Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Մարդամոտ»: «Կյանքը սիրող մարդ էր»: «Սրամիտ»: «Լուսավոր, վառ անհատականություն»: «Եզակի մարդ»: «20-րդ դարի հրաշալի նկարիչ»: ... Այս բոլորը մեկ մարդու մասին է՝ գեղանկարիչ Հենրիկ Սիրավյան:

Ազգային գրադարանում կայացավ գեղանկարիչ 85-ամյակին նվիրված հուշ – ցերեկույթ, որի ընթացքում ցուցադրվեց նաև «Սիրավ. Դու հավերժող իմ Հայաստան» տեսաֆիլմը: Ֆիլմը նկարահանել է «ՎեբԹՎ»-ին, հեղինակն է Գայանե Դավթյանը:

«Ֆիլմում շեշտը դրել ենք նկարչի անձնական արխիվի վրա: Հեղինակային խոսք չկա, միայն արխիվն ու դրա տրամաբանական շարունակությունը, ընտանիքի անդամների, ընկերների խոսքը: Ֆիլմը կոչվում է «Սիրավ. դու հավերժող իմ Հայաստան»: Սիրավյանի շատ մտերիմ ընկեր Հրանտ Մաթևոսյանը մի անգամ խոսքի մեջ ասել էր՝ երանի ես լինեի Սիրավի ցուցահանդեսին, այն կվերնագրեի՝ «Դու հավերժող Իմ հայաստան»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում պատմեց Գայանե Դավթյանը:

«Հենրիկ Սիրավյանի դստեր՝ արվեստագետ Նունե Սիրավյանի նկարագրությամբ, հոր հետ ապրած ամեն մի օր եղել է տոն. «Մարդամոտ, հումորով, սրամիտ, կյանքը սիրող անձնավորություն էր: Շատ էր սիրում Հայաստանը: Հայրս շատ է ճանապարհորդել, ձևավորել է տարբեր ցուցահանդեսների տաղավարներ, սակայն մշտապես ասում էր, որ Հայաստանից դուրս ապրելու չի ուզում»:

Նունե

Նկարչի որդին, կրկին նկարիչ Գագիկ Սիրավյանն իր հորը ներկայացրեց այսպես. «Լուսավոր, վառ անհատականություն էր, աննկարագրելի հետաքրքիր էր իր հետ շփվելը, ապրելը, զրույցները, պատմությունները լսելը: Մեծ բախտ է, որ իր ընտանիքում եմ ծնվել, ապրել իր հետ: Ձայնը ականջներումս է, դեմքը՝ աչիքս առաջ»:

Հենրիկ և Գագիկ Սիրավյաններ

Ազգային պատկերասրահում բացվեց նաև նկարչի աշխատանքների ցուցահանդեսը: Գագիկ Սիրավյանն ասաց, որ ներկայացված են հիմնականում Հ. Սիրավյանի վերջին շրջանի աշխատանքները, կան նաև մինչ այժմ չցուցադրված ստեղծագործություններ: «Յուրահատուկ տոն է արվեստասեր հասարակության համար, նաև նկարների, քանի որ նկարներն էլ են սպասում ներկայանալու առիթի»,- ասաց նկարչի որդին:

Ազգային պատկերասրահի տնօրեն Փարավոն Միրզոյանի խոսքով, Հենրիկ Սիրավյանը 20-րդ դարի հրաշալի նկարիչներից է, ում ճանաչում էին բոլորը. «Նրա ամեն մի խոսք արժանի է հիշելու»:

Գեղարվեստի ակադեմիայի ռեկտոր Արամ Իսաբեկյանի բնութագրմամբ էլ, Հ. Սիրավյանը հիանալի արվեստագետ է. «Նա ներկայացրեց Շորժայի բնությունն այնպես, որ ոչ ոք չէր կարողացել դա անել: Դա ունի մեկ բացատրություն ունի. հենց այնպես բնություն չէր նկարում, մոտենում էր փիլիսոփայորեն: Սիրավը գիտեր՝ ինչ պետք է աներ»:

Արվեստաբան Պողոս Հայթայանն իր խոսքում ասաց. «Հարուստ անհատականություններ ենք ունեցել: Հիմա էլ ունենք: Սիրավի նմանը չեմ տեսել: Սիրավը և նկարչությունը, Սիրավը և Հայաստանը, Սիրավն ու իր տեսակը՝ եզակի, Այնպիսի դեպք էր, որ չես իմանում, թե որտեղ էր ինքն ավելի բարձ, լավ: Ամեն տեղ՝ նկարչության մեջ, կյանքում, որպես ծնող:

Նրա ամբողջ ստեղծագործության հենքը Հայաստան աշխարհն էր: Մենք ինչ օրեր ենք անցկացրել այդ փորքիկ Շորժայում, Սևանի ափին՝ Սիրավի խնջույքները, խնջույքներ-դասերը, իմաստասիրական խորհուրդներ: Այսօրվա պես լավ հիշում եմ. հերթական երեկոյան քեֆից հետո բոլորը խոնջացել էին, մենք նստած իր բալկոնում նայում էինք դեպի Արագածը: Ասաց՝ Արագածն այստեղից երևում է: Մենք շատ երկար նայելուց հետո տեսանք, որ Սիրավն իսկապես տեսել է Արագածը Շորժայից: Տարիներ հետո երբ հերթական անգամ Շորժայում էի ու նայում էի դեպի Արագածը, որպեսզի մեկ անգամ էլ տեսնում, այլևս չտեսա, տեսնում եմ Սիրավին»:

Գագիկ Սիավյանը պատմում է. «Հայրս ասում էր՝ սպունգի նման Սարյանի ասածները քաշում էի:

Սարյան և Սիրավյան

Հակոբ Հակոբյանը հորս մոտ ընկերներից էր: Վերջին տարիներին ամեն օր ժամը 12-1-ն ընկած հատվածում խոսում էին, կամ պապան էր զանգում, կամ Հակոբը: Շատ հետաքրքիր էր: Ամեն ինչ անում էի, որ լսեի: Պարզապես խոսակցություններ չէին, զրուցներ էին արվեստի, արվեստագետների մասին: Ոնց որ արվեստի մասին դասախոսություններ լինեին, բայց հումորով շաղախված:

Հրանտ Մաթևոսյան, Հենրիկ Սիրավյան, Հակոբ Հակոբյան

Պաշտում էր Կոմիտասին: Ամեն նյութ Կոմիտասի մասին ուսումնասիրել էր:

Փարաջանովի կերպարը ոգևորում էր: Մի քանի ձեռերով էր նկարել, ասում էր, որ Փարաջանովն ինչ-որ բան է պատմում, խոսում, կարծես մի քանի ձեռք ունի, երկուսն իրեն չի հերիքում:

Ուշքումիտը միայն նկարելն էր: Հակոբ Հակոբյան ասում էր՝ «չեմ պատկերացում, ինչպես կարող է քո նման նկարիչը չզբաղվի ինքն իրենքով», այսինքն չէր հետաքրքրվում ցուցահանդեսներով: 65 տարեկան հասակում ունեցել է իր առաջին անհատական ցուցահանդեսը»:

Հրանտ Մաթևոսյան
 

Հայրենի լեռներում (Վիլյամ Սարոյան) 

Ինքնադիմանկար

Նախորդող հրապարակումներ՝ 

«Սիրավ. Դու հավերժող իմ Հայաստան». Հուշ-ցերեկույթը և ցուցահանդես՝ նվիրված գեղանկարիչ Հենրիկ Սիրավյանի ծննդյան 85-ամյակին

«Նա ոտաբոբիկ քայլեց Հայաստանով…»… Հենրիկ Սիրավյան (տեսանյութ, լուսանկարներ)