Կամավո՞ր, թե՞ պարտադիր բժշկական ապահովագրություն. ինչ խնդիրներ կան ոլորտում
Առողջությունը ամենամեծ հարստությունն է: Ահա թե ինչու զարգացած երկրներում մարդիկ նախապես իրենց հնարավոր հիվանդություններից, դժբախտ պատահարներից ապահովագրում են: Ապահովագրության սկզբունքը հետևյալն է` յուրաքանչյուր ոք ապահովագրական ընկերությանը վճարում է որոշակի գումար, արդյունքում գոյանում է բավականին մեծ գումար, որից հետագայում կատարվում են վճարներ պատահարների կամ հիվանդությունների դեպքում:
Ինչ վերաբերում է Հայաստանին, ապա ոչ ոքի համար գաղտնիք չէ, որ Հայաստանի բնակչության շատ քիչ տոկոսն այսօր հնարավորություն ունի իր առողջությունը, շարժական կամ անշարժ գույքն ապահովագրել հնարավոր պատահարներից: Մեր հայրենակիցներից շատերը հազիվ օրվա ապրուստի հոգսն են հոգում, բնականաբար, նրանք լրացուցիչ գումարներ չունեն, որ ամեն տարի ինչ-որ տոկոսներ վճարեն իրենց առողջության համար: Բացի այդ, հայկական մենթալիտետի համաձայն, մարդիկ բժշկական հետազոտության են դիմում միայն առողջության վատթարացման կամ ծայրահեղ դեպքում, քանի որ առողջության համար գումար ծախսելը համարում են ոչ առաջնային։
Հայաստանում առողջության ապահովագրման համակարգը համեմատաբար նոր է` գործում է ավելի քան 10 տարի, սակայն վերջերս է սկսել այն լայն թափով ներդրվել: Հայաստանում գործող ապահովագրական ընկերությունները այլ ծառայություններին զուհագեռ սկսել են նաև բժշկական կամավոր ապահովագրություն իրականացնել: Թեև այսօր էլ ապահովագրության այս ճյուղը գործում է, սակայն դրանից քիչ թվով մարդիկ են օգտվում: Կամավոր ապահովագրության ծրագրերից հիմնականում օգտվում են խոշոր ձեռնարկությունների կամ միջազգային կազմակերպությունների աշխատակիցներ, նրանց ընտանիքների անդամներ, որոնց թիվը հասնում է 30-50 հազարի:
Հիշեցնենք, որ 2012 թ. հունվարի 1-ից Հայաստանում սահմանվել է սոցիալական փաթեթի հատկացման կարգը: Սոցիալական ապահովության միջոցառումների իրականացման նպատակով պետական աշխատողներին առաջարկվող սոցիալական փաթեթը ներառում է չորս ուղղություն` բժշկական ապահովագրություն, հիփոթեկային վարկի ամսական վճարի մարումը, ուսման վճարը և զբոսաշրջությունը:
Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ՀՀ առողջապահության նախարարության պետական գործակալության պետ Սարո Ծատուրյանը նշեց, որ Հայաստանում պետք է լինի և կամավոր, և պարտադիր ապահովագրությունը:
Ըստ նրա` Հայաստանում ապահովագրություն ունեցող մարդկանց մեծ մասը կազմում են սոցիալական փաթեթի շրջանակներում ապահովագրված մարդիկ, մասնավորապես` պետական աշխատողները: Ս.Ծատուրյանի խոսքերով` սոցփաթեթի ներդրումը ինչպես ապահովագրական, այնպես էլ բժշկական կազմակերպություններին հնարավորություն տվեց որոշակի փորձ կուտակել: «Կառավարությունը հանդես գալով որպես գործատու՝ իր աշխատակիցներին ընձեռեց հնարավորություն օգտվելու ապահովագրությունից, այդ թվում` բժշկական, ինչը ողջունելի է, քանի որ ապահովագրված անձանց հնարավորություն տրվեց օգտվել բժշկական լրացուցիչ ծառայություններից, թանկ տեխնոլոգիներով կատարվող վիրահատություններից, այդ թվում` սրտի, որից շատերը հնարավորություն չունեին օգտվել և չէին էլ ունենա»,- ասաց Ս. Ծատուրյանը:
Նրա գնահատմամբ` բնակչության առողջության տեսանկյունից սա դրական քայլ է, բայց միաժամանակ նշում է, որ սոցփաթեթով իրականացվող ապահովագրության փորձը ի հայտ բերեց մի շարք խնդիրներ, որոնց լուծման ուղղությամբ ներկայումս կառավարությունը քայլեր է ձեռնարկում: Խնդիրներից առանձնացրեց այն, որ հաշվարկման արդյունքում ձևավորված ապահովագրական գումարների վճարները և հավաքագրված գումարները միայն մասամբ են ուղղվել բժշկական ծառայությունների մատուցմանը, այսինքն` այդ գումարներն ամբողջությամբ չեն ծախսվել բժշկական ծառայություններ մատուցելու վրա:
Ըստ Ս.Ծատուրյանի` նախորդ տարվա փորձից ելնելով այս տարի առողջապահության նախարարությունը կառավարությանն է ներկայացրել նաև առաջարկություններ, որոնց հիման վրա կատարվել են որոշ վերանայումներ բազային փաթեթի սահմանումների մեջ: Մասնավորապես, եթե նախկինում գրված էր, որ բոլոր այն ծառայությունները, որոնք ապահովագրված անձը կարող է ստանալ պետական պատվերի շրջանակներում` չեն փոխահատուցվում ապահովագրության կողմից, այս տարի այդ ձևակերպումը փոխվել է և նշվել, թե կոնկրետ որ ծառայությունները պետք է պետությունը ֆինանսավորի, և որոնք պետք է վճարեն ապահովագրական ընկերությունները: Նրա խոսքերով` այս տարվա տվյալները ցույց են տալիս, որ այդ փոփոխություններով ապահովագրված անձանց բուժօգնության համար ապահովագրական ընկերությունները լրացուցիչ միջոցներ են ուղղում դեպի բժշկական հաստատություններ:
Հարցին, թե Հայաստանում ինչքանո՞վ է անհրաժեշտ ապահովագրությունը, կա դրա պահանջարկը, Ս.Ծատուրյանը նշեց, որ ապահովագրությունն առաջին հերթին պետք է վերաբերի զբաղված բնակչությանը, ովքեր վճարում են հարկեր, ուստի ճիշտ է, որ նրանք ունենան բժշկական ապահովագրություն` դրանով իսկ երաշխիքներ ստեղծելով իրենց առողջության պահպանման համար: Բացի այդ, դրանով կթեթևանա պետության բեռը պետպատվերի ֆինանսավորման մասով, և բնակչության այն մասը, որը ունի աշխատանք, ապա այդ հատվածը ընդգրկվի պարտադիր բժշկական ապահովագրական համակարգում: Գործակալության պետը նշեց նաև, որ առաջին հերթին բնակչության առողջապահության տեսանկյունից ապահովագրության ներդրումը դրական դեր կարող է խաղալ:
«Պետությունն առաջին քայլն արել է: Կառավարությունն իր աշխատակիցներին՝ մոտ 120 հազար մարդու, ընձեռել է հնարավորություն օգտվելու բժշկական ապահովագրությունից։ Կարծում եմ, որ հիմա հերթը մասնավոր հատվածինն է, և այդ ուղղությամբ մենք որոշակի աշխատանքներ ենք տանում»,- ասաց Ս.Ծատուրյանը:
Նա միաժամանակ նշեց, որ թեև մեր ազգաբնակչության մեջ դեռ ձևավորված չէ իր առողջության մասին մտածելու մշակույթը, սակայն տարբեր հարցումներն ու ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ Հայաստանում մարդկանց համար հիմնական խոչընդոտը ժամանակին բուժօգնություն ստանալն է, քանի որ չունեն ֆինանսական միջոցներ: «Սոցփաթեթով ապահովագրության փորձը ցույց տվեց, որ ապահովագրված շատ քաղաքացիներ վաղուց ունեին առողջական խնդիրներ, սակայն գումարի պատճառով չէին կարողանում հետևել իրենց առողջությանը: Եթե քաղաքացին ունի ապահովագրություն, ապա նա ցանկացած խնդրի դեպքում անմիջապես կարող է դիմել բուժօգնության»,- նշեց Ս.Ծատուրյանը:
Սոցփաթեթի շրջանակներում իրականացվող բժշկական ապահովագրության մեկ անձի կամ մեկ դրույքի համար սահմանված ապահովագրավճարը տարեկան 132 հազար դրամ է, որի բազային փաթեթի արժեքը 52 հազար դրամ է։
Նշենք, որ այս տարվանից հանրային ոլորտի աշխատակիցների համար նախատեսված սոցիալական փաթեթից օգտվողների շրջանակն ընլայնվել է. ծրագրի շահառուների թիվն ավելացել է շուրջ 30 հազարով` հասնելով 150 հազարի:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Վարդան Պողոսյան. Այս ամբողջ գործընթացը հակասահմանադրական է
