Տնտեսություն 17:05 28/07/2022 Հայաստան

Պետք չէ մարդկանց գլխի տակ փափուկ բարձ դնել. տնտեսագետը՝ կուտակային կենսաթոշակային համակարգի մասին

Կենսաթոշակային կուտակային համակարգի մասնակիցներն արդեն մի քանի օր է ահազանգում են, որ իրենց կուտակային հաշվի մնացորդները նվազում են։ 2022 թվականի երկրորդ եռամսյակում կուտակային կենսաթոշակային հաշվի հաշվետվություններից պարզ է դարձել, որ քաղաքացիների և պետության կողմից կուտակված հաշվի արդյունքում կենսաթոշակային հաշվի մնացորդը ոչ թե ավելացել է, այլ նվազել։

Ինչո՞վ է պայմանավորված նվազումը, արդյոք սա ենթադրո՞ւմ է ռիսկեր կուտակված գումարների համար։

Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանը նշեց, որ կենսաթոշակային համակարգը գտնվում է ճգնաժամի մեջ, ինչը պայմանավորված է արտասահմանյան արժեթղթերի, ինչպես նաև հայկական պետական պարտատոմսերի և բաժնետոմսերի արժեզրկմամբ։

Նրա խոսքով՝ երբ 2014 թվականին պարտադիր կենսաթոշակային համակարգը ներդրվեց, հիմնականում մասնավոր հատվածում աշխատողները դեմ էին դրան, բողոքի ակցիաներ էին անցկացնում, արդյունքում Սահմանադրական դատարանը որոշում ընդունեց, որով հակասահմանադրական ճանաչվեց պարտադիր կուտակայինի մի շարք դրույթներ, հետագայում վերանայվեցին այդ դրույթները, սակայն բազմաթիվ ռիսկեր այդպես էլ մնացին։

Սուրեն Պարսյանը հիշեցրեց, որ համակարգը ներդրվել էր միայն պետական համակարգի աշխատողների համար, մասնավոր հատվածի ներկայացուցիչների աշխատավարձերից պահումների չէին արվում. պարտադիր կենսաթոշակային համակարգն ամբողջ ծավալով ուժի մեջ մտավ 2018 թ-ի հուլիսից։

Տնտեսագետը նշեց, որ գործող իշխանությունները Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ դեմ էին պարտադիր կուտակային համակարգին, մինչև իշխանություն գալը ակտիվ պայքարում էին, սակայն հետո ամբողջ ծավալով ներդրվեց համակարգը՝ այն տրամաբանությամբ, որ այլևս հնարավոր չէ դադարեցնել այն, ինչն, ըստ տնտեսագետի, ճիշտ չէ, քանի որ կան մի շարք երկրներ, որոնք հրաժարվել են կուտակային համակարգից նույնիսկ 10-12 տարի հետո։ Այդ երկրներից են Դանիան, Հունգարիան, Սլովակիան։

«Երկրորդ պատճառաբանությունն այն էր, որ պարտադիր կենսաթոշակային համակարգի նկատմամբ բողոքը պայմանավորված էր նախկին իշխանությունների հանդեպ անվստահությամբ, սակայն համակարգի ռիսկայնությունը կապ չունի իշխանությունների նկատմամբ վստահելիությունից, քանի որ քաղաքացիների միջոցները ներդրված են ֆինանսական շուկայում և այդտեղ տեղի ունեցող վայրիվերումներն են ազդում մեր միջոցների արժեզրկման կամ արժևորման վրա։ Այսինքն՝ իշխանություններին վստահել կամ չվստահելը որևէ կապ չունի, բացի այդ պարտադիր կուտակային համակարգի վճարումները կատարվելու են 2040 թվականից, այդ ժամանակ ով կլինի իշխանություն կամ ընդդիմություն, որևէ մեկը չի կարող ասել»,- ընդգծեց Սուրեն Պարսյանը։

Տնտեսագետի խոսքով՝ դոլարի, եվրոյի նկատմամբ դրամի կտրուկ արժևորումը ևս ազդում են մեր կուտակած միջոցների վրա։ Օրինակ, եթե 2016 թվականին կենսաթոշակային ֆոնդերը 100 եվրոյով գնել են եվրոպական որևէ ընկերության պարտատոմս, հիմա դրա գինը դարձել է 80 եվրո, քանի որ եվրագոտում այսօր տնտեսական անկում է, ինչը նշանակում է, որ այդ պարտատոմսի գինը շուկայում նվազում է։ Բացի այդ, 25 տոկոսի չափով, ըստ նրա, նվազել է եվրո-դրամ փոխարժեքը։

«Այսինքն՝ կորուստներ ունենք թե պարտատոմսերի արժեզրկումից, թե փոխարժեքի տատանումից։ Արդյունքում, մեր միջոցներն էապես նվազել են։ Եւ այս տարվա վեց ամիսներին մեր կուտակած միջոցները ոչ միայն չեն ավելացել, այլ նախկին միջոցները արժեզրկվել են 5-9%-ի չափով։ Այն քաղաքացիները, որոնք ավելի շատ գումար են կուտակել, նրանք ներկա իրավիճակում ավելի շատ գումար են կորցրել։

Այն մտավախությունը, որը կար ընդդիմադիրների մոտ՝ կապված այս համակարգի ներդրման հետ, փաստացի արդարացավ։ Ի վերջո այս համակարգի միջոցները երաշխավորված չեն պետության կողմից։ Պետք է հասկանալ, որ սա իշխանության կամ ընդդիմության հարց չէ, սա սերունդներին է վերաբերում։ Կան երկրներ, որ հանրաքվե են դրել պարտադիր կուտակայինին անցնելու հարցը։ Օրինակ, 1996 թ-ին Նոր Զելանդիայի իշխանությունը  հանրաքվե անցկացրեց, սակայն մարդիկ դեմ եղան այդ համակարգին։ Այսինքն՝ սա ֆինանսական և կենսաթոշակային համակարգերի կայունության և սերունդների համերաշխության խնդիր է»,- նշեց Սուրեն Պարսյանը։ 

Տնտեսագետը չի կիսում այն կարծիքները, թե նվազումը ժամանակավոր երևույթ է։ Նրա խոսքով՝ ֆոնդերի կառավարիչներն իրենց տրամադրության տակ եղած գումարները ներդրել են հիմնականում եվրագոտում, իսկ միջազգային մի շարք ընկերությունների կանխատեսումներով՝ այս և հաջորդ տարի եվրագոտում տնտեսական անկումը կշարունակվի։ Դա նշանակում է, որ ձեռքբերած պարտատոմսի արժեքը հաջոդ տարի ավելի կնվազի։

«Ճիշտ չէ մարդկանց գլխի տակ փափուկ բարձր դնել, միանշանակ պետք է հրաժարվել այս համակարգից։ Շատ երկրներ են գնացել այդ քայլին։ Ի դեպ, պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգի կայունությունը պայմանավորված է նրանով, թե այդ երկրի ֆինանսական կամ արժեթղթերի համակարգը որքանով է զարգացած։

Այս ֆոնդերի կառավարիչները քաղաքացիների կուտակած  գումարը ներդնելու տեղ չունեն, 60 տոկոսը ներդնում են Հայաստանում պետական պարտատոմս գնելու կամ բանկում ավանդ դնելու վրա, իսկ մնացած 40 տոկոսը Հայաստանից դուրս են հանում։ Ավանդ դնելու կամ պարտատոմս գնելու համար շատ խելք պետք չէ ունենալ։ Այս ութ տարիների ընթացքում ֆոնդերը միջինում տարեկան 7 տոկոս եկամտաբերություն են ունեցել, իսկ եթե քաղաքացիներն ավանդ դնեին,ապա եկամտաբերությունը 10-11 տոկոս կլիներ»,- ասաց Սուրեն Պարսյանը։

Նշենք, որ Հայաստանում կենսաթոշակային ֆոնդերը կառավարում է ոչ թե պետությունը, այլ լիցենզավորված երկու կազմակերպություն՝  ֆրանսիական «Ամունդի-ԱԿԲԱ ասեթ մենեջմենթ» ՓԲԸ-ն և ավստրո-գերմանական «Ցե-Կվադրատ ամպեգա ասեթ մենեջմենթ Արմենիա» ՍՊԸ-ն։ Դրանցից յուրաքանչյուրը կառավարում է 3 պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդ՝ հավասարակշռված, պահպանողական և կայուն եկամտային: Կուտակային բաղադրիչը պարտադիր է 1974 թվականի հունվարի 1-ից հետո ծնված ՀՀ բոլոր աշխատող քաղաքացիների համար։

Ըստ Կենտրոնական բանկի հրապարակած վերջին հաշվետվության՝ Հայաստանի կենսաթոշակային ֆոնդերի ընդհանուր ակտիվները 2022 թվականի մայիսի վերջի դրությամբ կազմել են 503 մլրդ դրամ։
 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:01
Կարծում եմ, որ քաղաքական գործիչը և բոլորս պետք է մշտապես պատրաստ լինենք.Ալեն Սիմոնյանը սպառնաց պատերազմով
«Իմ միջազգային գործընկերները երբ մեկնում են Բաքու, իրենց հետ խոսելիս ասում եմ, որ մենք մտահոգություն ունենք, որ Ադրբեջանը պատրաստվում է...
Աղբյուր` Panorama.am
22:31
Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը.Ժաննա Անդրեասյան
Հանրակրթության նոր չափորոշիչի ներդրմանը զուգահեռ դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը, արդյունքում տարրական և միջին դասարաններում երեխաների...
Աղբյուր` Panorama.am
22:13
Կայացել են ՀՀ-ի և Կորեայի արտաքին գործերի նախարարությունների միջև 5-րդ քաղաքական խորհրդակցությունները
ՀՀ ԱԳՆ-ից հայտնում են Մարտի 28-ին Երևանում կայացել են Հայաստանի Հանրապետության և Կորեայի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
21:58
Մայր Աթոռում կատարվեց Ոտնլվայի կարգը
Մայր Աթոռից հայտնում են. «Մարտի 28-ին՝ Ավագ Հինգշաբթի, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:30
Օրակարգը մեկն է՝ հայկական պետականության փրկությունը. ՀՅԴ Բյուրո
ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարություն է տարածել, որում ասվում է. «Վերջին շաբաթների ընթացքում Նիկոլ Փաշինեանն ու իր վարչակազմը ևս մէկ անգամ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:18
Գլխավոր դատախազությունը մեկնաբանել է Հայաստանի գրողների և նկարիչների միությունների շենքերը պետականացնելու իր նախաձեռնությունը
Գլխավոր դատախազությունը մեկնաբանել է «Հայաստանի գրողների միության» և Հայաստանի նկարիչների միության» շենքերը պետականացնելու իր...
Աղբյուր` Panorama.am
20:40
Լավրով. Հայաստանի իշխանությունները միտումնավոր փչացնում են հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ
Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում ստեղծված իրավիճակը լավատեսություն չի ներշնչում՝ պայմանավորված Հայաստանի ղեկավարության դիրքորոշմամբ,...
Աղբյուր` Panorama.am
20:26
Տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված
ՆԳՆ կողմից իրականացված օրենսդրական բարեփոխումների արդյունքում՝ մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտումների շրջանակում գոյացած պարտավորությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
20:12
«Բեմբի, գտա՞ր Ոսկեպարի 7-րդ դարի հայկական եկեղեցին, թե ադրբեջանական քարտեզներում չի երևում»․ օգտատերերը՝ Ալեն Սիմոնյանին
Երեք ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը լրագրողների հետ զրույցում, անդրադառնալով Տավուշի 4 գյուղերի տարածքներ Ադրբեջանին հանձնելու խնդրին, մտքի հերթական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:48
Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական ցանցերում․ Ալլա Պուգաչովան՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած դեպքերի մասին
Ալլա Պուգաչովան խախտել է լռությունը՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած ողբերգությունից հետո. «Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:31
Ամուրի շրջանում երկինքը նարնջագույն է դարձել ավազային փոթորկի պատճառով
Ամուրի շրջանը տուժել է Չինաստանից և Մոնղոլիայից եկած ավազի փոթորկից։ Բլագովեշչենսկի վրա դեղին-նարնջագույն մշուշ է կախված։ Այս մասին գրում է МИР...
Աղբյուր` Panorama.am
19:17
Զելենսկի․ Գազայում իրավիճակը շեղել է համաշխարհային ուշադրությունն Ուկրաինայից
Վլադիմիր Զելենսկին ամերիկյան CBS հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում կրկին դժգոհել է, որ պաղեստինա-իսրայելական հակամարտությունը շեղել է...
Աղբյուր` Panorama.am
18:53
Ֆրանսիական առագաստանավը օլիմպիական ջահը կտեղափոխի Միջերկրական ծովով
Ֆրանսիայի ծովային պրեֆեկտուրան հայտարարել է, որ մայիսի 8-ին իրենց երկիր հասնող օլիմպիական կրակը կուղեկցվի ծովային հսկայական շքերթով:Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
18:44
Հայաստանի տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ։ «Փակ են Արագածոտնի մարզում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Ավագ հինգշաբթին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում
Մարտի 28-ին՝ Ավագ հինգշաբթի, Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին հիշատակեց մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի Վերջին ընթրիքը և Սուրբ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:13
Թուրքիան ԱՄՆ-ի հետ բանակցություններ է սկսել Ուկրաինային զինամթերք մատակարարելու հարցով
Ըստ թուրքական լրատվամիջոցների՝ Թուրքիան ԱՄՆ պաշտպանության նախարարությանը կմատակարարի զինամթերք՝ նախատեսված 116 հազար միավոր արկ 155մմ տրամաչափի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Կիրականացվի «Հարության Ավետիս» կանթեղներով երթը
Մարտի 30-ին` ժամը 20-ին, Արարատյան Հայրապետական թեմի առաջնորդանիստ Ս. Սարգիս եկեղեցուց կմեկնարկի «Հարության Ավետիս» խորագրով...
Աղբյուր` Panorama.am
17:49
20-ամյա հղի կնոջ մահվան գործով մեղադրանք է առաջադրվել երեք բժշկի
Քննչական կոմիտեի Լոռու մարզային քննչական վարչությունում քննվող քրեական վարույթի նախաքննության շրջանակներում պարզվել են 2022 թ․ օգոստոսին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:32
Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը, հաշվի առնելով բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների հետագա մասնագիտական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:21
Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանազատումն արագ լուծվող հարց չէ. Վրացագետ
«Այսօր մենք նաև քննարկել ենք Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանազատման գործընթացի ակտիվացման հնարավորությունները»,-մարտի 25-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:04
Ժաննա Անդրեասյանն ասում է՝ Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ տեղի չի ունենում, բայց 6290 ստորագրությունն այլ բան է վկայում
«Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ, որևէ իրադարձություն տեղի չի ունենում»,- Ազգային ժողովում քննարկման ժամանակ ասաց ԿԳՄՍ նախարար...
Աղբյուր` Panorama.am
16:21
ՄԻԵԴ-ը նախնական ընդունել է Արթուր Դանիելյանի ու Արմեն Աշոտյանի գործերով գանգատները
Փաստաբան Տիգրան Աթանեսյանը գրում է. «Այսօր Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանից ստացա երկու ծանուցում՝ իմ կողմից ներկայացված...
Աղբյուր` Panorama.am
16:11
Արցախի և արցախահայերի նկատմամբ վարվող քաղաքականությամբ Նիկոլը և Ալիևը վաղուց նույնացել են. Սաղաթելյան
«Վերստին հիշեցնեմ, ՀՀ անվտանգության գլխավոր սպառնալիքը Նիկոլ Փաշինյանն է, այլ ոչ թե Արցախի պետական ինստիտուտները»:
Աղբյուր` Panorama.am
16:10
Հայաստանում բռնության դեպքերի աճի պատճառները՝ հոգեբանի դիտարկմամբ
Ի պատասխան Panorama.am-ի հարցման ՆԳՆ-ն տրամադրել է 2022 և 2023 թվականների և 2024 թվականի առաջին երկու ամիսներին ֆիզիկական ներգործության (ծեծ),...
Աղբյուր` Panorama.am
16:03
«Այրում» գինիում գտել են սինթետիկ ներկանյութ ազորուբին. ՍԱՏՄ-ն Բելառուսից նամակ է ստացել
Արարատի կոնյակի գործարան ՍՊԸ-ում վերահսկողություն կիրականացվի
Աղբյուր` Panorama.am
15:37
Նազենի Հովհաննիսյան. Շատ դժվար անցավ այս անգամ Պահքն ինձ համար
Հաղորդավարուհի Նազենի Հովհաննիսյանը գրում է. «Արաբկիրի Ս. Խաչ եկեղեցում մարդկանց սիրտը բաց էր՝ աղոթքի եւ սիրո համար: Հաղորդվելու և...
Աղբյուր` Panorama.am
15:32
Ամուսնության առաջարկություն՝ «Հայաթ փրոջեքթի» համերգի ժամանակ
«Հայաթ փրոջեքթ» խմբի՝ Գյումրիում տեղի ունեցած համերգներից մեկի ժամանակ բեմում ամուսնության առաջարկություն է արվել։ Բեմ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:06
Տղաները պինդ էին. Աղվան Վարդանյանն այցելել է Սամսոնյանին և Սաղաթելյանին
Այսօր «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Աղվան Վարդանյանն այցելել է «Արմավիր ՔԿՀ»-ում կալանքի տակ պահվող Վազգեն...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց
12:51 28/03/2024

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}