Մշակույթ 09:44 06/06/2023 Հայաստան

Արամ Խաչատրյանի ծննդյան օրն է

Երեք օր շարունակ ժամը 20:00-ից Թումոյի այգում կներկայացվեն Արամ Խաչատրյանի բալետային գլուխգործոցները: Նախագիծն իրականացվում է Երևանի քաղաքապետարանի նախաձեռնությամբ: Բեմում լինելու է Ալ. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի արտիստական կազմն ու նվագախումբը՝ մաեստրո Կարեն Դուրգարյանի ղեկավարությամբ։
 
Հունիսի 6 - «Գայանե»
 
Հունիսի 7-«Դիմակահանդես»
 
Հունիսի 8- «Սպարտակ»

Մուտքն ազատ է:

Երևանի քաղաքապետարանից հայտնում են, որ հունիսի 6-ին,  7-ին և 8-ին Երևանի մետրոպոլիտենը կաշխատի մինչև ժամը 01:00-ն: Թումոյի այգուց կգործեն նաև անվճար ավտոբուսներ` դեպի «Բարեկամություն» և «Զորավար Անդրանիկ» մետրոկայարաններ։

Այսօր նաև Արամ Խաչատրյան համերգասրահում տեղի կունենա Խաչատրյանի անվան միջազգային  մրցույթի բացման համերգը։ Այս տարի մրցույթն անցկացվում է դաշնամուրի մասնագիտական կարգում։

Այսօր մեծանուն կոմպոզիտոր Արամ Խաչատրյանի ծննդյան օրն է՝ 120-ամյակը։ 

Ա.Խաչատրյանը ծնվել է 1903 թվականի հունիսի 6-ին Թիֆլիսում: Ապագա կոմպոզիտորը նախ ուսանում է Ա. Արղության-Դոլգորուկովայի վարժարանում, 10 տարեկանում ընդունվում է Թիֆլիսի առևտրական տեխնիկումը, որտեղ փողային նվագախմբում շեփոր էր նվագում: 1921 թվականի աշնանը արդեն ճանաչված արվեստագետ դարձած Սուրեն Խաչատրյանը կրտսեր եղբորը տանում է Մոսկվա` ուսում ստանալու: Այստեղ իսկական արվեստին հաղորդակցվելու մեծ հնարավորությունները, ինչպես նաև շրջապատողների պնդումները` լրջորեն երաժշտությամբ զբաղվելու, տարան նրան Գնեսինների երաժշտական տեխնիկում, որտեղ թավջութակի դասարանում երկու տարի սովորելուց հետո, իր ուսուցիչ Գնեսինի խորհրդով, տեղափոխվել է ստեղծագործական դասարան: Այստեղ նա գրել է մի շարք գործիքային պիեսներ, որոնցում արդեն իսկ ակնհայտ էր նրա ստեղծագործական անհատականությունը:Միաժամանակ երիտասարդ Խաչատրյանը ակտիվ գործունեություն է ծավալում Մոսկվայում Հայաստանի կուլտուրայի տանը, որտեղ նա ծանոթանում է շատ հայ արվեստագետների հետ, խորանում են նրա պատկերացումները հայկական ժողովրդական արվեստի մասին, նաև գրում է երաժշտություն Հայկական դրամատիկական ստուդիայի ներկայացումների համար /«Պաղտասար աղբար», «Ատամնաբույժն արևելյան», «Խաթաբալա» և այլն/:

1929 թ-ին Ա. Խաչատրյանը ավարտում է Գնեսինների ուսումնարանը և ընդունվում Մոսկվայի կոնսերվատորիայի նախ` Մ. Գնեսինի, ապա` Ն. Մյասկովսկու ստեղծագործական դասարանը:
Անվանի կոմպոզիտոր և հիանալի մանկավարժ Ն. Մյասկովսկու ղեկավարությամբ Ա. Խաչատրյանը գրում է իր «Ջութակի և դաշնամուրի սոնատը», «Դաշնամուրի, ջութակի և կլարնետի տրիոն», «Պարային սյուիտը», «Տոկատը» և այլ գործեր: Ուսման տարիներին գրված ստեղծագործությունները անմիջապես հրատարակվում են, կատարվում` ազդարարելով երիտասարդ կոմպոզիտորի մուտքը երաժշտության աշխարհ: Կոնսերվատորիան ավարտելիս, որպես դիպլոմային աշխատանք Ա. Խաչատրյանը գրել է իր Առաջին սիմֆոնիան, որը նվիրել է Հայաստանում խորհրդային կարգերի հաստատման 15-ամյակին: Առաջին անգամ Սիմֆոնիան կատարվեց գերմանացի անվանի դիրիժոր Էուգեն Սենկարի ղեկավարությամբ: Առաջին սիմֆոնիան մասնագետների գնահատմամբ Խորհրդային սիմֆոնիզմի նշանակալի երևույթներից էր:

Ա. Խաչատրյանը շարունակում է ուսումը ասպիրանտուրայում, կրկին` Ն. Մյասկովսկու ղեկավարությամբ և ավարտում է այն իր մի նոր խոշոր կտավի գործով` Դաշնամուրի կոնցերտով: Կոմպոզիտորը այն նվիրել է առաջին կատարողին` Լև Օբորինին: Կոնցերտը շատ արագ իր հաստատուն տեղը գտավ խորհրդային և արտասահմանյան լավագույն դաշնակահարների երկացանկում: 1940 թվականին Ա. Խաչատրյանը գրել է իր Ջութակի կոնցերտը` նվիրված տաղանդավոր ջութակահար Դավիթ Օյստրախին, որի համար ստացավ իր առաջին Պետական մրցանակը:

1941 թվականին ստեղծվել է Լերմոնտովի « Դիմակահանդես» դրամայի երաժշտությունը:
Հայրենական Մեծ պատերազմի տարիներին ծնվել են նոր գործեր` պատերազմական թեմաներով երգեր, «Գայանե» բալետը /1939 թվականին գրված «Երջանկություն» բալետի նորացված տարբերակը/, որը հենց պատերազմի թեժ օրերին բեմադրվել է Պերմ քաղաք էվակուացված Լենինգրադի Ա. Մ. Կիրովի անվ. օպերայի և բալետի թատրոնի կողմից: 1943 թ-ին ծնվել է Երկրորդ սիմֆոնիան: «Գայանե» բալետի և Երկրորդ սիմֆոնիայի համար նույնպես կոմպոզիտորին շնորհվել են Պետական մրցանակներ: 1944 թ-ին նա գրել է Խորհրդային Հայաստանի Պետական հիմնը:

Հետպատերազմյան տարիները նույնպես նշանավորվել են Ա. Խաչատրյանի ստեղծագործական խոշոր նվաճումներով: Սակայն 1948 թվականի փետրվարին Ա. Խաչատրյանի համար խիստ անցանկալի ու տհաճ օրեր են սկսվել: Կոմկուսի Կենտրոնական կոմիտեի որոշմամբ Ա. Խաչատրյանը, Դմ. Շոստակովիչի, Ս. Պրոկոֆևի, Ն. Մյասկովսկու և այլ առաջատար կոմպոզիտորների շարքում, մեղադրվել է «հակաժողովրդական, ֆորմալիստական» ուղղությանը պատկանելու մեջ: Այդ ժամանակ Ա. Խաչատրյանը մխիթարություն գտավ հայրենի երկրում` Հայաստանում, այցելելով նրա քաղաքները, գյուղերը հեռավոր շրջանները` ավելի խորը ուսումնասիրելու իր ժողովրդի երաժշտական ավանդույթները: Շուտով Կենտկոմը հայտարարել է, որ 1948 թ-ի որոշումը եղել է հապճեպ և անարդար:

1959 թ-ին «Սպարտակ» բալետի համար Ա. Խաչատրյանին շնորհվել է Լենինյան մրցանակ:
Խորհրդային երաժշտական արվեստի զարգացման գործում ունեցած մեծ վաստակի համար Խաչատրյանին շնորհվել են Սոցիալիստական աշխատանքի հերոսի, ԽՍՀՄ, Հայաստանի և միութենական հանրապետությունների ժողովրդական արտիստի, արվեստի վաստակավոր գործչի, Լենինյան և 5 Պետական մրցանակների դափնեկրի կոչումներ, մեդալներ, շքանշաններ:
Նրա 3 սիմֆոնիաները, 3 կոնցերտներն ու Կոնցերտ ռապսոդիաները, բալետները, այլ սիմֆոնիկ գործերը, ստեղծագործությունները մենակատարների, երգչախմբի և սիմֆոնիկ նվագախմբի համար, կամերային և վոկալ ստեղծագործությունները, դրամատիկական ներկայացումների և 17 կինոֆիլմերի համար գրված երաժշտությունը /այդ թվում` հայկական «Պեպո» և «Զանգեզուր» ֆիլմերը/ գրավում են մեծ լսարաններ գրեթե բոլոր մայրցամաքներում:

«Երբ խորհում ես Խաչատրյանի մշակութային մեծության շուրջ, հասկանում ես, որ արմատները նրա նկարչական տաղանդի,ազգային պատկանելության, նորարարական մտքի և միևնույն ժամանակ դասական ավանդույթներին հավատարիմ մնալու յուրահատուկ համադրության մեջ են»,- ասել է ռուս կոմպոզիտոր, դաշնակահար Դմիտրի Շոստակովիչը։

Որպես կոմպոզիտոր և նվագավար Արամ Խաչատրյանը հեղինակային համերգներով հանդես է եկել ավելի քան 50 երկրներում. Ավստրիա, Բելգիա, Մեծ Բրիտանիա, Բուլղարիա, Ռումինիա, Հունգարիա, Լեհաստան, Չեխոսլովակիա, Հարավսլավիա, Եգիպտոս, Հունաստան, Գերմանիա, Իտալիա, Ֆրանսիա, Ֆինլադիա, Իրան, Շվեդիա, Շվեյցարիա, Նորվեգիա, Ճապոնիա, Միացյալ Նահանգներ, Մեքսիկա, Լատինական Ամերիկայի երկրներ և այլն:

Արամ Խաչատրյանը մահացել է 1978 թվականի մայիսի 1-ին։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

10:13
Սյունիքում, Տավուշում ջերմաստիճանը կհասնի +25-ի
Օդի ջերմաստիճանը դեկտեմբերի 2-4-ին աստիճանաբար կբարձրանա 3-4 աստիճանով, Լոռիում, Տավուշում, Սյունիքում՝ 7-10 աստիճանով։ Ըստ կանխատեսումների,...
Աղբյուր` Panorama.am
09:55
Այս տարվա ընթացքում ամրագոտի չկապելու համար տուգանվել է 16 հազարով ավելի շատ մարդ
Արագության գերազանցումից հետո անվտանգության գոտի չկապելը ավտովթարներից մահացության 2-րդ պատճառն է։ ՆԳ նախարարությունն այս առումով վկայակոչում է...
Աղբյուր` Panorama.am
09:47
Հայաստանում մեկ փակ ճանապարհ կա
Հայաստանի տարածքում կա փակ ավտոճանապարհ։ Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ փակ է Արագածոտնի մարզում «Ամբերդ» բարձր...
Աղբյուր` Panorama.am
09:40
«Հայասաթ-1»-ն անջատվել է հրթիռից ու դուրս եկել ուղեծիր
«Հայասաթ-1»-ն արդեն անջատվել է հրթիռից ու դուրս եկել ուղեծիր։   «Հաջորդ փուլով այն պետք է բացի իր անտենաները և...
Աղբյուր` Panorama.am
09:33
«Հրապարակ». Ում են ռուսական «շպիոն» համարում կառավարությունում
«Հրապարակ» թեթրը գրում է. «Որոշ տեղեկություններով, արևմտյան մի շարք երկրներ և կառույցներ Նիկոլ Փաշինյանից պահանջում են...
Աղբյուր` Panorama.am
09:31
«Ժողովուրդ». Լավանդայի Արայիկը ՊԵԿ-ի հետ ընկել է դատական քաշքշուկների մեջ
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Լավանդա-նորֆարմ» ՍՊԸ-ն, որը պատկանում է ԱԺ նախկին պատգամավոր, գործարար Արայիկ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:28
«Փաստ». Իշխանությունները Սուրեն Պապիկյանի հովանավորյալին են տեսնում որպես Ալավերդի համայնքի ղեկավար
«Փաստ» թերթը գրում է. «Ինչպես հայտնի է, ՔՊ-ն որոշել է նախաձեռնել Ալավերդի համայնքի ղեկավար, «Ապրելու երկիր»...
Աղբյուր` Panorama.am
09:25
«Ժողովուրդ». Ինչ ճակատագիր կունենա «ՀայաՔվե»-ի քաղաքացիական օրենսդրական նախաձեռնությունը
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Դեկտեմբերի 4-ին ԱԺ-ում կքննարկվի «ՀայաՔվե»-ի քաղաքացիական օրենսդրական...
Աղբյուր` Panorama.am
09:23
«Հրապարակ». Մնացական Մարտիրոսյանն արգելանքի տակ կվերցնի՞ Չալաբյանին
«Հրապարակ» թեթրը գրում է. «Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանում՝ դատավոր...
Աղբյուր` Panorama.am
09:21
«Փաստ». «Շփոթվելով», «սխալվելու վճռականությամբ» ու «պարտվելու համարձակությամբ» էլ երկիր են կառավարում
«Փաստ» թերթը գրում է. «Վերջին «ֆեյսբուքյան ասուլիսի» ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը պատասխանատու կերպով հայտարարել...
Աղբյուր` Panorama.am
09:17
«Ժողովուրդ». Ինչպես է պատրաստվում Ավինյանի ղեկավարած կառույցը ծախսել դեֆիցիտ ունեցող բյուջեն
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Երևան քաղաքի բյուջեի նախագիծն արդեն ներկայացված է հանրային քննարկման Իրավական ակտերի նախագծերի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:13
«Հրապարակ». Նարեկ Մալյանն ու Մամիկոն Ասլանյանը «Վարդաշեն» ՔԿՀ-ում նույն խցում են նստած
«Հրապարակ» թեթրը գրում է. «Իրավապահ համակարգի մեր աղբյուրներից տեղեկացանք, որ «ՎԵՏՕ» հասարակական-քաղաքական...
Աղբյուր` Panorama.am
09:09
«Փաստ». Նարեկ Նալբանդյանն ասում է, որ վճարել է, իսկ տեղեկությունները խոսում են հակառակի մասին
«Փաստ» թերթը գրում է. «Օրեր առաջ մամուլում նորից տեղեկություն էր տարածվել, որ գործարար Նարեկ Նալբանդյանը, որն, ըստ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:08
«Ժողովուրդ». Սուպերվարչապետությունից բողոքող Փաշինյանին ևս մեկ լիազորություն կտրվի
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Դեռ 2018 թվականի հուլիսի 20-ին Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարում էր, որ վարչապետի լիազորությունները...
Աղբյուր` Panorama.am
09:06
«Հրապարակ». Ինչ են խոսել ՔՊ-ականները կուսակցական հավաքի ժամանակ
«Հրապարակ» թեթրը գրում է. «Նախօրեին ՔՊ կենտրոնական գրասենյակում Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ հերթական կուսակցական հավաքն...
Աղբյուր` Panorama.am
23:43
Ռուսաստանը և Ուկրաինան սկսել են խաղաղության գաղտնի բանակցություններ. Հերշը
Ամերիկացի լրագրող Սեյմուր Հերշը, վկայակոչելով ԱՄՆ անանուն պաշտոնյաներին, պնդում է, որ Ռուսաստանը և Ուկրաինան, իբր, գաղտնի բանակցություններ են...
Աղբյուր` Panorama.am
23:18
ՅՈՒՆԻՍԵՖ. Գազայի հատվածը երեխաների համար աշխարհի ամենավտանգավոր վայրն է
ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի գործադիր տնօրեն Քեթրին Ռասելն ասել է, որ Գազայի հատվածը կրկին դարձել է երեխաների համար ամենավտանգավոր վայրը և հակամարտող կողմերին կոչ...
Աղբյուր` Panorama.am
22:46
Տիեզերք բարձրացավ «Հայասաթ-1» հայկական առաջին արբանյակը
Հայկական «Բազումք» տիեզերական հետազոտությունների լաբորատորիայի և «Գիտական նորարարության և կրթության կենտրոն»-ի (CSIE)...
Աղբյուր` Panorama.am
22:28
Թրամփին մերժել օգտվել անձեռնմխելիության իրավունքից
Վաշինգտոնի վերաքննիչ դատարանը մերժել է ԱՄՆ նախկին նախագահ Դոնալդ Թրամփի անձեռնմխելիության իունքըրավ 2021 թվականի հունվարին Կապիտոլիումի գրոհի...
Աղբյուր` Panorama.am
22:12
Բռնցքամարտիկ Ալբերտ Հարությունյանը հաղթեց կիսաեզրափակիչում ու կպայքարի չեմպիոնության համար
Հայաստանի բռնցքամարտի ֆեդերացիայից հայտնում են Բռնցքամարտի աշխարհի պատանեկան առաջնությունում հայ մարզիկի հերթական հաղթանակի մասին: 9...
Աղբյուր` Panorama.am
21:59
Զելենսկու կինը չի ցանկանում, որ նա նոր ժամկետով ընտրվի Ուկրաինայի նախագահ
Վլադիմիր Զելենսկու կինը՝ Ելենան, ասել է, որ չի ցանկանում, որ իր ամուսինը նորից ընտրվի նոր ժամկետով։ Այդ մասին հայտնում է «ՌԻԱ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:30
Արա Ֆիդանյանը փորձաշրջանով նշանակել է ՆԳՆ գլխավոր քարտուղար
Նիկոլ Փաշինյանը որոշում է ստորագրել, որով Արա Ֆիդանյանին նշանակել է ՆԳՆ գլխավոր քարտուղար։ «Ղեկավարվելով «Քաղաքացիական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:00
Իսրայելի զինուժի հրետակոծությունից Լիբանանի հարավում երկու խաղաղ բնակիչ է զոհվել
Իսրայելական բանակի հրետանին ինտենսիվ կրակ է բացել հարավային Լիբանանի սահմանամերձ շրջանների վրա՝ ի պատասխան շիա «Հեզբոլլահ»...
Աղբյուր` Panorama.am
20:51
Հայաստանում առաջին անգամ հայտնաբերվել է Օմիկրոնի նոր տարբերակը
Վերջին 7 օրվա ընթացքում Հայաստանում արձանագրվել է կորոնավիրուսային հիվանդության 71 դեպք, ինչը նախորդ նույն ժամանակահատվածի համեմատ (109 դեպք)...
Աղբյուր` Panorama.am
20:42
Լարս տանող ճանապարհին նոր թունել է հորատվել
Վրաց-ռուսական սահման տանող Վրաստանի ռազմավիրական Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհի Քվեշեթի-Կոբի հատվածում 1,5 կմ երկարությամբ նոր թունել է...
Աղբյուր` Panorama.am
20:29
Վաղը, ժամը 15։00 եկեք Մաշտոցի պուրակ կառուցելու իրական խաղաղություն․«Զանգ» նախաձեռնություն
Վարչապետ Փաշինյանի հրաժարականի պահանջով ձևավորված «Զանգ» քաղաքացիական նախաձեռնությունը ֆեյսբուքյան էջում տեղեկացնում է․ ...
Աղբյուր` Panorama.am
20:15
Ստեղծված իրավիճակում բացարձակ որևէ խափանման միջոց կիրառելու հիմնվորում գոյություն չուներ․ Խաչատուրովի պաշտպան
Դատարանը որոշեց բողոքը մասնակիորեն բավարարել։ Այս մասին լրագրողների հետ զրույցում ասաց Գրիգորի Խաչատուրովի պաշտպան Միհրան Պողոսյանը։...
Աղբյուր` Panorama.am
19:58
Տիգրան Հովսեփյանը կպայքարի Աշխարհի առաջնության ոսկու համար
Հայաստանի բռնցքամարտի ֆեդերացիան հայտնում է․ «Հերթը Տիգրան Հովսեփյանին է, 50կգ քաշային կարգի եվրոպայի պատանիների չեմպիոնը, կպայքարի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:44
Գեներալ Խաչատուրովն ազատ կարձակվի
Գեներալ Գրիգորի Խաչատուրովի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոց կալանավորումը փոխարինվեց գրավով և վարչական հսկողությամբ։ Վերաքննիչ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:36
Դատարանի կողմից իրավաչափորեն մերժվեց բացարկի միջնորդությունը․ Հակոբ Ենոքյան
Գեներալ Գրիգորի Խաչատուրովի կալանավորման ժամկետը ևս երկու ամսով երկարացնելու որոշման դեմ բողոքի քննությունն ավարտվեց։ Վերաքննիչ հակակոռուպցիոն...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Աճպարարը՝ Արգենտինայից
12:33 01/12/2023

Աճպարարը՝ Արգենտինայից

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}