Մշակույթ 10:31 28/01/2023 Հայաստան

Հայոց բանակը կարողացավ մեր ճակատագրում բեկում մտցնել՝ կոտորած չեղավ. Մկրտիչ Տոնոյան

Մկրտիչ Տոնոյանը 16 տարեկան է եղել, երբ  իր համախոհ ընկերների հետ հիմնել է  «Ազգային լեգեոն» երիտասարդական կամավորական ջոկատը և մասնակցել Արցախյան առաջին պատերազմին, մինչև պատերազմի ավարտը մնացել ռազմի դաշտում։ Մասնակցել է Խոջալուի ազատագրմանը, Ստեփանակերտի պաշտպանական մարտերին, Բերձորի, Մարտակերտի շրջանի մի շարք գյուղերի ազատագրմանը, Գորիսի ու Կապանի պաշտպանական մարտերին: 1996-2002 թվականներին սովորել է Երևանի գեղարվեստի պետական ակադեմիայի կերպարվեստի ֆակուլտետում։

Նկարիչ, Արցախյան ազատամարտի մասնակից, «Ակոս» մշակութային ՀԿ նախագահ, «Աջակցություն ինքնորորշված Արցախի» միավորման հայաստանյան մասնաճյուղի գործադիր տնօրեն Մկրտիչ Տոնոյանը Panorama.am-ի հետ զրույցում  նախ շնորհավորում է հայ ժողովրդին, զինվորականներին Բանակի օրվա առիթվ և ասում. «Կար ժամանակ, որ բանակի տոնը նշելը երազելի օր էր համարվում, երբ  ունենանք մեր բանակը, մեր համազգեստի տեսակը, մեր տարբերանշանները։

Ինձ մոտ ոչինչ չի փոխվել։ Գտնում եմ՝ սա դեռ առաջնահերթ անհրաժեշտություններից մեկն է։ Հայոց պետականության գոյության միակ գրավականը մեր բանակի առկայությունն է, որը կկարողանա դիմագրավել մեզ  սպասվող մարտահրավերներին։

Հայոց բանակը պետք է հաշվի առնի մեր պետության ժողովրդագրական ռեսուրսները, լանդշաֆտը, աշխարհաքաղաքական մարտահրավերները։ Պետք է հասկանալ՝ ինչպես մեծագույն խնդիրը կարողանանք մեր ուժերով լուծել՝ ունենալով քիչ մարդկային ռեսուրսներ։
Բանակն ազգային ինստիտուտ է»։

Ի՞նչն է 16 տարեկաններին մղել ռազմաճակատ և  ի՞նչն էր Արցախյան առաջին պատերազմում հաղթանակի գրավականը.

«Երեք հիմնական բան։

Նախ. թշնամու և պայքարի ժառանգականությունը։ Ցավոք սրտի, ոգեշնչումը գալիս էր մեր ունեցած պարտություններից։ Նոր սերունդ, որն անմիջական չէր զգացել այդ պարտությունը, գնում էինք ուղղելու, հաղթանակ կերտելու։

Երկրորդ. կամավորականությունը։ Քանի որ չկար պարտադրող մոբիլիզացիա, մենք անհրաժեշտության թելադրանքով գնացինք։ Կամավորականությունը երբեք չպետք է արհամարհել հատկապես մեր պարագայում։ Ինչո՞ւ։ Կամավորականությունը մի քանի անգամ կարող է բարձրացնել մարտունակության ոգին և արդյունքը։

Երրորդ. խստովանենք, ներքին վախ կար թուրքական զենքի հանդեպ։ Կարողացանք հաղթահարել այդ վախը նորից այդ կամավորական մղմամբ։ Երկար չես մտածում՝ եկել է գործելու պահը և պետք է գործես, մնացածն ընթացքում կլինի»։

Նա նշում է, որ պետություն ունենալը նշանակում է՝ արդեն ունես հայտարարված դիրք, կոնկրետ քո տեղն արդեն գիտեն, և բանակի դերը հենց դա է։ 

«Մենք ներսում ինչով զբաղվում ենք, ինչ էլ անենք, բանակը դա է պաշտպանում։ Մենք թիկունքի մարդ ենք, հասկանանք՝ արդյո՞ք մենք արժանի ենք այդ բանակին, որ հիմա էլ ուզում ենք բանակը մեզ արժանի լինի։ Այսինքն մենք այստեղ պահենք ներքին ոչ ազնիվ պետաիրավական հարաբերություններ, բայց պահանջենք բանակին կյանքի գնով պաշտպանի ունեցածը։ Ճիշտ չէ։ Բանակը հո օդից չի՞ իջել, հո մենք վարձու չե՞նք բերել, մեր երեխաներն են այնտեղ։ Այս կոմպրոմիսը 30 տարի տևել է, հիմա էլ չենք ուզում հասկանալ, որ չի կարելի։ Ոնց եղել է, եթե այդպես շարունակվի, լավ չի լինելու»։

Արցախյան առաջին պատերազմի մասնակիցը պարտությունների շրջանը բացարձակապես բանակի հետ չի կապում։

«Մարդիկ կան մտածում են՝ պատրաստված չէր բանակը, զենքը չէր հերիքում։ Ինչ է արել կանոնավոր բանակը։ Իմ հետազոտման արդյունքում, ամբողջ 20-րդ դարում և 21-րդ դարում մինչև հիմա տեղի ունեցած իրադարձություններում, առաջին անգամ, 2020 թվականի պատերազմին մասին է խոսքը, մենք մեր նույն ժառանգական, դարավոր թշնամու հարձակումն ունեցանք և չունեցանք կոտորած։ Ինչո՞ւ չունեցանք թեկուզ «վատ» բանակով։ Ես այդ ձևակերպման հետ համաձայն չեմ, ուղղակի մեծամասնությունը, կարծրատիպային է... այդ «վատ» բանակը նույնիսկ կարողացավ մեր ճակատագրում բեկում մտցնել, այսինքն կոտորած չեղավ։ Սա շատ կարևոր է, որ այսուհետ եթե մենք դա հասկանանք, միանշանակ մեր բոլոր ռեսուրսները պետք է ուղղվեն դրան, որ կոտորած էլի չլինի, բայց հաղթանակի տանի։ Այլ հարցեր են, թե ինչու շատ զոհեր ունեցանք։

Բանակի տոտալ ձախողում չենք ունեցել։ Բանակը, թեև մեծ կորուստներին, եղել է  իր դիրքերում։ Եկեք վերանայենք կառավարման խնդիրը»։

Պատերազմի ազդեցությունը նկարիչ Մկրտիչ  Տոնոյանի վրա

«Քանի որ պատերազմում իմ պատանեկան շրջանն է անցել, այլ կերպ չեմ էլ պատկերացնում, եթե դա չլիներ, գուցե նկարիչ էլ չլինեի։ Իհարկե, դրամաները տրավմաները մարդուն մղում են դեպի ստեղծագործական կյանք, հատկապես եթե ունես ասելիք։

Հասկացա, որ արվեստը ինձ շատ է պետք թեկուզ հաղթահարելու, վերլուծելու այդ ամենը, միշտ մնալ դիրքերում։

Մտավորականությունն էլ պարտադիր պայքար է, նրանք գլխավոր ծառայողներն են, նրանք պետք է իրենք էլ լինեն դիրքերում»։

«Ռազմական գեղարվեստ»

«Մենք ունեինք ընկերներ, մարդիկ, ովքեր արվեստի բնագավառից էին ու մասնակցել էին ազատագրական պայքարին։ Խաղաղության ժամանակ պետք էր այդ տրանֆորմացիան տեղի ուներ, ուղղություններից մեկը, որը հիմնադրեց լուսահոգի Ալեքսանդր Մելքոնյանը, «Ռազմական գեղարվեստն» է, քանի որ շատ էին ռազմական մոտիվները, թեման, վերլուծությունները։ Ալեքսանդր Մելքոնյանը մեր բանակի կարևորագույն ու չգնահատված կադրերից մեկն է։

«Ռազմական գեղարվեստ» ուղղությամբ մինչև հիմա ստեղծագործում եմ»։

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

10:58
Առաջարկվում է երկրորդ Հ1 ստեղծել՝ հանրապետական հեռարձակման
«Նախագծով առաջարկվում է հանրային հեռարձակողին հնարավորություն տալ առանց լիցենզիայի և մրցույթի հանրային մուլտիպլեքսում ուեննալ ևս մեկ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:56
Ընդդիմությունն ասում է՝ Տավուշի գյուղերն ուզում է տա, Տավուշում Խրեմլու, Ասկիպարա անունով գյուղեր կա՞ն. Փաշինյանը՝ կիրանցիների հետ հանդիպմանը
«Ես եկել եմ Ոսկեպար և Կիրանց, որովհետև սահմանագծման գործընթացը կարող է որոշակի խնդիրներ առաջացնել մեր որոշ բնակավայրերի համար, բայց մյուս...
Աղբյուր` Panorama.am
10:33
Աշխարհում վնասաբեր փոստային առաքումների քանակը նվազել է, ֆիշինգային գրոհներինը՝ ավելացել. «Կասպերսկի»
Գլոբալ փոստային տրաֆիկում սպամի միջին մասնաբաժինը 2023-ին նախորդ հաշվետու ժամանակաշրջանի համեմատ նվազել է 3,03 տ.կ.-ով և կազմել 45,60%: 2022-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
10:17
Եթե ճիշտ եմ հասկանում, «Պատիվ ունեմ» խմբակցությունը չի գրանցվել, որպեսզի քվորում չլինի. Ռուբինյան
Այսօր մեկնարկում է Ազգային ժողովի հերթական քառօրյան։ Սակայն քվորում չլինելու պատճառով, նիստը քիչ ուշ մեկնարկեց։ Նախ գրանցվեց 47 պատգամավոր,...
Աղբյուր` Panorama.am
10:11
Միքայել Վարդանյանը Մասիսին նվիրել է 117 մլն դրամ արժողությամբ աղբահավաք մեքենաներ և 230 աղբաման
Մասիս խոշորացված համայնքում աղբահանության խնդիրն ամբողջությամբ կլուծվի: Բարերար Միքայել Վարդանյանը համայնքին նվիրել է աղբատար մեքենա,...
Աղբյուր` Panorama.am
10:08
Մարդը ոնց կարող է նման սարսափելի մտքեր ունենա. Ալեքսանդր Չաուշյանը Կոնսերվատորիան տեղափոխելու մասին
«Ինձ համար շատ բարդ է հասկանալ, թե մարդը ոնց կարող է նման սարսափելի մտքեր ունենա։ Հետաքրքիր է՝ այդ մարդն ինչ է կերել, խմել, կամ միգուցե...
Աղբյուր` Panorama.am
09:50
Դիլիջանի ոլորանները փակ են բեռնատարների համար
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ։ Փակ են Արագածոտնի մարզում...
Աղբյուր` Panorama.am
09:47
«Ժողովուրդ». Փաշինյանի այցին հնարավոր է հաջորդի Շիրակի մարզպետ Մուշեղ Մուրադյանի պաշտոնանկությունը
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթի տեղեկություններով՝ այս շաբաթվա վերջին Նիկոլ Փաշինյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
09:45
«Փաստ». «Փողի խնդիր չունեն», բայց գնում են հարկերը և տուրքերը բարձրացնելու կամ նորերը սահմանելու ճանապարհով
«Փաստ» թերթը գրում է. «Դեռ նախորդ տարվանից փորձագետները պնդում էին, որ Հայաստանի իշխանությունները գնալու են հարկերը և...
Աղբյուր` Panorama.am
09:44
«Հրապարակ». ՀՀ իշխանությունը կփորձի՞ հետայսու աշխատել Արցախի ՀԿ սեկտորի հետ
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Արցախի ՀԿ սեկտորի ակտիվիստները մարտի 20-ին հանրահավաք են անելու Օպերայի հրապարակում։...
Աղբյուր` Panorama.am
09:42
«Ժողովուրդ». Ազգային ժողովը պատրաստ է և՛ ԱԺ բացօթյա սրճարանի համար գրեթե նույնքան վճարել, և՛ օրացույցների և օրագրերի համար
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը գրում է. «Ուսումնասիրելով Ազգային ժողովի 2024 թվականի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:41
«Փաստ». Փաշինյանը բավական այլայլված է եղել ու նեղված
«Փաստ» թերթը գրում է. «Երեկ Նիկոլ Փաշինյանն այցելել է Ոսկեպար և, ինչպես տեղեկանում ենք պաշտոնական հաղորդագրությունից,...
Աղբյուր` Panorama.am
09:38
Էդգար Ղազարյան. Իջևանցիներին պետք է փրկել իջևանցիներից
Քաղաքական-հասարակական գործիչ Էդգար Ղազարյանը գրում է. «2022 թվականի օգոստոսին Արցախի տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների...
Աղբյուր` Panorama.am
09:32
Թուրքիայի արտգործնախարարը բացառում է 2024թվականին ուկրաինական հակամարտության կարգավորումը
Թուրքիայի արտգործնախարար Հաքան Ֆիդանը CNN Turk-ին տված հարցազրույցում ասել է, որ այս տարի Ուկրաինայում հակամարտությունը կարգավորելու...
Աղբյուր` Panorama.am
09:32
«Ժողովուրդ». Փաշինյանի այցին հնարավոր է հաջորդի Շիրակի մարզպետ Մուշեղ Մուրադյանի պաշտոնանկությունը
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթի տեղեկություններով՝ այս շաբաթվա վերջին Նիկոլ Փաշինյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
09:30
«Հրապարակ». Եվրադիտորդներին տրվող անձեռնմխելիությունից Հայաստանում անգամ երկրի ղեկավարներն ու պատգամավորները չունեն
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Երեկ ՔՊ խմբակցությունը մեկուկես ժամանոց նիստ է արել՝ ԱԺ այսօրվա նիստից առաջ քննարկելու...
Աղբյուր` Panorama.am
09:23
Ողբերգական պատահար Սիսիան-Գորիս ավտոճանապարհին
Մարտի 19-ին, ժամը 05:40-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Սիսիանի օդանավակայանի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:21
«Փաստ». Խնդիր է դրվել ձևավորել ուժեղ քաղաքական բևեռ` որպես գործող քաղաքական համակարգին իրական այլընտրանք
«Փաստ» թերթը գրում է. «Մեր ունեցած տեղեկություններով, կիրակի օրը Երևանի «Գոլդեն Թուլիփ» հյուրանոցում փակ,...
Աղբյուր` Panorama.am
09:18
«Ժողովուրդ». Փաշինյանը վրդովվել է ու կտրուկ արձագանքել է, թե ամեն մարդ իր գործով պետք է զբաղվի, այդ հարցերը Պապիկյանի տիրույթում չեն
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Երեկ հայտնի դարձավ, որ Տավուշի գյուղերի հանձման մասին թեժ խոսակցությունների ֆոնին Նիկոլ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:15
«Հրապարակ». ՆԳՆ-ն 89 հատ ժամացույցների համար վճարել է 10 մլն 786 հազար դրամ
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Ներքին գործերի նախարարությունը 89 հատ թանկարժեք ժամացույց է գնել, որոնցից 45 հատից...
Աղբյուր` Panorama.am
09:14
Մարտի 19-ին դոլարն էժանացել է, ռուբլին և եվրոն՝ արժևորվել
ՀՀ բանկերում այսօր՝ մարտի 19-ին ժամը 09:05-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում է 399.33 դրամ՝ էժանանալով 0.23 դրամով։ Ըստ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:13
«Փաստ». Որևէ պաշտոնյա իրավասու չէ միանձնյա որոշել, թե որն է ՀՀ տարածքը
«Փաստ» թերթը գրում է. «Կիրակի օրը «Հայաքվե» նախաձեռնության ներկայացուցիչները այցելել են Տավուշի սահմանագիծ,...
Աղբյուր` Panorama.am
09:09
«Ժողովուրդ». «Իմ քայլը» բարեգործական հիմնադրամի դեպքում 277.5 միլիոն դրամից 99.7 միլիոնը աշխատավարձ է
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Մարդկությանը հայտնի բոլոր բարեգործական հիմնադրամների շնորհները ուղղվում են տարբեր կարիքավոր...
Աղբյուր` Panorama.am
09:05
«Հրապարակ». Փաշինյանն ու իր խմբակը իրականում չեն պատրաստվում խզել ՌԴ-ի հետ որևէ միջպետական պայմանագիր
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Չնայած Նիկոլ Փաշինյանն ու իր խմբակն արդեն մի քանի տարի է՝ Ռուսաստանի դեմ քարոզչական արշավ են...
Աղբյուր` Panorama.am
09:03
«Ժողովուրդ». Վարչապետի և ԱԺ նախագահի եղբայրները բիզնեսմեններ են. Փաշինյանը խաբել է
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «2018 թվականի հուլիսի 20-ին տված մամուլի ասուլիսի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հրապարակավ խոստացավ....
Աղբյուր` Panorama.am
08:58
Ղամբարյան. Պետք է հիշել ԲԴԽ անդամների անունները, ովքեր կողմ քվեարկեցին Բորիսին կալանավորելու միջնորդությանը
Բորիս Բախշիյանը նշանակվել է Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի առաջին ատյանի ․․․ դատարանի դատավոր։ Այս մասին գրում է իրավաբանական գիտությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
08:53
Երևանի, Գեղարքունիքի բազմաթիվ հասցեներում լույս չի լինի
«Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերությունը տեղեկացնում է, որ մարտի 19-ին պլանային նորոգման աշխատանքներ...
Աղբյուր` Panorama.am
23:20
Իմ կարծիքով, Փաշինյանն անկեղծ սիրում է ադրբեջանցիներին. ավելի շատ՝ քան հայերին. Արամ Պետրոսյան
«Ոսկեպարում է գտնվում հայկական եկեղեցի, որը 7-րդ դարի կոթող է: 7-րդ դարում այս տարածաշրջանում թուրքական ներկայություն չի եղել, դրանից...
Աղբյուր` Panorama.am
23:09
Քաղաքացին հարցնում է ԱՆ-ին՝ ով պետք է այս դեղի դեղատոմսը գրի
«Արմաշ» գյուղական համայնքների աջակցման և զարգացման կենտրոն»-ի նախագահ Տիգրան Մաթևոսյանը գրում է. «ՀՀ առողջապահության...
Աղբյուր` Panorama.am
22:49
Փաշինյանը անձամբ է վարել ՀՀ գյուղեր հանձնելու բանակցությունները Տավուշի մարզում
Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացը մտնում է գործնական փուլ՝ այսօր Տավուշում ասել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը:...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Երևանի ծառերի գրեթե կեսը կորցրել կամ կորցնում է իր կենսունակությունը. Բեգոյան
12:15 18/03/2024

Երևանի ծառերի գրեթե կեսը կորցրել կամ կորցնում է իր կենսունակությունը. Բեգոյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}