Դուք սխալվում եք՝ վերջին պատերազմում բայրաքթարները կամ այլ զենք չէ, որ հաղթեց մեզ
Ու նույնիսկ՝ ոչ Փաշինյան-Ալիև տանդեմը։
Շատ վերլուծաբան-փորձագետներ խոսում են այն մասին, թե՝ ադրբեջանի զենքի մոտ մենք ոչինչ չունեինք հակադրելու վերջին ճակատամարտում։ Թվարկում են՝ բայրաքթար, թուրք-սիրիացի վարձկաններ, քիմիական զենք... կարող ԷԻՆ նորից կիրառել։ Ոչ։
Ոչ։
Զենքով չհաղթեցին մեզ։
Մեզ հաղթեցին թուրքի ու ադրբեջանցու՝ հային բնաջնջելու փաստական մտքով։
Արցախի հայաթափումից առաջ սկսեցին լուրեր տարածվել, թե ադրբեջանցիները մի ամբողջ գյուղ են կոտորել։ Այո, սպանության դեպքերը եղել էին, բայց ամբողջ գյուղը չէին կոտորել։
Չէի՞ն կարող անել. Կարող էին՝ Մարաղա, Սումգայիթ,...։ Բայց այս անգամ թուրքադրբեջանցուն քաղաքական իմաստով ձեռնտու չէր շատ սպանությունը։
Մեկ էլ տեսար Եվրոպան իրոք բարկացավ՝ ով գիտի։
Ու ադրբեջանցիներն անցան ահաբեկչության՝ զինված մտնում էին տները, ժամանակ տալիս, որ դուրս գան տնից։ ՈՒ մարդիկ դուրս էին գալիս։ Ես չգիտեմ դեպք, որ իր տուն մտած ադրբեջանցուն սպանի, ասի՝ ես իմ տնից չեմ գնալու։
Դուք գիտե՞ք։
Ուր են վավերագրությունները, ինչու չեն հանրայնացվում։
Դիլեմա։ Հիմա պիտի ամբողջ՝ թեկուզ ինտերնետը ողողված լիներ փաստագրումներով։
Զանգվածային կոտորածների մասին զանգվածային լուրերի տարածում, ու մարդիկ մտածում էին՝ 2020 թվին հերոսաբար կռվեցինք թուրք-ադրբեջանական զորքի դեմ, հազարավոր երիտասարդներ իրենց կյանքը դրեցին Հայրենիքի պաշտպանությանը, բայց Փաշինյանը ի վերջո հանձնեց Արցախի՝ նույնիսկ ադրբեջանցու չգրաված տարածքները, որպեսզի հերոսների մահը հնարավորինս իր կնոջ ասածով դառնա՝ մահ հանուն ոչնչի։
Որպեսզի պատերազմում որդի չկորցրած ծնողները ամաչեն ու մեղքի զգացում ունենան, չկարողանան ասել՝ կռվենք, պաշտպանենք, բողոքենք...։
Որպեսզի իշխանական ֆեյքերը սկսեն օգտագործել դա ու ամեն ընդվզման տակ գրեն՝ դե դու գնա սահման, կռվի։ Ու շփոթ տարածեն։
Շփոթ, ամոթ, մեղքի զգացում։
Հանձնելով ավելի տարածքներ, քան գրավել էր ալիևը, Փաշինյանն ստեղծեց Արցախի տոտալ շրջափակման իրավիճակ։ Մի կամուրջն ինչ էր՝ հրեիք, առաջ գայիք։ Բայց չուղարկեցին ՀՀ-ից սնունդ ու օգնություն։ Անընդհատ վախեցնելով՝ հանկարծ ԷԼԻ պատերազմ կլինի, վայ, ալիևը չի ուզում օգնություն տանենք Արցախին։
Որ արցախցին իրեն միայնակ զգա, լքված զգա, անօգնական-անզոր զգա։
Արցախն ավելի զոհ էր տվել ու ավելի վատ պայմաններում էր դիմացել, բայց սրանք ու կոտորածների մասին պատմությունները՝ կրակոցների լրիվ հունից հանեցին մարդկանց։ Պայքարի հունից։
Շփոթ, ամոթ, մեղք, լքվածություն, մենակություն, անզորություն։ Ու սրանք այն են՝ ոչ մի բան անելու տրամադրություն, հոգեվիճակ, ընկճվածություն, թևաթափություն, պայքար չցանկանալ,.. ինչը ակաբեկչության իրական նպատակն է։
Ուստի երբ այս ու այլ ճնշումից հետո ասացին՝ դուրս եկեք տներից ու գնացեք, մարդիկ խուճապահար դուրս եկան ու բոլորը՝ ԲՈԼՈՐԸ գնացին։
Եթե 2016 թվի Ապրիլյանը «սոլնցեպյոկերի» կռիվ էր, եթե 2020 թվի Պատերազմը բայրաքթարի, քիմիական զենքի ու թիկունքին ստացած հարվածով կռիվ էր, ապա այս վերջինը ահաբեկում էր։
Այո, իհարկե՝ կային զոհեր, կար երեխասպանություն՝ թուրք-ադրբեջանցի են, առանց դրա շնչել չեն կարող։ Բայց հիմնական ու ծրագրված հարվածը ՎԱԽՆ էր։
Որպեսզի այսօր էլ Տավուշում օգտագործեն այդ ՎԱԽԸ ու մարդկանց ստիպեն փախչել տներից։ Այնպես որ՝ Տավուշում պատերազմը արդեն սկսված է, վախի պատերազմը։
Եղածը մի կյանք է, կյանքը թանկ բան է, երեխան արև է, հո գյուղի համար երեխային չեն զոհելու, կամ արժե՞ կյանք տալ՝ կմտածեն։
Կմտածեն՝ իսկ ինչպես են ուրիշներն ապրում երևաններում ու արտասահմաններում, իմ ճակատի՞ն է գրած, որ զոհ տամ կամ զոհվե՞մ։
Չէ՞։
Այս ամենը մտածած էր հատուկ։ Սա վախով հաղթելու ու վախերը հաղթելու պատերազմ է։
Անահիտ Ոսկանյան
Հարակից հրապարակումներ`
Լրահոս
Տեսանյութեր
«Հավերժի ճամփորդներ». Զոհված տղաների պատմություններն ու երազանքները՝ առցանց ցուցադրությամբ
