Առողջություն 16:50 31/10/2022 Հայաստան

Քաղցկեղը հաղթահարածները պետք է խոսեն այդ մասին, որ մարդիկ հավատան՝ քաղցկեղը դատավճիռ չէ. ուռուցքաբան

Հեղինակ` Հասմիկ Հակոբյան

Հոկտեմբերն ամբողջ աշխարհում նշվում է որպես կրծքագեղձի քաղցկեղի դեմ պայքարի ամիս։ Հայաստանում նույնպես մի շարք միջոցառումներ են իրականացվել` ուղղված կրծքագեղձի քաղցկեղի ժամանակին ախտորոշմանն ու բուժմանը։

Մասնագետները փաստում են, որ Հայաստանում քաղցկեղը բավականին մեծ տարածում ունի ու հիվանդացության աճ է գրանցվում:

Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ՀՀ ԱՆ Վ.Ա. Ֆանարջյանի անվան Ուռուցքաբանության ազգային կենտրոնի տնօրենի տեղակալ, ուռուցքաբան-վիրաբույժ Արթուր Ավետիսյանն ասաց, որ Հայաստանում կանանց մոտ չարորակ նորագոյացությունների մեջ առաջին տեղը զբաղեցնում է կրծքագեղձի քաղցկեղը։ 

Նրա խոսքով՝ մեր երկրում կրծքագեղձի քաղցկեղով հիվանդացությունը մոտավորապես նույն պատկերն ունի, ինչ մյուս երկրներում, իսկ եվրոպական որոշ երկրներում տվյալները շատ ավելի վատն են։ Ըստ վիրաբույժի՝ Հայաստանում տարեկան գրանցվում է կրծքագեղձի քաղցկեղի 1300-ից ավելի նոր դեպք, մինչդեռ 2000 թվականին այդ թիվը 600-ից մի փոքր ավելին էր։

Իրականում, ըստ Արթուր Ավետիսյանի, հիվանդության դեպքերի աճ նկատվում է ամբողջ աշխարհում։ Պատճառները բազմազան են, բայց երբեմն բացակայում է ռիսկի գործոնը: Օրինակ, ինչպես նշում է ուռուցքաբանը, քաղցկեղ ունեցող կանանց 70 տոկոսի մոտ ռիսկի գործոն չկա։

Նրա խոսքով՝ կրծքագեղձի քաղցկեղի դեմ պայքարի հիմնական և ամենաարդյունավետ ուղին վաղ ախտորոշումն է։

Բնակչության մեջ տարածված միֆեր, որոնք պետք է հաղթահարել

Կրծքագեղձի հետազոտության համար տարբեր մեթոդներ կան՝ ուլտրաձայնային, մամոգրաֆիա, մագնիսա-ռեզոնանսային տոմոգրաֆիա, ռենտգեն-թվային մամոգրաֆիա:

Մասնագետը փաստում է, որ հիվանդությունը հաճախ հանդիպում է 45-55 տարեկանների շրջանում, իսկ երկրորդ պիկը լինում է 65-ից բարձր տարիքում։ Արթուր Ավետիսյանի խոսքով՝ եթե հիվանդությունը հայտնաբերում են զրոյական փուլում, ապա բուժումը մոտենում է 100 տոկոսին, քանի որ վաղ փուլում հայտնաբերված ուռուցքի դեպքում բուժումն ավելի մեղմ է լինում:

Ըստ վիրաբույժի՝ տարին մեկ կամ երկու անգամ մինչև 40 տարեկան կանայք պետք է անցնեն սոնոգրաֆիկ հետազոտություն, իսկ 40 տարեկանից հետո՝ պրոֆիլակտիկ մամոգրաֆիկ հետազոտություն՝ ըստ բժշկի կողմից սահմանված ժամանակացույցի։ 

Նրա խոսքով՝ մամոգրաֆիկ հետազոտությունից վախենալու անհրաժեշտություն չկա: Այն հնարավորություն է տալիս հայտնաբերել քաղցկեղը ամենավաղ փուլերում:

«Երբ կրծքագեղձի մամոգրաֆիա է արվում և նկատում ենք կասկածելի գոյացություն, այդ գոյացությունից հյուսվածքի կտոր է վերցվում: Շատերի մոտ տարածված կարծիք կա, որ բիոպսիայի դեպքում մենք միջամտում ենք, ինչի հետևանքով այդ ուռուցքն ավելի ագրեսիվ է դառնում։ Սակայն մի շարք հետազոտություններ ցույց են տվել, որ դա որևէ բացասական կողմ չունի։ Հակառակը, բիոպսիա չանելու դեպքում հնարավոր է, որ սխալ բուժում նշանակվի»,- ընդգծեց նա։

Ի՞նչ կանխարգելիչ միջոցառումներ են իրականացվում, ո՞ր մարզերում

Արթուր Ավետիսյանն անդրադառնալով Հայաստանում իրականացվող սքրինինգային ծրագրին, նշեց, որ եթե վաղ փուլերի դեպքերի հայտնաբերումը նախկինում կազմում էր 50-60%, ապա երեք մարզում, որտեղ ներդրվել է ծրագիրը, այսօր հասնում է 85-90%-ի, ինչը բավականին լավ ցուցանիշ է։

«Բնականաբար, դա չի կարող չանդրադառնալ բուժման արդյունքների վրա։ Հաճախ կարող է պատահել, որ հիվանդը քիմիաթերապիայի, կրծքագեղձի հեռացման կարիք չունենա և փոքրիկ միջամտության արդյունքում ազատվի ուռուցքից»,- ընդգծեց նա։

Այն մարզերում, որտեղ իրականացվում են սքրինինգային պիլոտային ծրագրեր, քաղցկեղի հայտնաբերման տոկոսն առհասարակ ավելի բարձր է եղել, մասնավորապես, Տավուշում, Լոռիում, Սյունիքում, ինչպես նաև Երևանում։ Սակայն, ըստ մասնագետի, չկան հետազոտություններ, թե որոնք են պատճառները։

Նշենք, որ սքրինինգային հետազոտությունները կանխարգելիչ միջոցառումներ են, որոնք ուղղված են տարբեր հիվանդությունների վաղ հայտնաբերմանը՝ նախքան որևէ ախտանշանի ի հայտ գալը։

Արթուր Ավետիսյանի խոսքով՝ սքրինինգային պիլոտային ծրագիրն իրականացվում է 50-69 տարեկան կանանց շրջանում: Շարժական և անվճար մամոգրաֆիայի արդյունքում 2021թ. հունվարից մինչև օրս հետազոտվել է 15.000 կին, որից 1000-ը լրացուցիչ հետազոտության կարիք են ունեցել։ Սակայն, ըստ նրա, 700-ն է ներկայացել հետազոտության, որից 169-ի մոտ հյուսվածքաբանորեն հաստատվել է կրծքագեղձի քաղցկեղ, բայց նրանցից 7-ը, ցավոք սրտի, հրաժարվել է հետագա բուժումից, ինչն, ըստ նրա, մտահոգվելու տեղիք է տալիս։ 

Ուռուցքաբանը նշեց նաև, որ թեև կրծքագեղձի ախտորոշման և բուժման համար պետության ֆինանսավորմամբ իրականացվում են մի շարք ծրագրեր, սակայն դա բավարար չէ։ «Հեռու ենք իդեալականից, լավ կլինի, որ այդ խնդրի լուծման համար ավելի շատ միջոցներ հատկացվեն, քանի որ բժշկությունը զարգանում է, բուժման նոր մեթոդներ, նոր մոտեցումներ են ի հայտ գալիս, որի հետևից հասնելու համար պետք է պետության ուշադրությունն ավելի մեծ լինի նաև ֆինանսապես։ Ուռուցքաբանության ոլորտում խնայողություն անելն անհետևանք չի մնում»,- ընդգծեց Արթուր Ավետիսյանը։

Կլինիկական ինչ նշանները կարող են հուշել խնդրի մասին

Ուռուցքաբան-վիրաբույժի խոսքով՝ ախտանշաններին պետք չէ սպասել, անհրաժեշտ է պարբերաբար ստուգվել, իսկ եթե նկատվում է կրծքագեղձի ձևի կամ կառուցվածքի փոփոխություն, ապա անպայման պետք է դիմել բժշկի. «Մշակույթը պետք է փոխել՝ ոչ թե դիմել բժշկի, երբ ախտանշաններ կլինեն, այլ անհրաժեշտ է ժամանակ առ ժամանակ հետազոտվել՝ անկախ նրանից ունես ախտանիշ, թե ոչ»։

Արդյոք քաղցկեղի և ժառանգականության միջև կապ կա՞

Արթուր Ավետիսյանը նշեց, որ կրծքագեղձի քաղցկեղը կարող է զարգանալ առանց որևէ ռիսկի գործոնի առկայության։ Ինչ վերաբերում է գենետիկային, ապա, ըստ նրա, քաղցկեղ ունեցողների միայն 10%-ն ունեն գենետիկ նախատրամադրվածություն, իսկ մնացած դեպքերում գենետիկ կապը հայտնի չէ։

«Ինչպես արդեն նշել եմ, քաղցկեղ ունեցող կանանց 70 տոկոսի մոտ ռիսկի գործոն չկա։ Ապրելակերպը մեծ նշանակություն ունի. ոչ ակտիվ կենսակերպ վարողները, ինչպես նաև ավելորդ քաշ ունեցող և գեր մարդիկ ունեն քաղցկեղի զարգացման ավելի բարձր ռիսկ»,- նշեց նա։ 

Մարդկանց մեջ կա կարծրատիպ, որ քաղցկեղը դատավճիռ է, ինչպե՞ս փոխել այդ արմատացած կարծիքը

Արթուր Ավետիսյանն այն կարծիքին է, որ քաղցկեղ ունեցողները և այն հաղթահարածները պետք է խոսեն իրենց հիվանդության մասին։ Ցավոք, ըստ նրա, շատերն այդ մասին չեն բարձրաձայնում, ավելին՝ մեծ թվով մարդիկ բուժվելուց հետո այդ մասին լռում են.

«Պետք է խոսել այդ մասին. թե հիվանդը, թե նրա հարազատները, թե լրատվամիջոցները, պետք է պարբերաբար ներկայացնեն կրծքագեղձի քաղցկեղը հաղթահարածներին, որ մարդիկ հավատան՝ քաղցկեղը դատավճիռ չէ»։

 

 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

21:30
Օրակարգը մեկն է՝ հայկական պետականության փրկությունը. ՀՅԴ Բյուրո
ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարություն է տարածել, որում ասվում է. «Վերջին շաբաթների ընթացքում Նիկոլ Փաշինեանն ու իր վարչակազմը ևս մէկ անգամ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:18
Գլխավոր դատախազությունը մեկնաբանել է Հայաստանի գրողների և նկարիչների միությունների շենքերը պետականացնելու իր նախաձեռնությունը
Գլխավոր դատախազությունը մեկնաբանել է «Հայաստանի գրողների միության» և Հայաստանի նկարիչների միության» շենքերը պետականացնելու իր...
Աղբյուր` Panorama.am
20:40
Լավրով. Հայաստանի իշխանությունները միտումնավոր փչացնում են հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ
Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում ստեղծված իրավիճակը լավատեսություն չի ներշնչում՝ պայմանավորված Հայաստանի ղեկավարության դիրքորոշմամբ,...
Աղբյուր` Panorama.am
20:26
Տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված
ՆԳՆ կողմից իրականացված օրենսդրական բարեփոխումների արդյունքում՝ մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտումների շրջանակում գոյացած պարտավորությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
20:12
«Բեմբի, գտա՞ր Ոսկեպարի 7-րդ դարի հայկական եկեղեցին, թե ադրբեջանական քարտեզներում չի երևում»․ օգտատերերը՝ Ալեն Սիմոնյանին
Երեք ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը լրագրողների հետ զրույցում, անդրադառնալով Տավուշի 4 գյուղերի տարածքներ Ադրբեջանին հանձնելու խնդրին, մտքի հերթական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:48
Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական ցանցերում․ Ալլա Պուգաչովան՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած դեպքերի մասին
Ալլա Պուգաչովան խախտել է լռությունը՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած ողբերգությունից հետո. «Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:31
Ամուրի շրջանում երկինքը նարնջագույն է դարձել ավազային փոթորկի պատճառով
Ամուրի շրջանը տուժել է Չինաստանից և Մոնղոլիայից եկած ավազի փոթորկից։ Բլագովեշչենսկի վրա դեղին-նարնջագույն մշուշ է կախված։ Այս մասին գրում է МИР...
Աղբյուր` Panorama.am
19:17
Զելենսկի․ Գազայում իրավիճակը շեղել է համաշխարհային ուշադրությունն Ուկրաինայից
Վլադիմիր Զելենսկին ամերիկյան CBS հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում կրկին դժգոհել է, որ պաղեստինա-իսրայելական հակամարտությունը շեղել է...
Աղբյուր` Panorama.am
18:53
Ֆրանսիական առագաստանավը օլիմպիական ջահը կտեղափոխի Միջերկրական ծովով
Ֆրանսիայի ծովային պրեֆեկտուրան հայտարարել է, որ մայիսի 8-ին իրենց երկիր հասնող օլիմպիական կրակը կուղեկցվի ծովային հսկայական շքերթով:Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
18:44
Հայաստանի տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ։ «Փակ են Արագածոտնի մարզում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Ավագ հինգշաբթին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում
Մարտի 28-ին՝ Ավագ հինգշաբթի, Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին հիշատակեց մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի Վերջին ընթրիքը և Սուրբ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:13
Թուրքիան ԱՄՆ-ի հետ բանակցություններ է սկսել Ուկրաինային զինամթերք մատակարարելու հարցով
Ըստ թուրքական լրատվամիջոցների՝ Թուրքիան ԱՄՆ պաշտպանության նախարարությանը կմատակարարի զինամթերք՝ նախատեսված 116 հազար միավոր արկ 155մմ տրամաչափի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Կիրականացվի «Հարության Ավետիս» կանթեղներով երթը
Մարտի 30-ին` ժամը 20-ին, Արարատյան Հայրապետական թեմի առաջնորդանիստ Ս. Սարգիս եկեղեցուց կմեկնարկի «Հարության Ավետիս» խորագրով...
Աղբյուր` Panorama.am
17:49
20-ամյա հղի կնոջ մահվան գործով մեղադրանք է առաջադրվել երեք բժշկի
Քննչական կոմիտեի Լոռու մարզային քննչական վարչությունում քննվող քրեական վարույթի նախաքննության շրջանակներում պարզվել են 2022 թ․ օգոստոսին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:32
Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը, հաշվի առնելով բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների հետագա մասնագիտական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:21
Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանազատումն արագ լուծվող հարց չէ. Վրացագետ
«Այսօր մենք նաև քննարկել ենք Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանազատման գործընթացի ակտիվացման հնարավորությունները»,-մարտի 25-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:04
Ժաննա Անդրեասյանն ասում է՝ Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ տեղի չի ունենում, բայց 6290 ստորագրությունն այլ բան է վկայում
«Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ, որևէ իրադարձություն տեղի չի ունենում»,- Ազգային ժողովում քննարկման ժամանակ ասաց ԿԳՄՍ նախարար...
Աղբյուր` Panorama.am
16:21
ՄԻԵԴ-ը նախնական ընդունել է Արթուր Դանիելյանի ու Արմեն Աշոտյանի գործերով գանգատները
Փաստաբան Տիգրան Աթանեսյանը գրում է. «Այսօր Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանից ստացա երկու ծանուցում՝ իմ կողմից ներկայացված...
Աղբյուր` Panorama.am
16:11
Արցախի և արցախահայերի նկատմամբ վարվող քաղաքականությամբ Նիկոլը և Ալիևը վաղուց նույնացել են. Սաղաթելյան
«Վերստին հիշեցնեմ, ՀՀ անվտանգության գլխավոր սպառնալիքը Նիկոլ Փաշինյանն է, այլ ոչ թե Արցախի պետական ինստիտուտները»:
Աղբյուր` Panorama.am
16:10
Հայաստանում բռնության դեպքերի աճի պատճառները՝ հոգեբանի դիտարկմամբ
Ի պատասխան Panorama.am-ի հարցման ՆԳՆ-ն տրամադրել է 2022 և 2023 թվականների և 2024 թվականի առաջին երկու ամիսներին ֆիզիկական ներգործության (ծեծ),...
Աղբյուր` Panorama.am
16:03
«Այրում» գինիում գտել են սինթետիկ ներկանյութ ազորուբին. ՍԱՏՄ-ն Բելառուսից նամակ է ստացել
Արարատի կոնյակի գործարան ՍՊԸ-ում վերահսկողություն կիրականացվի
Աղբյուր` Panorama.am
15:37
Նազենի Հովհաննիսյան. Շատ դժվար անցավ այս անգամ Պահքն ինձ համար
Հաղորդավարուհի Նազենի Հովհաննիսյանը գրում է. «Արաբկիրի Ս. Խաչ եկեղեցում մարդկանց սիրտը բաց էր՝ աղոթքի եւ սիրո համար: Հաղորդվելու և...
Աղբյուր` Panorama.am
15:32
Ամուսնության առաջարկություն՝ «Հայաթ փրոջեքթի» համերգի ժամանակ
«Հայաթ փրոջեքթ» խմբի՝ Գյումրիում տեղի ունեցած համերգներից մեկի ժամանակ բեմում ամուսնության առաջարկություն է արվել։ Բեմ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:06
Տղաները պինդ էին. Աղվան Վարդանյանն այցելել է Սամսոնյանին և Սաղաթելյանին
Այսօր «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Աղվան Վարդանյանն այցելել է «Արմավիր ՔԿՀ»-ում կալանքի տակ պահվող Վազգեն...
Աղբյուր` Panorama.am
14:55
Հայկ Մարությանը կուսակցություն է հիմնում
Երևանի նախկին քաղաքապետ Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի։ Այն կոչվում է «Նոր ուժ»։ Լուրը «Ազատության»...
Աղբյուր` Panorama.am
14:48
Հրազդանի 64-ամյա բնակչի սպանության դեպքի առթիվ նախաձեռնված քրեական վարույթի նախաքննությունը
Քննչական կոմիտեի Կոտայքի մարզային քննչական վարչությունում իրականացված քննչական և վարութային գործողությունների արդյունքում պարզվել են Կոտայքի...
Աղբյուր` Panorama.am
14:45
Ոսկեպարցիներն ասում են՝ ՔՊ-ականները, ովքեր հանձնվող գյուղերն ադրբեջանական են համարում, թող գան ու իրենց ներկայությամբ նման հայտարարություն հնչեցնեն
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է.  «Ոսկեպար և Բաղանիս կատարածս այցիս ու...
Աղբյուր` Panorama.am
14:39
ԵԱՏՄ անդամ ենք, զուգահեռաբար ԵՄ և այլ շուկաների ինտեգրման ուղղությամբ ենք աշխատում. Թունյան
«Այս պահին մենք ԵԱՏՄ անդամ ենք, կատարում ենք մեր պարտավորությունները, վճարում ենք ընդհանուր մաքսատուրքերն ու ստանում մեր բաժինը, ընդ...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց
12:51 28/03/2024

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}