Հասարակություն 12:45 29/11/2022 Հայաստան

Այսօր նաև տեղանվանական պատերազմ է գնում. Վարդան Դևրիկյան

«Ժամանակին մենք որոշակի տակտիկական սխալ ենք թույլ տվել։ Թերևս ես էլ ունեմ իմ մեղավորությունը։ Այն է՝ մենք չպետք է բանավեճի ներքաշվենք ադրբեջանցիների հետ անիմաստ, անհեթեթ հարցերում»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի տնօրեն Վարդան Դևրիկյանը։

Օրինակ, եթե ադրբեջանցիներն ասում են՝  հայկական ճարտարապետության ակնհայտ կոթողներն իրենց են, պե՞տք է վիճել դրա շուրջ, թե՞ ոչ, կամ՝ հայ միջնադարյան պատմագրության, գրականության տարբեր դեմքերի հարցում պե՞տք է վիճել, թե՞ արհամարհել։

«Ես ինքս էլ մտածել եմ՝ երևի ճիշտ կլինի արհամարհելը, քանի որ վեճն արդեն ակամա գիտականություն է հաղորդում։ Բայց այս տարիները ցույց տվեցին, որ մենք էական սխալ ենք գործել, որովհետև եթե դիմացինն անընդհատ տարբեր կեղծիք, անհեթեթ, հիմնազուրկ բաներ է ասում և դիմացից պատասխան չի ստանում, աշխարհում արմատանում է նրա ասածը»,- ասաց Վ.Դևրիկյանը։

Նա ընդգծեց՝ ակադեմիական  մակարդակի վրա այդ բոլորն ամենաբարձր մակարդակով հերքվել են. «Դեռ 1970-ական թվականներին, երբ հեյդարալիևյան մակարդակով տարբեր կեղծարարություններ էին իրականացվում, նույն Գրականության ինստիտուտը, հանձինս Պարույր Սևակի և Ասատուր  Մնացականյանի, ջախջախիչ ձևով հերքել են աղվանական գրականության այն կեղծ վարկածները, թե հայոց արևելյան կողմի գրականությունը կեղծ, ենթադրյալ Աղվանքի գրականություն է,  ըստ այդմ էլ՝ իբրև թե ադրբեջանցիներն աղվանների ժառանգներն են։ Տիպաբանական հատկանիշներով, գիտական առումով ցույց է տրվել, որ այս ամենը հայ գրականության մաս է  կազմում։ Նույն ձևի ճարտարապետության մեջ։ Ամեն ինչ ակադեմիական մակարդակով հերքվել են»։

Վարդան Դևրիկյանն ասաց, որ այսօրվա կյանքը ցույց տվեց, որ ինչ-որ տեղ քնել են ակադեմիական բարձունքների վրա, քանի որ աշխարհում հաղորդակցության ձևերը փոխվել են, պետք է նաև ավելի հանրային մակարդակով էլ արվի, ոչ միայն ակադեմիորեն հերքել։ ԳԱԱ Գրականության, Արվեստի, մյուս ինստիտուտները, նրա փոխանցմամբ,  փաստարկված, արժանի հակահարվածներ են տալիս, համատեղ հայտարարություններով են հանդես եկել, որոնք հնչել են նաև ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի միջոցով։

Վարդան Դևրիկյանը նշեց, որ այսօր նաև այլ խնդիր կա։

«Մշակութային պատերազմը սերտորեն շաղկապված է քարտեզագրական պատերազմի հետ, մեկը մյուսին հաղորդակից անոթներ են, փոխադարձաբար լրացնում են իրար։ Վերցնենք տեղանունները։ Այսօր նաև տեղանվանական պատերազմ է գնում, կարևորագույն հարցերից մեկն է ցույց տալ տեղանունների ծագումն ինչպիսին է, դրանց ժողովրդական ստուգաբանությունը։ Այսինքն, եթե տեղանունն ունի ակնհայտ ժողովրդական ծագում, բանականաբար, դա պատկանում է  այն ժողովրդին, որի լեզվով այդ պատմությունը ստեղծվել է, քանի որ չես կարող տեղանվանական ժողովրդական ավանդության վրա հիմնված ստուգաբանությունը  փոխել այլ լեզվի»,- ասաց նա՝ հավելելով, որ այսօր Գրականության ինստիտուտում մեծ աշխատանք են անում՝ Սյունիքի, Արցախի ժողովրդական տեղանունների վրա են աշխատում, դրանց ստուգաբանությունները, որն ինչ ավանդության հետ է կապված, որտեղից է եկել։

«Կան նաև իմաստային բնույթի թարգմանություններ, որոնք իրենք էլ փորձել են իրենց անունով դարձնել։ Օրինակ, մեր Քարվաճառի Օմարի լեռնանցքը։ Դա Ամուրի լեռնանցքն է։ Ինչպես Ճորա պահակն է  եղել, երկրորդ ստրատեգիական կետը եղել է այդ լեռնանցքը և կոչվել է Ամուրի լեռնանցք։ Դա իրենք թուրքացրել են՝ ասելով Օմարի, իբրև այդ լեռնանցքով անցել է մի վաճառական, անունը Օմար է եղել, և դարձել է  Օմարի լեռնանցք։ Պետք է ցույց տանք պատմականորեն, մատենագրորեն առաջինը որտեղ է վկայված, որպեսզի հիմնավորես, որ ոչ թե դու ես թարգմանել, այլ իրենք,  թուրքական կամ արաբական աղբյուրներում թարգմանված ձևն արդեն երբ է հանդես եկել»,- ասաց գրականագետը։

Վարդան Դևրիկյանը նշեց, որ կարևոր ստրատեգիական նշանակություն ունեն ակադեմիական ինստիտուտները, առավել ևս՝ հումանիտար և հասարակական  գիտություններն այսօր գիտությունից ավելի ծառայում են այդ երկրների շահերին, մեր դեպքում ինքնապաշտպանությանն են  ծառայում։

«Ադրբեջանն այսօր ուժը զուգակցում է՝ փորձելով գտնել պատմական նախադրյալներ, որոնք չկան, բայց եթե ունես ուժ, փող, ամեն ինչ կարող ես ձեռք բերել։ Չգիտեմ՝ մենք ինչքան ուժ ունենք, նաև ենթադրում եմ՝ փող էլ այնքան շատ չունենք, մեր վերջին մտավոր կապիտալը մեր գիտական աշխարհի ներկայացուցիչներն են։ Մենք կարողանում ենք այդ պայքարը մղել, և,  պետք է ասեմ, բավականին հաջող ենք մղում»,- ասաց ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի տնօրեն Վարդան Դևրիկյանը։

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

14:38
Ըստ ՔՊ-ական Հովիկ Աղազարյանի՝ Տավուշում կան բնակավայրեր, որոնք պետք է վերադարձվեն Ադրբեջանին
«Տավուշի մարզում չկան գյուղեր, որոնք պետք է հանձնվեն Ադրբեջանին։ Տավուշում կան բնակավայրեր, որոնք պատկանել են Խորհրդային Ադրբեջանին...
Աղբյուր` Panorama.am
14:26
Տավուշցիները Փաշինյանին ասել են՝ թշնամուն բերում ես, հասցնում գյուղի մեջ, այստեղ մա՞րդ է մնալու, ի՞նչ է՝ խրամատը խոհանացում փորենք
«Հարցեր են ուղղել՝ ինչ տարածքներ ես զիջում, այդ տարածքների վրա դու ամագ ունե՞ս, որևէ մի պատերազմի, ազատագրական պայքարի մասնակցած կա՞ս, քրտինք, արյուն թափած կա՞ս»։
Աղբյուր` Panorama.am
14:18
Անգլերենի մոլուցքները հանեք, օրենքում «ՍԵՅՖ» բառը մի գրեք. Թադևոս Ավետիսյան
«Էկոնոմիկայի նախարարության պատասխանատուները գնալով ինձ ավելի շատ են զարմացնում, բերում են նախագիծը, սակայն որոշ հարցերի վերաբերյալ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:00
Հայ-գերմանական արշավախմբի ստացած տվյալները նոր լույս են սփռում Արտաշատ մայրաքաղաքի գործընթացների վրա
ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի գիտնականները Գերմանիայի Մյունսթերի համալսարանի գործընկերների հետ Արտաշատ մայրաքա­ղաքի պեղումների...
Աղբյուր` Panorama.am
13:45
Սա պատմական այց է Հայաստան. Խավիեր Կոլոմինան՝ ՆԱՏՕ-ի քարտուղարի այցի մասին
«Հաճելի է վերադառնալ Կովկաս՝ այս անգամ ուղեկցելով ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարին՝ Ենս Ստոլտենբերգին»,- X-ի իր միկրոբլոգում գրել է...
Աղբյուր` Panorama.am
13:39
Ինչպես Սյունիքում «ճշգրտումներից» հետո Հայաստանը բան չստացավ, նույնը լինելու է Տավուշի դեպքում. Տիգրան Աբրահամյան
«Հայաստանյան իշխանության հիմնական քաղաքական  վարքագծային առանձնահատկություններից մեկն այն է, որ բոլոր խնդրահարույց իրավիճակներում,...
Աղբյուր` Panorama.am
13:36
Փոսն ընկած տրոլեյբուսը չի վնասվել
«Տերյան-Կորյուն փողոցների  խաչմերուկում այսօր  համայնքային ենթակայությամբ գործող տրոլեյբուսը հայտնվել էր շինարարի կողմից փողոցը...
Աղբյուր` Panorama.am
13:25
Թաթոյան. Տավուշում տեղի ունեցողը որևէ առնչություն չունի պետական սահմանի դելիմիտացիայի կամ դեմարկացիայի հետ
Տավուշում տեղի ունեցողը որևէ առնչություն չունի պետական սահմանի դելիմիտացիայի կամ դեմարկացիայի հետ: Ահազանգում է Հայաստանի նախկին ՄԻՊ Արման...
Աղբյուր` Panorama.am
13:15
Այս տարի պարենային ապահովվածությունը ցորենի գծով իջնելու է 20 %-ից էլ ներքև, ինչը մարտահրավեր է. Աշոտ Հարությունյան
Սոցիալական ցանցերում օգտատերերը մտահոգություն են հայտնում, որ մեղմ ձմեռվա արդյունքում հանրապետությունում վնասված կիլինեն աշնանացան ցորենի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:02
Գլխիվայր շրջված մեքենաներ. Ինչ է կատարվում հանրապետության ճանապարհներին
Առատ տեղումներով պայմանավորված վթարային ու դժվարին իրավիճակ է  ստեղծվել հանրապետության ճանապարհներին։ ՆԳՆ փրկարար ծառայության...
Աղբյուր` Panorama.am
12:55
Շտապօգնության ավտոմեքենան արգելափակվել է ցեխակույտի մեջ
Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն  մարտի 19-ին, ժամը 08:12-ին ահազանգ է ստացվել, որ Կոտայքի մարզի Քանաքեռավան գյուղից դեպի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:49
Տեղի է ունեցել Փաշինյանի և ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի առանձնազրույցը
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը կառավարությունում հյուրընկալել է ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգին: Վարչապետի աշխատակազմից հայտնում են՝...
Աղբյուր` Panorama.am
12:38
Նիկոլ Փաշինյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել Վլադիմիր Պուտինին
 Նիկոլ Փաշինյանը շնորհավորական ուղերձ  է հղել Վլադիմիր Պուտինին՝ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի պաշտոնում վերընտրվելու առիթով:...
Աղբյուր` Panorama.am
12:22
Երևանում տրոլեյբուսը հայտնվել է հսկա փոսի մեջ
Երևանում տրոլեյբուսը հայտնվել է հսկա փոսի մեջ ու չի կարողանում շարժվել։ Ուղևորները ստիպված են եղել իջնել։ Դեպքի վայր է ժամանել փրկարար...
Աղբյուր` Panorama.am
12:10
Սերգեյ Խաչատրյանը, Անա Չումաչենկոն և մեծահամբավ այլ երաժիշտներ ընդգրկված են Խաչատրյանի անվան մրցույթի ժյուրիի կազմում
Արամ Խաչատրյանի անվան 20-րդ միջազգային մրցույթի ժյուրիի կազմում ընդգրկված են մեծահամբավ երաժիշտներ։ Հիշեցնենք, որ այս տարի մրցույթն անցկացվում է...
Աղբյուր` Panorama.am
12:10
Սերժ Սարգսյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել Վլադիմիր Պուտինին
ՀՀ երրորդ նախագահ, ՀՀԿ նախագահ Սերժ Սարգսյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել Վլադիմիր Պուտինին` ՌԴ նախագահի ընտրություններում համոզիչ հաղթանակի...
Աղբյուր` Panorama.am
11:13
Պետությունից մինչև ինքնապաշտպանական ջոկատներ. Վահե Հովհաննիսյան
«Մենք գտնվում ենք պետական համապարփակ աննորմալության փուլում, սրանից պետք է դուրս գալ»։
Աղբյուր` Panorama.am
11:06
Հայաստանին է մոտենում է հաջորդ ցիկլոնը
Հարավից հզոր ցիկլոնի ներթափանցմամբ պայմանավորված հանրապետության ամբողջ տարածքում դիտվել են առատ տեղումներ, Շիրակում, Լոռիում, Տավուշի...
Աղբյուր` Panorama.am
10:58
Առաջարկվում է երկրորդ Հ1 ստեղծել՝ հանրապետական հեռարձակման
«Նախագծով առաջարկվում է հանրային հեռարձակողին հնարավորություն տալ առանց լիցենզիայի և մրցույթի հանրային մուլտիպլեքսում ուեննալ ևս մեկ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:56
Եթե նույնիսկ արվի մի բան, որն ընկալեք ձեր դեմ, դա արտահայտում է ձեր լավագույն շահը. Փաշինյանը ալիևի լեզու է թափում
«Ես եկել եմ Ոսկեպար և Կիրանց, որովհետև սահմանագծման գործընթացը կարող է որոշակի խնդիրներ առաջացնել մեր որոշ բնակավայրերի համար, բայց մյուս...
Աղբյուր` Panorama.am
10:33
Աշխարհում վնասաբեր փոստային առաքումների քանակը նվազել է, ֆիշինգային գրոհներինը՝ ավելացել. «Կասպերսկի»
Գլոբալ փոստային տրաֆիկում սպամի միջին մասնաբաժինը 2023-ին նախորդ հաշվետու ժամանակաշրջանի համեմատ նվազել է 3,03 տ.կ.-ով և կազմել 45,60%: 2022-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
10:17
Եթե ճիշտ եմ հասկանում, «Պատիվ ունեմ» խմբակցությունը չի գրանցվել, որպեսզի քվորում չլինի. Ռուբինյան
Այսօր մեկնարկում է Ազգային ժողովի հերթական քառօրյան։ Սակայն քվորում չլինելու պատճառով, նիստը քիչ ուշ մեկնարկեց։ Նախ գրանցվեց 47 պատգամավոր,...
Աղբյուր` Panorama.am
10:11
Միքայել Վարդանյանը Մասիսին նվիրել է 117 մլն դրամ արժողությամբ աղբահավաք մեքենաներ և 230 աղբաման
Մասիս խոշորացված համայնքում աղբահանության խնդիրն ամբողջությամբ կլուծվի: Բարերար Միքայել Վարդանյանը համայնքին նվիրել է աղբատար մեքենա,...
Աղբյուր` Panorama.am
10:08
Մարդը ոնց կարող է նման սարսափելի մտքեր ունենա. Ալեքսանդր Չաուշյանը Կոնսերվատորիան տեղափոխելու մասին
«Ինձ համար շատ բարդ է հասկանալ, թե մարդը ոնց կարող է նման սարսափելի մտքեր ունենա։ Հետաքրքիր է՝ այդ մարդն ինչ է կերել, խմել, կամ միգուցե...
Աղբյուր` Panorama.am
09:50
Դիլիջանի ոլորանները փակ են բեռնատարների համար
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ։ Փակ են Արագածոտնի մարզում...
Աղբյուր` Panorama.am
09:49
«Ժողովուրդ». Ալեն Սիմոնյանը պետբյուջեի հաշվին քավորին Փարիզ է տարել
«Ժողովուրդ» օրաթերթը գրում է․ «ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանն իր որդու քավորին, որը խոշոր գործարար է ներկայանում, դասավորել է...
Աղբյուր` Panorama.am
09:47
«Ժողովուրդ». Փաշինյանի այցին հնարավոր է հաջորդի Շիրակի մարզպետ Մուշեղ Մուրադյանի պաշտոնանկությունը
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթի տեղեկություններով՝ այս շաբաթվա վերջին Նիկոլ Փաշինյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
09:45
«Փաստ». «Փողի խնդիր չունեն», բայց գնում են հարկերը և տուրքերը բարձրացնելու կամ նորերը սահմանելու ճանապարհով
«Փաստ» թերթը գրում է. «Դեռ նախորդ տարվանից փորձագետները պնդում էին, որ Հայաստանի իշխանությունները գնալու են հարկերը և...
Աղբյուր` Panorama.am
09:44
«Հրապարակ». ՀՀ իշխանությունը կփորձի՞ հետայսու աշխատել Արցախի ՀԿ սեկտորի հետ
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Արցախի ՀԿ սեկտորի ակտիվիստները մարտի 20-ին հանրահավաք են անելու Օպերայի հրապարակում։...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Եթե մտանք նոր սահման գծելու տրամաբանության մեջ, մենք մեր բոլոր սահմանները կկորցնենք. Փաշինյան
12:08 19/03/2024

Եթե մտանք նոր սահման գծելու տրամաբանության մեջ, մենք մեր բոլոր սահմանները կկորցնենք. Փաշինյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}