Քաղաքական 19:30 13/07/2021 Աշխարհում

«Բայդեն, շնորհակալություն զենքի համար». Ո՞վ է աջակցում թալիբներին Աֆղանստանում

Թալիբների պնդմամբ՝  պաշտոնական Քաբուլը վերահսկում է միայն վարչական կենտրոնները, իսկ գյուղերում՝ այսպես կոչված էմիրության իշխանությունը: Ամերիկյան զորքերի դուրսբերումից հետո կառավարությունը մնացել է միայնակ զինված հակառակորդի հետ, ճիշտ այնպես, ինչպես 32 տարի առաջ, երբ Աֆղանստանը լքեց խորհրդային բանակի սահմանափակ կազմը։Կրկնվո՞ւմ է արդյոք պատմությունը, և ինչպիսի՞ վնասվածներ է հասցրել պատերազմը։

Ներկայացնում ենք «ՌԻԱ Նովոստի» գործակալության ռեպորտաժը։

Մանկությունը և պատանեկությունը իննսունականներին

Քաբուլացիները միմյանց նկար են ուղարկում, որում Ջո Բայդենը կրքոտ համբուրվում է թալիբների դաշտային հրամանատար, մուլլա Աբդուլահ Գանի Բարադարի հետ։ Նույնությամբ՝ Լեոնիդ Բրեժնևի համբույրը Էրիկ Հոնիկերի հետ։ Մայրաքաղաքի բնակիչները զվարճալի համարում են այն փաստը, որ ամերիկացի առաջնորդը, կարծես, դիտավորյալ զենք ու սարքավորումներ է թողել մոջահեդներին:

Թալիբների ռազմական հաջողությունները բնակչության շրջանում խառը զգացմունքներ են առաջացնում։ Այն փաստը, որ նրանք հաղթեցին ԱՄՆ-ին և ՆԱՏՕ-ին, կրկին դուրս մղեցին օկուպանտներին՝ազգային հպարտության տպավորություն է թողնում, սակայն շատերն են հիշում, թե ինչ կարգուկանոն են հաստատել «աշակերտներ»-ը («Թալիբանը» իրենց էմիրությունում:
«Նրանք հավանաբար ասում են, որ շնորհակալ են Բայդենին զենքի համար», - չարախոսում են քաբուլցիները:

Ամերիկացիները քսան տարի պայքարում էին թալիբների դեմ և իհարկե, չէին էլ պատրաստվում նրանց օգնել: Աֆղանստանի ներկայիս իշխանությունների հետ Վաշինգտոնի կողմնորոշումը չար կատակ է խաղացել՝ որպես իշխանության աղբյուրը նրանք տեսել են Միացյալ Նահանգներին, այլ ոչ թե սեփական ժողովրդին։ Եվ հիմա, դաշնակիցների հեռանալուց հետո, ռեժիմն օդում կախված է, քանի որ այն քիչ կողմնակիցներ ունի։ Այս մասին են խոսում տեղի քաղաքական գործիչները՝ երբեմն շշուկով, երբեմն բարձրաձայն։

Սամանդարը հեռախոսով ցույց է տալիս համբուրվող քաղաքական գործիչների մեմը, բայց հետո միանգամից լրջանում է: 1996-ին, երբ թալիբները առանց կռվի մտան Քաբուլ, նա նույնիսկ տասը տարեկան չկար: Հիշելով, այսպես կոչված, Աֆղանստանի իսլամական էմիրության մայրաքաղաքում իր մանկությունն ու պատանեկությունը՝ նա փորձում է անաչառ լինել. «Նրանց մոտ կարգուկանոն եղել է՝ առանց գողության: Այդպիսի բանի համար անմիջապես կտրում էին ձեռքերը»։

«Ընդհանրապես, դա սխալ է: Բռնել են մի մարդու, բայց գուցե նա անմեղ  է։ Եվ այո, գողության համար անգամ մեղավորի ձեռքերը կտրելը վատ է»,- Սամանդարը կարճ դադար է տալիս, ընտրում է հարմար բառեր: Աֆղանները սովոր են հետևել իրենց լեզվին, քանի որ շուրջբոլորը խոսք տանող-բերող են։

Սակայն զրուցակիցը, կարծես թե, հազիվ է իրեն զսպում. «Նրանք ամեն ինչում միջամտում են։ Նրանք ջինսն արգելում էին կրել, պետք է հագնել ավանդական հագուստ, որն, ընդհանրապես, ոչ թե ավանդական է, այլ Պակիստանից բերված: Իսկ ես ջինսերով դեռահաս եմ եղել, որին մտրակով ծեծեցին»,- նա նորից դադար է տալիս՝ հավանաբար զղջալով ասածի համար և ավելացնում է. «Սա շատ ցավալի է և ամոթ։ Նրանք մարդուն ծեծում են հասարակության աչքի առաջ»:

Խորոված պատրաստող Խալիկը 1996-ին նույնպես փոքրիկ տղա էր: Երն նրա հորը սպանեցին, 7 տարեկան տղան դարձավ ընտանիքի գլուխը:

«Այդ ժամանակից ի վեր ես պատասխանատու եմ բոլորի համար: Հիմա թալիբները կգան, ինչ-որ կերպ պետք է ապրենք», - Խալիկը գուշակություններ չի անում ապագայի մասին, այն միշտ խաբում է, հետո ավելացնում է. «Քսան տարի առաջ հիացած էի ամերիկացիներով, բայց հիմա նրանք այլևս չկան: Ավելի լավ կլիներ չգային»։ Այս խոսքերն ասելուց հետո նա հառաչում է ու ասում, որ ամեն ինչ ինքն իրենով կդասավորվեր: Քաղաքավարությունից ելնելով ՝ նա նշում է նաև սովետական զորքերի մասին։ ԽՍՀՄ-ը շատ բաներ կառուցեց Աֆղանստանում:

Երկար պատերազմի հերոսները

Քաբուլը ցանկապատների քաղաք է, բոլոր պաշտոնական շենքերը շրջապատված են դրանցով: Ամենուր հերոսների դիմանկարներ կան, հաճախ հանդիպողներից է Ահմադ Շահ Մասուդին: Նրա նկարը կհանդիպես նույնիսկ քաղցրավենիքների խանութում մուլտհերոսների տպագրությունների կողքին։ Վաճառողին, երբ կատակելով հարցնում ես, թե ով է ավելի լավր Աֆղանստանի տղաներից` Մասուդը,  թե Սփայդերմանը, շատ լուրջ պատասխանում է,- «Նրանք դիտում են  մուլտֆիլմեր, բայց, միևնույն է Մասուդը։ Երկրում պատերազմ է, իսկ նա հերոս է»։

Մասուդը «Աֆղանստանի իսլամական հասարակություն» կուսակցության հրամանատարն էր, որը հիմնադրել էր մեկ այլ լեգենդար քաղաքական գործիչ՝ Բուրհանուդդին Ռաբբանին: Ռաբբանին Աֆղանստանի նախագահն էր, իսկ ավելի ուշ (1996-ից 2001 թթ-ին) գլխավորեց Հյուսիսային դաշինքը, որը կռվեց թալիբների դեմ: 2011-ին նա սպանվեց մահապարտ ահաբեկչի կողմից: Բուրհանուդինի որդին՝ Սալահուդդին Ռաբանին, ծառայում էր որպես Ներքին գործերի նախարար, իսկ այժմ ղեկավարում է իր հոր ստեղծած՝ «Աֆղանստանի իսլամական հասարակություն» կուսակցությունը:
Սալահուդդին Ռաբանին չի հավատում, որ երկիրը վերադարձել է 1990-ականներ:

«Միջազգային հանրությունը Աֆղանստանի ժողովրդի կողմն է: Ինչ վերաբերում է թալիբներին, նրանք շատ բան են հռչակում, բայց հարցն այն է, որ ժողովուրդը չի ընդունի իր համակարգը, կրոնի այս մեկնաբանությունը: Մյուս կողմից՝ պետք է լինի ներառական կառավարություն՝ տարբեր համայնքների ներկայացուցիչներով: Աֆղանստանը բազմազգ երկիր է, և այդ բազմազանությունը մեր ուժն է», - շեշտում է զրուցակիցը:

Նա նաև նշում է, որ Աֆղանստանի հարցը չունի ռազմական լուծում, միևնույն է, պետք է համաձայնության գալ։ Թալիբները դա շատ լավ դա գիտակցում են։

Արդեն հրաժեշտ տալով՝ Ռաբբանին հարցնում է. «Դուք եղե՞լ եք Բագրամում: Նրանք իսկապե՞ս փախել են»: Պատասխանը լսելուց հետո նա մեկնեց իր ձեռքը. «Միևնույն է, սովետական զորքերը, չնայած նրան, որ պարտվել են այդ պատերազմում, բայց արժանապատիվ են հեռացել»: Կարծես թե, սա այն դեպքը չէ, երբ պատմությունը կրկնվում է:
 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

19:18
ԴԸԺ էթիկայի և կարգապահական հարցերի հանձնաժողովի անդամ է ընտրվել Գայանե Խաչատրյանը
Դատական իշխանությունից հայտնում են․ «Այսօր դատավորների ընդհանուր ժողովի կողմից կայացած քվեարկության արդյունքում՝ ԴԸԺ էթիկայի և...
Աղբյուր` Panorama.am
19:15
Թալինում որսորդական հրացաններով իրականացրել են 26 արտույտի ապօրինի որս
Բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի աշխատակիցներն ապօրինի որսի կանխարգելիչ միջոցառումների շրջանակում իրականացվող շուրջօրյա վերահսկողության...
Աղբյուր` Panorama.am
18:53
Զինծառայող Ժորա Կարապետյանին անզգուշությամբ ինքնասպանության հասցնելու վարույթի նյութերը երկու անձի մեղադրանքով, ուղարկվել են դատարան
 Ավարտվել է զինծառայող Ժորա Կարապետյանին ինքնասպանության հասցնելու դեպքի առթիվ նախաձեռնված քրեական վարույթի նախաքննությունը:Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Կարեն Ենգիբարյանը, որը շտապել էր մարդկանց փրկել «Կրոկուս»-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության ժամանակ, մահացել է
 Ռուսաստանի հայերի միությունից հայտնում են․ «Ցավով տեղեկացնում ենք, որ Կարեն Ենգիբարյանը, որը շտապել էր մարդկանց փրկել...
Աղբյուր` Panorama.am
18:13
Քուրդ լրագրող. Էրդողանի կուսակցությունը փլուզման գործընթաց է ապրում
Թուրքիայում մոտավորապես 61 միլիոն ընտրող մարտի 31-ին կմասնակցի տեղական ինքնակառավարման մարմինների (ՏԻՄ) ընտրություններին։ Ո՞ր կուսակցությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Փարիզ-2024-ի ջահը կվառվի Թյուիլրի այգիներում
«Փարիզ-2024» օլիմպիական խաղերի կրակը կվառվի Լուվրի թանգարանի դիմաց գտնվող Թյուիլրի  այգիներում (Jardin des Tuileries), այլ ոչ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:54
Գամանե արևադարձային ցիկլոնը հարվածել է Մադագասկարին
Մարտի 28-ին Գամանե արևադարձային ցիկլոնը հարվածել է Մադագասկարին։ Քամու պոռթկումները հասել են մինչև 55 մ/վ։ «Հիդրոօդերևութաբանության...
Աղբյուր` Panorama.am
17:47
ՊԵԿ-ը բացահայտել է կառուցապատման ոլորտում առանձնապես խոշոր չափերով հարկեր չվճարելու դեպք
ՊԵԿ հետաքննության և օպերատիվ հետախուզության վարչությունը շարունակում է կառուցապատման ոլորտում հարկային մարմնին հսկողության լիազորություններ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:38
Ծանրամարտի 2027 թ. աշխարհի առաջնությունը կանցկացվի Երևանում
Ծանրամարտի միջազգային ֆեդերացիան որոշում է կայացրել 2027 թվականի աշխարհի առաջնության անցկացման իրավունքը վստահել Հայաստանին: ԿԳՄՍ նախարարության...
Աղբյուր` Panorama.am
17:14
Արման Թաթոյան. Միայն Ներքին Հանդը շրջափակված է ադրբեջանական 25 մարտական դիրքերով
«Հայաստանի Հանրապետությում՝ Վայոց Ձորում, Սյունիքում, Գեղարքունիքում մենք ունենք Ադրբեջանի կողմից բնակիչների մեկուսացումներ։ Ադրբեջանական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:12
ՌԴ գլխավոր դատախազությունը Պուգաչովայի վերաբերյալ հարցում է ուղարկել արդարադատության նախարարություն
Անվտանգության և կոռուպցիայի դեմ պայքարի դաշնային նախագծի ղեկավար Վիտալի Բորոդինը հրապարակել է նամակ, որը գխավոր դատախազությունն ուղարկել է ՌԴ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:57
Եղեգնաձորում զենքի գործադրմամբ խուլիգանություն, սպանության փորձ կատարելու վարույթով կալանավորվել է 32–ամյա անձը
Ավարտվել է Եղեգնաձոր քաղաքի Շահումյան փողոցում նույն քաղաքի 32–ամյա բնակչի կողմից զենքի գործադրմամբ խուլիգանության, ապօրինի կերպով հրազեն...
Աղբյուր` Panorama.am
16:55
Փաշինյան, «5-րդ շարասյուն», ներսի ցեցեր. Ըստ քաղաքացիների՝ Հայաստանի անվտանգության հիմնական սպառնալիքները
Հայաստանում քաղաքացիներն անորոշ վիճակում են. հիմնական մտահոգող հարցն է՝ ինչ է լինելու վաղը, քանի որ, կարծում են, այս իշխանության օրոք որևէ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:54
Այնպես չէ, որ հանք շահագործողները ռոյալթի վճարեցին ու ազատվեցին պատասխանատվությունից. Նազելի Վարդանյան
Ըստ գործող օրենսդրության՝ հանք շահագործողների վճարած բնապահպանական հարկերից՝ ռոյալթիներից 2 %-ը պետք է վերադարձվի այն համայնքներին, որոնք...
Աղբյուր` Panorama.am
16:46
Արա Ղազարյան. Այն, ինչ անում է Ադրբեջանն այսօր, դեռ պետք է տակից դուրս գա
«ՄԻԵԴ-ում ունենք Ադրբեջանի դեմ շահած երեք գործ։ Ադրբեջանը վճիռները չի կատարում, բայց հետաքրքիր է՝ չի էլ հայտարարում, որ չի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:21
ՌԴ ԱԳՆ. 102-րդ բազայի և ռուս սահմանապահների առկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն է
ՌԴ ԱԳՆ-ն հայտարարել է, որ 102-րդ բազայի և ռուս սահմանապահների առկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն է։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
15:59
Մխիթար Պապոյանը չի բացառում, որ կառաջադրվի ԲԴԽ անդամի թեկնածու
«Այդ հարցի հետ կապված ես որևէ պատասխան չունեմ, խնդրելու եմ այդ հարցը չպնդեք»,- Դատավորների ընդհանուր ժողովի մեկնարկին լրագրողների...
Աղբյուր` Panorama.am
15:58
Նարեկ Սամսոնյանի ձերբակալման վերաբերյալ Թ. Թովմասյանի դիմումի հիման վրա քրեական վարույթ է նախաձեռնվել
«ՀՀ դատախազությունից տեղեկացրեցին, որ իմ դիմումի հիման վրա քրեական վարույթ է նախաձեռնվել»,-տեղեկացրել է ԱԺ անկախ պատգամավոր Թագուհի...
Աղբյուր` Panorama.am
15:49
Նարեկ Սամսոնյանի՝ ԱՄՆ դեսպանին ուղղված նամակը դեսպանատանը չվերցրեցին
«Իմնեմնիմի» պոդքաստի վարող Նարեկ Սամսոնյանի՝ ԱՄՆ դեսպանին ուղղված բաց նամակն այսօր Սամսոնյանի թիմակիցները տարել էին ԱՄՆ դեսպանատուն՝...
Աղբյուր` Panorama.am
15:41
Կարծում եմ՝ բոլոր տեղերում էլ կլինեն. դատավոր Չիչոյանը դատական համակարգում «գործ տվողների» մասին
«Բոլորիս համար  էլ մտահոգիչ է դատավորների հրաժարականների դիմումները»,- Դատավորների ընդհանուր ժողովի մեկնարկին լրագրողների հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:38
Սուտ է. ՆԱՏՕ–ի գլխավոր քարտուղարը Բաքվում և Երևանում հստակ ցույց տվեց, թե ինչն ինչոց է. Թևանյան
Քաղաքական գործիչ Անդրանիկ Թևանյանը ֆեյսբուքյան գրառմամբ անդրադարձել է «փաշինյանական քաղցր ստերի մահաբեր հետևանքներին»։ Նա գրում է....
Աղբյուր` Panorama.am
15:31
Ադրբեջանում պահվում է 23 անձ, ումի՞ց և ինչի՞ համար է վրեժխնդիր լինում Բաքուն
«Այս պահի դրությամբ Ադրբեջանը Հայաստանին վերադարձրել է 210 գերեվարվածների կամ այլ կարգավիճակ ունեցող հայերի։ Պաշտոնական տվյալներով, 23 անձ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:15
Եթե նույն իրավիճակում հայտնվեմ, նույն կերպ կվարվեմ. դատավոր Բորիս Բախշիյան
«Պետք է պինդ լինել, հավատալ  սեփական ուժերին և արդարադատությանը, անպայման կհասնենք արդարադատությանը»,- Դատավորների ընդհանուր...
Աղբյուր` Panorama.am
15:13
Մատահոգված եմ, որ 4 դատավորները դիմում գրեցին գնացին.Արման Թովմասյան
«Մտահոգված եմ, որ 4 դատավորները դիմում գրեցին գնացին, այստեղ անխուսափելի է չմտահոգվելը, չգիտեմ, թե ով պետք է լինի դատավորներից, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:57
Դեղձենին 20-25 օր շուտ կծաղկի
«Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը հրապարակել է ագրոօդերևութաբանական տեղեկատվություն Արարատյան դաշտում դեղձենու...
Աղբյուր` Panorama.am
14:48
Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրի
Ամերիաբանկը ճանաչվել է Հայաստանի լավագույն բանկը Global Finance ամսագրի «Աշխարհի լավագույն բանկեր» 31-րդ տարեկան մրցանակաբաշխության...
Աղբյուր` Panorama.am
14:43
Դատավորի վրա ճնշում լինելու դեպքում նա պետք է համապատասխան ընթացակարգով դիմի համապատասխան մարմիններին. Դատավոր Արթուր Ստեփանյան
«Այդ հարցը բազմաթիվ անգամ տրվել է դատավորներին և որևէ դեպքում ես դրական պատասխան չեմ լսել իրենցից»,-դատավորների ընդհանուր ժողովից...
Աղբյուր` Panorama.am
14:42
Դավիթ Ֆիդանյան. Կարծում եմ՝ ԱՄՆ դեսպանը տեղյակ չէ՝ ինչ է կատարվում Նարեկ Սամսոնյանի, Վազգեն Սաղաթելյանի գործով
«Քաղաքացիական գիտակցություն» ՀԿ նախագահ, AntiFake.am կայքի հիմնադիր, քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի անունից Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան...
Աղբյուր` Panorama.am
14:24
Ահազանգ. Արմատախիլ են անում Ալեք Մանուկյան փողոցի ծառերը
Երևանի կենտրոնի ծառերի ապագան վտանգված է։ Այսօր արմատախիլ անելու հերթը Ալեք Մանուկյան փողոցի ծառերինն է։ Ծանր տեխնիկան  քոքահան է անում...
Աղբյուր` Panorama.am
13:59
Վարսեն Աղաբեկյանն ընդգրկվել է Պաղեստինի կառավարության կազմում
Պաղեստինի նախագահ Մոհամեդ  Աբասը հրամանագիր է ստորագրել՝ վստահություն հայտնելով Պաղեստինի տասնիններորդ կառավարությանը, ինչպես նաև...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Փաշինյան, «5-րդ շարասյուն», ներսի ցեցեր. Ըստ քաղաքացիների՝ ՀՀ-ի անվտանգության հիմնական սպառնալիքները
17:01 29/03/2024

Փաշինյան, «5-րդ շարասյուն», ներսի ցեցեր. Ըստ քաղաքացիների՝ ՀՀ-ի անվտանգության հիմնական սպառնալիքները

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}