Արցախի Հանրապետություն 28 10:25 22/08/2019 Տարածաշրջան

Կյանք և ազատություն

Հեղինակ` Ռոբերտ Քոչարյան

Պատժիչները

1990 թվականի Բաքվի հայկական ջարդերից ու սովետական զորքերը քաղաք մտցնելուց հետո պարզ դարձավ, որ Սումգայիթի կոտորածը պարզապես ճակատագրական պատահականություն չէր, ու մեր ժողովուրդների համատեղ բնակությունը տեսանելի ապագայում անհնար է: Հայերը հապճեպ լքում էին Ադրբեջանը, իսկ ադրբեջանցիները՝ Հայաստանը: Առվակները հեղեղ էին դառնում: Մոսկվան, ըստ երևույթին, գիտակցել էր, որ չի տիրապետում իրավիճակին ու չի կարող ապահովել մարդկանց անվտանգությունը և, ըստ էության, Ադրբեջանի կամեցողությանն էր հանձնել փոքրիկ ըմբոստ ինքնավար մարզի հայ բնակչությանը: Այլ խոսքով՝ համաձայնել էր կառավարվող էթնիկական զտումների:

Նույն տարվա մարտին հայերի արտաքսումը Գետաշենից ու Մարտունաշենից արդեն իրականացվում էր ՍՍՀՄ ՆԳՆ ՆԶ մասնակցությամբ: Դա շատ ծանր ժամանակ էր, հոգեբանորեն նույնիսկ ավելի ծանր, քան ծավալուն պատերազմի ավելի ուշ շրջանը, որ սկսվեց Սովետական Միության փլուզումից հետո: Պատերազմի ժամանակ համենայնդեպս հաստատ գիտես՝ ում դեմ և ինչի համար ես կռվում, ու հստակ հասկանում ես, որ դա է գոյատևելու ու գաղթական չդառնալու միակ միջոցը: Պոլյանիչկոյի օրոք Ադրբեջանը սկսեց հետևողականորեն հայերին վտարել իրենց հողերից՝ քողարկվելով ՍՍՀՄ ՆԳՆ ներքին զորքերով: Հիմա մեր դիմադրությունն արդեն բախումների էր հանգեցնում ոչ միայն ադրբեջանական ՕՄՕՆ-ի, այլև միութենական զորքերի հետ: 1990 թվականը դրամատիկ իրադարձությունների մի ամբողջ շարք էր, որոնք աղաղակում էին մեծ երկրի վերահաս փլուզման մասին:

Բայց փորձեմ՝ հերթով: Արկադի Իվանովիչը թռավ Մոսկվա: Մենք ջերմորեն հրաժեշտ տվեցինք նրան՝ չիմանալով, որ այլևս չի վերադառնալու, և Հատուկ կառավարման կոմիտեի ճակատագիրն արդեն կանխորոշված է: Դրա փոխարեն ստեղծեցին նոր Հանրապետական կազմկոմիտե, որը գլխավորեց Ադրբեջանի Կոմկուսի Կենտկոմի երկրորդ քարտուղար Վիկտոր Պոլյանիչկոն (այն ժամանակ ՍՍՀՄ բոլոր հանրապետություններում Կենտկոմի երկրորդ քարտուղար ռուսների էին նշանակում): Պոլյանիչկոյին նշանակել էր Ադրբեջանը, նոր կոմիտեն ենթարկվում էր հանրապետական իշխանություններին ու ստեղծվել էր «հայ ազգայնական-ծայրահեղականների դեմ պայքարելու» նպատակով, ինչը Բաքվի համար նշանակում էր պայքար Ղարաբաղի բոլոր հայերի դեմ: Դա գործիք էր, որի միջոցով Ադրբեջանը պատրաստվում էր կոտրել մեր կամքն ու ԼՂԻՄ-ը որպես տարածք պահել իր կազմում:

Եվ, ինչպես հետագայում պարզվեց, ցանկալի էր՝ առանց հայերի: «Կոմիտե» անվանումն ընդամենը կոլեգիալ կառավարման պատրանք էր ստեղծում: Իրականում ստեղծվել էր պատժիչ մարմին, որտեղ Պոլյանիչկոն մեծ խանդավառությամբ ստանձնեց դահճի դերը: Բոլոր ուժային կառույցները հանձնվեցին նրա տնօրինությանը:

Փաստացի նրան էին ենթարկվում նույնիսկ մեզ մոտ տեղակայված սովետական զորքերը՝ պարետատան միջոցով, որը պատասխանատու էր արտակարգ ռեժիմի պահպանման համար: Դա լիովին փոխեց նրանց պահվածքը. սկսեցին գործել որպես զավթիչներ: Զինծառայողները մեր հանդեպ որևէ անձնական խնդիր չունեին, բայց նրանց կողմից ակնհայտ թշնամություն հայտնվեց:

Համապատասխանաբար փոխվեց նաև այդ զորքերի մեր ընկալումը: Նոր կազմավորված կոմիտեն ամբողջ մարզում արգելեց իշխանության մեր վերջին պահպանված մարմինների՝ ժողովրդական պատգամավորների մարզային ու շրջանային խորհուրդների, բոլոր կուսակցական ու հասարակական կազմակերպությունների գործունեությունը: Միակ բացառությունը Շուշիի շրջանն էր, որտեղ պահպանվել էին բոլոր սահմանադրական մարմինները. շրջանի բնակչության մեծ մասը ադրբեջանցիներ էին, և արգելքը նրանց վրա չտարածվեց: Ավելին՝ ադրբեջանական գյուղերում կուսակցական կազմակերպությունները ոչ միայն չէին լուծարվել, այլև հավելյալ իրավունքներ էին տվել դրանց: Որոշ կազմակերպություններ կարգավիճակով համարյա հավասարեցվել էին կուսակցության շրջանային կոմիտեներին: Արտակարգ դրության տարածքի աշխարհագրությունն ընդլայնվեց:

Հիմա այն ընդգրկում էր ոչ միայն Լեռնային Ղարաբաղի ամբողջ մարզը, այլև նույնիսկ հարևան հայկական ու ադրբեջանական շրջանները: Բուն Ստեփանակերտում արտակարգ դրության ռեժիմը խստացվեց. փակեցին դրամատիկական թատրոնը, բոլոր կինոթատրոնները, թանգարանները, արգելվեցին մարզական ու ժամանցային միջոցառումները՝ նույնիսկ պետական տոների օրերին:

1990 թվականի հունվարին արտակարգ դրության շրջանի պարետի հրամանով արգելվեց «Միացում» շարժման գործունեությունը: Պարետային ժամն ավելի խստացվեց, արդեն արգելվում էր ոչ միայն փողոց դուրս գալ, այլև նույնիսկ հավաքվել բակերում. անմիջապես լսվում էին փողոցում պարեկող զինվորների ահեղ բղավոցները. «Հայե՛ր: Ցրվեք տնե՛րը»: Արտակարգ դրության ռեժիմի պահպանման պատասխանատուն շրջանի պարետատունն էր, որին ենթարկվում էին ՍՍՀՄ ՆԳՆ ներքին զորքերի ստորաբաժանումները, այդ թվում՝ հատուկ նշանակության ջոկատները. Ադրբեջանն ՕՄՕՆ-ի իր հսկայական բանակն էր ստեղծել: Ջոկատներ էին տեղակայվել Ղարաբաղի բոլոր ադրբեջանական գյուղերում. դրանց կազմում մեծամասամբ տեղի բնակիչներ էին, որոնց միլիցիայի համազգեստ ու զենք էին տվել և աշխատավարձ էին վճարում: Պատկերացրեք կողք կողքի երկու գյուղ՝ մեկը ադրբեջանական, մյուսը՝ մերը: Նրանց գյուղը պահպանում է ՕՄՕՆ-ի լավ զինված ջոկատը՝ համարյա ութսուն հոգի, հայկականը՝ ընդամենը մի քանի աշխարհազորային՝ որսորդական հրացաններով:

Պայմանները բացարձակ անհավասար էին: Այդ շրջանում զգալիորեն հաճախացել էին հարձակումները, կողոպուտները, հայկական գյուղերից անասուն քշելու դեպքերը: Գործելով հանրապետական իշխանությունների անունից՝ համազգեստավոր, զինված, միլիցիայի վկայականներ կրող օմօնականները հայերի դեմ անթաքույց հանցանքներ էին գործում, որոնք պարտակվում էին Ադրբեջանի իրավապահ համակարգի կողմից: Հենց դրա համար էլ այդ շրջանում ադրբեջանական ՕՄՕՆ-ը դարձավ հայկական ընդհատակի մարտական գործողությունների հիմնական թիրախը: Շրջափակման օղակը մարզի շուրջ արագ սեղմվում էր: Մեզ արդեն փորձում էին կտրել ոչ միայն Հայաստանից, այլև ամբողջ աշխարհից: Փակվեց երկաթուղային հաղորդակցությունը. սկզբում ուղևորափոխադրումները դադարեցվեցին, հետո կանգ առան նաև ապրանքատար գնացքները: Դեռ վերջերս հնարավոր էր Երևան հասնել ավտոմեքենայով, թեկուզև զինված պահակախմբի ուղեկցությամբ, իսկ հիմա ավտոճանապարհները շրջափակված էին: Պարենային մթերքների, տնտեսական ապրանքների, վառելիքի մատակարարման ընդհատումներ սկսվեցին: Ներքին զորքերի քողի տակ իշխանությունները լիակատար վերահսկողության տակ վերցրին Ստեփանակերտի օդանավակայանը՝ մարզի բնակչության վերջին տրանսպորտային կապը Հայաստանի հետ: Ստեփանակերտից ավիաչվերթերի թիվը կտրուկ կրճատվեց, օդանավակայանում մշտապես հերթապահում էր ՕՄՕՆ-ը: Դեպի Երևան ցանկացած թռիչք երիտասարդների համար կարող էր ավարտվել ձերբակալությամբ: Օդանավակայանը վերջնականապես փակելուն ուղղված հետևողական քաղաքականություն էր տարվում. հարակից ադրբեջանական Խոջալու գյուղը, Միջին Ասիայից փախած թուրք-մեսխեթցիներին տեղավորելու պատրվակով, կառուցապատվում էր ընդհուպ մինչև թռիչքուղի, որպեսզի օդանավակայանն անհնար լիներ շահագործել բնակելի տների վտանգավոր մոտիկության պատճառով: Շինարարության վրա ահռելի միջոցներ էին ծախսվում: Մարզը դնում էին լիակատար մեկուսացման մեջ, և արտաքին աշխարհի հետ մեր միակ կապը մնացել էին ուղղաթիռները:

...

«Օղակ» գործողությունը

 

Սովետական պատմության մեջ աննախադեպ այդ գործողությունը սկսվեց 1991 թվականի ապրիլի վերջին: Ըստ էության, դա հայկական բնակչության բռնի արտաքսում էր Ղարաբաղից, որն իրականացնում էր ադրբեջանական ՕՄՕՆ-ը՝ քողարկվելով սովետական զորքերով և օգտագործելով սովետական տեխնիկան: Ադրբեջանը որոշել էր, որ այդպես «կարելի է արմատապես լուծել հայկական հարցը»՝ մի հարվածով և ընդմիշտ: Հետագա իրադարձություններից, դրանց ծավալներից ու եղանակից դատելով՝ գործողությունն իրականացվում էր Մոսկվայի համաձայնությամբ, որը վերջնականապես կորցրել էր Ադրբեջանի հայկական անկլավները պաշտպանելու կարողությունը: Պաշտոնապես, իհարկե, տեղահանության մասին խոսք չկար. միութենական կենտրոնին Մութալիբովի49 ներկայացրած պլանում խոսվում էր «ԼՂԻՄ ու հարակից շրջանների հայկական բնակչությունից ապօրինի պահվող զենքի առգրավմանն ուղղված ծավալուն գործողության» մասին: Սակայն ապրիլի 27ին ելույթ ունենալով ադրբեջանական հեռուստատեսությամբ՝ նա կոչ էր անում «անհապաղ լուծել Ադրբեջանի հայ բնակչության հիմնախնդիրը» և ասում էր, որ եթե Մոսկվան ընդունակ չլինի դրան, ապա «հանրապետությանը կբավականացնեն սեփական ուժերն ու միջոցները»: Գործողությունը սկսվեց Հյուսիսային Ղարաբաղից: Առաջինը տուժեցին Գետաշեն ու Մարտունաշեն գյուղերը: Հարձակվողներն այս ձևով էին գործում էին. սկզբում գյուղերից դուրս էին բերվում ներքին զորքերը, որոնք կարող էին խանգարել պատժիչ գործողություններին, հետո գյուղը գրոհում էր ադրբեջանական ՕՄՕՆ-ը: Տեղահանության համար նախատեսված գյուղերի վրա հարձակման հետ մեկտեղ անջատում էին էլեկտրասնուցումն ու հեռախոսակապը, որպեսզի այնտեղ ապրելը ֆիզիկապես անհնար դառնար: Գետաշենի գրոհը ԳԼՈՒԽ 7. ՊԱՐՏԻԶԱՆԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄ 117 հետ մղվեց տեղի ինքնապաշտպանության ջոկատի կողմից, և այդ ժամանակ գործի դրվեց հրետանին. գյուղը ենթարկվեց զանգվածային հրետակոծության: Հաջորդ օրը գյուղ մտած զորքերն արդեն առանց որևէ խոչընդոտի անցան բնակչության տեղահանմանը: Մարդկանց բռնում էին՝ թույլ չտալով վերցնել ոչինչ՝ նույնիսկ հագուստ, լցնում ավտոբուսներն ու պարզապես տեղափոխում Հայաստանի սահման, որտեղ նրանց ոչ ոք չէր սպասում: Երիտասարդ տղամարդկանց հետ այլ կերպ էին վարվում. յուրաքանչյուրի մեջ գրոհային էին տեսնում, դրա համար էլ ձերբակալում ու բանտ էին նետում: Այդպես տեղահանվեց Հյուսիսային Ղարաբաղի մի քանի գյուղ՝ Մանաշիդ, Էրքեջ, Բուզլուխ, Հադրութի շրջանի հարավը:

Ընդհանուր առմամբ արտաքսվեց 26 հայկական բնակավայրերի բնակչությունը, իսկ գյուղերը հետո լրիվ կողոպտեցին մոտակա ադրբեջանական գյուղերի ավազակները: 10 հազար հայ տնազուրկ դարձավ, ավելի քան 600 տղամարդ պատանդառվեց, ավելի քան հարյուր մարդ զոհվեց գործողության ընթացքում: Ես կարծում եմ, որ եթե Սովետական Միությունը չփլուզվեր, ո՞վ գիտի, գուցե նրանց հաջողվեր քայլ առ քայլ իրականացնել իրենց ծրագիրը: Մենք փորձում էինք տեղահանությանը խոչընդոտել Հադրութի շրջանի հարավում, բայց՝ ապարդյուն: Այն ժամանակ զորքերի հետ ուղղակի դիմակայության դեռ պատրաստ չէինք:

Հյուսիսային Ղարաբաղում ամբողջ ծանրությունն ընկավ Շահումյանի շրջանի ջոկատների վրա, բայց ուժերը խիստ անհավասար էին: ԼՂԻՄում տեղակայված բանակային ստորաբաժանումները «Օղակ» գործողության մեջ ներգրավված չէին, այնպես որ զինվորականների հետ մեր հարաբերությունները ոչնչով օգնել չէին կարող: Հայերն ամեն կերպ փորձում էին առավելագույն հանրային ուշադրություն հրավիրել իրադարձությունների վրա: Զորի Բալայանը Ղարաբաղում կատարվող ցեղասպանության մասին գրում էր «Լիտերատուրնայա գազետայի» յուրաքանչյուր համարում: Բոլոր բարեկամ լրագրողներն աջակցում էին մեզ՝ այդ իրադարձությունների մասին նյութեր հրապարակելով: Ժողովրդական պատգամավորները, հատկապես դեմոկրատական թևը, փորձում էին ինչ-որ կերպ ազդել իրենց կապերով: Ռուսական մտավորականությունը՝ գրողներ, լրագրողներ, գիտնականներ, տնտեսագետներ, որոնց միավորում էր մեզ օգնելու մղումը, Մոսկվայում հիմնեցին ռուսական մտավորականության «ԿՐԻԿ» կոմիտեն: «ԿՐԻԿ»-ն իր գլխավոր խնդիրն էր համարում Արցախի շուրջ ստեղծված տեղեկատվական շրջափակման ճեղքումը: Մայիսի կեսին Մոսկվայի հենց կենտրոնում՝ Մանեժնայա հրապարակում, «Ղարաբաղ» կոմիտեն բողոքի հանրահավաք անցկացրեց՝ Ադրբեջանում հայերի իրավունքների խախտման դեմ: Ի վերջո, բավական մեծ աղմուկ բարձրացավ, միացան արևմտյան մամուլը, միջազգային կազմակերպությունները, և գործողությունը դադարեցվեց:

Կարծում եմ, որ Բաքվում դադար վերցրին՝ փորձելով փոքրիշատե համոզիչ արդարացում գտնել այդ ամենաթողության համար: Կամ էլ պարզապես լուծել էին ԼՂԻՄ-ի պարագծով հայերի տեղահանման՝ Մոսկվայի հետ համաձայնեցված խնդիրն ու բավարարվեցին դրանով:

....

Հանրաքվե

1991 թվականն ավարտվում էր Սովետական Միության հոգեվարքի ֆոնին: Կողմերն ակտիվորեն պատրաստվում էին պատերազմի, զենքի ու զինամթերքի քանակն անընդհատ աճում էր, շաբաթ առ շաբաթ մեծանում էր հրաձգությունների ու բախումների ուժգնությունը: Իրադարձությունների վրա ազդելու պարետության փորձերն անարդյունավետ էին ու հանգում էին ավելի շուտ միջադեպերի արձանագրման, քան դրանց կանխմանը: Մարտունիում կատարված այդպիսի մի դեպքի քննության համար նոյեմբերի վերջին ադրբեջանցի բարձրաստիճան պաշտոնյաների, ուժային գերատեսչությունների ղեկավարների, պատգամավորների, լրագրողների և Ռուսաստանի ու Ղազախստանի դիտորդների մի խումբ Աղդամից ուղղաթիռով թռավ Մարտունի:

Բայց ուղղաթիռը նշանակման վայր չհասավ՝ աղետի ենթարկվելով Կարաքենդ գյուղից մի քանի կիլոմետրի վրա: Աղետի նախաքննության ընթացքում տարբեր վարկածներ առաջադրվեցին: Մենք մինչ օրս համոզված ենք, որ աղետի պատճառը եղանակային վատ պայմաններն էին. թանձր մառախուղի պատճառով ուղղաթիռի պոչի պտուտակը դիպել էր ծառին, մեքենան կորցրել էր կառավարումն ու ընկել: Ադրբեջանական կողմը պնդում էր, որ ուղղաթիռը խփվել է մեր զինված ջոկատների արձակած հրթիռով:

Քննությունը վարող հանձնաժողովն այդպես էլ վերջնական որոշման չեկավ: Չեմ ուզում վիճել և ապացուցել մեր անմեղությունը, միայն ասեմ, որ այդ ուղղաթիռում մեր թշնամիների հետ զոհվել էին նաև նրանք, ում բարեկամ51 էինք համարում: Եվ միայն երջանիկ պատահականությամբ ուղղաթիռ չէր նստել Լեոնարդ Պետրոսյանը, որը նույնպես պատրաստվում էր դիտորդների խմբի հետ թռչել Մարտունի: Այդ փուլում անվտանգության հարցերը կլանում էին մեր ժամանակի ու եռանդի մեծ մասը:

Բայցևայնպես, պետք է ավարտին հասցնեինք ԼՂՀ պաշտոնական կարգավիճակի ձևակերպման գործընթացը և մեր անկախության անխոցելի իրավական հիմքեր ստեղծելու նպատակով անեինք առավելագույնը: Դրա համար պահանջվում էր Հանրապետության ստեղծման որոշումն ամրագրել համընդհանուր հանրաքվեով, ապա ընտրել իշխանության ու կառավարման հանրապետական մարմիններ: Հանրաքվեն տեղի ունեցավ դեկտեմբերի 10-ին՝ բնակչության ապշեցուցիչ ակտիվության պայմաններում. մասնակցությունը կազմել էր 82 տոկոս՝ Ղարաբաղի ամբողջ հայ բնակչությունը: Նույնիսկ Ստեփանակերտի ու մյուս բնակավայրերի չդադարող հրետակոծությունը չէր վախեցրել մարդկանց: Անկախության օգտին քվեարկեց 98 տոկոսը:


(Հայաստանի և Ղարաբաղի էքս-նախագահի ինքնակենսագրությունը)



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

18:28
Կարեն Ենգիբարյանը, որը շտապել էր մարդկանց փրկել «Կրոկուս»-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության ժամանակ, մահացել է
 Ռուսաստանի հայերի միությունից հայտնում են․ «Ցավով տեղեկացնում ենք, որ Կարեն Ենգիբարյանը, որը շտապել էր մարդկանց փրկել...
Աղբյուր` Panorama.am
18:13
Քուրդ լրագրող. Էրդողանի կուսակցությունը փլուզման գործընթաց է ապրում
Թուրքիայում մոտավորապես 61 միլիոն ընտրող մարտի 31-ին կմասնակցի տեղական ինքնակառավարման մարմինների (ՏԻՄ) ընտրություններին։ Ո՞ր կուսակցությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Փարիզ-2024-ի ջահը կվառվի Թյուիլրի այգիներում
«Փարիզ-2024» օլիմպիական խաղերի կրակը կվառվի Լուվրի թանգարանի դիմաց գտնվող Թյուիլրի  այգիներում (Jardin des Tuileries), այլ ոչ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:54
Գամանե արևադարձային ցիկլոնը հարվածել է Մադագասկարին
Մարտի 28-ին Գամանե արևադարձային ցիկլոնը հարվածել է Մադագասկարին։ Քամու պոռթկումները հասել են մինչև 55 մ/վ։ «Հիդրոօդերևութաբանության...
Աղբյուր` Panorama.am
17:47
ՊԵԿ-ը բացահայտել է կառուցապատման ոլորտում առանձնապես խոշոր չափերով հարկեր չվճարելու դեպք
ՊԵԿ հետաքննության և օպերատիվ հետախուզության վարչությունը շարունակում է կառուցապատման ոլորտում հարկային մարմնին հսկողության լիազորություններ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:38
Ծանրամարտի 2027 թ. աշխարհի առաջնությունը կանցկացվի Երևանում
Ծանրամարտի միջազգային ֆեդերացիան որոշում է կայացրել 2027 թվականի աշխարհի առաջնության անցկացման իրավունքը վստահել Հայաստանին: ԿԳՄՍ նախարարության...
Աղբյուր` Panorama.am
17:14
Արման Թաթոյան. Միայն Ներքին Հանդը շրջափակված է ադրբեջանական 25 մարտական դիրքերով
«Հայաստանի Հանրապետությում՝ Վայոց Ձորում, Սյունիքում, Գեղարքունիքում մենք ունենք Ադրբեջանի կողմից բնակիչների մեկուսացումներ։ Ադրբեջանական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:12
ՌԴ գլխավոր դատախազությունը Պուգաչովայի վերաբերյալ հարցում է ուղարկել արդարադատության նախարարություն
Անվտանգության և կոռուպցիայի դեմ պայքարի դաշնային նախագծի ղեկավար Վիտալի Բորոդինը հրապարակել է նամակ, որը գխավոր դատախազությունն ուղարկել է ՌԴ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:57
Եղեգնաձորում զենքի գործադրմամբ խուլիգանություն, սպանության փորձ կատարելու վարույթով կալանավորվել է 32–ամյա անձը
Ավարտվել է Եղեգնաձոր քաղաքի Շահումյան փողոցում նույն քաղաքի 32–ամյա բնակչի կողմից զենքի գործադրմամբ խուլիգանության, ապօրինի կերպով հրազեն...
Աղբյուր` Panorama.am
16:55
Փաշինյան, «5-րդ շարասյուն», ներսի ցեցեր. Ըստ քաղաքացիների՝ Հայաստանի անվտանգության հիմնական սպառնալիքները
Հայաստանում քաղաքացիներն անորոշ վիճակում են. հիմնական մտահոգող հարցն է՝ ինչ է լինելու վաղը, քանի որ, կարծում են, այս իշխանության օրոք որևէ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:54
Այնպես չէ, որ հանք շահագործողները ռոյալթի վճարեցին ու ազատվեցին պատասխանատվությունից. Նազելի Վարդանյան
Ըստ գործող օրենսդրության՝ հանք շահագործողների վճարած բնապահպանական հարկերից՝ ռոյալթիներից 2 %-ը պետք է վերադարձվի այն համայնքներին, որոնք...
Աղբյուր` Panorama.am
16:46
Արա Ղազարյան. Այն, ինչ անում է Ադրբեջանն այսօր, դեռ պետք է տակից դուրս գա
«ՄԻԵԴ-ում ունենք Ադրբեջանի դեմ շահած երեք գործ։ Ադրբեջանը վճիռները չի կատարում, բայց հետաքրքիր է՝ չի էլ հայտարարում, որ չի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:21
ՌԴ ԱԳՆ. 102-րդ բազայի և ռուս սահմանապահների առկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն է
ՌԴ ԱԳՆ-ն հայտարարել է, որ 102-րդ բազայի և ռուս սահմանապահների առկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն է։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
15:59
Մխիթար Պապոյանը չի բացառում, որ կառաջադրվի ԲԴԽ անդամի թեկնածու
«Այդ հարցի հետ կապված ես որևէ պատասխան չունեմ, խնդրելու եմ այդ հարցը չպնդեք»,- Դատավորների ընդհանուր ժողովի մեկնարկին լրագրողների...
Աղբյուր` Panorama.am
15:58
Նարեկ Սամսոնյանի ձերբակալման վերաբերյալ Թ. Թովմասյանի դիմումի հիման վրա քրեական վարույթ է նախաձեռնվել
«ՀՀ դատախազությունից տեղեկացրեցին, որ իմ դիմումի հիման վրա քրեական վարույթ է նախաձեռնվել»,-տեղեկացրել է ԱԺ անկախ պատգամավոր Թագուհի...
Աղբյուր` Panorama.am
15:49
Նարեկ Սամսոնյանի՝ ԱՄՆ դեսպանին ուղղված նամակը դեսպանատանը չվերցրեցին
«Իմնեմնիմի» պոդքաստի վարող Նարեկ Սամսոնյանի՝ ԱՄՆ դեսպանին ուղղված բաց նամակն այսօր Սամսոնյանի թիմակիցները տարել էին ԱՄՆ դեսպանատուն՝...
Աղբյուր` Panorama.am
15:41
Կարծում եմ՝ բոլոր տեղերում էլ կլինեն. դատավոր Չիչոյանը դատական համակարգում «գործ տվողների» մասին
«Բոլորիս համար  էլ մտահոգիչ է դատավորների հրաժարականների դիմումները»,- Դատավորների ընդհանուր ժողովի մեկնարկին լրագրողների հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:38
Սուտ է. ՆԱՏՕ–ի գլխավոր քարտուղարը Բաքվում և Երևանում հստակ ցույց տվեց, թե ինչն ինչոց է. Թևանյան
Քաղաքական գործիչ Անդրանիկ Թևանյանը ֆեյսբուքյան գրառմամբ անդրադարձել է «փաշինյանական քաղցր ստերի մահաբեր հետևանքներին»։ Նա գրում է....
Աղբյուր` Panorama.am
15:31
Ադրբեջանում պահվում է 23 անձ, ումի՞ց և ինչի՞ համար է վրեժխնդիր լինում Բաքուն
«Այս պահի դրությամբ Ադրբեջանը Հայաստանին վերադարձրել է 210 գերեվարվածների կամ այլ կարգավիճակ ունեցող հայերի։ Պաշտոնական տվյալներով, 23 անձ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:15
Եթե նույն իրավիճակում հայտնվեմ, նույն կերպ կվարվեմ. դատավոր Բորիս Բախշիյան
«Պետք է պինդ լինել, հավատալ  սեփական ուժերին և արդարադատությանը, անպայման կհասնենք արդարադատությանը»,- Դատավորների ընդհանուր...
Աղբյուր` Panorama.am
15:13
Մատահոգված եմ, որ 4 դատավորները դիմում գրեցին գնացին.Արման Թովմասյան
«Մտահոգված եմ, որ 4 դատավորները դիմում գրեցին գնացին, այստեղ անխուսափելի է չմտահոգվելը, չգիտեմ, թե ով պետք է լինի դատավորներից, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:57
Դեղձենին 20-25 օր շուտ կծաղկի
«Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը հրապարակել է ագրոօդերևութաբանական տեղեկատվություն Արարատյան դաշտում դեղձենու...
Աղբյուր` Panorama.am
14:48
Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրի
Ամերիաբանկը ճանաչվել է Հայաստանի լավագույն բանկը Global Finance ամսագրի «Աշխարհի լավագույն բանկեր» 31-րդ տարեկան մրցանակաբաշխության...
Աղբյուր` Panorama.am
14:43
Դատավորի վրա ճնշում լինելու դեպքում նա պետք է համապատասխան ընթացակարգով դիմի համապատասխան մարմիններին. Դատավոր Արթուր Ստեփանյան
«Այդ հարցը բազմաթիվ անգամ տրվել է դատավորներին և որևէ դեպքում ես դրական պատասխան չեմ լսել իրենցից»,-դատավորների ընդհանուր ժողովից...
Աղբյուր` Panorama.am
14:42
Դավիթ Ֆիդանյան. Կարծում եմ՝ ԱՄՆ դեսպանը տեղյակ չէ՝ ինչ է կատարվում Նարեկ Սամսոնյանի, Վազգեն Սաղաթելյանի գործով
«Քաղաքացիական գիտակցություն» ՀԿ նախագահ, AntiFake.am կայքի հիմնադիր, քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի անունից Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան...
Աղբյուր` Panorama.am
14:24
Ահազանգ. Արմատախիլ են անում Ալեք Մանուկյան փողոցի ծառերը
Երևանի կենտրոնի ծառերի ապագան վտանգված է։ Այսօր արմատախիլ անելու հերթը Ալեք Մանուկյան փողոցի ծառերինն է։ Ծանր տեխնիկան  քոքահան է անում...
Աղբյուր` Panorama.am
13:59
Վարսեն Աղաբեկյանն ընդգրկվել է Պաղեստինի կառավարության կազմում
Պաղեստինի նախագահ Մոհամեդ  Աբասը հրամանագիր է ստորագրել՝ վստահություն հայտնելով Պաղեստինի տասնիններորդ կառավարությանը, ինչպես նաև...
Աղբյուր` Panorama.am
13:39
Կխնդրեի լսումներին ներառել հակադիր կարծիք ունեցողներին, այլապես կարող ենք իրար ջան ասել՝ ջան լսել. Արսեն Թորոսյան
«ԱԺ-ն որպես քաղաքական մարմին, ի դեմս Եվրաինտեգրման մշտական հանձնաժողովի, հնարավորություն է տալիս մասնագետներին, շահառու ուժերին...
Աղբյուր` Panorama.am
13:34
Անհանգիստ որոշ հանրային գործիչներ զանգն են հնչեցնում մոտալուտ աղետի, սակայն բոց առաջացնող կայծը չի երևում. Անանյան
«Օրացույցի յուրաքանչյուր նոր օր սոցիալ-քաղաքական սպասումների անտանելի ծանրության տակ ավելի ու ավելի է դառնում անտանելի ու ծանր»։
Աղբյուր` Panorama.am
13:17
Հունաստանի ափերի մոտ երկու ուժգին երկրաշարժ է տեղի ունեցել
Հունաստանի Պելոպոնես թերակղզու մերձակայքում երկու երկրաշարժ է տեղի ունեցել, հայտնում է Աթենքի համալսարանի սեյսմոլոգիական լաբորատորիան։ 5,4...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Փաշինյան, «5-րդ շարասյուն», ներսի ցեցեր. Ըստ քաղաքացիների՝ ՀՀ-ի անվտանգության հիմնական սպառնալիքները
17:01 29/03/2024

Փաշինյան, «5-րդ շարասյուն», ներսի ցեցեր. Ըստ քաղաքացիների՝ ՀՀ-ի անվտանգության հիմնական սպառնալիքները

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}