Մշակույթ 09:44 06/06/2023 Հայաստան

Արամ Խաչատրյանի ծննդյան օրն է

Երեք օր շարունակ ժամը 20:00-ից Թումոյի այգում կներկայացվեն Արամ Խաչատրյանի բալետային գլուխգործոցները: Նախագիծն իրականացվում է Երևանի քաղաքապետարանի նախաձեռնությամբ: Բեմում լինելու է Ալ. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի արտիստական կազմն ու նվագախումբը՝ մաեստրո Կարեն Դուրգարյանի ղեկավարությամբ։
 
Հունիսի 6 - «Գայանե»
 
Հունիսի 7-«Դիմակահանդես»
 
Հունիսի 8- «Սպարտակ»

Մուտքն ազատ է:

Երևանի քաղաքապետարանից հայտնում են, որ հունիսի 6-ին,  7-ին և 8-ին Երևանի մետրոպոլիտենը կաշխատի մինչև ժամը 01:00-ն: Թումոյի այգուց կգործեն նաև անվճար ավտոբուսներ` դեպի «Բարեկամություն» և «Զորավար Անդրանիկ» մետրոկայարաններ։

Այսօր նաև Արամ Խաչատրյան համերգասրահում տեղի կունենա Խաչատրյանի անվան միջազգային  մրցույթի բացման համերգը։ Այս տարի մրցույթն անցկացվում է դաշնամուրի մասնագիտական կարգում։

Այսօր մեծանուն կոմպոզիտոր Արամ Խաչատրյանի ծննդյան օրն է՝ 120-ամյակը։ 

Ա.Խաչատրյանը ծնվել է 1903 թվականի հունիսի 6-ին Թիֆլիսում: Ապագա կոմպոզիտորը նախ ուսանում է Ա. Արղության-Դոլգորուկովայի վարժարանում, 10 տարեկանում ընդունվում է Թիֆլիսի առևտրական տեխնիկումը, որտեղ փողային նվագախմբում շեփոր էր նվագում: 1921 թվականի աշնանը արդեն ճանաչված արվեստագետ դարձած Սուրեն Խաչատրյանը կրտսեր եղբորը տանում է Մոսկվա` ուսում ստանալու: Այստեղ իսկական արվեստին հաղորդակցվելու մեծ հնարավորությունները, ինչպես նաև շրջապատողների պնդումները` լրջորեն երաժշտությամբ զբաղվելու, տարան նրան Գնեսինների երաժշտական տեխնիկում, որտեղ թավջութակի դասարանում երկու տարի սովորելուց հետո, իր ուսուցիչ Գնեսինի խորհրդով, տեղափոխվել է ստեղծագործական դասարան: Այստեղ նա գրել է մի շարք գործիքային պիեսներ, որոնցում արդեն իսկ ակնհայտ էր նրա ստեղծագործական անհատականությունը:Միաժամանակ երիտասարդ Խաչատրյանը ակտիվ գործունեություն է ծավալում Մոսկվայում Հայաստանի կուլտուրայի տանը, որտեղ նա ծանոթանում է շատ հայ արվեստագետների հետ, խորանում են նրա պատկերացումները հայկական ժողովրդական արվեստի մասին, նաև գրում է երաժշտություն Հայկական դրամատիկական ստուդիայի ներկայացումների համար /«Պաղտասար աղբար», «Ատամնաբույժն արևելյան», «Խաթաբալա» և այլն/:

1929 թ-ին Ա. Խաչատրյանը ավարտում է Գնեսինների ուսումնարանը և ընդունվում Մոսկվայի կոնսերվատորիայի նախ` Մ. Գնեսինի, ապա` Ն. Մյասկովսկու ստեղծագործական դասարանը:
Անվանի կոմպոզիտոր և հիանալի մանկավարժ Ն. Մյասկովսկու ղեկավարությամբ Ա. Խաչատրյանը գրում է իր «Ջութակի և դաշնամուրի սոնատը», «Դաշնամուրի, ջութակի և կլարնետի տրիոն», «Պարային սյուիտը», «Տոկատը» և այլ գործեր: Ուսման տարիներին գրված ստեղծագործությունները անմիջապես հրատարակվում են, կատարվում` ազդարարելով երիտասարդ կոմպոզիտորի մուտքը երաժշտության աշխարհ: Կոնսերվատորիան ավարտելիս, որպես դիպլոմային աշխատանք Ա. Խաչատրյանը գրել է իր Առաջին սիմֆոնիան, որը նվիրել է Հայաստանում խորհրդային կարգերի հաստատման 15-ամյակին: Առաջին անգամ Սիմֆոնիան կատարվեց գերմանացի անվանի դիրիժոր Էուգեն Սենկարի ղեկավարությամբ: Առաջին սիմֆոնիան մասնագետների գնահատմամբ Խորհրդային սիմֆոնիզմի նշանակալի երևույթներից էր:

Ա. Խաչատրյանը շարունակում է ուսումը ասպիրանտուրայում, կրկին` Ն. Մյասկովսկու ղեկավարությամբ և ավարտում է այն իր մի նոր խոշոր կտավի գործով` Դաշնամուրի կոնցերտով: Կոմպոզիտորը այն նվիրել է առաջին կատարողին` Լև Օբորինին: Կոնցերտը շատ արագ իր հաստատուն տեղը գտավ խորհրդային և արտասահմանյան լավագույն դաշնակահարների երկացանկում: 1940 թվականին Ա. Խաչատրյանը գրել է իր Ջութակի կոնցերտը` նվիրված տաղանդավոր ջութակահար Դավիթ Օյստրախին, որի համար ստացավ իր առաջին Պետական մրցանակը:

1941 թվականին ստեղծվել է Լերմոնտովի « Դիմակահանդես» դրամայի երաժշտությունը:
Հայրենական Մեծ պատերազմի տարիներին ծնվել են նոր գործեր` պատերազմական թեմաներով երգեր, «Գայանե» բալետը /1939 թվականին գրված «Երջանկություն» բալետի նորացված տարբերակը/, որը հենց պատերազմի թեժ օրերին բեմադրվել է Պերմ քաղաք էվակուացված Լենինգրադի Ա. Մ. Կիրովի անվ. օպերայի և բալետի թատրոնի կողմից: 1943 թ-ին ծնվել է Երկրորդ սիմֆոնիան: «Գայանե» բալետի և Երկրորդ սիմֆոնիայի համար նույնպես կոմպոզիտորին շնորհվել են Պետական մրցանակներ: 1944 թ-ին նա գրել է Խորհրդային Հայաստանի Պետական հիմնը:

Հետպատերազմյան տարիները նույնպես նշանավորվել են Ա. Խաչատրյանի ստեղծագործական խոշոր նվաճումներով: Սակայն 1948 թվականի փետրվարին Ա. Խաչատրյանի համար խիստ անցանկալի ու տհաճ օրեր են սկսվել: Կոմկուսի Կենտրոնական կոմիտեի որոշմամբ Ա. Խաչատրյանը, Դմ. Շոստակովիչի, Ս. Պրոկոֆևի, Ն. Մյասկովսկու և այլ առաջատար կոմպոզիտորների շարքում, մեղադրվել է «հակաժողովրդական, ֆորմալիստական» ուղղությանը պատկանելու մեջ: Այդ ժամանակ Ա. Խաչատրյանը մխիթարություն գտավ հայրենի երկրում` Հայաստանում, այցելելով նրա քաղաքները, գյուղերը հեռավոր շրջանները` ավելի խորը ուսումնասիրելու իր ժողովրդի երաժշտական ավանդույթները: Շուտով Կենտկոմը հայտարարել է, որ 1948 թ-ի որոշումը եղել է հապճեպ և անարդար:

1959 թ-ին «Սպարտակ» բալետի համար Ա. Խաչատրյանին շնորհվել է Լենինյան մրցանակ:
Խորհրդային երաժշտական արվեստի զարգացման գործում ունեցած մեծ վաստակի համար Խաչատրյանին շնորհվել են Սոցիալիստական աշխատանքի հերոսի, ԽՍՀՄ, Հայաստանի և միութենական հանրապետությունների ժողովրդական արտիստի, արվեստի վաստակավոր գործչի, Լենինյան և 5 Պետական մրցանակների դափնեկրի կոչումներ, մեդալներ, շքանշաններ:
Նրա 3 սիմֆոնիաները, 3 կոնցերտներն ու Կոնցերտ ռապսոդիաները, բալետները, այլ սիմֆոնիկ գործերը, ստեղծագործությունները մենակատարների, երգչախմբի և սիմֆոնիկ նվագախմբի համար, կամերային և վոկալ ստեղծագործությունները, դրամատիկական ներկայացումների և 17 կինոֆիլմերի համար գրված երաժշտությունը /այդ թվում` հայկական «Պեպո» և «Զանգեզուր» ֆիլմերը/ գրավում են մեծ լսարաններ գրեթե բոլոր մայրցամաքներում:

«Երբ խորհում ես Խաչատրյանի մշակութային մեծության շուրջ, հասկանում ես, որ արմատները նրա նկարչական տաղանդի,ազգային պատկանելության, նորարարական մտքի և միևնույն ժամանակ դասական ավանդույթներին հավատարիմ մնալու յուրահատուկ համադրության մեջ են»,- ասել է ռուս կոմպոզիտոր, դաշնակահար Դմիտրի Շոստակովիչը։

Որպես կոմպոզիտոր և նվագավար Արամ Խաչատրյանը հեղինակային համերգներով հանդես է եկել ավելի քան 50 երկրներում. Ավստրիա, Բելգիա, Մեծ Բրիտանիա, Բուլղարիա, Ռումինիա, Հունգարիա, Լեհաստան, Չեխոսլովակիա, Հարավսլավիա, Եգիպտոս, Հունաստան, Գերմանիա, Իտալիա, Ֆրանսիա, Ֆինլադիա, Իրան, Շվեդիա, Շվեյցարիա, Նորվեգիա, Ճապոնիա, Միացյալ Նահանգներ, Մեքսիկա, Լատինական Ամերիկայի երկրներ և այլն:

Արամ Խաչատրյանը մահացել է 1978 թվականի մայիսի 1-ին։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

22:38
Վերին Լարսը բաց է, ՀՀ տարածքում կա փակ ավտոճանապարհ
ՀՀ ՆԳՆ Փրկարար ծառայությունից հայտնում են. «Փակ է Արագածոտնի մարզում «Ամբերդ» բարձր լեռնային օդերևութաբանական կայանից Քարի...
Աղբյուր` Panorama.am
22:16
Մեր լավագույն պաշտպանը պաշտոնյաների քաղաքական գերությունից զերծ ուժեղ պետությունն է.Թաթոյան հիմնադրամ
«Թաթոյան հիմնադրամը» Մարդու իրավունքների պաշտպանության օրվա կապակցությամբ հայտարարություն է տարածել, որում ասվում է....
Աղբյուր` Panorama.am
20:48
Մարդու իրավունք բառն իսկ ուղեղի մորմոք է առաջացնում, ու լռություն, միջազգային լռություն.Լիլիթ Գալստյան
ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Լիլիթ Գալստյանը գրում է. «ՄԱ՞Կ, ՄԱՐԴՈՒ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵ՞Ր, ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ 1O Կորսված...
Աղբյուր` Panorama.am
20:01
Ա. Խուդինյանի հանձնարարականով իրականացվում է «յաշիկիդ մեջ տարոսիկ բռնես» օպերացիան
Դեկտեմբերի 10-ին, ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության ոստիկանության պարեկային ծառայության Կոտայքի մարզի գումարտակի 2-րդ վաշտի 1-ին դասակի պարեկները...
Աղբյուր` Panorama.am
19:39
Նորվեգիան 2023 թվականի Խաղաղության Նոբելյան մրցանակ է շնորհել
2023 թվականի Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի հանձնման արարողությունը տեղի է ունեցել կիրակի օրը Նորվեգիայի մայրաքաղաք Օսլոյի քաղաքապետարանում և...
Աղբյուր` Panorama.am
19:09
Մեծ հավանականությամբ «խաղաղության պայմանագիր» կստորագրվի. Վարդան Օսկանյան
«Սեղանի վրա այսօր կա այսպես կոչված «խաղաղության պայմանագիր», իմ տեղեկություններով բավական առաջ է գնացել և մեծ հավանականությամբ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:33
Հրդեհ Երևանում, տեղում հայտնաբերվել է դի
ՀՀ ներքին գործերի նախարարության փրկարար ծառայությունից հայտնում են, որ դեկտեմբերի 10-ին, ժամը 15:19-ին Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն...
Աղբյուր` Panorama.am
18:15
Արցախի ԱԺ հայտարարություն է տարածել Արցախի Հանրապետության Անկախության հանրաքվեի կապակցությամբ
Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի պատգամավորները դեկտեմբերի 10-ին Արցախի Հանրապետության Անկախության հանրաքվեի, մարդու հիմնարար իրավունքների և...
Աղբյուր` Panorama.am
17:57
ՀՀ ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը հանդիսանո՞ւմ է ՀՀ քաղաքացի, որը տիրապետում է պետական գաղտնիքի. Նարե Սիմոնյան
«Ոչ թե պետք է ասենք փախստականի կարգավիճակից առաջացող իրավունքների ոտնահարումներ, այլ  ոտնահարումներն առաջանում են ՀՀ հարյուր...
Աղբյուր` Panorama.am
16:57
Այսօր էլ համառորեն շարունակում է կերտել մեր պարտությունների խեղճ ու անպատիվ տարեգրությունը. Սենոր Հասրաթյան
Արցախի հանրապետության ՊԲ գնդապետ Սենոր Հասրաթյանը գրում է. «2018-ին «հեղափոխություն» կոչված խառնակչությունից հետո, երբ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:33
Բռնության տարբեր դրսևորումների ու ոտնձգությունների դեմ պայքարը ոչ թե 16-օրյա է, այլ՝ 365. Արփինե Սարգսյան
ՆԳ նախարարությունից հայտնում են, որ ամեն տարի նոյեմբերի 25-ին` Կանանց նկատմամբ բռնության վերացման օրը, մեկնարկում են «Ընդդեմ գենդերային...
Աղբյուր` Panorama.am
16:21
Որոշակի առումով արցախցիների նկատմամբ խտրականություն առկա է կրթական հաստատություններում. Գեղամ Ստեփանյան
«Հաջորդ միֆը՝ «Արցախցիները բոլորը ունևոր են»-ն է: Նման բան չկա»,-հայտարարեց Արցախի Հանրապետության ՄԻՊ Գեղամ Ստեփանյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
15:45
Փաշինյանի ռեժիմը հանձնեց Արցախը. Էդուարդ Շարմազանով
ՀՀԿ խոսնակ Էդուարդ Շարմազանովը գրում է․ «1991-ին Արցախի անկախությանը «այո» քվեարկածներն ի՞նչ իմանային,որ տասնամյակներ անց...
Աղբյուր` Panorama.am
15:28
Համաժողով՝ նվիրված Արցախի Անկախության Հանրաքվեի, Սահմանադրության ընդունման և մարդու իրավունքների պաշտպանության օրվա կապակցությամբ
«Այսօր հարձակում է տեղի ուենում մարդու իրավունքների հենց հայեցակարգի, կիրառման վար՝ երկու համընդհանուր ճակատով»,-հայտարարեց ՀՀ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:06
Հայաստանը վերահաստատում է իր անսասան պայքարը կոռուպցիայի բոլոր ձևերի դեմ.ՀՀ ԱԳՆ
ՀՀ ԱԳՆ խոսնակ Անի Բադալյանը X-ի իր միկրոբլոգում գրել է «Կոռուպցիայի դեմ պայքարի միջազգային օրվա և UNCAC-ի (ՄԱԿ-ի Կոռուպցիայի դեմ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:19
ՀՀԿ-ի երիտթևի ներկայացուցիչները ծաղկեպսակներ դրեցին ՄԻՊ գրասենյակի դիմաց
ՀՀԿ-ն «Մարդու իրավունքները Հայաստանում «մահացել են»» խորագրով բաղոքի ակցիա է կազմակերպել ՄԻՊ գրասենյակի մոտ:...
Աղբյուր` Panorama.am
13:23
102-րդ ռազմաբազայի ծառայողներն օրերս ձերբակալել են Գյումրիում ապաստանած Ռուսաստանի քաղաքացու
Իրավապաշտպան Արթուր Սաքունցն ահազանգում է՝ ռուսական 102-րդ ռազմաբազայի ռազմական ոստիկանության ծառայողներն օրերս ձերբակալել են Գյումրիում...
Աղբյուր` Panorama.am
12:38
Գեղարքունիքում զինղեկը դպրոցի դիմաց վրաերթի է ենթարկել աշակերտուհուն
Դեկտեմբերի 8-ին վրաերթ է տեղի ունեցել Գեղարքունիքի մարզում։ Ժամը 08:55-ի սահմաններում Գեղարքունիքի մարզի բնակիչ, 42-ամյա Արտակ Մ.-ն իր վարած...
Աղբյուր` Panorama.am
11:45
Իրանը Ռուսաստանի հետ տեղեկատվական անվտանգության ոլորտi համաձայնագիր է նախապատրաստում
Իրանի Իսլամական խորհրդատվական խորհուրդը (խորհրդարան) հավանություն է տվել Ազգային անվտանգության և արտաքին քաղաքականության խորհրդարանական...
Աղբյուր` Panorama.am
11:32
Երբ սատանաներն իրենց բնորոշ խարդախութամբ ու խաբեությամբ տիրանում են իշխանությանը.Արշավիր Ղարամյան
Արցախի հերոս, Արցախի Անվտանգության խորհրդի նախկին քարտուղար Արշավիր Ղարամյանը գրում է. «Երբ սատանաներն իրենց բնորոշ խարդախութամբ ու...
Աղբյուր` Panorama.am
11:14
Անահիտ Մանասյանի ուղերձը Մարդու իրավունքների միջազգային օրվա առթիվ
ՀՀ ՄԻՊ Անահիտ Մանասյանի ուղերձ  է հրապարակել Մարդու իրավունքների միջազգային օրվա առթիվ: «Սիրելի՛ հայրենակիցներ, Հարգելի՛...
Աղբյուր` Panorama.am
10:39
Վերին Լարսը փակ է բեռնատարների համար
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կա փակ ավտոճանապարհ։ «Փակ է Արագածոտնի մարզում «Ամբերդ» բարձր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:19
Վայոց Ձորում գործարկվելու են էլեկտրական շչակները, խնդրում ենք չանհանգստանալ.Փրկարար ծառայություն
ՀՀ ներքին գործերի նախարարության փրկարար ծառայությունից հայտնում են. «Դեկտեմբերի 11-ին՝ ժամը 10:00-ից մինչև 14:00-ն ընկած...
Աղբյուր` Panorama.am
08:25
Ավելի շուտ Պիզայի աշտարակը կուղղվի, քան Արտյոմն ու թմրանյութները իրար հետ որևէ, անգամ վիզուալ կապ կունենան.Սոս Հակոբյան
«Հայրենիք» կուսակցության անդամ Սոս Հակոբյանը գրում է: Երբ դու Արթուր Վանեցյանի որդին ես, ոչ միայն իրավունք չունես իրավախախտում...
Աղբյուր` Panorama.am
00:18
ՔՊ-ի գաղափարները չկրող մարդիկ 2024-ից դուրս կգան կուսակցությունից. Փաշինյան
«Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության գաղափարները չկրող մարդիկ 2024 թ. փետրվարից դուրս կգան կուսակցությունից: Այս մասին հայտարարել...
Աղբյուր` Panorama.am
23:58
Ինչու գերիների փոխանակություն սկսվեց. Քաղաքագետ
«Ալիևը հիմա ակցանի մեջ է՝ մի կողմից Ռուսաստանի ու Իրանի, մյուս կողմից ԱՄՆ-ի միջև և փորձում է ժամանակ շահել»
Աղբյուր` Panorama.am
22:00
Կարմիրբերետավորը բռունցքով հարվածներ է հասցրել մեր ընկերներից մեկի գլխին. «Զանգ»
Հրապարակել են նրա լուսանկարն ու խնդրում են նրան ճանաչող մարդկանց գրել
Աղբյուր` Panorama.am
21:23
ԱԱԾ սահմանապահները կարգը չիմանալու պատճառով երեխաներին արգելել են ծնողների հետ մեկնել իրենց տուն՝ Իռլանդիա
Աբրահամ Բալաբանյանը 2022թ. օգոստոսի 14-ին կնոջ և երկու անչափահաս երեխաների հետ «Զվարթնոց» օդանավակայանից ցանկացել է մեկնել...
Աղբյուր` Panorama.am
21:14
Ներկը գլխին լցնել, գլուխը պատին տալ. Ինչպես են Երևանում պատժում լկտի պահվածքով օտարեկրացիներին
Տելեգրամ ալիքներում տարածվում են տեսանյութեր, թե ինչպես են դիմակավորված տղամարդիկ պատժում Երևանում լկտի պահվածք ցուցաբերած ռուսներին։ Նա...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Ռուբեն Վարդանյանի ցանկում չլինելն է Ռուսաստանի լռության պատճառը. Քաղտեխնոլոգ
13:52 08/12/2023

Ռուբեն Վարդանյանի ցանկում չլինելն է Ռուսաստանի լռության պատճառը. Քաղտեխնոլոգ

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}