Ձեր վստահելի աղբյուրը

Վանաձորի Հովհաննես Աբելյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնի փոքր բեմում վերջերս կայացել է Սամվել Խալաթյանի «Մի ֆունտ սիրտ» մոնոներկայացման առաջնախաղը։ Բեմադրիչն է ՀՀ ժողովրդական արտիստ Վահե Շահվերդյանը, դերակատարը` ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ Արամայիս Սարգսյանը։

«Մի ֆունտ սիրտ» պիեսի հիմքում Վ. Շեքսպիրի «Վենետիկի վաճառականն» է, և Ս. Խալաթյանը, որոշակի փոփոխությունների ենթարկելով Շեյլոկի կերպարը, այն դարձրել է մեր ժամանակին համահունչ ասելիքի և բովանդակության կրող:

Panorama.am-ը զրուցել է դերասան Արամայիս Սարգսյանի հետ։

Արամայիս Սարգսյան- Այս ներկայացումը երկու տարի առաջ ենք արել, խաղացել «Արմմոնո» փառատոնի շրջանակում։ Հետո էլ չենք խաղացել, օրեր առաջ եղավ առաջնախաղը Վանաձորում։ Շատ լավ անցավ։

Ներկայացման սցենարը գրվել է Վիլյամ Շեքսպիրի «Վենետիկի վաճառականը» կատակերգության մոտիվներով, գլխավոր հերոսը վաշխառու Շայլոկն է։ Վահե Շահվերդյանի հետ մի քիչ փոփոխել ենք։ Ինչ ուզում էինք, անմիջապես հեղինակն անում էր։ Եղել է նույնիսկ պահ, որ Վահե Շահվերդյանի աշխատասենյակում առաջարկ արեցինք, հենց այդ պահին Սամվել Խալաթյանը գրեց հրաշալի ութ տող՝ այն, ինչ մեզ պետք էր։

Շայլոկը, լինելով վաշխառու, իր հիմնական խնդիրը դրել էինք ազգային արժանապատվության ոտնահարման վրա։ Խնդրեցինք հեղինակին, որ Շայլոկին զուգահեռ մեկ այլ վաշխառուի կերպար ստեղծեր, որն արտացոլեր այսօրվա օլիգարխի, բանկիր կերպարը, որի առաջ Շեյլոկը շատ փոքրիկ, նվաստ բան է։ Այսինքն երկու Շեյլոկներ կան ներկայացման մեջ՝ մեր ժամանակների ու Շեքսպիրի ժամանակի։ Ըստ այսօրվա օլիգարխի, եթե ոսկին կա, ինչ հայրենիք, ինչ ազգ, ինչ պատիվ, ինչ ազգային արժանապատվություն։

Այսինքն՝ շեքսպիրյան կատակերգությունը համապատասխանեցվել է մեր այսօրվա իրականությանը։ Մեկ այլ հետաքրքիր բան էլ ենք արել. ոչ միայն հրեայի ազգային արժանապատվության ոտնահարման խնդիրն է, այլ նաև հայի ու այդ ամենը ներկայացված է ենթատեքստերով։ Հայերիս հետ կապված հիմնականում Հայոց ցեղասպանության, պանդխտության թեման ենք արծարծել։

Panorama.am-Ինչո՞ւ որոշեցիք անդրադառնալ հենց այս ստեղծագործությանը։

Արամայիս Սարգսյան- Երբ մոտենում էր Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցը, Սամվել Խալաթյանին ասացի, որ ամբողջ կյանքումս երազել եմ Շեքսպիրի Շայլոկ խաղալ, բայց դեռ չի ստացվել։ Ուզում եմ մոնոդրամա գրվի, որտեղ հենց ազգային արժանապատվության ոտնահարման թեման առաջ գա ու նվիրենք Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին։

Panorama.am-Այսօր կարծեք, թեման ավելի արդիական է՝ ոտնահարված ազգային արժանապատվություն։

Արամայիս Սարգսյան- Այո։ Հատկապես հիմա, այս օերին, մեր ազգային արժանապատվությունը ոչ թե ոտնահարված է, այլ ցեխի մեջ է։ Ես քաղաքականությամբ չեմ զբաղվում, բայց քաղաքացիական դիրքորոշում ունեմ, տեսնում եմ, թե ինչպես են տանում մեր երկիրը դեպի կործանում։ Աշխարհում նման պրոցես է գնում, նոր քարտեզ են գծում, ջնջում։ Այդ պարագայում Հայաստանը շատ հեշտ կարող է վերանա քարտեզի վրայից որպես պետական միավոր։ Դա սարսափելի բան է մեզ համար։ Ո՞նց կարող են դրան չարձագանքել՝ անկախ նրանից զբաղվում են քաղաքականությամբ, թե չեն զբաղվում։ Բայց քաղաքացիական դիրքորոշում ունես, չէ՞։

Panorama.am-Այսինքն, ներկայացման, մշակույթի, արվեստի միջոցով կարող ենք մեզ հուզող խնդիրները վեր հանել, նաև լուծումներ առաջարկել, քաղաքական գործիչները դրան ականջալուր կամ կլինեն, կամ ոչ։

Արամայիս Սարգսյան-Այո։ Դերասանն այդպես կարող է իր դիրքորոշումն արտահայտել, գրողը՝  հոդված, բանաստեղծություն գրելով, նկարիչն իր ներքին տագնապները նկարելով։ Այսօր մենք տագնապի ժամանակաշրջան ենք ապրում։ Հիմա Հայաստանում սարսափելի տագնապի ժամանակներ են։ Շատերը դա չեն զգում։ Ցավով եմ ասում, բայց այդպես է։

Panorama.am-Այս մոնոներկայացումն այլ թատրոններում, բեմերում խաղալո՞ւ եք։

Արամայիս Սարգսյան- Իհարկե, եթե առիթ լինի, հանդես կգամ։ Այս «Մի ֆունտ սիրտ»-ը ներկայացվելու է Մոսկվայում հոկտեմբերի 1-10-ը կայանալիք «Սոլո» մոնոներկայացումների փառատոնում։ Ներկայացնելու եմ հայերեն, ըստ երևույթին սինխրոն թարգմանություն կլինի, քանի որ կազմակերպիչները մեր հայերեն տեքստն ուզել են, որպեսզի թարգմանեն ռուսերեն։

Panorama.am-Հանդիսատեսը սիրո՞վ է գալիս ներկայացումների։

Արամայիս Սարգսյան-Ընդհանուր ասեմ՝ այո։ Վանաձորի հանդիսատեսը շատ լավ հանդիսատես է։ Մենք դա ավելի քիչ ենք զգում, քան դրսից եկած թատերախմբերը, թատրոնները։ Գալիս են, ասում՝ Վանաձորի հանդիսատեսն ուրիշ է։

Panorama.am-Դուք նաև կինոյում եք հանդես գալիս։ Ձեզ ո՞րն է ավելի հոգեհարազատ՝ բե՞մը, թե՞ տեսախցիկից այն կողմ աշխատանքը։

Արամայիս Սարգսյան-Երկուսն էլ հոգեհարազատ են, երկուսն էլ դերասանի գործոն է, դերասանի ծառայությունը։ Թատրոնում դու շփվում ես կենդանի մարդու հետ, այդպիսի շփումը շատ ավելի հարազատ է դերասանին։ Բայց, անկեղծ լինեմ, կինոներում ավելի հաջողություններ եմ ունեցել, քան թատրոնում տաբեր պատճառներով։  Թատրոնում քիչ եմ դերեր խաղացել։
Թատրոնում եմ 50 տարի։ Խաղացել եմ 46 ֆիլմում, մեծ մասը միջազգային ճանաչում ունեն, մեծաքանակ մրցանակների են արժանացել։

Panorama.am-Այսօրվա ներկայացումները Ձեզ դո՞ւր են գալիս։

Արամայիս Սարգսյան-Եվ դուր են գալիս և դուր չեն գալիս։ Օրինակ, վերջերս Սոս Սարգսյանի անվան համազգային թատրոնում ներկայացում դիտեցի, հիացած եմ դերասանական խաղով, նրանց աշխատանքով, ինչ պլաստիկա ունեն, ինչպիսի բեմանկարչություն ունեն։ Այսօր մեր իրականության մեջ Վարդան Պետրոսյանն իր թատրոնն ունի, Նարեկ Դուրյանն իր թատրոնն ունի, կան պետական, համայնքային թատրոններ։ Բայց ամբողջ խնդիրն այն է, թե ինչպես են աշխատում։ Ունենք շատ տաղանդավոր դերասաններ, միջին սերնդի դերասանները, որոնք արդեն անցնում են դեպի ավագ սերունդ։ Հիանալի են խաղում։

Ունենք լավ ներկայացումներ, լավ դերասաններ, ինչպես ունեցել ենք նախկինում։

Բայց ժամանակն իր ազդեցությունն ունենում է նաև դերասանների վրա։  Ասացի՝ տագնապի ժամանակներ ենք ապրում, դերասաններ կան, որոնք չգիտեն՝ ինչ անեն։ Եվ ոչ միայն դերասաններ, շատ մարդիկ, ովքեր այսօր չեն կարողանում կողմնորոշվել այս քաղաքական վայրիվերումներից ո՞րն է ճիշտ ուղղությունը, ո՞րը սխալը, ո՞րը Հայաստանին կարող է տանել ծաղկում, բարգավաճում, ո՞րը կործանում։ Ժողովրդի մեծ մասը չի կարողանում կողմնորոշվել, մոլորված է։ Դա է պատճառը, որ մարդկանց անհրաժեշտ քանակ հնարավոր չի լինում հանել փողոց։

Panorama.am-Շնորհակալություն զրույցի համար։