Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ադրբեջանում կայացած նախագահական ընտրություններն օրինականության տեսանկյունից քննարկման առարկա դարձնելն առնվազն միամտություն է: Դա հասկանալու համար բավական էր միայն երկրի Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովում հետևել առանձին տեղամասերում քվեարկության ընթացքին. Համացանցով հեռարձակվող կադրերում երևում էր, որ օրինակ կոնկրետ տեղամասում երեք ժամում (12:00-15:00) ընդամենը 8 հոգի է քվեարկում, մինչդեռ տեղամասում մասնակցության ցուցանիշները` նույն առցանց վիճակագրությամբ, աճում էին ռեկորդային արագությամբ:

Արդեն տեղեկացրել ենք , թե ինչպես են ադրբեջանցիները մասնակցություն ապահովել Microsoft Excel-ի օգնությամբ. օրինակ, Նախիջևանի թիվ 1 ընտրատարածքի բոլոր տեղաասերում առավոտյան 10:00-ի դրությամբ մասնակցությունը կազմում էր 23%, 12:00-ին` 37%, 15:00-ին` 57%, 17:00-ին`72% և 19:00-ին` 83%: Այլ ընտրատարածքներում թվերը մի քիչ այլ են, բայց տրամաբանությունը պահպանված է. առանձին տեղամասերի միջև շեղումներն այն աստիճան չնչին էին, իսկ բաշխվածությունն այնքան իդեալական, որ վերջին թվի թեստի սիրահարները կարող են պարզապես հիանալ այդ պատկերով:

Ուստի առաջարկում եմ ոչ թե քննարկել ընտրությունների օրինականությունը կամ կիրառված տեխնոլոգիաները (քանզի որևէ տեխնոլոգիա չի էլ կիրառվել, բացի հավանաբար համակարգչից ու մահակներից), այլ դիտարկել մի քանի հետաքրքիր հանգամանք:

Առանձին կուրյիոզներ վերհանելու համար առաջարկում ենք ուշադրություն դարձնել ընտրությունների արդյունքներին Նախիջևանում: Դրանք ըստ տեղամասերի հրապարակված են/ Ադրբեջանի ԿԸՀ կայքում:

Եվ այսպես, պարզվում է, որ Նախիջևանում գործող 7 ընտրատարածքների բոլոր 316 ընտրատեղամասերում մասնակցության միջին ցուցանիշը կազմել է 82.26%: Ընդ որում` 3 տեղամասերում (7/50, 7/51, 7/52) գրանցվել է 100% մասնակցություն: Եվս 286 տեղամասերում (բոլոր տեղամասերի 90 տոկոսը) գրանցվել է 80%-ից բարձր մասնակցություն:

Ինչ վերաբերում է ձայների բաշխվածությանը, ապա Նախիջևանի բոլոր 7 ընտրատարածքները միասին վերցրած ձայների 90.29%-ը տվել են Իլհամ Ալիևին: Տեղամասերից 4-ում (7/49, 7/50, 7/51, 7/52) կրտսեր Ալիևը ստացել է 100% ցուցանիշ: Ուշագրավ մեկ այլ տվյալ` 238 ընտրատեղամասերում (բոլոր տեղամասերի 75 տոկոսը) Ալիևի ստացած ձայները տատանվում են 90-91% միջակայքում, ասել է թե` այս դեպքում ևս դիմել են համակարգչի օգնությանը: Ողջ Նախիջևանում Իլհամ Ալիևը 80%-ից քիչ ձայն հավաքել է միայն մեկ տեղամասում` 4/11:

Խոսակցության առանձին թեմա է Ադրբեջանում քվեարկության իրավունք ունեցողների թիվը: Ինչպես հայտն է Ադրբեջանը հայտարարել է , որ այս տարվա հուլիսի 13-ի դրությամբ երկրում բնակվում է 9 590 159 մարդ: Պաշտոնական վիճակագրության համաձայն` դրանցից 2 170 672 (22.6%) մինչև 14 տարեկան են, 1 754 919-ը (18.3%)` 15-24 տարեկան, 4 302 568-ը (44.9%)` 25-54 տարեկան, 760 833-ը (7.9%)` 55-64 տարեկան և 601 167-ը (6.3%)` 65- ից բարձր: Երկրում միայն 25 տարեկանից բարձր անձանց թիվը, ըստ պաշտոնական տվյալների, կազմում է 5 664 568 մարդ: Եթե համամասնությամբ վերցնենք, ապա 18-24 տարեկան անձանց թիվն, ըստ պաշտոնական վիճակագրության, կկազմի մոտ 1.2 միլիոն: Այսինքն` Ադրբեջանում, ըստ պաշտոնական վիճակագրության բնակվում է ընտրական տարիքը հատած 6.9 միլիոն մարդ, մինչդեռ ընտրացուցակներում ընդգրկված էր 5.1 միլիոն մարդ: Ստացվում է` կամ 1.8 միլիոն մարդ բացակայում է ընտրացուցակներից, կամ էլ այդ երկրում բնակչության թիվը խիստ ուռճացված է (վերջին տարբերակն ավելի հավանական է):

Ինչպես հայտնի է, Ադրբեջանում տեղամասեր են բացվում նաև Արցախից հեռացած անձանց համար: Թե այդ տեղամասերում ինչե՞ր են կատարվում, դժվար է ասել: Բավական է միայն նշել, որ Լաչինի ընտրատարածքի երկու տասնյակ տեղամասերի արդյունքները մինչ այս պահը ԿԸՀ կայքում տեղադրված չեն 1, ըստ որում` դրանք այնպիսի տեղամասեր են, որոնցում մասնակցությունը եղել է 95%-ից բարձր: Բոլոր դեպքերում պաշտոնական տեղեկատվությամբ այս` թիվ 120-125 ընտրատարածքներում մասնակցությունը կազմել է 74.04%, իսկ Ալիևի ստացած ձայները կազմում են բոլոր քվեների 85.67%-ը:

Բայց այս դեպքում էականը դա չէ, այլ` ընտրացուցակները: Հասկանալի է, որ այս տեղամասերը պաշտոնական Բաքուն կազմակերպում է` նպատակ ունենալով հաշվառել և մոբիլիզացված պահել ԼՂՀ-ից հեռացած անձանց, ըստ անհրաժեշտության, նրանց կամ նրանց փոխարինողներին Արցախի դեմ օգտագործելու համար: Այլ կերպ ասած` կարելի է վստահ լինել, որ այս մի վիճակագրության մեջ Իլհամն ու իր քարոզիչները «զիջումների» հաստատ չեն գնում, եթե չասենք, որ մի քիչ էլ չափազանցնում են: Եվ ի՞նչ է ստացվում: Նշված բոլոր տեղամասերը միասին վերցրած (այսինքն ԼՂՀ տարածքն ընդգրկող ընտրատարածքները) ընտրացուցակներում ներառում են, ըստ պաշտոնական տվյալների, 233 062 մարդ: Քանի որ այժմ 2013 թվականն է, և 1994-ից առաջ (հենց այդ ժամանակ է Հայաստանի, ԼՂՀ և Ադրբեջանի միջև կնքվել հրադադարը, որից հետո ոչ մի փախստական չի եղել) ծնվածները վաղուց բոլորել են իրենց ընտրական իրավունքի` 18-րդ տարին, ստացվում է, որ ներկայումս Ադրբեջանում բնակվող անձանց թիվը, որոնք երբևէ ապրել են ներկայիս ԼՂՀ տարածքում կազմում է հենց նշված 233 062-ը: Ակնհայտ է, որ այս թիվը մարման միտում ունի` բնական պատճառներով, և մնում է միայն զարմանալ, թե ինչու են Բաքվում անընդհատ խոսում «1 միլիոն փախստականից», երբ դրանց թիվն իրենց իսկ պաշտոնական տվյալներով 5 անգամ քիչ է:

Արմեն Մինասյան