Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ամուլսարի հանքի շահագործումը կարող է սկսվել 2025 թվականի գարնանը։ Բնապահպաններն այս հայտարարությունը ևս լուրջ չեն ընդունում։ Տարիներ շարունակ միայն նշվել է հնարավոր շահագործման ժամանակահատված, ժամանակն անցնում է, բայց իրավիճակն անփոփոխ է։

Ընդգծենք՝ ԵԱԶԲ ավագ գործադիր տնօրեն Դենիս Իլյինը՝ Ալմաթիում Եվրասիական զարգացման բանկի տարեկան ժողովի և գործարար համաժողովի շրջանակում  Sputnik Արմենիայի և «Արմինֆո» գործակալության հետ  զրույցում  հայտարարել է, որ Ամուլսարի հանքի շահագործումը կարող է սկսվել 2025 թվականի գարնանը։ Իլյինի խոսքով՝ նախագծի իրականացման հարցում երեք հիմնական կետ կա։ Առաջինը վերաբերում է բնապահպանությանը։ Մասնավորապես բանկը բնապահպանական պահանջներ էր ներկայացրել, և «Լիդիան Արմենիան»  պետք է ընդուներ դրանք։ Արդյունքում կողմերը համաձայնության են եկել։

Panorama.am-ի հետ զրույցում  էկոլոգ-իրավաբան  Նազելի Վարդանյանը քիչ հավանական է համարում Ամուլսարի հանքավայրի շահագործումը։

«Իրենց նախորդ տարվա համաձայնագրով նշվել է, որ 250 մլն դոլար է պետք շահագործման համար,որից 100 մլն-ը Եվրասիական զարգացման բանկը պետք է տար, 50-ը՝ հայկական բանկ, մենք հարցում ենք արել և ոչ մի բանկ դեռ չի տվել, իսկ մնացած 100 մլն էլ դեռ հայտնի չէ,թե ոչտեղից պետք է ստանան։ Այսինքն՝ էն գումարը , որի մասին նշված է եռակողմ համաձայնագրում, չկա, նույնիսկ ,եթե այսօր Եվրասիական բանկը տրամադրի գումարը։ Ստացվում է, որ վերջինս փոշիացնելու է գումարը»,- ասաց Վարդանյանը։

Անդրդառնալով բնապահպանական պահանջներին, որոնց մասին նաև նշել է Եվրասիական բանկի գործադիր տնօրենը, Վարդանյանն ասաց, որ նոր փորձաքննության անհրաժեշտություն կա, քանի որ նախորդն արդեն ուժը կորցրած է ճանաչվել։

«Իրենք ՇՄԱԳ փորձաքննության եզրակացություն ստացել են 2016թ․-ի ապրիլին և մինչև 2017թ․-ի ապրիլի նույն օրը պետք է սկսեին հանքարդյունահանումը։ Քանի որ չեն սկսել, ըստ օրենքի, այդ  փորձաքննական եզրակացությունն ուժը կորցրած է համարվում։ Այսինքն՝ իրենք չունեն փորձաքննության եզրակացություն։ Հիմա ինչ էլ գրեն կամ անեն, իրենց գործունեությունն անօրինական է։ Բոլոր դեպքերում բանկը պետք է իմանա, որ ռիսկային գործարքի մեջ է մտնում։ Սնանկացման գործընթացում գտնվող կազմակերպությունը , որն այսքան տարի ունենալով թույլտվություններ, ֆինանսական միջոցներ, ոչ մի բան չի արել, եթե այն ժամանակ տեխնիկա ուներ ու ոչինչ չարեց, հիմա այդ 100 մլն դոլար գումարը նույնիսկ բավարար չէ նոր տեխնիկայի գնման կամ մարդկային ռեսուրսներ վարձելու համար։Մինչ այդ հայտարարում էին, թե 400 մլն-ից ավելի գումար են ծախսել, հիմա այդ ամեն ինչը զրոյից պետք է սկսեն, որովհետև ոչ մի տեխնիկա չունեն, երկու տարի առաջ ամբողջ տեխնիկան վաճառեցին»,- նշեց էկոլոգ-իրավաբանը։

Ինչ վերաբերում հարցին, թե կար արդյոք Կառավարություն և հանք շահագործողների միջև վստահություն, Վարդանյանը նշեց, որ հուշագրից բացի,  որպես այդպիսին ստորագրված պայմնագիր չեն տեսել։

«2023թ․-ի եռակողմ  համաձայնագրի ստորագրումից հետո, մենք հարցում ուղարկեցինք՝ ճշտելու,թե արդյոք ստորագրվել է պայմանագիր, մեզ ասացին՝ չենք ստորագրել, բայց այս տարի Կառավարությունում քննարկվեց այդ հարցը։ Հիմա դրանից հետո ստորագրվել, թե՝ ոչ, կամ ինչ պայմաններով է ստորագրվել , ոչ ոք չգիտի։ Այն դեպքում, երբ Հայաստանը ԱՃԹՆ-ի անդամ է և բոլոր գործարքները պետք է լինեն թափանցիկ։ Առաջին հերթին՝ Կառավարությունը չպետք է խախտի թափանցիկության սկզբունքը։ Եթե պետությունն ուզում է հանքարդյունաբերությունում մաս կազմի, պետք է այն պետականացնի ու զբաղվի՝ դրա համար ստեղծելով առանձին մասնագիտացված ինստիտուտներ։ Այս դեպքում, պետությունն ամբողջ պատասխանատվությունը վերցնում է իր վրա և չի կարողանում «արբիտրի» դեր խաղալ, իսկ այս դեպքում «Լիդանը» կարող է սնանկանալ, լուծարվել ու այդ ամբողջ պարտականությունը մնալու է պետության վրա։ Պետությունն իր վրա մեծ բեռ է վերցնում, որը ռիսկային է և կարող է մեծ վնաս պատճառել մեր բյուջեին, մեր գրպանից է գնալու»,- հավելեց մեր զրուցակիցը։

Հիշեցնենք, որ օրերս  Կառավարության նիստի ընթացքում «Լիդիան Արմենիա»-ի բաժնետոմսերից 12.5 %-ը՝ ՀՀ կառավարությանը նվիրատվության պայմանագիրը կնքելու վերջնաժամկետը երկարաձգվեց՝ տեխնիկական խնդիրների պատճառով։ Պայմանագիրը պետք է կնքվեր մարտի 22-ին, իսկ որոշմամբ նոր վեջնաժամկետ է սահմանվել սեպտեմբերի 1-ը։ Նա նույնիսկ կասկածի տակ դրեց այն հարցը,թե «Լիդիան Արմենիայի» և պետության միջև պայմանագիր ստորագրվել է՝ 12,5 տոկոս բաժնեմասի փոխանցման։

2023 թվականի փետրվարին ՀՀ կառավարության, «Լիդիան» միջազգային ընկերության և Եվրասիական զարգացման բանկի միջև հուշագիր ստորագրվեց Ամուլսարի ոսկու հանքի գործարկման մասին (որը ղեկավարում է «Լիդիան Արմենիան»` «Լիդիանի» դուստր ձեռնարկությունը)։ Հուշագրի համաձայն՝ այդ նպատակով նախատեսվում է ներգրավել 250 մլն դոլարի ներդրում, որից 100 մլն–ը` ԵԱԶԲ-ից։