Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Համաձայն եմ այն մտքի հետ, ներառական կրթության քաղաքականությունը որդեգրելով արդեն իսկ շատ առաջ ենք գնացել այն երկրներից, որտեղ դա չկա: Եվ խորապես հարգում եմ այն մարդկանց, ովքեր բերեցին Հայաստան այդ գաղափարը: Բայց ցավոք` չեմ կարող չնշել, որ ներառական կրթությունն ունի չլուծված բազմաթիվ խնդիրներ, որ դեռևս կայացած այն համարել չեմ կարող»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց «Հայ մայրեր» հասարակական կազմակերպության նախագահ Նարինե Մանուկյանը:

«Հայ մայրեր» կազմակերպությունն ունի 150 փոքրիկ շահառուներ, որոնք ունեն նույն ախտորոշումը` մանկական ուղեղային կաթված: Ն.Մանուկյանը նշեց, որ երեխաների գրեթե կեսը այսօր սովորում է տարբեր դպրոցներում, Հայաստանի ամբողջ ծածկույթով, ստանում են ներառական կրթություն: Եվ ցավոք` ամեն օր մայրերը ահազանգում են այնպիսի խնդիրների մասին, որոնք իրականում պետք է վաղուց լուծված լինեին. «Եթե ներառական կրթություն ասվածը չկրեր ձևական բնույթ շատ դպրոցների տնօրենների և այս գործընթացը վերահսկող պաշտոնյաների համար, ապա այդ խնդիրները վաղուց պետք է լուծված լինեին: Իհարկե, կան նաև բացառություններ, բայց ամբողջ Հայաստանի կտրվածքով դրանք 2-3-ն են»:

Եվ խնդիրը ամենևին ֆինանսականը չէ: ՀԿ նախագահը նշեց, որ գումարները, որ պետությունը հատկացնում է այս ոլորտի խնդիրների լուծման համար այնքան մեծ են, որ եթե դրանք ծախսվեին հենց ուղիղ իրենց նպատակով և ցանկություն լիներ ոլորտը բարելավելու, ծնողների հետ համագործակցելու, ապա շատ խնդիրներ արդեն լուծված կլինեին. «Ամեն երեխայի համար պետությունը տարեկան հատկացնում է շուրջ 560 000 դրամ` ներառական կրթություն տրամադրելու համար: Սակայն դպրոցներում չկան տարրական պայմաններ ներառական կոչվելու համար, դրանք են` ֆիզիկական մատչելիությունը, պատրաստակամ և վերապատրաստված լավ մասնագետներ, տրանսպորտ և այլն: Շատ դպրոցի տնօրեններ մտածում են, որ օրական մեկ բուլկի գնելով և 200 դրամ երեխայի տրանսպորտի համար հատկացնելով իրենց դպրոցը դարձնում են ներառական, և հենց դա է աբսուրդը: Թեև կրկնում եմ` բարեբախտաբար կան բացառություններ»:

Ի դեպ, Ն.Մանուկյանը հաշմանդամություն ունեցող երեխային դպրոցում սնունդ տալն էլ է համարում խտրականություն, քանի որ եթե խոսում ենք հավասար կրթության պայմաններ ստեղծելու մասին, ապա դա նույնպես ընդգծում է, որ հատուկ կարիքներով երեխան առավելություն ունի մյուսների նկատմամբ, ինչը կոպիտ սխալ է: Նա նշեց, որ բազմից է առաջարկել այն գաղափարը, որ պետք է լինեն ծնողային խմբեր, իրազեկված և պատրաստված, որոնք կվերահսկեն ներառական գործընթացներն ու ավելի արդյունավեր կդարձնեն դրանց իրականացումը: Սակայն դեռ կոնրկետ ոչ մի քայլ այդ ուղղությամբ չի ձեռնարկվել:

«Շատ անգամ մասնագետը մայրիկին հարցնում է` ինչպե՞ս պարապեմ երեխայիդ հետ: Ես չեմ հասկանում.... պատկերացնո՞ւմ եք: Կամ էլ ձևական բնույթի, ժամանակ վատնելով, երեխային տանում են հատուկ կահավորված սենյակ և 1-2 ժամ կորցնում այնտեղ ոչինչ չանելով, ուղղակի «պլյուս» դնելու համար: Եվ տարիներ են անցնում, իսկ երեխան ոչինչ էլ չի սովորում և մնում է զարգացման նույն մակարդակի վրա, այնինչ այս փոքրիկների համար ամեն օրը կարևոր է, մի քայլ է դեպի ինքնուրույնություն»,-ասաց մեր զրուցակիցը:

Ամենակարևոր խնդիրը շարունակում է մնալ նաև ֆիզիկական մատչելիության խնդիրը, երբ շատ անգամ հենաշարժողական խնդիր ունեցող երեխայի դասարանը գտնվում է դպրոցի 3-րդ հարկում և երեխայի մայրը ամեն օր ստիպված է 30-35 կգ քաշ ունեցող երեխային բարձրացնել, հետո էլ սայլակը: Սա, ըստ Ն.Մանուկյանի, ոչ միայն մարդու իրավունքների խախտում է, այլև մայրիկի առողջության հանդեպ ծայրահեղ անտարբերություն: Եվ սա է, որ ևս մեկ անգամ ապացուցում է` գործ ունենք ոչ թե ներառման, այլ ձևական, ցուցադրական երևույթի հետ. «Գիտեք, կարող է մեկ վարչական շրջանում լինել երկու ներառական դպրոց, բայց դրանք լինեն իդեալական հարմարեցված, կատարելությանը մոտ մասնագետների կազմ ունենան և տրանսպորտ, որպեսզի փոքրիկը հասնի դպրոց: Սա կլինի արդեն ստացված ներառական համակարգ: Եվ կարծում եմ, որ լրագրողներդ ևս մեծ դերակատարում դրանում կարող եք ունենալ` լուսաբանելով ու ներկայացնելով իրականությունը»:

Անդրադառնալով այն երկու բացառիկ դպրոցներին` թիվ 20-ն ու թիվ 150-ը, «Հայ մայրեր» ՀԿ նախագահն ասաց, որ այդ դպրոցների հաջողության գրավականն այն է, որ տնօրենները համագործակցում են ծնողների հետ, լսում նրանց կարծիքն ու հարմարեցնում ամեն ինչ երեխայի կրթության իրավունքին համապատասխան. «Թիվ 76 դպրոցում այս պահին ունենք խնդիր. երեխան քաշով ծանր է, լավ սովորում է և մայրիկը ստիպված է 3-րդ հարկ բարձրացնել երեխային և նրա սայլակը: Սա իմ մատնանշած արհամարհական վերաբերմունքն է ծնողի և երեխայի նկատմամբ: Թիվ 82 դպրոցում, օրինակ, այդ հարցը լուծվեց, դասարանը տեղափոխվեց 1-ին հարկ և այսօր երեխան հանգիստ հաճախում է դպրոց: Կան այլ խնդիրներ ևս, օրինակ 169 դպրոցում վերջերս փակ ժողով էին կազմակերպել դասարանի բոլոր ծնողների հետ, բացի ներառական կրթություն ստացող երեխայի ծնողից: Երեխան աուտիզմ ունի և մայրն ուղղակի ահազանգել էր` ակնկալելով մեր միջամտությունը.... սրանք շատ պատմություններից մի քանիսն են, բայց շատ ցավալի են և կրկնվող»:

ՀԿ նախագահը հավաստիացրեց, որ իրենք հետևողական են լինելու, բարձրաձայնելու են և' վատը, և' լավը: Բայց ևս մեկ անգամ շեշտեց` այս ճանապարհին հաջողության գրավականը տնօրենի, մանկավարժների և ծնողների համագործակցությունն է, փոխադարձ հարգանքն ու իրազեկումն այս ոլորտում:

Թեմային առնչվող`
«Ո՛Չ պարոնայք և տիկնայք պաշտոնյաներ, տնօրեններ, ներառական կրթությունը շա՜տ թերություններ ունի»