Եվրոպական խորհրդարանը պահանջում է անհապաղ և անվերապահ ազատ արձակել ԼՂ հակամարտության ընթացքում և դրանից հետո ձերբակալված բոլոր հայ գերիներին․ բանաձևի նախագիծ
Եվրոպական խորհրդարանը քննարկում է «Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վերջին հակամարտության արդյունքում ռազմագերիների» վերաբերյալ բանաձևի նախագիծը։
Նախագծում Եվրոպական խորհրդարանը հղումներ է կատարում Հայաստանի և Ադրբեջանի վերաբերյալ իր նախկին բանաձևերին, 2020 թ. նոյեմբերի 9-ի հրադադարի մասին եռակողմ հայտարարությանը, Human Rights Watch-ի զեկույցը՝ «Ադրբեջան. կալանքի տակ բռնության ենթարկված հայ ռազմագերիներ», ԵՄ, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հայտարարությունները, ՄԻԵԴ որոշումները Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վերջերս տեղի ունեցած զինված հակամարտության կապակցությամբ միջանկյալ միջոցառումների վերաբերյալ։
Եվրոպական խորհրդարանը, նկատի ունենալով, որ 1988-1994թթ. Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ առաջին պատերազմից ի վեր միջազգային հանրությունը փորձում է միջնորդել հակամարտության տևական և համապարփակ խաղաղ կարգավորմանը ՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների գլխավորությամբ, նշում, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վերջին զինված բախումը 2020 թ. սեպտեմբերի 27-ից նոյեմբերի 10-ը խլեց ավելի քան 5 000 զինվորի կյանք, վիրավորվեց և սպանվեց հարյուրավոր, իսկ հազարավոր խաղաղ բնակիչներ տեղահանվեցին, մինչդեռ բնակչությունը շարունակում է տառապել`հարազատների գտնվելու վայրի վերաբերյալ տեղեկատվության պակասի, հումանիտար օգնության հասանելիության խոչընդոտների պատճառով։
Խորհրդարանը նշում է եռակողմ հայտարարության 8-րդ կետը, որը սահմանում է, որ ռազմագերիները, պատանդները և այլ ձերբակալվածները, ինչպես նաև սպանվածների աճյունները պետք է փոխանակվեն։
Ասվում է, որ ռազմական գործողությունների դադարեցվելուց ի վեր իրականացվել են բանտարկյալների, ինչպես ռազմական, այնպես էլ քաղաքացիական անձանց փոխանակումներ, որոնցից ամենավերջինը տեղի է ունեցել 2021 թվականի մայիսի 4-ին, մինչդեռ, ըստ մտահոգիչ հաղորդագրությունների, մոտ 200 հայեր գտնվում են ադրբեջանական գերության մեջ։ Մինչդեռ ՄԻԵԴ-ը հայտարարել է, որ բողոքներ է ստացել Ադրբեջանի կողմից գերեվարված 249 հայերի վերաբերյալ։ ՄԻԵԴ-ը ժամանակավոր միջոցներ է կիրառել 229 հայերի նկատմամբ։ ՄԻԵԴ-ը 2021 թ.-ի մարտի 9-ին եզրակացրեց, որ Ադրբեջանը չի կատարել այդ միջոցները`գնահատելով տրամադրված տեղեկատվությունը որպես չափազանց ընդհանուր և սահմանափակ։
Այս ամենը հաշվի առնելով, Եվրոպական խորհրդարանը պահանջում է անհապաղ և անվերապահ ազատ արձակել հակամարտության ընթացքում և դրանից հետո ձերբակալված բոլոր հայ գերիներին՝ ռազմական և քաղաքացիական անձանց, և որ Ադրբեջանը հետագայում զերծ մնա կամայական ձերբակալություններից:
Ադրբեջանի կառավարությանը հորդորում է տրամադրել զինված հակամարտության ժամանակ իր գերության մեջ պահվող բոլոր անձանց սպառիչ ցուցակները և տեղեկություններ տրամադրել նրանց գտնվելու վայրի և առողջության մասին, ներառյալ գերության մեջ մահացածների մասին։
Արտահայտում է իր լուրջ մտահոգությունը հավաստի հաղորդումների վերաբերյալ, ըստ որոնց՝ հայ ռազմագերիները և այլ գերիներ նվաստացուցիչ պայմաններում են պահվել։
Հիշեցնում է, որ ներկայումս չկա հրապարակայնորեն հասանելի հավաստի տեղեկատվություն հայկական գերության մեջ գտնվող ադրբեջանցի ռազմագերիների և ձերբակալվածների մասին։
Խստորեն դատապարտում է 2021 թվականի ապրիլի 9-ին տեղի ունեցած միջադեպը, երբ Ադրբեջանի իշխանությունները դատարկ ինքնաթիռ են ուղարկել, որը ենթադրվում էր հայրենադարձել հայ կալանավորներին. սա համարում է գործողություն, որը ցույց է տալիս Ադրբեջանի կողմից ընդհանուր առմամբ նվաստացուցիչ վերաբերմունքը հայ կալանավորվածների և նրանց ընտանիքների նկատմամբ։
Պնդում է հրատապ անհրաժեշտությունը`զերծ մնալ ցանկացած թշնամական հռետորաբանությունից կամ գործողություններից, որոնք կարող են ընկալվել որպես ատելություն կամ բացահայտ բռնություն հրահրել։
Կոչ է անում Ադրբեջանի կառավարությանը լիարժեք համագործակցել ՄԻԵԴ-ի հետ։
Կարևորում է անհապաղ անհրաժեշտությունը `ապահովելու, որ հումանիտար օգնությունը կարողանա հասնել կարիքավորներին, ապահովվի հայ բնակչության և նրա մշակութային ժառանգության անվտանգությունը Լեռնային Ղարաբաղում, և որ ներքին տեղահանված անձինք և փախստականները կարողանան վերադառնալ իրենց նախկին բնակության վայրերը։
Հիշեցնում է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների կողմից ղեկավարվող միջազգային հանրության ջանքերը`գտնելու խաղաղ, տևական, համապարփակ և կայուն լուծում ԵԱՀԿ 2009 թ. Հիմնարար սկզբունքների հիման վրա (ուժի չկիրառում, տարածքային ամբողջականություն, և ժողովուրդների հավասար իրավունքներն ու ինքնորոշումը)՝ Լեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանի ապագա կարգավիճակը որոշելու նպատակով։
Հիշեցնում է, որ դրան կարելի է հասնել միայն բանակցային քաղաքական լուծման միջոցով, կոչ է անում կողմերին վերսկսել բարձր մակարդակի քաղաքական երկխոսությունը առաջին իսկ հնարավորության դեպքում՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հովանու ներքո։
Ափսոսանք է հայտնում, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին մասնակցող ԵՄ անդամ երկրները չեն մասնակցել հրադադարի մասին համաձայնագրի միջնորդությանը, և որ ԵՄ-ն առաջնորդություն չի ցուցաբերել։
Ափսոսանք է հայտնում Բաքվում այսպես կոչված «ռազմավարի» զբոսայգու բացման կապակցությամբ։
Կոչ է անում Արտաքին գործերի և անվտանգության քաղաքականության հարցերով գերագույն ներկայացուցիչին և Հանձնաժողովին առաջարկել բոլոր անհրաժեշտ օժանդակությունները ինչպես Հայաստանին, այնպես էլ Ադրբեջանին՝ հրադադարի ռեժիմը ամրապնդելու համար և աջակցել կայունության, վերակառուցման, վստահության ամրապնդման և հետպատերազմյան վերականգնման ջանքերին։
Կոչ է անում Հանձնակատարին՝ անդամ պետությունների հետ միասին, 2021-ի աշնանը կայանալիք Արևելյան գործընկերության գագաթնաժողովում անդրադառնալ նաև Հարավային Կովկասում անվտանգության, կայունության և տարածաշրջանային համագործակցության հարցերին։
Լրահոս
Տեսանյութեր
Արևմտյան Հայաստանի ու արդեն Արցախի հուշարձանները՝ «ցեղասպանված հուշարձաններ»
