Կրթություն, գիտություն 18:00 11/02/2022 Հայաստան

Ամպրոպներն ուսումնասիրող հայ կին գիտնականը

Ֆիզիկայի բարդ երևույթները, բանաձևերը,  ֆիզիկոս դառնալու մտադրությանը ծանոթ-բարեկամների տարատեսակ արձագանքները Հռիփսիմե Մկրտչյանին հետ չպահեցին ԵՊՀ  ֆիզիկայի ֆակուլտետի կիրառական բաժինն ընդունվելու մտադրությունից։

Ծնողները, չնայած գիտնական չեն, բայց ասացին՝ կաջակցեն, ինչով կարող են։

Դիմորդ աղջնակին խորհուրդ տվեցին «փախիր»  այս ֆակուլտետից, բայց նա հաստատակամ էր։ 
Ֆիզմաթ դպրոցից ու «Քվանտ» վարժարանից եկած  ուսանողների հետ մրցակցելու միտքը մի քիչ վախեցրեց նրան, բայց դա էլ հաղթահարեց։

«Առաջին օրերին, ինձ թվում էր ես այլ մոլորակում եմ, ոչինչ չէի հասկանում։ Բայց ես սիրահարվեցի կիրառական ֆիզիկային, ափսոս այն հետո փակվեց, քանի որ համապատասխան դասախոսներ չկային ու ֆակուլտետում ոլորտը չզարգացրեցին․․»,- հիշում է գիտնականը։

ԵՊՀ բակալավրիատն ու մագիստատուրան ավարտեց գերազանց առաջադիմությամբ։

31-ամյա Հռիփսիմե Մկրտչյանն այժմ ֆիզմաթ գիտությունների թեկնածու է, պաշտպանել է 29 տարեկան հասակում, խոստովանում է՝ կարող էր նաև 26-ում։ Ալիխանյանի անվան ազգային գիտական լաբորատորիայի տիեզերական ճառագայթների բաժանմունքի գիտաշխատող է։ Ամիսներ է առաջ է վերադարձել ԱՄՆ-ից։ Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիաների ինստիտուտի հրավերով ու համատեղ հետազոտություն իրականացնելու նպատակով էր այդ երկիր մեկնել։

Գիտնականի հետաքրքրության շրջանակում մթնոլորտային ֆիզիկան է, ուսումնասիրում են Արագած գիտահետազոտական կայանում հավաքագրված տվյալները։




Երկրի մակերևույթին մոտ էլեկտրական դաշտն են չափում Սևանի ափին մոտ և Արագածի գիտահետազոտական կայանում։

«Փորձում ենք դրանց վրա կառուցել մոդելներ ու բացատրել այն երևույթները, որոնք տեղի են ունենում ամրպոպային եղանակի ժամանակ։ Այս պահին Մասաչուսեթսի ինստիտուտի հետ աշխատում ենք մի գիտական հետազոտության վրա, որը նվիրված է ամպրոպների ժամանակ մասնիկների հոսքերի ավելացմանը։ Արդեն վերջացնում ենք, շուտով լույս կտեսնի գիտական հրապարակումը»,-Panorama.am-ի հետ զրույցում պատմում է երիտասարդ գիտնականը։

Իսկ մինչ հոդվածը կհրապարակվի, նա արդեն հստակեցրել է հաջորդ հետազոտության թեման։ Դեռ 1920-ական թվականներին անգլիացի գիտնական, Նոբելյան մրցանակակիր Վիլսոնը  ենթադրություն է արել, որ ամպրոպների ժամանակ պիտի գրանցվեն բարձր էներգիայի մասնիկներ։ Իսկ նրա գործընկերը հարավային Աֆրիկայում էքսպերեմենտ կառուցելուց հետո դիտարկումների արդյունքում հերքել է։  Սակայն Արագած կայանում ուսումնասիրությունների արդյունքներից գիտաշխատողն ու գիտական խմբի անդամները եկել են համոզման, որ կատարված ենթադրությունը ճիշտ է, սխալ էր 100 տարի առաջ իրականացված փորձը։

Փետրվարի 11-ը գիտությամբ զբաղվող կանանց ու աղջիկների միջազգային օրն է։ Միջազգային շատ կազմակերպություններ ահազանգում են գիտության մեջ գենդերային անհավասարության, գիտությունը կանանց առավել հասանելի դարձնելու խնդրի մասին։ Հռիփսիմե Մկրտչյանը, չնայած հանդիպած դժվարություններին, համարում է, որ Հայաստանում կանանց, աղջիկների՝ գիտությամբ զբաղվելու համար լուրջ խոչընդոտներ չկան։

«Հայաստանում դժվարություններ կան երիտասարդ գիտնականների համար՝ անկախ սեռից։ Բայց կարող եմ ասել, որ այսօր Հայաստանում գիտության մեջ ավելի շատ աղջիկներ կան, քան տղաներ։ Տղա գիտնականներն ավելի շատ են գնում ու մնում արտերկրում, բացի այդ գիտնականների ցածր վարձրատրությունը ևս բերում է նրան, որ տղամարդիկ խուսափում են գիտությամբ զբաղվել։ Բացի այդ, բանակից հետո տղաները դժվարությամբ են  վերադառնում գիտություն»,-պատճառները թվարկում է Հռիփսիմեն։

Երիտասարդ գիտնականը պնդում է՝ կին գիտաշխատողներն ավելի ակտիվ են, փորձում են ավելի հանրայնացնել գիտությունը, գիտության նկատմամբ սիրով վարակել նաև դպրոցականներին։

Կա պնդում, որ երեխաների, տարեցների խնամքի, տնային գործերի ու այլ պարտականությունների պատճառով գիտության մեջ կանանց  ներկայացվածությունը ցածր է։

«Ամիսներ առաջ ես մասնակցում էի «Կանայք ֆիզիկայի մեջ» միջազգային կոնֆերանսի, այնտեղ աշխարհի տարբեր երկրներից ֆիզիկոս կանայք էին հավաքվել։ Օրինակ, Հնդկաստանի, Չինաստանի ներկայացուցիչները պատմեցին, որ կանայք ընտրում են այնպիսի ամուսին, որ հետագայում կարողանան գիտությամբ զբաղվել։ Հայաստանում էլ նման խնդիր կա, եթե ուզում ես գիտությամբ զբաղվել, պետք է ընտրես այնպիսի կողակից, որ քեզ կաջակցի»,-ասում է երիտասարդ գիտնականը, որ դեռ ամուսնացած չէ։

Ի դեպ, պատմության մեջ քիչ չեն դեպքերը, երբ կանայք ամուսիների պետ հավասարաչափ մասնակցել ու ներգրավված են եղել հետազոտություններում, սակայն դափնիները տղամարդուն են հասել։ Ի վերջո բոլորը չէ, որ ականավոր ֆրանսիացի ֆիզիկոս և քիմիկոս Պիեռ Կյուրիի  կնոջ՝ Մարի Կյուրիի պես են ընտրություն կատարել։ Նրանք միասին ուսումնասիրել են ռադիոակտիվության երևույթը, հայտնաբերել են ռադիում  և պոլոնիում քիմիական տարրերը
Մարի Կյուրին առաջին կինն է, որ ստացել է Նոբելյան մրցանակ, առաջինը և միակ կինը, որ ստացել է կրկնակի Նոբելյան մրցանակ և միակ մարդը, որ Նոբելյան մրցանակ է ստացել երկու տարբեր գիտական բնագավառներից։

Հռիփսիմեն ցավով է փաստում, որ ֆիզիկայի ֆակուլտետն ավարտած շատ աղջիկներ բարձր վարձատրվող աշխատանք ունենալու համար ստիպված էին մասնագիտություն փոխել։

«Եթե աղջիկներն արդեն ընտրել են ֆիզիկայի ֆակուլտետի ճանապարհը, ապա խորհուրդ եմ տալիս, որևէ դեպքում կանգ չառնել, առաջ գնալ ու հաղթահարել խոչընդոտները, և ամենակարևորը երբեք չհանձնվել»,- խորհուրդ է տալիս գիտնականը։


 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

13:39
Կխնդրեի լսումներին ներառել հակադիր կարծիք ունեցողներին, այլապես կարող ենք իրար ջան ասել՝ ջան լսել. Արսեն Թորոսյան
«ԱԺ-ն որպես քաղաքական մարմին, ի դեմս Եվրաինտեգրման մշտական հանձնաժողովի, հնարավորություն է տալիս մասնագետներին, շահառու ուժերին...
Աղբյուր` Panorama.am
13:34
Անհանգիստ որոշ հանրային գործիչներ զանգն են հնչեցնում մոտալուտ աղետի, սակայն բոց առաջացնող կայծը չի երևում. Անանյան
«Օրացույցի յուրաքանչյուր նոր օր սոցիալ-քաղաքական սպասումների անտանելի ծանրության տակ ավելի ու ավելի է դառնում անտանելի ու ծանր»։
Աղբյուր` Panorama.am
13:17
Հունաստանի ափերի մոտ երկու ուժգին երկրաշարժ է տեղի ունեցել
Հունաստանի Պելոպոնես թերակղզու մերձակայքում երկու երկրաշարժ է տեղի ունեցել, հայտնում է Աթենքի համալսարանի սեյսմոլոգիական լաբորատորիան։ 5,4...
Աղբյուր` Panorama.am
13:07
ՊԵԿ. Առցանց անմաքս առևտրի շեմը նվազեցվել է
2024 թվականի ապրիլի 1-ից կսահմանվի 200 եվրո և 31 կգ
Աղբյուր` Panorama.am
13:00
Հորը բռնության ենթարկած, հարևան կնոջը սպանած տղամարդուն տեղափոխել են հոգեկան առողջության կենտրոն
Հարևան կանանցից մեկի նկատմամբ էլ սպանության փորձ էր կատարել։ Նրան մեղադրանք է առաջադրվել
Աղբյուր` Panorama.am
12:49
ՍԱՏՄ-ն ժամկետանց ձվեր է հայտնաբերել
Մարտի 31-ի Սուրբ Զատկի տոնակատարությանն ընդառաջ՝ ՀՀ սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմինը մարտի 20-ից 29-ը ներառյալ վերահսկողական...
Աղբյուր` Panorama.am
12:38
Գիտենք, որ ինչքան սաղարթ՝ այնքան տերև, ինչքան տերև՝ այնքան շատ ֆոտոսինթեզ. Արմեն Բեգոյան
Երևանում քաղաքապետարանը լայն թափով փողոցների ողջ երկայնքով իրականացնում է ծառերի փոխարինման ծրագիրը։ Բնապահպաններն ահազանգում են, որ փոշու բարձր...
Աղբյուր` Panorama.am
12:29
Գևորգ Դաբաղյանը ծիրանափողի հնչյունները կհասցնի Նովոսիբիրսկ, ապա Ամստերդամ
Երաժշտական արվեստի 11-րդ փառատոնի շրջանակում Նովոսիբիրսկ երկրամասում ապրիլի 3-5-ը կայանալու է «Դուդուկի առեղծվածը» խորագրով համերգ,...
Աղբյուր` Panorama.am
12:28
Այսօր աշխատանքից ազատվելու դիմում եմ ներկայացրել․ «Երևան ավտոբուս» ՓԲԸ տնօրեն
«Այսօր դիմում եմ ներկայացրել աշխատանքից ազատվելու մասին»,-հայտարարել է «Երևան ավտոբուս» ՓԲԸ տնօրեն Հովհաննես Մանուկյանը։...
Աղբյուր` Panorama.am
12:22
Վարոսյանը՝ Ռշտունու որոշման մասին. Իշխանությունները ո՞նց լուծեցին այդ հարցը, ժամանակը ցույց կտա
Վերջին մեկ ամսվա ընթացքում դադարեցվեցին չորս դատավորների լիազորություններ, երեկ Վերաքննիչ քրեական դատարանի դատավոր Վազգեն Ռշտունին էլ...
Աղբյուր` Panorama.am
11:46
Ռուբեն Մխիթարյանը՝ ՔՊ-ականներին. Դուք վախեցած եք, դա ակնհայտ է
Հայտնի պրոդյուսեր Ռուբեն Մխիթարյանը գրում է. «Դուք վախեցած եք: Դա երևում է: Դա ակնհայտ է: Դա զգացվում է նույնիսկ ձեր հազիվ բռնվող...
Աղբյուր` Panorama.am
11:44
Եթե Տավուշի գյուղերի հանձնման պրոցեսը տեղի ունենա, այդտեղից կսկսվի պետականության վերջնական ավարտը. Սուրեն Պետրոսյան
«Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհն անցնում է ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ։ Գյուղից մի փոքր աջ գազատարն է, որը ևս անցնում է ադրբեջանցիներին»։
Աղբյուր` Panorama.am
11:35
Օդային ճանապարհով փորձ է արվել Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ
ՊԵԿ էլեկտրոնային առևտրի և օդային տրանսպորտով իրականացվող փոխադրումների վարչությունում օրերս հայտնաբերվել է մաքսային կանոնների խախտման նոր դեպք։...
Աղբյուր` Panorama.am
10:53
Զելենսկին, թերևս, առաջին անգամ բաց տեքստով խոստովանել է, որ Ուկրաինան պատերազմում պարտվում է. Քաղաքագետ
Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցը գրում է. «Զելենսկին, թերևս, առաջին անգամ բաց տեքստով խոստովանել է, որ Ուկրաինան պատերազմում պարտվում է:...
Աղբյուր` Panorama.am
10:48
Հայաստանում արգելափակվել են «Երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» և «Կիրակի երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» հաղորդումները
«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց» (ՀՀՌՑ) ՓԲԸ-ն արգելափակել է հանրային մուլտիպլեքսով սփռվող «ՌՏՌ-Պլանետա»...
Աղբյուր` Panorama.am
10:37
Իմ անունից սուտ հայտարարություններ են արվում. Լևոն Քոչարյան
ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Լևոն Քոչարյանը հայտարարել է, որ իր անունից սուտ հայտարարություններ են տարածվում։...
Աղբյուր` Panorama.am
10:22
Պետք է կոնկրետ հողի վրա կազմակերպել այդ ինքնապաշտպանությունը. Արմեն Այվազյան
«Տավուշի այդ բնակավայրերի բնակիչներն արեցին ամենագլխավորը, ասացին՝ մենք համաձայն չենք, կռվելու ենք»,-Aysor.am-ի «Հարցեր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:16
Խուզարկում են Ժիրայր Սէֆիլյանի ու այլոց բնակարանները
«Այս պահին ոստիկանությունը խուզարկություն է իրականացնում Բևեռի խորհրդի անդամ Ժիրայր Սէֆիլյանի բնակարանում»։ Այս մասին հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
10:14
Արցախի նախագահը այլ դիրքորոշում ունի և դրա մասին բաց խոսում է. Աբրահամյան
«Փաշինյանը հավաստիացրել է ադրբեջանցի գործընկերներին՝ անհանգստանալու բան չկա, իրենք չեն ճանաչում Արցախի վտարանդի կառավարությունը, Արցախի հարցը փակելու ճանապարհին պատրաստ են ծայրահեղ քայլերի»։
Աղբյուր` Panorama.am
09:51
Պուտինը զարմացել է, որ Փաշինյանը Պրահայում Արցախն Ադրբեջանի մաս է ճանաչել. Լավրով
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը զարմանցել է, որ Նիկոլ Փաշինյանը Պրահայում  Արցախի Հանրապետությունը ճանաչել է Ադրբեջանի մաս։...
Աղբյուր` Panorama.am
09:46
Հռոմի պապը խախտել է ավանդույթն ու լվացել միայն կին բանտարկյալների ոտքերը
Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապը հինգշաբթի օրը Հռոմի բանտում լվացել է 12 կանանց ոտքերը՝ ոտնլվայի արարողության ժամանակ։ Սա առաջին անգամն է, որ Հռոմի պապն...
Աղբյուր` Panorama.am
09:42
Վաղ առավոտյան խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը
Գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանը ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերում հայտնում է, որ առավոր շուտ եկել են իր տունն են խուզարկում՝ զենք -զինամթերք հայտանաբերելու...
Աղբյուր` Panorama.am
09:39
Ռուսաստանը պատրաստ է նպաստել Երևանի և Բաքվի հարաբերությունների կարգավորմանը. Լավրով
«Հայաստանի ղեկավարությունը, ծանոթ է Մոսկվայի տեսակետին, գիտի Ռուսաստանի Դաշնության պատրաստակամության մասին՝ նպաստելու Ադրբեջանի հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:33
«Ժողովուրդ». Գյումրիում ՔՊ-ականներին շատ «ջերմ» ընդունելություն են ցույց տվել տեղացիները
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Ինչպես արդեն հայտնի է, շաբաթ օրը՝ մարտի 23-ին, իշխանական վերնախավը, Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:24
«Հրապարակ». Ոսկեպարցիներն անհամբերությամբ սպասում են Փաշինյանի այցին
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Երեկ լրացավ տասնօրյա ժամկետը, երբ Նիկոլ Փաշինյանը Տավուշի Ոսկեպար, Բաղանիս և հարակից...
Աղբյուր` Panorama.am
09:23
Փոխանակման կետերում ռուբլին, եվրոն և դոլարը էժանացել են
ՀՀ բանկերում այսօր՝ մարտի 29-ին ժամը 09:10-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում է 390.72 դրամ՝ էժանանոլով 0.57 դրամով։ Ըստ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:18
«Ժողովուրդ». Փոքրիկ Հայաստան, բայց 29 հազար 800 կմ² ձգվող կոռուպցիոն սկանդալներ
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Արցախի ներդրումային հիմնադրամը, որպես «Զարգացման արցախյան գործակալություն» ՊՈԱԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:12
«Ժողովուրդ». Գյումրիում ՔՊ-ականներին շատ «ջերմ» ընդունելություն են ցույց տվել տեղացիները
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Ինչպես արդեն հայտնի է, շաբաթ օրը՝ մարտի 23-ին, իշխանական վերնախավը, Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:09
«Հրապարակ». Իշխան Սաղաթելյանի հո նկատմամբ դատախազությունը հարուցել է հանրային քրեական հետապնդում
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «ՀՅԴ ԳՄ ներկայացուցիչ, ԱԺ պատգամավոր Իշխան Սաղաթելյանի հոր` Վաչիկ Սաղաթելյանի նկատմամբ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:07
«Ժողովուրդ». Պաշտոնային ոչ հարիր պահվածքը ազդելու է Հայաստանի կողմից արտերկրում նշանակված 51 պատվավոր հյուպատոսների գործունեության վրա
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը տեղեկացավ, որ ԱԳՆ արարողակարգի ղեկավար Գագիկ Վանոյանը, որը...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Իշխանությունը շատ լավ գիտեր, որ Վազգեն Ռշտունին ընտրվելու էր ԲԴԽ անդամ. Փաստաբան
12:39 29/03/2024

Իշխանությունը շատ լավ գիտեր, որ Վազգեն Ռշտունին ընտրվելու էր ԲԴԽ անդամ. Փաստաբան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}