Մշակույթ 10:31 28/01/2023 Հայաստան

Հայոց բանակը կարողացավ մեր ճակատագրում բեկում մտցնել՝ կոտորած չեղավ. Մկրտիչ Տոնոյան

Մկրտիչ Տոնոյանը 16 տարեկան է եղել, երբ  իր համախոհ ընկերների հետ հիմնել է  «Ազգային լեգեոն» երիտասարդական կամավորական ջոկատը և մասնակցել Արցախյան առաջին պատերազմին, մինչև պատերազմի ավարտը մնացել ռազմի դաշտում։ Մասնակցել է Խոջալուի ազատագրմանը, Ստեփանակերտի պաշտպանական մարտերին, Բերձորի, Մարտակերտի շրջանի մի շարք գյուղերի ազատագրմանը, Գորիսի ու Կապանի պաշտպանական մարտերին: 1996-2002 թվականներին սովորել է Երևանի գեղարվեստի պետական ակադեմիայի կերպարվեստի ֆակուլտետում։

Նկարիչ, Արցախյան ազատամարտի մասնակից, «Ակոս» մշակութային ՀԿ նախագահ, «Աջակցություն ինքնորորշված Արցախի» միավորման հայաստանյան մասնաճյուղի գործադիր տնօրեն Մկրտիչ Տոնոյանը Panorama.am-ի հետ զրույցում  նախ շնորհավորում է հայ ժողովրդին, զինվորականներին Բանակի օրվա առիթվ և ասում. «Կար ժամանակ, որ բանակի տոնը նշելը երազելի օր էր համարվում, երբ  ունենանք մեր բանակը, մեր համազգեստի տեսակը, մեր տարբերանշանները։

Ինձ մոտ ոչինչ չի փոխվել։ Գտնում եմ՝ սա դեռ առաջնահերթ անհրաժեշտություններից մեկն է։ Հայոց պետականության գոյության միակ գրավականը մեր բանակի առկայությունն է, որը կկարողանա դիմագրավել մեզ  սպասվող մարտահրավերներին։

Հայոց բանակը պետք է հաշվի առնի մեր պետության ժողովրդագրական ռեսուրսները, լանդշաֆտը, աշխարհաքաղաքական մարտահրավերները։ Պետք է հասկանալ՝ ինչպես մեծագույն խնդիրը կարողանանք մեր ուժերով լուծել՝ ունենալով քիչ մարդկային ռեսուրսներ։
Բանակն ազգային ինստիտուտ է»։

Ի՞նչն է 16 տարեկաններին մղել ռազմաճակատ և  ի՞նչն էր Արցախյան առաջին պատերազմում հաղթանակի գրավականը.

«Երեք հիմնական բան։

Նախ. թշնամու և պայքարի ժառանգականությունը։ Ցավոք սրտի, ոգեշնչումը գալիս էր մեր ունեցած պարտություններից։ Նոր սերունդ, որն անմիջական չէր զգացել այդ պարտությունը, գնում էինք ուղղելու, հաղթանակ կերտելու։

Երկրորդ. կամավորականությունը։ Քանի որ չկար պարտադրող մոբիլիզացիա, մենք անհրաժեշտության թելադրանքով գնացինք։ Կամավորականությունը երբեք չպետք է արհամարհել հատկապես մեր պարագայում։ Ինչո՞ւ։ Կամավորականությունը մի քանի անգամ կարող է բարձրացնել մարտունակության ոգին և արդյունքը։

Երրորդ. խստովանենք, ներքին վախ կար թուրքական զենքի հանդեպ։ Կարողացանք հաղթահարել այդ վախը նորից այդ կամավորական մղմամբ։ Երկար չես մտածում՝ եկել է գործելու պահը և պետք է գործես, մնացածն ընթացքում կլինի»։

Նա նշում է, որ պետություն ունենալը նշանակում է՝ արդեն ունես հայտարարված դիրք, կոնկրետ քո տեղն արդեն գիտեն, և բանակի դերը հենց դա է։ 

«Մենք ներսում ինչով զբաղվում ենք, ինչ էլ անենք, բանակը դա է պաշտպանում։ Մենք թիկունքի մարդ ենք, հասկանանք՝ արդյո՞ք մենք արժանի ենք այդ բանակին, որ հիմա էլ ուզում ենք բանակը մեզ արժանի լինի։ Այսինքն մենք այստեղ պահենք ներքին ոչ ազնիվ պետաիրավական հարաբերություններ, բայց պահանջենք բանակին կյանքի գնով պաշտպանի ունեցածը։ Ճիշտ չէ։ Բանակը հո օդից չի՞ իջել, հո մենք վարձու չե՞նք բերել, մեր երեխաներն են այնտեղ։ Այս կոմպրոմիսը 30 տարի տևել է, հիմա էլ չենք ուզում հասկանալ, որ չի կարելի։ Ոնց եղել է, եթե այդպես շարունակվի, լավ չի լինելու»։

Արցախյան առաջին պատերազմի մասնակիցը պարտությունների շրջանը բացարձակապես բանակի հետ չի կապում։

«Մարդիկ կան մտածում են՝ պատրաստված չէր բանակը, զենքը չէր հերիքում։ Ինչ է արել կանոնավոր բանակը։ Իմ հետազոտման արդյունքում, ամբողջ 20-րդ դարում և 21-րդ դարում մինչև հիմա տեղի ունեցած իրադարձություններում, առաջին անգամ, 2020 թվականի պատերազմին մասին է խոսքը, մենք մեր նույն ժառանգական, դարավոր թշնամու հարձակումն ունեցանք և չունեցանք կոտորած։ Ինչո՞ւ չունեցանք թեկուզ «վատ» բանակով։ Ես այդ ձևակերպման հետ համաձայն չեմ, ուղղակի մեծամասնությունը, կարծրատիպային է... այդ «վատ» բանակը նույնիսկ կարողացավ մեր ճակատագրում բեկում մտցնել, այսինքն կոտորած չեղավ։ Սա շատ կարևոր է, որ այսուհետ եթե մենք դա հասկանանք, միանշանակ մեր բոլոր ռեսուրսները պետք է ուղղվեն դրան, որ կոտորած էլի չլինի, բայց հաղթանակի տանի։ Այլ հարցեր են, թե ինչու շատ զոհեր ունեցանք։

Բանակի տոտալ ձախողում չենք ունեցել։ Բանակը, թեև մեծ կորուստներին, եղել է  իր դիրքերում։ Եկեք վերանայենք կառավարման խնդիրը»։

Պատերազմի ազդեցությունը նկարիչ Մկրտիչ  Տոնոյանի վրա

«Քանի որ պատերազմում իմ պատանեկան շրջանն է անցել, այլ կերպ չեմ էլ պատկերացնում, եթե դա չլիներ, գուցե նկարիչ էլ չլինեի։ Իհարկե, դրամաները տրավմաները մարդուն մղում են դեպի ստեղծագործական կյանք, հատկապես եթե ունես ասելիք։

Հասկացա, որ արվեստը ինձ շատ է պետք թեկուզ հաղթահարելու, վերլուծելու այդ ամենը, միշտ մնալ դիրքերում։

Մտավորականությունն էլ պարտադիր պայքար է, նրանք գլխավոր ծառայողներն են, նրանք պետք է իրենք էլ լինեն դիրքերում»։

«Ռազմական գեղարվեստ»

«Մենք ունեինք ընկերներ, մարդիկ, ովքեր արվեստի բնագավառից էին ու մասնակցել էին ազատագրական պայքարին։ Խաղաղության ժամանակ պետք էր այդ տրանֆորմացիան տեղի ուներ, ուղղություններից մեկը, որը հիմնադրեց լուսահոգի Ալեքսանդր Մելքոնյանը, «Ռազմական գեղարվեստն» է, քանի որ շատ էին ռազմական մոտիվները, թեման, վերլուծությունները։ Ալեքսանդր Մելքոնյանը մեր բանակի կարևորագույն ու չգնահատված կադրերից մեկն է։

«Ռազմական գեղարվեստ» ուղղությամբ մինչև հիմա ստեղծագործում եմ»։

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

16:30
«Նիկոլ, դավաճան» գոռալու համար բերման ենթարկված քաղաքացին ազատ է արձակվել
Քաղաքացի Հակոբ Բերբերյանը, ում «Նիկոլ դավաճան» գոռալու համար բերման էին ենթարկել Կենտրոնի ոստիկանական բաժին, ազատ են արձակել։ ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:08
Ադրբեջանի ՊՆ-ն խեղաթյուրում է իրականությունը` փորձելով հիմնավորել իր կողմից հրադարի խախտման այսօր արձանագրված դեպքը. ՊԲ
Արցախի Հանրապետության պաշտպանության նախարարությունից հայտնում են. «Ադրբեջանի ՊՆ տարածած հաղորդագրությունն այն մասին, թե իբր ՊԲ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:52
Քաղաքացուն «Նիկոլ դավաճան» գոռալու համար բերման են ենթարկել
ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Քրիստիեն Վարդանյանը գրում է. «Հակոբ Բերբերյանին «Նիկոլ դավաճան» գոռալու...
Աղբյուր` Panorama.am
14:37
Հրդեհ՝ «ՍԱՍ ֆուդ կորտ»-ի 2-րդ հարկում
Հունիսի 4-ին, ժամը 12:45-ին Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Երևանի Արշակունյաց պողոտայում գտնվող «ՍԱՍ ֆուդ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:08
Թե՛ քաղաքական, թե՛ քաղաքագիտական իմաստով Հայաստանում չկա հայկական իշխանություն. Վարուժան Գեղամյան
«Էնպես որ մի՛ սրտնեղե՛ք, որ ՀՀ դե-ֆակտո թուրքամետ իշխանական խմբավորման ղեկավարը երեկ Էրդողանի ու Ալիևի առաջ կռացած ու կքած վիճակում ծիծաղում էր»։
Աղբյուր` Panorama.am
11:29
Սարյան փողոցում տեղի ունեցած միջադեպի մասնակից բոլոր անձանց գործողություններին իրավական գնահատական կտրվի. ՔԿ
Համացանցում տարածվող տեսանյութում դրսևորվող' Երևան քաղաքի Սարյան փողոցում «Երևանի գինու  օրեր» փառատոնի ժամանակ հունիսի 4-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
11:20
Հասարակ քաղաքացին կարող է «բարոյապես ճիշտ» լինել՝ իրեն հայհոյողին գետին տապալելով, բայց ոստիկանը՝ երբեք. Իրավապաշտպան
Իրավապաշտպան, փաստաբան Ռուբեն Մելիքյանը գրում է.  «Ոստիկանական համազգեստ կրող ու ծառայություն իրականացնող մարդը, պատկերավոր ասած,...
Աղբյուր` Panorama.am
11:02
Քաղաքացուն հարվածած, գետնին գցած ոստիկանի ծառայողական լիազորությունները ժամանակավորապես դադարեցվել են
Ներքին գործերի նախարարությունը պարզաբանում է  ներկայացրել Սարյան փողոցում տեղի ունեցած միջադեպի առնչությամբ. «Քաղաքացու և...
Աղբյուր` Panorama.am
10:33
Ոստիկանը Սարյան փողոցում հարվածում ու գետնին է գցում քաղաքացուն
Փաստաբան Րաֆֆի Ասլանյանը տեսանյութ է հրապարակել ու գրել. «Օրվա իշխանության կողմից հանցավոր նպատակներով օգտագործվելու արդյունքում...
Աղբյուր` Panorama.am
00:19
Չավուշօղլուն և Աքարն այլևս նախարարներ չեն
Հուլիսի 4-ին Թուրքիայի խորհրդարանում տեղի է ունեցել վերընտրված նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի երդմնակալության արարողությունը։...
Աղբյուր` Panorama.am
00:02
Փաշինյանն ու Ալիևը «ոտքի վրա» կարճ հանդիպում են ունեցել Անկարայում
Հունիսի 3-ին Անկարայում Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի երդմնակալության արարողությունից հետո Նիկոլ Փաշինյանը և Իլհամ Ալիևը «ոտքի...
Աղբյուր` Panorama.am
22:33
«Ազգային խայտառակությունն հենց այս տեսքն ունի»
ՀՀԿ փոխնախագահ Արմեն Աշոտյանը գրում է.  «Ազգային խայտառակությունն հենց այս տեսքն ունի։ Հայաստանի «վարչապետը»...
Աղբյուր` Panorama.am
22:14
Տիգրանաշենն «անկլավի» կարգավիճակ չի ունեցել, այն ոչ միայն Հայաստանի առաջին Հանրապետության, այլ նաև Խորհրդային Հայաստանի մաս է
ՀՀ Մարդու իրավունքների նախկին պաշտպան Արման Թաթոյանը գրում է.  «Այս մասին արդեն խոսել եմ. պատմական փաստեր Տիգրանաշենի վերաբերյալ:...
Աղբյուր` Panorama.am
21:23
ՏԱՍՍ.Էրդողանը երդմնակալության ժամանակ հարգարժան հյուրերի թվում չի հիշատակել Փաշինյանին
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը շաբաթ օրը չդիմեց Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին, երբ թվարկում էր երդմնակալության արարողությանը...
Աղբյուր` Panorama.am
20:27
Փաշինյանը ներկա է գտնվել Էրդողանի՝ պաշտոնի ստանձնման արարողությանը
 Նիկոլ Փաշինյանն Անկարայում ներկա է գտնվել Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի՝ պաշտոնի ստանձնման արարողությանը: ՀՀ կառավարության...
Աղբյուր` Panorama.am
20:00
Ս. Եղիա մարգարեի հիշատակության օրը՝ հունիսի 4-ին
Հայ Առաքելական եկեղեցու տոնելի սրբերի շարքում Ս. Եղիա մարգարեին առանձնահատուկ տեղ է հատկացված:
Աղբյուր` Panorama.am
19:45
Լաչինի գերեզմանատան ավերումն ու խաչքարերի ոչնչացումը. monumentwatch.org
Արցախի մշակութային ժառանգության մշտադիտարկում իրականացնող monumentwatch.org կայքը գրում է. «2023 թվականի մայիսի 18-ին «Կովկասի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:42
Ալիևը տիկնոջ հետ առաջին շարքում, Փաշինյանը՝ երկրորդ
Անկարայում կայացել է Թուրքիայի նախագահ Էրդողանի երդմնակալության արարողությունը։ Կադրերում երևում է, թե ինչպես են Էրդողանն ու տիկինը ողջունում...
Աղբյուր` Panorama.am
19:30
Նոտր Դամի տանիքը վերականգնելու համար օգտագործվում են օրիգինալ նյութեր և տեխնոլոգիաներ
Փարիզի Աստվածամոր տաճարի տանիքը վերականգնելու համար օգտագործվում են այն նյութերն ու տեխնոլոգիաները, որոնք գոյություն են ունեցել ութ հարյուր տարի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:15
Հունիսի 1-ից հոկտեմբերի 31-ը Մատենադարանի թանգարանային մասում այցելուների սպասարկման ժամերն են՝ 10։00-17։50
Հունիսի 1-ից մինչև հոկտեմբերի 31-ը Մաշտոցյան Մատենադարանի Թանգարանային մասում  այցելուների սպասարկման ժամերը սահմանվում են՝ 10։00-17։50,...
Աղբյուր` Panorama.am
19:01
Ներկայացվել է երեք մթերք, որոնք արգելափակում են քաղցկեղի բջիջների աճը
Էժան ապրանքների ցանկը, որոնք կարող են օգնել դադարեցնել քաղցկեղի բջիջների վերարտադրությունը, կազմել է ուռուցքաբան Իվան Կարասևը, ոորով կիսվել է իր...
Աղբյուր` Panorama.am
18:45
41-ամյա Իբրահիմովիչն ասել է, որ չի պատրաստվում թոշակի անցնել
«Միլանի» շվեդ հարձակվող Զլատան Իբրահիմովիչը հայտարարել է, որ չի մտածում իր պրոֆեսիոնալ կարիերայի՝ մոտալուտ ավարտի մասին:...
Աղբյուր` Panorama.am
18:30
Այվազովսկու կտավը դարձել է աճուրդի թոփ-լոտը
«Նավը փոթորկոտ ծովում» հազվագյուտ ստեղծագործությունն վաճառվել է 3 245 000 ռուբլով։
Աղբյուր` Panorama.am
18:15
Եգիպտոսում ավազամրրիկը 4 մարդու կյանք է խլել
Եգիպտոսում ավազամրրիկի հետևանքով մահացել է չորս մարդ, հինգը վիրավորվել են։ Կահիրեի երկինքը նարնջագույն է դարձել։ Այս մասին գրում է MIR 24-ը։...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Եկեղեցին Արարատյան շաբաթն այս տարի կնշի հունիսի 5-11-ը
Հայաստանյան Առաքելական եկեղեցին Արարատյան շաբաթն այս տարի կնշի հունիսի 5-11-ը 301թ.-ի պատմական իրադարձություններն են ընկած Արարատյան շաբաթվա...
Աղբյուր` Panorama.am
17:54
Windows-ին զրկել են հանրահայտ ֆունկցիայից
Ամերիկյան Microsoft ընկերությունը դադարեցնում է Windows օպերացիոն համակարգերում հանրահայտ գործառույթի՝ ձայնային օգնական Cortana-ի աջակցությունը։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:43
Պեսկովը հաստատել է, որ «ոչ բարեկամ» երկրների լրագրողներին չեն հավատարմագրել Միջազգային տնտեսական ֆորումին
Ռուսաստանի նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը հաստատել է, որ «ոչ բարեկամ» երկրների լրագրողները հավատարմագրված չեն Սանկտ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:41
Փաշինյանը Թուրքիայում է
Նիկոլ Փաշինյանն աշխատանքային այցով ժամանել է Թուրքիա: ՀՀ կառավարության հաղորդմամբ, Ն.Փաշինյանին ուղեկցում է ՀՀ Ազգային ժողովի փոխնախագահ,...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
Եգիպտական բանակը հաստատել է Իսրայելի սահմանի մոտ սահմանապահի զոհվելու փաստը,Իսրայելի զոհերն 3-ն են
Շաբաթ օրը Իսրայելի հետ սահմանին փոխհրաձգության ժամանակ Եգիպտոսի անվտանգության ուժերի անդամ է զոհվել։ Եգիպտոսի բանակի ներկայացուցչի խոսքով՝...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Սոս Հակոբյան. Կա սեփական, կենսական տարածքի պաշտպանություն, եթե դրա համար կա կամք
16:26 03/06/2023

Սոս Հակոբյան. Կա սեփական, կենսական տարածքի պաշտպանություն, եթե դրա համար կա կամք

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}