Տնտեսություն 11:55 03/03/2023 Հայաստան

Ո՞վ է երաշխավորելու, որ թշնամին կրկին չի ռմբակոծի Ամուլսարի շուրջն արդեն լիքը լցված ցիանիդային հարթակով. Վարդանյան

Օրեր առաջ ՀՀ կառավարությունը Եվրասիական զարգացման բանկի և «Լիդիան Արմենիա» ՓԲԸ-ի հետ կնքել է եռակողմ փոխըմբռնման հուշագիր՝ վերսկսելու Ամուլսարի ոսկեբեր քվարցիտների հանքավայրի շահագործման ծրագիրը։ Հուշագրով նախատեսվում է ներդնել շուրջ 250 միլիոն դոլար՝ հանքավայրի  շինարարական աշխատանքներն ավարտելու, անհրաժեշտ նոր սարքավորումներ ձեռք բերելու համար։ Պաշտոնյաները նշում են, որ հանքի շահագործումը ՀՀ-ի ՀՆԱ-ն կավելացնի տարեկան շուրջ 1 %-ով, պետական բյուջեի մուտքերը կավելանան տարեկան շուրջ 40 միլիարդ դրամով, կստեղծվեն հարյուրավոր նոր աշխատատեղեր։ Չնայած այս պնդումներին, բնապահպանները դժգոհություն են հայտնում՝ նշելով, որ որևէ ռիսկ հաշվի չի առնվել. հաշվի չի առել ջրային ռեսուրսների վրա բացասական ազդեցությունը, թթվային դրենաժի հետևանքով մակերևութային և ստորերկրյա ջրերի երկարաժամկետ աղտոտումը, «Ջերմուկ» հանքային ջրի վրա հնարավոր բացասական ազդեցությունը, անտեսվել է Ամուլսարի հանքում առկա ռադիոակտիվ տարրերի  հետ կապված ռիսկերը և արդեն ամենաառաջնայինը՝ անվտանգությունը։

Հենց այդ ռիսկերի, կառավարության հայտարարությունների, հանքի շահագործման դեպքում վտանգերի մասին Panorama.am-ը զրուցել է «Հայաստանի անտառներ»  ՀԿ տնօրեն, իրավաբան Նազելի Վարդանյանի հետ։

Panorama.am- Կա՞ արդյոք նոր ՇՄԱԳ, որը թույլատրելի է դարձնում Ամուլսարի հանքարդյունաբերումը: Կոնկրետ ի՞նչ աշխատանքներ են արվել, որոնք չեզոքացնում են վտանգները։

Նազելի Վարդանյան- Կառավարության պաշտոնական որևէ որոշում չկա հանքավայրի շահագործման վերաբերյալ։ Կա մի փաստաթուղթ, որն իրավական ուժ չունի, այսինքն պայմանագիր դեռ չկա։ Հուշագիր է, որն իրավաբանական ուժ ունեցող փաստաթուղթ չէ։ Պայմանագիրը դրանից հետո պետք է լինի։

Խայտառակ հուշագիր է։ Ես հույս ունեմ՝ դա դեռ փոխվելու է, քանի որ այսպիսի պարտավորություն վերցնել մեր երկրի, կառավարության վրա, մեր ժողովրդի վրա բարդել այդ բոլոր հետևանքները, մեղմ ասած, կամ տգիտություն է, կամ հատուկ միտում կա, որ մեր երկիրն, իրոք, բերեն ծանր վիճակի, որևէ ճար չունենանք դուրս գալու այս վիճակից։ 

Ռիսկերն ընդհանրապես չեն գնահատվել։ Տնտեսական, սոցիալական, առողջությանը պատճառվող, բնապահպանական վնասներն ընդհանրապես գնահատված չեն։

Տնտեսական վնասի մասին ՇՄԱԳ  օրենքում գրված է, որ պետք է մեթոդաբանություն մշակվի, 2014 թվականից առ այսօր մեթոդաբանություն չի մշակվել, նույնիսկ տնտեսական վնասը չեն հաշվել։ Խոսում են՝  այսքան աշխատատեղ, բայց ինչքան է փակվելու դրա փոխարեն։

Ինձ թվում էր՝ գոնե օգուտն են հաշվել, բայց այդ հուշագրի ստորագրելուց հասկացա, որ իրենք իրենց օգուտներն էլ չգիտեն։ Չգիտեմ՝ ինչից ելնելով են որոշումներ կայացնում։

Մեր օրենսդրության հերն անիծել են առաջին օրվանից մինչև վերջին օրը, երբ որ թույլտվություն են տվել։ Բնապահպանական բոլոր օրենքները, կոնվենցիաներն այդ  թույլտվություններով խախտվել են։ Ջերմուկցիների կարծիքն ընդհանրապես հաշվի չի առնվել, որը կոպիտ խախտում է։ Եթե չկա ջերմուկցիների կարծիքը որպես ազդակիր  համայնքի, այդ բոլոր թույլտվություններն անվավեր պետք է ճանաչել։

Թշնամին հենց այդ տարածքում է գտնվում։ 2022 թվականի սեպտեմբերին մենք տեսանք, որ Ամուլսարի շուրջ բոլորը ռմբակոծվել է։ Ո՞վ է երաշխավորելու, որ դա չի կրկնվելու արդեն լիքը լցված ցիանիդային հարթակում։ Ու դա կլինի Հայաստանի վերջը, 80 տոկոս ջրերն աղտոտվելու են, այդ տարածքները կդառնան անմարդաբնակ։

Ասում են՝ 10 տարվա ծրագիր։ 10 տարվա ծրագիր չէ, 2-3 տարի, մի քանի սերուցք, որ գիտեն ինչ-որ պաշար կա, հանելու են ու գնան։ Ինչպես եղավ Թեղուտում. 4 տարում Թեղուտը սնանկ ճանաչվեց։ Սրանք սնանկ են ճանաչվելու, ոչ մի վերակազմակերպման,  վերակառուցման աշխատանք չեն անելու, թողնելու են մեր պետության վրա, մեր ուսերի վրա, գնալու են, ու Ջերմուկը գրավելու են ադրբեջանցիները։ Դա է այս ծրագիրը։

Panorama.am- Տիկին Վարդանյան, փաստորեն, նոր ՇՄԱԳ չկա։

Նազելի Վարդանյան- Նոր ՇՄԱԳ-ը  պատադիր էր, քանի որ հենց կառավարության կողմից հրավիրված փորձագետները հստակ ասել էին, թե ինչքան թերի տվյալներ է ներկայացված եղալ փորձաքննությանը և  այդ պարագայում հնարավոր չէր հաշվարկել բոլոր ռիսկերը, բայց որ ռիսկերը շատ են ու դրանք անկառավարելի են, դրա մասին խոսել են։

Panorama.am- Ամենամեծ ռիսկը ո՞րն է։

Նազելի Վարդանյան- Հիմա բոլորն են ամենա... Այսօր անվտանգության խնդիր կա. այդ տարածքում գտնվում է մեր թշնամու զորքը։ Բնապահպանական՝ թթվային դրենաժը, ոչ մի ձևով դու չես կարող կառավարել։ Այսօր ամբողջ այս ռեգիոնում սեյսմիկ անհանգիստ, անկայուն վիճակ է։ Մենք նույն տեկտոնիկ գոտում ենք գտնվում։ Ո՞վ է երաշխավորելու, որ այտեղ փլուզումներ, երկրաշարժ չի լինելու։ Բոլորը ռիսկ են, այսինքն այդ բոլոր ռիսկերը դու չես կարող կառավարել։

Panorama.am- Դեռ 2016 թվականին երկրաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Արմեն Սաղաթելյանը հայտնեց. «...եթե հանքավայրը սուլֆիդային է, մենք պետք է անպայման նախատեսենք թթու դրենաժի վտանգը: Այսինքն ջրերը, որոնք գալու են բաց հանք, քանի որ ապառները ահռելի ճաքճքված են, միանգամից ներծծվելու են խորը հորիզոններ՝ իրանց ճանապարհին լուծելով սուլֆիդները: Առաջանալու է նոսրացած ծծմբաթթու  եւ այդ թթու լուծույթները հասցնելու են Որոտան և Արփա գետ, Սպանդարյանի ու Կեչուտի ջրամբարներ»:
Ինչո՞ւ է Ամուլսարի հանքարդյունահանումը դարձել հնարավոր՝ ի՞նչ է, դրենաժային հիմքերը գրանի՞տ են դարձել, թե՞ Որոտան, Արփա  գետերը, Սպանդարյանի ու Կեչուտի ջրամբարները մեզ պետք չեն և չեն օգտագործվելու։

Նազելի Վարդանյան- Այդ մարդը մինչև մահանալը նույնիսկ հիվանդանոցում հարցազրույց է տվել։ Այնքան էր մտահոգ այդ հարցով։ Ցավոք, մեզ հետ չէ, որ նորից պայքարի։ Այս մասին ասել են չորս փորձագետներ Ավստրալիայից, Կանադայից, Ամերիկայից, ասել են «Էլարդի»-ի փորձագետները, մեր այլ մասնագետներ։ Բոլոր մասնագետները միաձայն ասել են, որ անթույլատրելի է շահագործումը։ Իսկ թթվային դրենաժի կառավարումն  ընդհանրապես անհնար է, որովհետև այդտեղ  ամեն մի ճեղքի, ծակի վրա հնարավոր չէ մի փական դնել կամ մի մաքրող սարք, որ դա չներծծվի։ Ոնց էլ անեն, դա ներծծվելու է։ Ամուլսարի երկրաբանական կառուցվածքը հրաբխային է, այնտեղ տեկտոնիկ խզումներ կան, որի  մասին թաքցրել է ընկերությունը և չի գնահատվել, որ այդ  խզումների, ճեղքերի արանքներով դա թափանցելու է։ 

Իսկ ինչ է սուլֆիդը։ Ծծումբ է, օդի և ջրի հետ միացություն տալով՝ դառնում է  ծծմբաթթու, որի մեջ գրեթե բոլոր մետաղները ձուլվում են։ Ի՞նչ է ստացվում։ Այդտեղ կա ուրան, ծանր մետաղներ և այլն, այդ ամեն ինչը  լուծվելու է և գնալու է, լցվի մեր գետերը։ Իսկ իրենք չեն գնահատել ու չեն ասում, թե տնտեսական գործունեությունից հետո հավաքվող ջուրն ուր է գնալու թափվի։ Դրա մասին խոսք չկա։ Ասում են՝ պոչամբար չկա, հարթակ կա, ինչ  տարբերություն։ Բաց հարթակ է, որտեղ  ցիանիդային լուծույթ է լինելու, որը  գոլորշանալու է, որտեղ ցանկացած խնդիր կարող է առաջանալ։

Panorama.am- Օրեր առաջ ավելի քան երկու տասնյակ ՀԿ-ներ ու անհատներ տարածել էին հայտարարություն Ամուլսարի ոսկեբեր քվարցիտների հանքավայրի շահագործման վերաբերյալ։ Դուք էլ եք միացել այդ հայտարարություն։ Բացի հայտարարությունից, ի՞նչ քայլեր պետք է արվեն կանխելու Ամուլսարի շահագործումը։

Նազելի Վարդանյան- Քայլերն արվում են ու պարտադիր չէ, որ պաստառներն առնենք, փողոց դուրս գանք։ Դա էլ է լինելու։ Նոր մեթոդներով ենք պայքարում՝ օր ու գիշեր աշխատում ենք դրա շուրջ, արդյունքները կտեսնեք։ Ես համոզված եմ, որ այդ հանքը չի աշխատելու, չի կարող աշխատել՝  անօրինական, այդտեղի բնակիչների կարծիքին, կամքին հակառակ ու, ընդհանրապես,  նման մի փուչիկ հնարավոր չէ աշխատել, ինչքան էլ կառավարությունը մարդկանց  մանիպուլացնի։ Չի կարող աշխատել։

Panorama.am- Շնորհակալություն հարցերին պատասխանելու համար։

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

13:17
Հունաստանի ափերի մոտ երկու ուժգին երկրաշարժ է տեղի ունեցել
Հունաստանի Պելոպոնես թերակղզու մերձակայքում երկու երկրաշարժ է տեղի ունեցել, հայտնում է Աթենքի համալսարանի սեյսմոլոգիական լաբորատորիան։ 5,4...
Աղբյուր` Panorama.am
13:07
ՊԵԿ. Առցանց անմաքս առևտրի շեմը նվազեցվել է
2024 թվականի ապրիլի 1-ից կսահմանվի 200 եվրո և 31 կգ
Աղբյուր` Panorama.am
13:00
Հորը բռնության ենթարկած, հարևան կնոջը սպանած տղամարդուն տեղափոխել են հոգեկան առողջության կենտրոն
Հարևան կանանցից մեկի նկատմամբ էլ սպանության փորձ էր կատարել։ Նրան մեղադրանք է առաջադրվել
Աղբյուր` Panorama.am
12:49
ՍԱՏՄ-ն ժամկետանց ձվեր է հայտնաբերել
Մարտի 31-ի Սուրբ Զատկի տոնակատարությանն ընդառաջ՝ ՀՀ սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմինը մարտի 20-ից 29-ը ներառյալ վերահսկողական...
Աղբյուր` Panorama.am
12:38
Գիտենք, որ ինչքան սաղարթ՝ այնքան տերև, ինչքան տերև՝ այնքան շատ ֆոտոսինթեզ. Արմեն Բեգոյան
Երևանում քաղաքապետարանը լայն թափով փողոցների ողջ երկայնքով իրականացնում է ծառերի փոխարինման ծրագիրը։ Բնապահպաններն ահազանգում են, որ փոշու բարձր...
Աղբյուր` Panorama.am
12:29
Գևորգ Դաբաղյանը ծիրանափողի հնչյունները կհասցնի Նովոսիբիրսկ, ապա Ամստերդամ
Երաժշտական արվեստի 11-րդ փառատոնի շրջանակում Նովոսիբիրսկ երկրամասում ապրիլի 3-5-ը կայանալու է «Դուդուկի առեղծվածը» խորագրով համերգ,...
Աղբյուր` Panorama.am
12:28
Այսօր աշխատանքից ազատվելու դիմում եմ ներկայացրել․ «Երևան ավտոբուս» ՓԲԸ տնօրեն
«Այսօր դիմում եմ ներկայացրել աշխատանքից ազատվելու մասին»,-հայտարարել է «Երևան ավտոբուս» ՓԲԸ տնօրեն Հովհաննես Մանուկյանը։...
Աղբյուր` Panorama.am
12:22
Վարոսյանը՝ Ռշտունու որոշման մասին. Իշխանությունները ո՞նց լուծեցին այդ հարցը, ժամանակը ցույց կտա
Վերջին մեկ ամսվա ընթացքում դադարեցվեցին չորս դատավորների լիազորություններ, երեկ Վերաքննիչ քրեական դատարանի դատավոր Վազգեն Ռշտունին էլ...
Աղբյուր` Panorama.am
11:46
Ռուբեն Մխիթարյանը՝ ՔՊ-ականներին. Դուք վախեցած եք, դա ակնհայտ է
Հայտնի պրոդյուսեր Ռուբեն Մխիթարյանը գրում է. «Դուք վախեցած եք: Դա երևում է: Դա ակնհայտ է: Դա զգացվում է նույնիսկ ձեր հազիվ բռնվող...
Աղբյուր` Panorama.am
11:44
Եթե Տավուշի գյուղերի հանձնման պրոցեսը տեղի ունենա, այդտեղից կսկսվի պետականության վերջնական ավարտը. Սուրեն Պետրոսյան
«Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհն անցնում է ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ։ Գյուղից մի փոքր աջ գազատարն է, որը ևս անցնում է ադրբեջանցիներին»։
Աղբյուր` Panorama.am
11:35
Օդային ճանապարհով փորձ է արվել Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ
ՊԵԿ էլեկտրոնային առևտրի և օդային տրանսպորտով իրականացվող փոխադրումների վարչությունում օրերս հայտնաբերվել է մաքսային կանոնների խախտման նոր դեպք։...
Աղբյուր` Panorama.am
10:53
Զելենսկին, թերևս, առաջին անգամ բաց տեքստով խոստովանել է, որ Ուկրաինան պատերազմում պարտվում է. Քաղաքագետ
Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցը գրում է. «Զելենսկին, թերևս, առաջին անգամ բաց տեքստով խոստովանել է, որ Ուկրաինան պատերազմում պարտվում է:...
Աղբյուր` Panorama.am
10:48
Հայաստանում արգելափակվել են «Երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» և «Կիրակի երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» հաղորդումները
«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց» (ՀՀՌՑ) ՓԲԸ-ն արգելափակել է հանրային մուլտիպլեքսով սփռվող «ՌՏՌ-Պլանետա»...
Աղբյուր` Panorama.am
10:37
Իմ անունից սուտ հայտարարություններ են արվում. Լևոն Քոչարյան
ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Լևոն Քոչարյանը հայտարարել է, որ իր անունից սուտ հայտարարություններ են տարածվում։...
Աղբյուր` Panorama.am
10:22
Պետք է կոնկրետ հողի վրա կազմակերպել այդ ինքնապաշտպանությունը. Արմեն Այվազյան
«Տավուշի այդ բնակավայրերի բնակիչներն արեցին ամենագլխավորը, ասացին՝ մենք համաձայն չենք, կռվելու ենք»,-Aysor.am-ի «Հարցեր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:16
Խուզարկում են Ժիրայր Սէֆիլյանի ու այլոց բնակարանները
«Այս պահին ոստիկանությունը խուզարկություն է իրականացնում Բևեռի խորհրդի անդամ Ժիրայր Սէֆիլյանի բնակարանում»։ Այս մասին հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
10:14
Արցախի նախագահը այլ դիրքորոշում ունի և դրա մասին բաց խոսում է. Աբրահամյան
«Փաշինյանը հավաստիացրել է ադրբեջանցի գործընկերներին՝ անհանգստանալու բան չկա, իրենք չեն ճանաչում Արցախի վտարանդի կառավարությունը, Արցախի հարցը փակելու ճանապարհին պատրաստ են ծայրահեղ քայլերի»։
Աղբյուր` Panorama.am
09:51
Պուտինը զարմացել է, որ Փաշինյանը Պրահայում Արցախն Ադրբեջանի մաս է ճանաչել. Լավրով
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը զարմանցել է, որ Նիկոլ Փաշինյանը Պրահայում  Արցախի Հանրապետությունը ճանաչել է Ադրբեջանի մաս։...
Աղբյուր` Panorama.am
09:46
Հռոմի պապը խախտել է ավանդույթն ու լվացել միայն կին բանտարկյալների ոտքերը
Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապը հինգշաբթի օրը Հռոմի բանտում լվացել է 12 կանանց ոտքերը՝ ոտնլվայի արարողության ժամանակ։ Սա առաջին անգամն է, որ Հռոմի պապն...
Աղբյուր` Panorama.am
09:42
Վաղ առավոտյան խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը
Գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանը ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերում հայտնում է, որ առավոր շուտ եկել են իր տունն են խուզարկում՝ զենք -զինամթերք հայտանաբերելու...
Աղբյուր` Panorama.am
09:39
Ռուսաստանը պատրաստ է նպաստել Երևանի և Բաքվի հարաբերությունների կարգավորմանը. Լավրով
«Հայաստանի ղեկավարությունը, ծանոթ է Մոսկվայի տեսակետին, գիտի Ռուսաստանի Դաշնության պատրաստակամության մասին՝ նպաստելու Ադրբեջանի հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:33
«Ժողովուրդ». Գյումրիում ՔՊ-ականներին շատ «ջերմ» ընդունելություն են ցույց տվել տեղացիները
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Ինչպես արդեն հայտնի է, շաբաթ օրը՝ մարտի 23-ին, իշխանական վերնախավը, Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:24
«Հրապարակ». Ոսկեպարցիներն անհամբերությամբ սպասում են Փաշինյանի այցին
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Երեկ լրացավ տասնօրյա ժամկետը, երբ Նիկոլ Փաշինյանը Տավուշի Ոսկեպար, Բաղանիս և հարակից...
Աղբյուր` Panorama.am
09:23
Փոխանակման կետերում ռուբլին, եվրոն և դոլարը էժանացել են
ՀՀ բանկերում այսօր՝ մարտի 29-ին ժամը 09:10-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում է 390.72 դրամ՝ էժանանոլով 0.57 դրամով։ Ըստ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:18
«Ժողովուրդ». Փոքրիկ Հայաստան, բայց 29 հազար 800 կմ² ձգվող կոռուպցիոն սկանդալներ
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Արցախի ներդրումային հիմնադրամը, որպես «Զարգացման արցախյան գործակալություն» ՊՈԱԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:12
«Ժողովուրդ». Գյումրիում ՔՊ-ականներին շատ «ջերմ» ընդունելություն են ցույց տվել տեղացիները
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Ինչպես արդեն հայտնի է, շաբաթ օրը՝ մարտի 23-ին, իշխանական վերնախավը, Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:09
«Հրապարակ». Իշխան Սաղաթելյանի հո նկատմամբ դատախազությունը հարուցել է հանրային քրեական հետապնդում
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «ՀՅԴ ԳՄ ներկայացուցիչ, ԱԺ պատգամավոր Իշխան Սաղաթելյանի հոր` Վաչիկ Սաղաթելյանի նկատմամբ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:07
«Ժողովուրդ». Պաշտոնային ոչ հարիր պահվածքը ազդելու է Հայաստանի կողմից արտերկրում նշանակված 51 պատվավոր հյուպատոսների գործունեության վրա
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը տեղեկացավ, որ ԱԳՆ արարողակարգի ղեկավար Գագիկ Վանոյանը, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
09:01
«Հրապարակ». Ինչ պաշտոն կստանա Դիանա Գալոյանը
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Տնտեսագիտական համալսարանի արդեն նախկին ռեկտոր Դիանա Գալոյանը, մեր տեղեկություններով, շուտով...
Աղբյուր` Panorama.am
09:00
«Հրապարակ». Փաշինյանը ջանք, եռանդ և ֆինանս չի խնայում իր անձնական պաշտպանության համար
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Պատերազմից ի վեր Նիկոլ Փաշինյանը ջանք, եռանդ և ֆինանս չի խնայում իր անձնական պաշտպանությունն...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Իշխանությունը շատ լավ գիտեր, որ Վազգեն Ռշտունին ընտրվելու էր ԲԴԽ անդամ. Փաստաբան
12:39 29/03/2024

Իշխանությունը շատ լավ գիտեր, որ Վազգեն Ռշտունին ընտրվելու էր ԲԴԽ անդամ. Փաստաբան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}