Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ինչու՞ հարևան Վրաստանը մինչ օրս չի ճանաչել 1915թ.-ի Օսմանյան Թուրքիայի կողմից իրականացված Հայոց Ցեղասպանությունը: Այս տարի լրանում է հիշյալ եղեռնագործության 100-ամյակը: Արդյո՞ք սպասելի է, որ Վրաստանի խորհրդարանը կճանաչի հայերի Ցեղասպանությունը: Թեմայի հետ կապված Panorama.am-ը զրուցել է Վրաստանի հարցերով փորձագետ Ալիկ Էրոյանցի հետ:

-Աշխարհի բազմաթիվ երկրներ պաշտոնապես ընդունել են Հայոց Ցեղասպանության փաստը, իսկ նրանցից մի քանիսը նույնիսկ բանաձև են ընդունել, որով տվյալ պետության տարածքում վերոնշյալ փաստը մերժելու համար պատիժ և տուգանքն է սահմանվել: Այլ է իրավիճակը մեր անմիջական հարևանների պարագայում:
-Այո, դա այդպես է, շատ երկրներ գերադասել են իրերն իրենց անունով կոչել, սակայն, ցավալին այն է, որ մեր հարևանններից և ոչ մեկը չի հետևել ձեր նշված երկրների օրինակին՝ հրաժարվելով անցնել մոլորությունից արդարության հասնելու ճանապարհով: Իրանը ևս խուսափում է ճանաչման գործընթացն իրականացնելուց՝ ելնելով քաղաքական շահերից, իսկ կապված է դա նաև վերջինիս՝ Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ ունեցած առանց այն էլ ոչ նպաստավոր հարաբերություններով: Թուրքիայի և Ադրբեջանի դիրքորոշումն այդ հարցում ավելի պարզ է, այն առումով, որ իրենք դեռևս չեն հասունացել և հասել այն մակարդակին, որպեսզի պատմական ճշմարտության առերեսման անհրաժեշտությունը դիտեն որպես առաջնային խնդիր. խնդիր, որից բարդույթավորված՝ նշված երկրները տարբեր միջոցներով փորձում են շեղել միջազգային հանրության ուշադրությունը, չեզոքացնել այն և շատ հաճախ անգրագիտորեն անուղղակի կամ ուղղակի հարձակումներ իրականացնել Հայաստանի և հայ ժողովրդի նկատմամբ:

- Իսկ ի՞նչ փուլում է ներկայում Վրաստանում Հայոց ցեղասպանության ճանաչման գործընթացը:
-Դեռևս Սովետական Միության տարիներին այդ հարցը արգելափակված էր, Վրաստանի անկախացումից հետո ևս ճանաչման գործընթացը որևէ զարգացում չապրեց այդ երկրում, և միայն վերջին տարիներին այն դարձավ առավել ակտուալ և քննարկվող թեմա՝ վրաց հասարակության և քաղաքական շրջանակների համար: 2012.թ-ի իշխանափոխությունից հետո որոշակի նախադրյալներ առաջացան Հայոց Ցեղասպանության ճանաչման ուղղությամբ, հատկապես պայմանավորված այն հանգամանքով, որ դրանից մեկ ու կես տարի առաջ՝ 2011թ.-ի մայիսի 20-ին Վրաստանի խորհրդարանն ընդունել էր «Չերքեզների Ցեղասպանությունը»: Սակայն թվարկված հանգամանքները ևս բավարար չեն նշված հարցում նկատելի առաջընթաց արձանագրելու համար:

- Ի՞նչ կասեք Վրաստանի խորհրդարանի հայազգի պատգամավորների ելույթների մասին, որտեղ կոչ են արվել դատապարտել Հայոց ցեղասպանությունը:
-Ճիշտ է, անցած տարիների ընթացքում եղել են հայազգի պատգամավորների կողմից ԱԺ-ում հայտարարություններ, որոնցում կոչ է արվում ճանաչել հայոց Ցեղասպանությունը, բացի այդ բազմաթիվ ՀԿ ներ և հայտնի մարդիկ ևս դիմել են խորհրդարանին՝ համապատասխան կոչով, և դա շատ կարևոր և անհրաժեշտ հանգամանք է, բայց, ցավոք, իրականությունն այն է, որ այսօր Վրաստանի պարագայում դեռևս ունենք, չճանաչված Ցեղասպանություն:

- Ի՞նչ հնարավորություններ կան մոտ ապագայում ճանաչման գործընթացի հետ կապված: Կարո՞ղ են արդյոք փոխվել մոտեցումները՝ Վրաստանի պարագայում:
Իրականում, անընդունելի է Վրաստանի կողմից քրիստոնյա և բարեկամ երկրի ու ժողովրդի մղած՝ պատմական արդարությունը վերականգնելու պայքարում զրոյական ներդրում ունենալու փաստը, այն էլ այն դեպքում, երբ մեր հարևանը ևս զերծ չի մնացել Օսմանյան Կայսրության կողմից իրականացված հալածանքներից: Այդուհանդերձ, ներկայում իրականությունն այնպիսին է, որ Վրաստանը ցանկանա՝ չցանկանա առաջնորդվելու է իր պետական և ազգային շահերի պաշտպանությամբ: Դրա հետ մեկտեղ պետք է արձանագրենք, որ թեև Վրաստանը այսօր արդեն իսկ պատրաստ է ճանաչել Հայերի Ցեղասպանությունը, բայց կան մի շարք խոչընդոտներ, ինչը չի կարող անտեսվել մեր հարևան երկրի նորկայիս իշխանությունների կողմից: Եվ հիմնական պատճառը, իհարկե, Վրաստանի և Թուրքիայի միջև եղած հարաբերություններն են, ինչպես նաև ադրբեջանական էներգետիկ և տնտեսական ազդեցությունը Վրաստանի վրա:

- Ստացվում է՝ Վրաստանը փակուղային իրավիճակու՞մ է:
-Փաստելով, որ Թուրքիան և Ադրբեջանն այսօր մեր հարևանի համար առաջնային կարևորություն ներկայացնող պետություններ են, ովքեր ևս իրենց շահն են հետապնդում Վրաստանում, այդուհանդերձ, չի կարելի բացառել, որ վերջինս մշտապես հավատարիմ է մնալու նշյալ քաղաքականության իրականացմանը, և իրավիճակի հնարավոր փոփոխությունը կարող է բերել մեզ համար ցանկալի որոշմանը: Իսկ նշված փոփոխությունն արդեն իսկ նկատելի է, ինչն արտահայտվում է վրաց-ռուսական հարաբերությունների աստիճանական վերականգնմամբ՝ ի հակառակ թուրք-ադրբեջանական ցանկութոյւնների: Հուսանք նաև, որ Վրաստանի ղեկավարությունը, վրաց հասարակությունը կհասկանան թուրք-ադրբեջանական տանդեմի հասցված իրական «օգուտների» հետևանքները, ինչը խթան կհանդիսանա, որպեսզի Վրաստանը հասկանա իր դերակատարության կարևորությունը Հայոց Ցեղասպանության ճանաչման գործում և կայացնի արդար որոշում: Հակառակ պարագայում, չդատապարտելով նախկին ոճրագործությունը, Վրաստանն, ըստ էության, կնպաստի հետագայում նմանատիպ ցեղասպանությունների կրկնմանը: