Ձեր վստահելի աղբյուրը

Xocali.net  կայքը շարունակում է մերկացնել 1992 թվականի Աղդամյան դեպքերի շուրջ ադրբեջանական քարոզչամեքենայի կեղծարարությունները:

Ֆերգանիից թուրք-մեսխեթցի փախստական կնոջ` Մեհրիբան Բեքիրովայի պատմությունը տևական ժամանակ է, ինչ մանրակրկտորեն ուսումնասիրվել է ռուս լրագրող Վիկտորիա Իվլևայի ռեպորտաժի շնորհիվ: Այնուհանդերձ, 23 տարի անց Բեքիրովան սկսել է հանկարծ հիշել «գերության» տարօրինակ մանրամասներ:

Ադրբեջանական Vesti.az կայքում զետեղվել է «պատմություն, որը մնացել է ռուս լրագրող Վիկտորիա Իվլևայի տեսախցիկի հետևում»: Առանձնակի ուշադրություն հրավիրենք այն հանգամանքին, որ դիտարկումն այն մասին, թե Իվլևան նշվածը չի տեսել, հատուկ է արված, քանզի ակնհայտ է, որ վերջինս նման հերյուրանքներին ընթացք չէր տա:

Բեքիրովան 23 տարի անց սկսել է պնդել, թե իբր «իրեն ծեծել են», «սվին դանակով կտրել են դեռահաս աղջկա կուրծքը, որն ընկել է ուղիղ իր դժբախտ հոր երեսին» «իմ (Բեքիրովայի մոտ- խմբ.) ամբողջ մարմինը ուռել էր», «Վիկտորիան հաճախ էր այցելում ինձ, հետաքրքրվում, թե ինչպես եմ», «ճեղքել են (հղի կնոջ) փորը և այնտեղ կատու դրել, ապա կարել են» ... Հետո այս մասին իմացել են, թերթերն էլ են գրել»:

Ռուս լրագրողուհու վկայությունների համաձայն` Բեքիրովան և մյուս թուրք-մեսխեթցիները հայկական գերության մեջ մնացել են ընդամենը 2 օր, այսինքն` «պատմության» մեջ նկարագրված այդ իրադարձություններն ընդգրկում են ընդամենը 48 ժամ:

Բեքիրովան պնդում է, թե իբր Վիկտորիան հաճախ էր այցելում իրեն, «հետաքրքրվում, թե ինչպես եմ ես», սակայն երբևէ և ոչ մեկը չի բողոքել լրագրողին «կտտանքներից», «տանջանքներից», «ծեծից», «մարմնի մասերը կտրելուց»:

Ըստ Բեքիրովայի պատմածի` նա տեսել է այդ ամենն «իր աչքերով», «կտտանքները» իբր կատարվել են հենց նույն սենյակում, որտեղ իրենց պահել են, և ինքը պետք է որ ամբողջովին արյունով պատված լիներ: Այնուհանդերձ, սենյակ այցելած ռուս լրագրողն արյան հետքեր չի արձանագրել, առավել ևս` չի տեսել վշտակորույս հորը, որի դեմքին «նետել են դստեր կտրած կուրծքը»:

Տրամաբանական է, որ նկարագրված սարսափազդու տեսարանը չէր կարող աննկատ մնալ նման պրոֆեսիոնալ լրագրողի աչքից:

Այնուամենայնիվ, ո´չ արյուն, ո´չ վշտահար հորը, ո´չ անգամ ակնարկ կատարվածին ռուս լրագրողը չի գրանցել:
Նրա ներկայացրած կադրերում երևում են սառած, հոգնած, ընկճված մարդիկ, սակայն ոչ երբեք խոշտանգված ու տանջահար:

Քանի որ ադրբեջանական կողմը վստահում է Վիկտորիա Իվլևայի վկայություններին, քանի որ 1992 թվականից հետո նրա հետ երկու անգամ հարցազրույց են անցկացրել ու Բաքու հրավիրել, ուստի դժվար թե վերջինիս կասկածեն այն բանում, թե նա մտածված կերպով բաց է թողել կամ չի նկատել «հայկական գերության սարսափները», որոնք հանկարծակի վերհանվել են 23 տարի անց:

Փաստը մնում է փաստ. Իվլևայի լուսանկարներում, որոնք արված են «գերության» տարբեր ժամանակներում, ինչպես իր` Բեքիրովայի, այնպես էլ մյուսների արտաքինում էական տարբերություններ չկան, կինը տանջվածի ու խոշտանգվածի տպավորություն չի թողնում:

Ինչ վերաբերում է մոր արգանդից պտուղը հանելուն, ապա դա ադրբեջանական քարոզչության տարածված ու բավականին կայուն միֆ է, որն էլ այս անգամ ներկայացվում է` որպես «ականատեսի վկայություն»:

Առաջին հերթին, տարբեր, թեկուզ կասկածելի, այնուհանդերձ զոհերի ցուցակներ հրապարակած ադրբեջանական և ոչ մի աղբյուրում չի հիշատակվում, թե այս կամ այն մահացածը հղի է եղել: Վկաները պատմելիս միմյանց անունն են տալիս, որոնք իրենց հերթին հայկական կողմից համեմատվում են ադրբեջանական կողմից հրապարակված անունների հետ: Սովորաբար, դրանք արդեն մահացած մարդկանց անուններ են, սակայն անգամ այս դեպքում ի հայտ են գալիս անհամապատասխանություններ, խեղաթյուրումներ կամ բացահայտ կեղծարարություններ: Այնուհանդերձ, երբ արդեն խոսք է գնում անմարդկային խոշտանգումների զոհերի, կանխամտածված սպանության կամ «զոհաբերության» մասին, «զոհերը» վերածվում են «անանուն երիտասարդների», «անանուն հղիների», «դեռահաս աղջիկների» ու նրանց «վշտահար հայրերի»:

Եվ երկրորդ հերթին, եթե ադրբեջանական կողմի պնդումներով` «թերթերը գրել են այդ մասին», ապա հետաքրքիր կլիներ իմանալ, թե այդ որ մի թերթում է նման բան հրապարակվել:　

Ավելին, Xocali.net կայքի կամավորը կապ է հաստատել Վիկտորիա Իվլևայի հետ` նրան հարցնելով` «Տիկին Իվլևա, Դուք հաստատու՞մ եք այս տեղեկությունները»:

Ի պատասխան` լրագրողն ասել է. «Բացարձակապես չեմ հաստատում, չհաշված այն փաստը, որ դժբախտ Մեհրիբանի հետ հանդիպել եմ և այն, որ պահել եմ ձեռքերումս իր երեխային, այնուհետև մի փոքր գումար եմ տվել նրան: Ես արդեն գրել եմ հեղինակին, սակայն կարծում եմ, որ անիմաստ է: Ավաղ, ավելի քան 20 տարիների ընթացքում ձեր երկրներից և ոչ մեկը նույնիսկ մի փոքրիկ քայլ չի արել դեպի խաղաղություն…»:

Ավելորդ չի լինի ևս մեկ անգամ մեջբերել նաև Վիկտորիա Իվլևայի վկայությունը, որին չվստահելու հիմքեր ադրբեջանական կողմը չունի. «Նրանց հսկող զինվորները թուրքերին մարդկային վերաբերմունք էին ցույց տալիս»:

Հիշեցնենք, որ 1992 թվականի փետրվարի 26-ին Արցախյան պատերազմի ընթացքում Աղդամ քաղաքի մատույցներում չբացահայտված պայմաններում մահացել է 200-300 հոգի` ըստ Human Rights Watch միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպության տվյալների, որոնց Ադրբեջանի իշխանությունները մտածված կերպով պահում էին մարտական գործողությունների կիզակետում: Խոջալուն հանդիսանում էր այն 5 կրակակետերից մեկը, որտեղից ինտենսիվ կրակ էր բացվում շրջափակված Ստեփանակերտի ուղղությամբ: Խոջալուի բնակչությունն ամիսներ շարունակ բռնի կերպով պահվում էր բնակավայրում և մտածված չէր տարհանվում Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից` հետագայում նրանց որպես «կենդանի վահան» օգտագործելու նպատակով:

Խոջալուի բնակիչները, որոնք լքել էին բնակավայրը ԼՂՀ Ինքնապաշտպանական ուժերի տրամադրած մարդասիրական միջանցքով, անարգել անցել են ավելի քան 10 կմ` հասնելով ադրբեջանական ուժերի կողմից վերահսկվող Աղդամ քաղաք: Ավելի ուշ ադրբեջանական զորքերի տեղակայման վայրից ոչ հեռու հայտնաբերվել են բնակավայրի մահացած բնակիչների դիերը: Զոհերի ստույգ թիվը դեռևս անհայտ է, քանի որ պաշտոնական Բաքուն հրապարակում է միմյանց հակասող թվեր: Ադրբեջանի խորհրդարանի` այս բնակիչների ողբերգական մահվան հետաքննությամբ զբաղվող հանձնաժողովը ցրվել է Հեյդար Ալիևի հրամանով, իսկ հետաքննական նյութերը գաղտնիացված են:

Նյութեր թեմայի շուրջ
Հետազոտություն. Բաքվի քարոզչության կեղծարարությունների մերկացումն ու Խոջալուի դեպքերի իրական մեղավորները
Ադրբեջանական քարոզչամեքենան հասուն տղամարդուն ներկայացնում է 6-ամյա երեխա և «Աղդամյան դեպքերի զոհ»
Ադիբեկյան. Աղդամյան դեպքերում Ադրբեջանը փնտրում է ինդուլգենցիա` հայերի դեմ հետագա գազանություններ իրականացնելու
Թե ինչպես են «գերեվարված» ադրբեջանցու մոտ ականջներ «աճել»