Ձեր վստահելի աղբյուրը

ԱՄՆ-ԵՄ-Հայաստան բրյուսելյան հանդիպմանն ընդառաջ  Ռուսաստանը Մարիա Զախարովայի շուրթերով հայտարարեց՝ Մոսկվայում մտահոգված են  այդ հանդիպմամբ, ավելին՝ հիմնավոր են համարում այն կարծիքը, որ հանդիպում ուղղված է Ռուսաստանի դեմ։ 

Զախարովայի ադրբեջանցի գործընկեր Այխան Հաջիզադեն  էլ կոչ էր արել հանդիպման կողմերին՝ զերծ մնալ քայլերից, որոնք կարող են տարածաշրջանում էսկալացիայի ու լարվածության նոր ալիքներ հրահրել։

Ո՞ւմ դեմ է ուղղված հանդիպումը, որո՞նք են այս հայտարարությունների պատճառներն ու ուղերձները, ինչո՞ւ է լռում Արևմուտքի հետ ոչ լավ հարաբերություններ ունեցող Իրանը։ Այս ու այլ  հարցերի վերաբերյալ Panorama.am-ը զրուցել է քաղտեխնոլոգ Արմեն Բադալյանի հետ։

Արմեն Բադալյան -Կարևոր չէ՝ հանդիպումն ուղղվա՞ծ է ինչ-որ մեկի դեմ, թե՞ ոչ, կարևորն այն է, թե ինչպես է այն ընկալվում։ Հայաստան-ԵՄ ցանկացած համագործակցություն Ռուսաստանն ընդունում է որպես իր դեմ ուղղված։ Սա չի նշանակում, որ Հայաստանը չպետք է ԵՄ-ի ու ԱՄՆ-ի հետ համագործակցության գործողություններ իրականացնի։ Ուղղակի Ռուսաստանն ու Իրանը, հաշվի առնելով վերջին շրջանում Հայաստանի իշխանությունների կողմից իրականացվող արտաքին քաղաքականությունը, համարում են, որ Բրյուսելի հանդիպումն ուղղված է իրենց դեմ։ Եթե չլիներ այդ քաղաքականությունը, այդպես հիվանդագին չէր ընկալվի հատկապես Ռուսաստանի կողմից։  Ռուսաստանն ամեն տեղ բացականչում է՝ Հայաստանը լսեց ԵՄ-ին, դրա համար կորցրեց Արցախը, լսեց ԵՄ-ին, պետականությունն է կորցնում, քանի որ Ռուսաստանը ԵՄ-ին  թշնամի է համարում, իրեն թվում է՝ Հայաստանն էլ այդպես պետք է անի։ Եվ քանի որ Հայաստանի իշխանությունները ինքնուրույն չեն, այլ խամաճիկներ են արևմուտքի կողմից նշանակված, այդ պատճառով  հանդիպումը, որն իրականում ուղղված չէ որևէ մեկի դեմ, ընկալվում է որպես ՌԴ-ի դեմ։

Հանդիպման բովանդակության մասին նշվել է, որ չեն քննարկվելու անվտանգության հարցեր, օրակարգում լինելու են տնտեսական ու այլ հարցեր։ Ռուսաստանը տնտեսության դիվերսիֆիկացիայի մասին հարցերն էլ է ընկալում իր դեմ, քանի որ ինքը չունի նորմալ հայեցակարգ հարևանների հետ հարաբերվելու, ինքը կամ հարաբերվում է զրոյական կամ Ուկրաինայի տարբերակով, չունի իրավահավասարության տարբերակով հարաբերություններ, այս առումով անգամ տնտեսական դիվերսիֆիկացիան ընկալում է իր դեմ ուղղված գործողոթյուն։

Մյուս կողմից, եթե  Հայաստանում լիներ նորմալ իշխանություն, որը վարեր բազմավեկտոր քաղաքականություն, Ռուսաստանում հանդիպումը նման հիվանդագին ընկալում չէր ունենա։ Բայց այս իշխանությունը վարում է ընդգծված հակառուսական քաղաքականություն, հենց այս կոնտեքստում հանդիպումն ընկալվում է որպես հակառուսական քայլ։

Panorama.am-Դուք մասամբ պատասխանեցիք իմ հաջորդ հարցին, թե ինչու Իրանը հիվանդագին կերպով չի ընկալում և արձագանքում Բրուսելում կայանալիք հանդիպմանը։ Ինչպիսի՞ն է Իրանի արձագանքը։

Արմեն Բադալյան-Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը հստակ ասել է՝ ցանկալի չէ, որ այստեղ լինի որևէ ռազմաքաղաքական ներկայություն։ Տնտեսական առումով Իրանը դեմ չէ, որ Հայաստանը ԵՄ-ի հետ պայմանագիր կնքի, ներդրումներ բերի, տնտեսապես զարգանա։ Հայաստանն ու Իրանը չեն գտնվում տնտեսական նույն միության մեջ, բացի այդ Իրանի ու Հայաստանի միջև առևտրային հարաբերությունները ցածր մակարդակի են տարբեր պատճառներով։ Իրանի մոտ հիվանդագին ընկալվում է միայն Արևմուտքի ռազմաքաղաքական ներկայությունը Հայաստանի տարածքում, քանի որ հասկանում է՝ դա իր դեմ է ուղղված լինելու,  Արևմուտքն Իրանի դեմ ռազմական պլացդարմեր է ձևավորում, ԵՄ դիտորդներ կամ այլ կարգավիճակ ունեցող ռազմական ներկայացուցիչներ այդպես է ընկալվում։ Իր համար կարմիր գիծ է Սյունիքի, Վայոց Ձորի առումով Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը, միջանցքի հնարավոր բացումն անգամ Ռուսաստանի հսկողության ներքո հակաիրանական գործողություն է։ Եթե Հայաստանը տվեց միջանցքը կամ Ադրբեջանն ուժով վերցրեց, ապա Իրանը կմտնի ու իր հսկողության ներքո կվերցնի այդ երկու մարզերը, թույլ չի տա միջանցք բացել։

Քանի որ Հայաստանը ԵԱՏՄ անդամ է, և փաստացի գնում է տնտեսության դիվերսիֆիկացման Արևմուտքի հետ, իսկ վաղը կարող է ԵՄ անդամության թեկնածուի կարգավիճակ ունենալ, դա կարող է  ԵԱՏՄ  անդամ մյուս երկրների համար գրավիչ քայլ լինել, իսկ դա նշանակում է  ԵԱՏՄ-ի քայքայում։ Հիշենք, ԵԱՏՄ-ն Ռուսաստանի տնտեսական գործիքն  նախկին ԽՍՀՄ անդամ երկրների հետ հարաբերվելու։ Եթե այդ գործիքը ջարդվի, ապա ԽՍՀՄ անդամ երկրներում, որը Ռուսաստանը համարում է իր ազդեցության գոտի, իր դերը խիստ կթուլանա։  Բացի այդ Ռուսաստանը դուրս է մղվում Հարավային Կովկասից, իսկ  հաջորդ նման խնդիրը կարող է  առաջանալ Հյուսիսային Կովկասում։ Դրա համար է Ռուսաստանը նման հիվանդագին կերպով արձագանքում  ապրիլի 5-ին կայանալիք հանդիպմանը, դրա համար Մարիա Զախարովան օր ու մեջ հայտարարություններ անում։

Panorama.am-Բրյուսելյան հանդիպմանն ընդառաջ Ադրբեջանի ԱԳՆ խոսնակը կոչ արեց կողմերին զերծ մնալ քայլերից, որոնք կարող են բացասական ազդեցություն ունենալ խաղաղության ջանքերի վրա և տարածաշրջանում էսկալացիայի ու լարվածության նոր ալիքներ հրահրել։

Արմեն Բադալյան-Ադրբեջանն էլ խնդիրներ ունի։ Եթե տեսնում է, որ ԱՄՆ-ն ու ԵՄ-ն մի քանի մլրդ դոլարի ներդրում անեն Հայաստանում, դա կնշանակի Հայաստանի անվտանգային համակարգի բարձրացում։ Եթե Ֆրանսիան կամ Գերմանիան օրինակ 5 մլրդ դրամի ներդրում է կատարաում Հայաստանում, հետո պետք է դրան տեր կանգնեն։ Ադրբեջանը, որը նպատակ ունի Հայաստանին զրոյացնել, տեսնում է, որ այստեղ ներդրումներ են արվում, տնտեսությունը սսում է աշխատել, եկամուտներ են գալիս, դրանց մի մասով զենք է գնվում,  բացի այդ Արևմուտքն իր ներդրումը պաշտպանելու համար կարողէ  դիմել տարբեր քայլերի՝ թե դիվանագիտական, թե քաղաքական, որոնք կարող են ուղղված լինել Ադրբեջանի դեմ։ Այս առումով Ադրբեջանի՝ Հայաստանի դեմ արվող յուրաքանչյուր քայլ կարող է դիտվել որպես արևմտյան ներդրումները խափանող, վնասող բան, ընդհուպ կապիտալը պաշտպանելու համար, չգիտեմ, օրինակ, Արևմուտքը փորձի ռազմական ներկայություն բերել Հայաստան, որպեսզի օրինակ, պաշտպանեն կառուցող գործարանը։ Ընդգծեմ, սա այն դեպքում, երբ լինեն միլիարդների հասնող ներդրումներ, ոչ թե կենացներ։

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ ձայնագրությամբ։