ՄԱԿ-ում ընտրություններն ու բազմակողմ ձևաչափերի «սարդոստայնը», որ հյուսում են Թուրքիայի հարևանները
Հունիսի 17-ին ՄԱԿ-ում տեղի կունենան միանգամից մի քանի ընտրություններ։ ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբլեայի նախագահ Տիջանի Մուհամադ-Բենդը նախօրեին հայտարարել է, որ կանցկացվեն ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի, Սոցիալ-տնտեսական խորհրդի անդամների, ինչպես նաև ՄԱԿ Գլխավոր Ասամբլեայի 75-րդ նստաշրջանի նախագահի ընտրություններ։
Հաշվի առնելով կորոնավիրուսի համավարակը՝ ընտրությունները տեղի են ունենալու միաժամանակ՝ հունիսի 17-ին, և ՄԱԿ անդամ 193 երկրների դեսպանները իրենց համար նշված ժամանակում ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբլեայի դահլիճում պետք է գաղտնի քվեարկությամբ կատարեն իրենց ընտրությունը։
Այս ընտրություններում ուշադրության է արժանի հատկապես ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբլեայի 75-րդ նստաշրջանի նախագահի ընտրությունը։
ՄԱԿ Գլխավոր Ասամբլեայի նախագահը ռոտացիոն կարգով ընտրվում է ՄԱԿ-ի անդամ պետությունների 5 տարածաշրջաններից։ 2020-2021 թթ-ին Արևմտյան Եվրոպա և Մյուսները խմբին է փոխանցված, որի մեջ է մտնում նաև Թուրքիան, այս պաշտոնը։ Խմբում միակ համաձայնեցված ու առաջադրված թեկնածուն է թուրք դիվանագետ, քաղաքական գործիչ Վոլքան Բոզքիրը։
Բոզքիրի թեկնածությունն ի սկզբանե ուղարկվել է անդամ պետություններին՝ միաձայն հաստատման համար, սակայն, մի քանի երկրներ պահանջել են անցկացնել քվեարկություն։ Դիվանագիտական աղբյուրները նշում են, որ այդ երկրներն են Հայաստանը, Հունաստանն ու Կիպրոսը։
Եվ ահա Հայաստանի, Հունաստանի ու Կիպրոսի «շնորհիվ», միաձայն հաստատման փոխարեն, Բոզքիրի անունը կլինի հունիսի 17-ի ընտրությունների քվեաթերթիկում։
Սա առաջին անգամ է, որ Թուրքիայի ներկայացուցիչը կզբաղեցնի հիմնականում արարողակարգային այս պաշտոնը ՄԱԿ-ում՝ 1 տարով, որի մանդատը կսկսվի սեպտեմբերից։
Չնայած անսովոր չէ մեկ թեկնածուի առաջադրումը տարաշրջանային խմբի կողմից, սակայն այս դեպքում հետաքրքրական է այն, որ Թուրքիայի ներկայացուցիչը ստացել է կոնսենսուսային աջակցություն Արևմտյան Եվրոպայի ու Մյուսների խմբում մի ժամանակահատվածում, երբ բավական լարված են Եվրոպայի հարաբերությունները Թուրքիայի հետ՝ Սիրիայում վերջինիս իրականացրած ռազմական գործողությունների, Լիբիայում, Միջերկրական ծովում նրա ագրեսիվ քաղաքականության պայմաններում, երբ Եվրամիության անդամ երկրները պատժամիջոցներ են սահմանում թուրք պաշտոնատար անձանց նկատմամբ։
Թուրքիայի ագրեսիվ քաղաքականությունն իր դեմ է հանել հեռու ու մոտ հարևաններին, որոնք միավորում են ջանքերը՝ զսպելու Էրդողանի անհավասարակշիռ արտաքին քաղաքականությունը։ Այս համատեքստում հատկանշական է եռակողմ, քառակողմ․․․ ձևաչափերի սարդոստայնը, որը հյուսում են Թուրքիայի հարևանները։
Չնայած դրանք ֆորմալ առումով հակաթուրքական ուղղվածություն չունեն, բայց և այնպես իրենց առաքելության կարևոր մասն են համարում տարածաշրջանում ուժային հավասարակշռության ու Թուրքիայի կողմից խաթարված բազմակողմ համագործակցության վերականգնումը։ Նման ձևաչափերից են Հայաստան-Հունաստան-Կիպրոս ձևաչափը, Կիպրոս-Իսրայել-Հունաստան, Եգիպտոսը-Կիպրոս-Հունաստան, նաև օրերս հայտարարված Հունաստան-Կիպրոս-Եգիպտոս-ԱՄԷ-Ֆրանսիա ձևաչափերը։
ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբլեայի նախագահի պաշտոնը չնայած արարողակարգային լինելուն՝ որոշակի հեղինակություն է երկրի համար։ Գուցե, Արևմտյան Եվրոպայի խմբի երկրներն այսպես փորձում են խաղալ թուրքական իշխանության սնափառության վրա՝ ակնկալելով որոշակի այլ պայմանավորվածություններ։
Փաստ է նաև, որ Թուրքիայի վարած «զրո խնդիրներ հարևանների հետ» անփառունակ քաղաքականության արդյունքում շատ քիչ հարևաններ են մնացել, որ պատրաստ են թույլ տալ Թուրքիային հեշտությամբ ստանալ թեկուզև այդ խորհրդանշական «տրոֆին»։
Լրահոս
Տեսանյութեր
Արդյո՞ք սա սահմանազատում է, թե՞ ճնշման տակ ինչ-որ բան տալ. Սերժ Սարգսյան
