Մշակույթ 10:31 28/01/2023 Հայաստան

Հայոց բանակը կարողացավ մեր ճակատագրում բեկում մտցնել՝ կոտորած չեղավ. Մկրտիչ Տոնոյան

Մկրտիչ Տոնոյանը 16 տարեկան է եղել, երբ  իր համախոհ ընկերների հետ հիմնել է  «Ազգային լեգեոն» երիտասարդական կամավորական ջոկատը և մասնակցել Արցախյան առաջին պատերազմին, մինչև պատերազմի ավարտը մնացել ռազմի դաշտում։ Մասնակցել է Խոջալուի ազատագրմանը, Ստեփանակերտի պաշտպանական մարտերին, Բերձորի, Մարտակերտի շրջանի մի շարք գյուղերի ազատագրմանը, Գորիսի ու Կապանի պաշտպանական մարտերին: 1996-2002 թվականներին սովորել է Երևանի գեղարվեստի պետական ակադեմիայի կերպարվեստի ֆակուլտետում։

Նկարիչ, Արցախյան ազատամարտի մասնակից, «Ակոս» մշակութային ՀԿ նախագահ, «Աջակցություն ինքնորորշված Արցախի» միավորման հայաստանյան մասնաճյուղի գործադիր տնօրեն Մկրտիչ Տոնոյանը Panorama.am-ի հետ զրույցում  նախ շնորհավորում է հայ ժողովրդին, զինվորականներին Բանակի օրվա առիթվ և ասում. «Կար ժամանակ, որ բանակի տոնը նշելը երազելի օր էր համարվում, երբ  ունենանք մեր բանակը, մեր համազգեստի տեսակը, մեր տարբերանշանները։

Ինձ մոտ ոչինչ չի փոխվել։ Գտնում եմ՝ սա դեռ առաջնահերթ անհրաժեշտություններից մեկն է։ Հայոց պետականության գոյության միակ գրավականը մեր բանակի առկայությունն է, որը կկարողանա դիմագրավել մեզ  սպասվող մարտահրավերներին։

Հայոց բանակը պետք է հաշվի առնի մեր պետության ժողովրդագրական ռեսուրսները, լանդշաֆտը, աշխարհաքաղաքական մարտահրավերները։ Պետք է հասկանալ՝ ինչպես մեծագույն խնդիրը կարողանանք մեր ուժերով լուծել՝ ունենալով քիչ մարդկային ռեսուրսներ։
Բանակն ազգային ինստիտուտ է»։

Ի՞նչն է 16 տարեկաններին մղել ռազմաճակատ և  ի՞նչն էր Արցախյան առաջին պատերազմում հաղթանակի գրավականը.

«Երեք հիմնական բան։

Նախ. թշնամու և պայքարի ժառանգականությունը։ Ցավոք սրտի, ոգեշնչումը գալիս էր մեր ունեցած պարտություններից։ Նոր սերունդ, որն անմիջական չէր զգացել այդ պարտությունը, գնում էինք ուղղելու, հաղթանակ կերտելու։

Երկրորդ. կամավորականությունը։ Քանի որ չկար պարտադրող մոբիլիզացիա, մենք անհրաժեշտության թելադրանքով գնացինք։ Կամավորականությունը երբեք չպետք է արհամարհել հատկապես մեր պարագայում։ Ինչո՞ւ։ Կամավորականությունը մի քանի անգամ կարող է բարձրացնել մարտունակության ոգին և արդյունքը։

Երրորդ. խստովանենք, ներքին վախ կար թուրքական զենքի հանդեպ։ Կարողացանք հաղթահարել այդ վախը նորից այդ կամավորական մղմամբ։ Երկար չես մտածում՝ եկել է գործելու պահը և պետք է գործես, մնացածն ընթացքում կլինի»։

Նա նշում է, որ պետություն ունենալը նշանակում է՝ արդեն ունես հայտարարված դիրք, կոնկրետ քո տեղն արդեն գիտեն, և բանակի դերը հենց դա է։ 

«Մենք ներսում ինչով զբաղվում ենք, ինչ էլ անենք, բանակը դա է պաշտպանում։ Մենք թիկունքի մարդ ենք, հասկանանք՝ արդյո՞ք մենք արժանի ենք այդ բանակին, որ հիմա էլ ուզում ենք բանակը մեզ արժանի լինի։ Այսինքն մենք այստեղ պահենք ներքին ոչ ազնիվ պետաիրավական հարաբերություններ, բայց պահանջենք բանակին կյանքի գնով պաշտպանի ունեցածը։ Ճիշտ չէ։ Բանակը հո օդից չի՞ իջել, հո մենք վարձու չե՞նք բերել, մեր երեխաներն են այնտեղ։ Այս կոմպրոմիսը 30 տարի տևել է, հիմա էլ չենք ուզում հասկանալ, որ չի կարելի։ Ոնց եղել է, եթե այդպես շարունակվի, լավ չի լինելու»։

Արցախյան առաջին պատերազմի մասնակիցը պարտությունների շրջանը բացարձակապես բանակի հետ չի կապում։

«Մարդիկ կան մտածում են՝ պատրաստված չէր բանակը, զենքը չէր հերիքում։ Ինչ է արել կանոնավոր բանակը։ Իմ հետազոտման արդյունքում, ամբողջ 20-րդ դարում և 21-րդ դարում մինչև հիմա տեղի ունեցած իրադարձություններում, առաջին անգամ, 2020 թվականի պատերազմին մասին է խոսքը, մենք մեր նույն ժառանգական, դարավոր թշնամու հարձակումն ունեցանք և չունեցանք կոտորած։ Ինչո՞ւ չունեցանք թեկուզ «վատ» բանակով։ Ես այդ ձևակերպման հետ համաձայն չեմ, ուղղակի մեծամասնությունը, կարծրատիպային է... այդ «վատ» բանակը նույնիսկ կարողացավ մեր ճակատագրում բեկում մտցնել, այսինքն կոտորած չեղավ։ Սա շատ կարևոր է, որ այսուհետ եթե մենք դա հասկանանք, միանշանակ մեր բոլոր ռեսուրսները պետք է ուղղվեն դրան, որ կոտորած էլի չլինի, բայց հաղթանակի տանի։ Այլ հարցեր են, թե ինչու շատ զոհեր ունեցանք։

Բանակի տոտալ ձախողում չենք ունեցել։ Բանակը, թեև մեծ կորուստներին, եղել է  իր դիրքերում։ Եկեք վերանայենք կառավարման խնդիրը»։

Պատերազմի ազդեցությունը նկարիչ Մկրտիչ  Տոնոյանի վրա

«Քանի որ պատերազմում իմ պատանեկան շրջանն է անցել, այլ կերպ չեմ էլ պատկերացնում, եթե դա չլիներ, գուցե նկարիչ էլ չլինեի։ Իհարկե, դրամաները տրավմաները մարդուն մղում են դեպի ստեղծագործական կյանք, հատկապես եթե ունես ասելիք։

Հասկացա, որ արվեստը ինձ շատ է պետք թեկուզ հաղթահարելու, վերլուծելու այդ ամենը, միշտ մնալ դիրքերում։

Մտավորականությունն էլ պարտադիր պայքար է, նրանք գլխավոր ծառայողներն են, նրանք պետք է իրենք էլ լինեն դիրքերում»։

«Ռազմական գեղարվեստ»

«Մենք ունեինք ընկերներ, մարդիկ, ովքեր արվեստի բնագավառից էին ու մասնակցել էին ազատագրական պայքարին։ Խաղաղության ժամանակ պետք էր այդ տրանֆորմացիան տեղի ուներ, ուղղություններից մեկը, որը հիմնադրեց լուսահոգի Ալեքսանդր Մելքոնյանը, «Ռազմական գեղարվեստն» է, քանի որ շատ էին ռազմական մոտիվները, թեման, վերլուծությունները։ Ալեքսանդր Մելքոնյանը մեր բանակի կարևորագույն ու չգնահատված կադրերից մեկն է։

«Ռազմական գեղարվեստ» ուղղությամբ մինչև հիմա ստեղծագործում եմ»։

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

17:47
Չեսարի դարպասը. Հայաստանում քիչ են պահպանվել նմանօրինակ իշխանական տները
XIII-XIV դարերի քաղաքացիական ճարտարապետության լավագույն գործերից մեկը
Աղբյուր` Panorama.am
17:40
Խնդրում եմ բացատրեք, թե ինչո՞ւ եք գլխադասային հանձնաժողովի նիստից ուշանում՝ Վաղարշակ Հակոբյանը՝ էկոնոմիկայի փոխնախարարին
«Արդեն 10 րոպե է ինչ էկոնոմիկայի փոխնախարարն ուշանում է հանձնաժողովի նիստից, մի քանի րոպե էլ սպասենք»,-հայտարարեց Տարածաշրջանային և...
Աղբյուր` Panorama.am
17:29
Ծեծկռտուք Երևանի կենտրոնում
Ոստիկանության Արաբկիրի բաժնում մարտի 25-ին, ժամը 23.46-ին, ստացվել է ահազանգ: Անհայտ քաղաքացին զանգել էր ոստիկանության օպերատիվ կառավարման...
Աղբյուր` Panorama.am
17:20
1 մլրդ 21 միլիոն դրամ, Վահագնի թաղամասում գտնվող 2 անշարժ գույք
Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման վերաբերյալ հերթական հայցադիմումն ընդունվել է վարույթ
Աղբյուր` Panorama.am
17:12
Թուրքական մամուլն անդրադարձել է ստադիոնի «Նեմեսիս» պաստառին ու ASALA-ին
ԵՎՐՈ 2024-ի ընտրական փուլի 1-ին տուրի շրջանակներում Երևանում մարտի 25-ին տեղի ունեցած Հայաստան-Թուրքիա ֆուտբոլային հանդիպման ընթացքում հայ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:04
Անհայտ կորած զինծառայողների հարազատները պահանջները գրավոր ներկայացրել են գլխավոր դատախազին. «Հետք»
Այսօր անհայտ կորած զինծառայողներ հարազատները գլխավոր դատախազության դիմաց բողոքի ակցիա են իրականացրել: «Հետք»-ի հաղորդմամբ, իրենց...
Աղբյուր` Panorama.am
16:52
Ես սիրում եմ Հայաստանը և շատ հպարտ եմ, որ հայ եմ. Հրանտ-Լեոն Ռանոս
«Հայաստանի ազգային հավաքականում հանդես գալու որոշումը բավականին հեշտ կայացրեցի։ Ես սիրում եմ  այս երկիրը և շատ հպարտ եմ, որ հայ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:47
Սակուրաները մահվան խորհրդանիշ են, ասում են՝ ամեն 10 հազար սպանվածի համար մի հատ ծառ ենք դնելու.Նաիրա Մելիքյան
«Վստահորեն ասեմ, որ Սիսիանում գործել է հնարավոր բոլոր կեղծման մեթոդները, և երկրորդ գործոնն էլ այն է, որ կոտրված, հիասթափված հատվածն...
Աղբյուր` Panorama.am
16:45
Տիրանայում ընդունվել է Լաչինի միջանցքի շրջափակումը դատապարտող հայտարարություն
Օրերս Տիրանայում անցկացվող ԵԺԿ Ուսանողական կազմակերպության խորհրդի հավաքի վերջում ՀՀԿ-ական երիտասարդների առաջարկով ընդունվել է  Լաչինի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
ԳԱԱ Թախտաջյանի անվան բուսաբանության ինստիտուտը չի ներկայացրել մասնագիտական կարծիք՝ կապված Երևանում ծառերի հատման և փոխարինման լայնածավալ աշխատանքների հետ
ԳԱԱ Թախտաջյանի անվան բուսաբանության ինստիտուտը չի ներկայացրել մասնագիտական կարծիք՝ կապված Երևանում ծառերի հատման և փոխարինման լայնածավալ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:30
Գեղասահորդ Ռոման Կոստոմարովի վիճակը բարելավվում է. Ավերբուխ
Օլիմպիական չեմպիոն, ռուս գեղասահորդ Ռոման Կոստոմարովի վիճակը բարելավվում է: Այս մասին հայտնել է գեղասահորդ, պարուսույց Իլյա Ավերբուխը, փոխանցում...
Աղբյուր` Panorama.am
16:17
Գերմանիայում համազգային գործադուլներ են
Գերմանիայում համազգային գործադուլներ են, ամենամեծը վերջին տասնյամյակների ընթացքում։ Դրանք պատճառ են դարձել մեծ նավահանգիստների,...
Աղբյուր` Panorama.am
16:06
ԿԳՄՍՆ բռնցքամարտիկ Էրիկ Իսրայելյանից ՀՀ քաղաքացիությունից հրաժարվելու մասին պաշտոնական գրություն չի ստացել
Եվրոպայի չեմպիոն, աշխարհի երիտասարդական առաջնությունում հաղթող բռնցքամարտիկ Էրիկ Իսրայելյանը օրեր առաջ գրառում է արել՝ հայտնելով, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:34
Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշն աճել է 10.9%-ով
ՀՀ  վիճակագրական կոմիտեն հրապարակել է 2023 թվականի փետրվարի սոցիալ-տնտեսական վիճակը բնութագրող ընթացիկ-օպերատիվ ամփոփմամբ ստացված նախնական...
Աղբյուր` Panorama.am
15:22
Կիրիլ Շամալովի նախկին կնոջ նկատմամբ հետախուզում է հայտարարվել
Ռուս միլիոնատեր Կիրիլ Շամալովի նախկին կնոջ՝ Ժաննայի նկատմամաբ հետախուզում է հայտարարվել։ Այս մասին գրում է «Ռիա Նովոստի»...
Աղբյուր` Panorama.am
15:16
Իսկ ումից է էներգիա խլում Հայաստանը
Հարավային Կովկասում ու հատկապես Հայաստանի ու Արցախի շուրջ զարգացող իրադարձությունների համատեքստում այս պահին...՝ panorama.am-ը զրուցում է...
Աղբյուր` Panorama.am
15:15
ԵՄ-ն խոստացել է պատասխանել, եթե հաստատվի, որ Բելառուսը ՌԴ միջուկային զենք է տեղակայում իր տարածքում
Եվրամիությունը խոստանում է պատասխանել, եթե Բելառուսի իշխանությունները հաստատեն Ռուսաստանի կողմից իր տարածքում տակտիկական միջուկային զենքի...
Աղբյուր` Panorama.am
15:05
Մեկ տարում Վրաստանում 29 անչափահաս են բռնաբարել
Վրաստանում անցած տարի բռնաբարության զոհ է դարձել 29 անչափահաս։ Այս մասին հայտնում է «Նովոստի Գրուզիա»-ն՝ վկայակոչելով վիճակագրական...
Աղբյուր` Panorama.am
14:50
Ադրբեջանական մարտական դիրքերից կրակել են նռան այգում աշխատող քաղաքացիական անձանց ուղղությամբ. Արցախի ՆԳՆ
Արցախի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարության ոստիկանությունից հայտնում են. «Մարտի 27-ին ժամը 11:30-ին, Արցախի Հանրապետության...
Աղբյուր` Panorama.am
14:46
Այսօր թատրոնն արհեստականության շղարշը թողել է անցյալում. Վահան Բադալյան
Այսօր ամբողջ աշխարհում տոնում են Թատրոնի միջազգային օրը: Երկուհազարամյա պատմություն ունեցող հայկական թատրոնը տարբեր շրջաններում, մասնավորապես,...
Աղբյուր` Panorama.am
14:38
Ձյուն, անձրև, մառախուղ, ջերմաստիճանի նվազում. եղանակն առաջիկա օրերին
Հանրապետության տարածքում մարտի 27-ի ցերեկը և 30-31-ն, ապրիլի 1-ի գիշերը շրջանների զգալի մասում, 29-ի ցերեկն առանձին շրջաններում սպասվում են...
Աղբյուր` Panorama.am
14:22
ՊԵԿ-ը կանխել է ոչ համապատասխան հայտարարագրով ձկնկիթի արտահանումը
ՊԵԿ-ը կանխել է ոչ համապատասխան հայտարարագրով ձկնկիթի արտահանումը: Կոմիտեից հայտնում են՝ ընկերության կողմից հայտարարագրված 4520 կգ համաքաշով...
Աղբյուր` Panorama.am
13:53
Նեթանյահուն կդադարեցնի անկարգություններ հրահրած դատական բարեփոխումները
Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուն իր կոալիցիոն գործընկերներին ասել է դատաիրավական բարեփոխումների կասեցման մասին, գրում է «Ռիա...
Աղբյուր` Panorama.am
13:43
Քաղաքապետարանը Թամանյանի պատվին այլ ծառ չգտավ, քան ճապոնական սակուրան
«Պարոն Բեգոյան, կոնիչիուա, պարո՛ն Բեգոյան»,-Երևանի քաղաքապետարանի գործակարգավարական խորհրդակցության ժամանակ «Կանաչապատում և...
Աղբյուր` Panorama.am
13:27
Տիգրան Աբրահամյան. Արցախում յուրաքանչյուր միջադեպ նոր ճանապարհ է բացում շատ ավելի խոշոր էսկալացիայի համար
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը գրում է. «Ադրբեջանն այսօր ևս փորձել է դիրքային բարելավումների...
Աղբյուր` Panorama.am
13:14
Արմեն Գրիգորյանի գործով նիստը հետաձգվեց
Երևանի քրեական դատարանի «Կենտրոն» նստավայրում (նախագահող դատավոր՝ Մ.Մարտիրոսյան) այսօր պետք է  շարունակվեր Արմեն Գրիգորյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:06
Թուրքիայում ոստիկանները երեխայի են խոշտանգել՝ ծեծել են ու նետել ճահիճը
Մարտի 21-ին Թուրքիայի Դիարբեքիր քաղաքի Լիջե շրջանում ոստիկանները բռնության են ենթարկել մի երեխայի: Էրմենիհաբերի փոխանցմամբ, Դիարբեքիրի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:53
Ձյուդոյիստ Ֆերդինանդ Կարապետյանը եզրափակել է «հրաշալի յոթնյակը»
Մայիսին Դոհայում տեղի կունենա աշխարհի ձյուդոյի առաջնությունը: Դրան կմասնակցեն քաշային կարգերից յուրաքանչյուրի առաջին հարյուրակում տեղ...
Աղբյուր` Panorama.am
12:45
Ռեստորատորների և զբոսաշրջության ոլորտի կոնֆերանս Երևանում
Հայաստանում առաջին անգամ կանցկացվի  զբոսաշրջության և հյուրանոցային ոլորտի ներկայացուցիչների միջազգային կոնֆերանս։ Ապրիլի 5-6-ը նախատեսվող...
Աղբյուր` Panorama.am
12:32
Պատռել են պարեկի բաճկոնը. Կան կալանավորվածներ
Քննչական կոմիտեի Գեղարքունիքի մարզային քննչական վարչությունում քննվող քրեական վարույթի շրջանակներում իրականացվում են քննչական և վարութային...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Այսօր թատրոնն արհեստականության շղարշը թողել է անցյալում. Վահան Բադալյան
15:37 27/03/2023

Այսօր թատրոնն արհեստականության շղարշը թողել է անցյալում. Վահան Բադալյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}