնահարցը»:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

23:44
Մատենադարան-Գանձասարում գտնվում են միայն ձեռագրերի կրկնօրինակները
44-օրյա պատերազմի ժամանակ  Մատենադարան-Գանձասար գիտամշակութային կենտրոնում ցուցադրվող ձեռագրերի կրկնօրինակները, Արցախի պատմությանն առնչվող...
Աղբյուր` Panorama.am
23:11
Արցախում որոնումների արդյունքում հայտնաբերվել է 3 զինծառայողի և 2 քաղաքացու մարմին
Այսօր` սեպտեմբերի 26-ին, փրկարարական 2 խումբ որոնողական աշխատանքներ է իրականացրել Մարտակերտի շրջանի Ճանկաթաղ և Վարդաձոր գյուղերի տարածքում։...
Աղբյուր` Panorama.am
23:02
Արցախում վառելիքի պահեստի պայթյունի հետևանքով ժամը 22։00-ի դրությամբ հաստատված մահերի թիվը 68 է
Տեղեկատվական կենտրոններ ստացված զանգերի ամփոփ տվյալների համաձայն՝ պայթյունի հետևանքով ճակատագիրն անհայտ քաղաքացիների թիվը 105 է։
Աղբյուր` Panorama.am
22:53
Ադրբեջանից Նախիջևան միջանցքը կարող է անցնել Իրանի տարածքով. Էրդողան
Եթե Երևանը հրաժարվի Երկաթուղային միջանցքը Ադրբեջանից Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետություն, կարող է անցնել Իրանի, ոչ թե Հայաստանի տարածքով:...
Աղբյուր` Panorama.am
22:14
Բլինքենը կոչ է արել Ալիևին կատարել ռազմական գործողությունները չվերսկսելու և դիտորդական առաքելություն թույլ տալու իր խոստումը
Պետքարտուղար Անտոնի Բլինքենը կոչ է արել Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևին ապահովել Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչների անվտանգությունն ու ազատ տեղաշարժը,...
Աղբյուր` Panorama.am
21:51
Ֆրանսիան յոթ միլիոն եվրո կհատկացնի Ղարաբաղի հայերին օգնելու համար
Ֆրանսիայի կառավարությունը 7 մլն եվրո կհատկացնի Հայաստան տեղափոխված Լեռնային Ղարաբաղի հայերին օգնելու համար:«ՌԻԱ նովոստի»-ն գրում է,...
Աղբյուր` Panorama.am
21:06
Այս պահի դրությամբ 20 270 հազար մարդ է հատել Կոռնիձորի մեր անցակետը․ Նազելի Բաղդասարյան
Այս պահի դրությամբ 20 270 հազար մարդ է հատել Կոռնիձորի մեր անցակետը: Այս մասին  մամուլի ասուլիսի ընթացքում տեղեկացրեց Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:56
Երևան են հասցվել նորածին երեխաներ, որոնցից մեկը՝ բավականին ծանր վիճակում. Ավանեսյան
Այսօր առավոտյան Ստեփանակերտից Երևան են հասցվել նորածին երեխաներ, որոնցից մեկը՝ բավականին ծանր վիճակում։ Այս մասին ասուլիսի ընթացքում տեղեկացրեց...
Աղբյուր` Panorama.am
20:39
Խաղաղապահների բժշկական ջոկատը բուժօգնություն է ցուցաբերում տուժած տեղի 22 բնակիչների
Ռուսական խաղաղապահ զորախմբի բժշկական ջոկատն օգնություն է ցուցաբերում Լեռնային Ղարաբաղի Ստեփանակերտում վառելիքով և քսանյութերով պահեստի պայթյունի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:32
ՀՀ-ում ԴՆԹ փորձաքննության իրականացում ապահովելու համար անհետ կորած անձանց հարազատներին ԱՀ ՔԿ-ն խնդրում է ներկայանալ
ԱՀ քննչական կոմիտեն տեղեկացնում է․ «Սույն թվականի սեպտեմբերի 19-20-ը տեղի ունեցած ռազմական գործողությունների ընթացքում զոհվածների...
Աղբյուր` Panorama.am
20:25
Այդ ճանապարհ փակելը ո՛չ Նիկոլն ա հնարել, ո՛չ՝ մենք, դա մասնագիտացված բան է․ Վազգեն Մանուկյան
Քաղաքացին Ազգային կոմիտեի անդամ, ՀՀ նախկին վարչապետ Վազգեն Մանուկյանից փորձեց պարզել ընդդիմության գործողությունների տրամաբանությունը՝ հարց...
Աղբյուր` Panorama.am
20:01
Գրանադայում հնարավոր հանդիպումը պետք է օգտագործվի Երևանի և Բաքվի կողմից հրապարակայնորեն վերահաստատելու միմյանց տարածքային ամբողջականությունը ․ ԵՄ
ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանն ու Ալիևի օգնականը բանակցություններ են վարել հայ-ադրբեջանական խաղաղ գործընթացի առաջմղմանն ուղղված հնարավոր կոնկրետ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:49
Հանրապետության հրապարակում մի խումբ քաղաքացիներ ինքնաբուխ բողոքի ակցիա են իրականցնում
Հանրապետության հրապարակում մի խումբ քաղաքացիներ ինքնաբուխ բողոքի ակցիա են իրականցնում։ Ռազմական և քաղաքական գործիչ Գևորգ Գևորգյանը նշեց, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:36
Անապայում հայ բռնցքամարտիկները 6 մեդալ են նվաճել
Հայ բռնցքամարտիկները 6 մեդալ են նվաճել Անապայում կայացած Նիկոլայ Պավլյուկովի անվան միջազգային մրցաշարում:Այս մասին տեղեկացնում են Հայաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:25
Հայաստանի ամերիկյան համալսարանն իր խորը մտահոգությունն է հայտնում ուսանողներին բերման ենթարկելու կապակցությամբ
Հայաստանի ամերիկյան համալսարանն իր խորը մտահոգությունն է հայտնում ոստիկանության կարմիր բերետավորների կողմից համալսարանի մոտից ուսանողներին...
Աղբյուր` Panorama.am
19:16
Հայաստանի հիվանդանոցներում Արցախից տեղահանված անձանց մահվան դեպքեր մինչ այս պահը չեն գրանցվել․ՀՀ առողջապահության փոխնախարար
ՀՀ առողջապահության նախարարի տեղակալ Արտակ Ջումայանը Կոռնիձորում լրագրողների հետ զրույցում հայտնել է՝ Գորիսի մշակութային տանը բուժկետեր են...
Աղբյուր` Panorama.am
19:06
Ըստ թուրքական ԶԼՄ-ի՝ Ադրբեջանը Հայաստանից պահանջում է 100 մլրդ դոլարի փոխհատուցում
Թուրքական   իշխանամերձ  լրատվամիջոցում «‎Հայաստանը այժմ քաշված  է. Ադրբեջանը խաղաղության համար 100 միլիարդ դոլար է...
Աղբյուր` Panorama.am
18:56
Պետք է հասնել նրան, որ ԼՂ-ից բռնի տեղահանված նախադպրոցական և դպրոցական տարիքի երեխաների շրջանում պարտադիր կրթությունից դուրս մնացողներ չլինեն․ Անդրեասյան
Ժաննա Անդրեասյանն այսօր ընդունել է Հայաստանում ԵՄ պատվիրակության նորանշանակ ղեկավար, դեսպան Վասիլիս Մարագոսին։ Այս մասին հայտնում են ԿԳՄՍՆ-ից։...
Աղբյուր` Panorama.am
18:40
Արցախում նյութական կորուստները նախնական գնահատումներով կազմում է շուրջ 50 միլիարդ ԱՄՆ դոլար․ Թադևոս Ավետիսյան
ՀՀ ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր, ՀՅԴ Հայաստանի Գերագույն մարմնի անդամ Թադևոս Ավետիսյանը հոդված է հրապարակել՝ ներկայացնելով...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Արմեն Գրիգորյանը երկօրյա այցով կգտնվի Բեռլինում
ԱԽ գրասենյակից հայտնում են, որ Արմեն Գրիգորյանը երկօրյա այցով կմեկնի Բեռլին։ «Սեպտեմբերի 27-28-ը ՀՀ ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանն...
Աղբյուր` Panorama.am
18:09
«Սպիտակ խալաթներով» ակցիայի անդամները կոչով դիմել են բուժաշխատողներին
«Սպիտակ խալաթներով» ակցիայի անդամները հայտարարություն են տարածել, որում կոչ է արվում․  «Կո՛չ Հայաստանի Հանրապետության...
Աղբյուր` Panorama.am
18:01
Արցախից բռնի տեղահանված բնակիչների բժշկական օգնությունն ու սպասարկումը կիրականացվի պետպատվերի շրջանակներում
ՀՀ առողջապահության նախարարությունից հայտնում են, որ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցների բժշկական օգնությունն ու սպասարկումը,...
Աղբյուր` Panorama.am
17:57
Թաթոյան հիմնադրամ. Սեպտեմբերի 19-20-ի ադրբեջանական զինված հարձակման ժամանակ սպանվել է 18 քաղաքացիական անձ
Արցախի նկատմամբ 2023թ. սեպտեմբերի 19-20-ի ադրբեջանական զինված հարձակմամբ ադրբեջանական զինված ծառայողները սպանել են 18 քաղաքացիական անձի, այդ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:52
Պրոֆեսոր Սթիվ Ժեֆերին և իր թիմը կժամանեն ՀՀ՝ պայթյունից տուժածներին բժշկական ծառայություններ մատուցելու նպատակով
Ռազմական բժիշկ, պրոֆեսոր Սթիվ Ժեֆերին և իր թիմը կժամանեն ՀՀ՝ ԼՂ-ում տեղի ունեցած պայթյունից տուժածներին հայ այրվածքաբանների հետ անհրաժեշտ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:51
Կոռնիձորի անցակետը հատել է 19000 արցախցի և նրանցից 2500-ի համար ապահովվել է կեցավայր.Տիգրան Խաչատրյան
«Ի սկզբանե, երբ Լաչինի միջանցքն արգելափակվեց և առևտրային նշանակության բեռների հոսքը դադարեց, երկու խնդիր առաջացավ, առաջինը, որ ԼՂ մեր...
Աղբյուր` Panorama.am
17:42
Ավանեսյան. Մեր նպատակն է բոլոր տուժածներին և վիրավորներին արագ տեղափոխել Հայաստան
23 տուժած հետազոտությունների և բուժօգնության փուլում է:
Աղբյուր` Panorama.am
17:24
ԵՊՀ. Սովորողների, աշխատողների կողմից կրթության իրավունքի խախտմանն ուղղված ոչ իրավաչափ վարքագիծը հանգեցնելու է պատասխանատվության
Երևանի պետական համալսարանը հայտարարություն է տարածել, որում ասվում է.  «Երևանի պետական համալսարանը այս օրերին ստեղծված դժվարին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:01
Ընդդիմադիր պատգամավորներն ամերիկացի սենատորին առաջարկել են պատժամիջոցներ սահմանել Ադրբեջանի և նրա նախագահի նկատմամբ
ԱԺ «Հայաստան» և «Պատիվ ունեմ» խմբակցությունների ներկայացուցիչները հանդիպել են ԱՄՆ սենատոր Գերի Փիթերսի գլխավորած պատվիրակության հետ
Աղբյուր` Panorama.am
16:57
ՄԱԿ-ը աջակցություն կտրամադրի Լեռնային Ղարաբաղում ստեղծված իրավիճակից տուժած բնակչությանը
ՄԱԿ-ը պատրաստ է աջակցել Լեռնային Ղարաբաղում տիրող իրավիճակից տուժած բնակչությանը օգնություն տրամադրելու հարցում:«ՌԻԱ նովոստի»-ն...
Աղբյուր` Panorama.am
16:57
Ծանր է լսել, տեսնել այն ամենը, ինչի միջով անցնում են ԼՂ-ից դուրս եկած այս ընտանիքները. Սամանթա Փաուեր
«Նախագահ Բայդենի հանձնարարակով ես այստեղ եմ եկել՝ զրուցելու իշխանության, հասարակական կազմակերպությունների, նաև քաղաքացիական անձանց...
Աղբյուր` Panorama.am

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}