Քաղաքական 12:00 21/03/2019 Հայաստան

The Washington Post. Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վերջապես կարող է խաղաղությունը հնարավոր լինել

Տասնամյակներ շարունակ էթնիկ հակամարտությունից հետո Հայաստանի և Ադրբեջանի առաջնորդները պատրաստվում են հանդիպել՝ փորձելու լուծել իրենց երկարատև հակամարտությունը՝ Լեռնային Ղարաբաղի վիճահարույց անկլավի շուրջ: Այս մասին գրել է The Washington Post-ը։

Նշվում է, որ պատճառներ կան թերահավատ լինելու, սակայն այնուամենայնիվ, զգալի փոփոխություն է տեղի ունեցել՝ մեջբերելով նախորդ տարվա արտահերթ ընտրություններն ու նոր վարչապետին։

«Որոշ ապացույցներ ցույց են տալիս, որ ժողովրդավարական հասարակությունները ավելի հակված են խաղաղություն փնտրելու իրենց հարևանների հետ և ավելի հավանական է դրան հասնել, եթե քաղաքացիական հասարակության խմբերին թույլատրեն ձևավորել շփումներ սահմանին՝ մինչև պաշտոնական բանակցությունները»,-ասվում է հոդվածում:

Հոդվածագիրը ներկայացնում է Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության համառոտ պատմությունը՝ նշելով, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև գտնվում է վիճելի տարածք, որը վերահսկվում է Լեռնային Ղարաբաղի չճանաչված Հանրապետության կողմից, որին աջակցում է Հայաստանի կառավարությունը, սակայն չի ճանաչում, իսկ Ադրբեջանն էլ հավակնություններ ունի դրա նկատմամբ:

Նշվում է, որ 1921 թ.-ին Խորհրդային Միությունը մեծամասնությամբ հայերով բնակեցված անկլավը միացրեց խորհրդային վերահսկողությամբ Ադրբեջանին։ 1980-ականների վերջին, երբ Մոսկվան մեղմացրեց Խորհրդային Միության նկատմամբ վերահսկողությունը, Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ հայերն արշավ սկսեցին, որպեսզի վերամիավորվեն Հայաստանին՝ քարոզելով ժողովրդավարություն, մարդու իրավունքներ և ինքնիշխանություն։ Երբ Խորհրդային Միությունը փլուզվեց, Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը պաշտոնապես քվեարկեց Ադրբեջանից դուրս գալու համար՝ հանգեցնելով հակամարտության մի կողմից Հայաստանի և մեծամասամբ հայերով բնակեցված Ղարաբաղի, մյուս կողմից Ադրբեջանի միջև: 1994 թ.-ին, երբ արդեն երկու կողմից սպանվել էր 30.000 մարդ և ավելի քան 1 մլն-ը փախստական էր դարձել, երկու երկրները ստորագրել են անկայուն հրադադարի համաձայնագիր: Դիտորդներն իրավիճակը համարում են ոչ  պատերազմը, ոչ խաղաղություն։

Այնուհետ անդրադարձ է կատարվում  Հայաստանում ապրիլի ժողովրդավարական ալիքին, որի արդյունքում տեղի ունեցան ազատ ընտրություններ ու իշխանության եկավ Նիկոլ Փաշինյանն ու իր կուսակցությունը։ Նշվում է, որ սա որոշակի հույս է տվել դիտորդներին, որ ղարաբաղյան հակամարտությունը կարող է լուծվել:

Անդրադարձ է կատարվում վերջին ամիսներին ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի միջնորդական դիվանագիտական ջանքերին։ Նշվում է, որ նախորդ տարի Հայաստանում ժողովրդավարական անցումից հետո դադարել են սահմանային միջադեպերը, սակայն Ռուսաստանը, միջնորդ կողմերից մեկը, շարունակում է զենք վաճառել ինչպես Հայաստանին, այնպես էլ Ադրբեջանին: Ադրբեջանը շարունակում է սպառնալ պատերազմով ու տնտեսական մեկուսացմամբ` փորձելով ստիպել բանակցային զիջումների գնալ, իսկ Հայաստանն էլ շարունակում է պնդել, որ դուրս չի գա Լեռնային Ղարաբաղի կողմից վերահսկվող 7 վիճահարույց տարածքներից:

Հոդվածագիրը նշում է, որ տարածաշրջանում Հայաստանն ու Վրաստանն ընդունում են ժողովրդավարություն, իսկ վերջին ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ երբ տարածաշրջանն ավելի շատ ժողովրդավարություններ ունի, հակամարտությունների և ագրեսիայի հավանականությունը նվազում է:

«Ժողովրդավարական հասարակությունները հակված են իրենց հարևանների հետ խաղաղ փոխհարաբերությունների: Նրանք հակված են զարգացնել համագործակցությունը և փոխզիջումը իրենց տարածաշրջաններում: Եվ դեմոկրատական հասարակություններն ավելի հավանական է, որ մեծ շուկաներում միմյանց աջակցեն մարդու իրավունքների և տնտեսական շահերի ընդհանուր նպատակներում: Դա թուլացնում է հակամարտությունների ռազմական «լուծումները»»,-գրել է հոդվածագիրն ու ընդգծել, որ, սակայն, դա ինքնին բավարար չէ:

Հետազոտությունները նաև ենթադրում են, որ խաղաղ համաձայնագրերն ավելի հավանական է, որ կիրականացվեն, եթե հակամարտության մեջ ներգրավված բոլոր կողմերը ներառվել են խաղաղ գործընթացում:

«Հիմա հրատապը հակամարտությունից տուժած բոլոր խմբերի՝ շփման գծի մոտ ապրող գյուղական համայնքների, կանանց, փախստականների ու հենց Լեռնային Ղարաբաղի ներգրավումն է կարգավորման գործընթացում, որոնք տարիներ շարունակ դուրս են մնացել բանակցություններից», - գրում է The Washington Post-ի հոդվածը։

«Իհարկե, մարդկանց միջև շփումների կոչը, երբ զինվորականները շարունակում են հսկել սահմանները և տարածաշրջանում անվտանգության երաշխիքներ չկան, անիրատեսական կարող է թվալ։ Տարածաշրջանում բոլոր կողմերը՝ ներառյալ Հայաստանը, Ադրբեջանը, Վրաստանն ու Լեռնային Ղարաբաղը, հասարակական կազմակերպություններն ու քաղաքացիական խմբերը պետք է ներգրավվեն տարածաշրջանում առավել ընդարձակ անվտանգություն ապահովող համաձայնագրերի ու ինստիտուտների կայացման գործում: Հակառակ դեպքում հակամարտությունների գծով կապերը կմնան սահմանափակ, և կառավարությունների միջև ֆորմալ համաձայնագրերը՝ կարճատև»,-ասվում է հոդվածում։

Դրանք կարող են լինել տարածաշրջանով մեկ գործող կանոններ, պայմանագրեր ու դաշնագրեր, որոնք թույլ կտան համայնքների առաջնորդներին համագործակցել միմյանց հետ՝ ընդհանուր խնդիրների, օրինակ՝ թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության, գյուղական աղքատության դեմ պայքարի, առևտրային ուղիների վերականգնման, ջրի փոխանակման կամ մշակութային ժառանգության պահպանման շուրջ:

Նշվում է, որ տարածաշրջանում նման կապերի ստեղծումը կարող է օգնել դիվանագիտությանը կարճատև փոխզիջումների փոխարեն կենտրոնանալ առավել երկարատև, ամբողջ տարածաշրջանին վերաբերող խնդիրների վրա: Նման բազմակողմ երկխոսությունը կարող է նաև նվազեցնել թշնամությունը Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև և հնարավորություն տա, որ միջագային միջնորդներն ու երկու կողմերի առաջնորդներն առավել նպաստավոր պայմաններում դիմեն իրենց հանրություններին՝ փոխզիջման հարցով։ Ասվում է, որ տարածաշրջանային անվտանգության երաշխիքները կարող են հստակեցնել ու ամրագրել ոչ բռնի միջոցները որպես տարածաշրջանի հիմնարար սկզբունբ և ստեղծել քաղաքական կայունություն՝ հնարավորություն տալով առավել խորքային դիվանագիտություն հակամարտության շուրջ։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

19:48
Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական ցանցերում․ Ալլա Պուգաչովան՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած դեպքերի մասին
Ալլա Պուգաչովան խախտել է լռությունը՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած ողբերգությունից հետո. «Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:31
Ամուրի շրջանում երկինքը նարնջագույն է դարձել ավազային փոթորկի պատճառով
Ամուրի շրջանը տուժել է Չինաստանից և Մոնղոլիայից եկած ավազի փոթորկից։ Բլագովեշչենսկի վրա դեղին-նարնջագույն մշուշ է կախված։ Այս մասին գրում է МИР...
Աղբյուր` Panorama.am
19:17
Զելենսկի․ Գազայում իրավիճակը շեղել է համաշխարհային ուշադրությունն Ուկրաինայից
Վլադիմիր Զելենսկին ամերիկյան CBS հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում կրկին դժգոհել է, որ պաղեստինա-իսրայելական հակամարտությունը շեղել է...
Աղբյուր` Panorama.am
18:53
Ֆրանսիական առագաստանավը օլիմպիական ջահը կտեղափոխի Միջերկրական ծովով
Ֆրանսիայի ծովային պրեֆեկտուրան հայտարարել է, որ մայիսի 8-ին իրենց երկիր հասնող օլիմպիական կրակը կուղեկցվի ծովային հսկայական շքերթով:Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
18:44
Հայաստանի տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ։ «Փակ են Արագածոտնի մարզում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Ավագ հինգշաբթին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում
Մարտի 28-ին՝ Ավագ հինգշաբթի, Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին հիշատակեց մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի Վերջին ընթրիքը և Սուրբ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:13
Թուրքիան ԱՄՆ-ի հետ բանակցություններ է սկսել Ուկրաինային զինամթերք մատակարարելու հարցով
Ըստ թուրքական լրատվամիջոցների՝ Թուրքիան ԱՄՆ պաշտպանության նախարարությանը կմատակարարի զինամթերք՝ նախատեսված 116 հազար միավոր արկ 155մմ տրամաչափի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Կիրականացվի «Հարության Ավետիս» կանթեղներով երթը
Մարտի 30-ին` ժամը 20-ին, Արարատյան Հայրապետական թեմի առաջնորդանիստ Ս. Սարգիս եկեղեցուց կմեկնարկի «Հարության Ավետիս» խորագրով...
Աղբյուր` Panorama.am
17:49
20-ամյա հղի կնոջ մահվան գործով մեղադրանք է առաջադրվել երեք բժշկի
Քննչական կոմիտեի Լոռու մարզային քննչական վարչությունում քննվող քրեական վարույթի նախաքննության շրջանակներում պարզվել են 2022 թ․ օգոստոսին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:32
Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը, հաշվի առնելով բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների հետագա մասնագիտական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:21
Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանազատումն արագ լուծվող հարց չէ. Վրացագետ
«Այսօր մենք նաև քննարկել ենք Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանազատման գործընթացի ակտիվացման հնարավորությունները»,-մարտի 25-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:04
Ժաննա Անդրեասյանն ասում է՝ Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ տեղի չի ունենում, բայց 6290 ստորագրությունն այլ բան է վկայում
«Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ, որևէ իրադարձություն տեղի չի ունենում»,- Ազգային ժողովում քննարկման ժամանակ ասաց ԿԳՄՍ նախարար...
Աղբյուր` Panorama.am
16:21
ՄԻԵԴ-ը նախնական ընդունել է Արթուր Դանիելյանի ու Արմեն Աշոտյանի գործերով գանգատները
Փաստաբան Տիգրան Աթանեսյանը գրում է. «Այսօր Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանից ստացա երկու ծանուցում՝ իմ կողմից ներկայացված...
Աղբյուր` Panorama.am
16:11
Արցախի և արցախահայերի նկատմամբ վարվող քաղաքականությամբ Նիկոլը և Ալիևը վաղուց նույնացել են. Սաղաթելյան
«Վերստին հիշեցնեմ, ՀՀ անվտանգության գլխավոր սպառնալիքը Նիկոլ Փաշինյանն է, այլ ոչ թե Արցախի պետական ինստիտուտները»:
Աղբյուր` Panorama.am
16:10
Հայաստանում բռնության դեպքերի աճի պատճառները՝ հոգեբանի դիտարկմամբ
Ի պատասխան Panorama.am-ի հարցման ՆԳՆ-ն տրամադրել է 2022 և 2023 թվականների և 2024 թվականի առաջին երկու ամիսներին ֆիզիկական ներգործության (ծեծ),...
Աղբյուր` Panorama.am
16:03
«Այրում» գինիում գտել են սինթետիկ ներկանյութ ազորուբին. ՍԱՏՄ-ն Բելառուսից նամակ է ստացել
Արարատի կոնյակի գործարան ՍՊԸ-ում վերահսկողություն կիրականացվի
Աղբյուր` Panorama.am
15:37
Նազենի Հովհաննիսյան. Շատ դժվար անցավ այս անգամ Պահքն ինձ համար
Հաղորդավարուհի Նազենի Հովհաննիսյանը գրում է. «Արաբկիրի Ս. Խաչ եկեղեցում մարդկանց սիրտը բաց էր՝ աղոթքի եւ սիրո համար: Հաղորդվելու և...
Աղբյուր` Panorama.am
15:32
Ամուսնության առաջարկություն՝ «Հայաթ փրոջեքթի» համերգի ժամանակ
«Հայաթ փրոջեքթ» խմբի՝ Գյումրիում տեղի ունեցած համերգներից մեկի ժամանակ բեմում ամուսնության առաջարկություն է արվել։ Բեմ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:06
Տղաները պինդ էին. Աղվան Վարդանյանն այցելել է Սամսոնյանին և Սաղաթելյանին
Այսօր «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Աղվան Վարդանյանն այցելել է «Արմավիր ՔԿՀ»-ում կալանքի տակ պահվող Վազգեն...
Աղբյուր` Panorama.am
14:55
Հայկ Մարությանը կուսակցություն է հիմնում
Երևանի նախկին քաղաքապետ Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի։ Այն կոչվում է «Նոր ուժ»։ Լուրը «Ազատության»...
Աղբյուր` Panorama.am
14:48
Հրազդանի 64-ամյա բնակչի սպանության դեպքի առթիվ նախաձեռնված քրեական վարույթի նախաքննությունը
Քննչական կոմիտեի Կոտայքի մարզային քննչական վարչությունում իրականացված քննչական և վարութային գործողությունների արդյունքում պարզվել են Կոտայքի...
Աղբյուր` Panorama.am
14:45
Ոսկեպարցիներն ասում են՝ ՔՊ-ականները, ովքեր հանձնվող գյուղերն ադրբեջանական են համարում, թող գան ու իրենց ներկայությամբ նման հայտարարություն հնչեցնեն
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է.  «Ոսկեպար և Բաղանիս կատարածս այցիս ու...
Աղբյուր` Panorama.am
14:39
ԵԱՏՄ անդամ ենք, զուգահեռաբար ԵՄ և այլ շուկաների ինտեգրման ուղղությամբ ենք աշխատում. Թունյան
«Այս պահին մենք ԵԱՏՄ անդամ ենք, կատարում ենք մեր պարտավորությունները, վճարում ենք ընդհանուր մաքսատուրքերն ու ստանում մեր բաժինը, ընդ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:26
Բաքուն ռազմական է հռչակում Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը
Հուշահամալիրը հավերժացնելու էր ազգային պայքարի բոլոր զոհերի հիշատակը: Սակայն շինարարական աշխատանքներն անավարտ են մնացել 44-օրյա պատերազմի հետևանքով:
Աղբյուր` Panorama.am
14:10
Երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն՝ Երևանի Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում
Երևանում տրանսպորտային հոսքերի անցանելիությունն ավելացնելու նպատակով մարտի 29-ից փորձնական տարբերակով երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն...
Աղբյուր` Panorama.am
13:50
Ստեփան Դանիելյան. Հայաստանում ստվերային պետություն գոյություն չունի
Քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանը համարում է, որ Հայաստանում ստվերային պետություն գոյություն չունի, չնայած կա նման տարածված կարծիք։ Կարծիքներից մեկն...
Աղբյուր` Panorama.am
13:38
Սուրենյանց. Փաշինյանը որոշել է Ստեփանակերտի էլիտային ահաբեկել
Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցը, անդրադառնալով այսօր կառավարության նիստում Նիկոլ Փաշինյանի հնչեցրած հայտարարություններին, գրում է....
Աղբյուր` Panorama.am
13:24
ՌԴ ԱԳՆ-ն մտահոգված է ապրիլի 5-ին կայանալիք Հայաստան-ԵՄ-ԱՄՆ բարձր մակարդակի հանդիպումով
Հայաստան-Եվրամիություն-ԱՄՆ հանդիպումն անհանգստություն է առաջացնում Ռուսաստանում։ Այս մասին հայտարարել է ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց
12:51 28/03/2024

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}