Ձեր վստահելի աղբյուրը

22 տարի է անցել Սումգայիթ քաղաքի ահասարսուռ իրադարձություններից: Խորհրդային միության պաշտոնական վիճակագրության համաձայն, Ադրբեջանի կողմից կազմակերպված ջարդերի զոհ է դարձել մի քանի տասնյակ հայ, իսկ իրականում նրանց թիվը գերազանցում է մի քանի հարյուրը:


Զոհերից մեկն էլ 1961 թվականին ծնված Լոլա Ավագյանն է, ում, ըստ վկայությունների, նախ տնից հանել են փողոց, ստիպել են պարել, դանակով հարվածներ են հասցրել մարմնի տարբեր մասերին, կտրել են կուրծքը, ծխախոտով այրել են, ապա բռնաբարել: Սպանությունից հետո դին այլանդակված է եղել, հարազատները կարողացել են ճանաչել միայն ձեռքի ճկույթի շնորհիվ: Նրա հայրը՝ Պավել Մանվելյանը պատմել է, որ երեք դիահերձարան է այցելել աղջկա դին գտնելու համար, դրանցում 100-ից ավելի դիակներ է տեսել, վերջը դստեր դին գտել է Բաքվից 20 կմ հեռավորության վրա գտնվող Մարդաքյանախի դիահարձարանում, որտեղ ևս 70 դի է եղել:


Այս և մյուս զոհերի սպանության վերաբերյալ մանրամասներ ներկայացվեծ են www.karabagh.am կայքէջում:
Հայաստանը 360 հազար փախստական է ընդունել Սումգայիթից ու ադրբեջանական մյուս բնակավայրերից, որտեղ թուրքական արյունոտ յաթաղանն ի գործ էր դրվել: Սումգայիթին հետևեցին Գյանջան` (Կիրովաբադը), որի հետևանքով ունեցանք կես միլիոնի հասնող տեղահանումներ: Այսօր արդեն հստակ տվյալներ չկան, թե քանիսն են մնացել Հայաստանում: Հաջորդ տարի մարդահամար կանցկացվի, որի արդյունքում հստակ տվյալներ կլինեն:

«Մարդիկ, որոնք սերնդեսերունդ ապրել են այտնեղ, մի քանի շաբաթների ընթացքում դարձան տնավեր, բնավեր»,-այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց Տարածքային կառավարման նախարարության միգրացիոն գործակալության պետ Գագիկ Եգանյանը, ում խոսքով դա այն գինն էր, որ վճարեցին Սումգայիթում ապրող հայերը Արցախի դե ֆակտո անկախացման ճանապարհին: Այդ գինը վճարեցին գրեթե բոլոր հայերը:

Այսօր կառավարությունը դոնոր կազմակերպությունների հետ համագործակցությամբ փորձում է լուծել այս մարդկանց խնդիրները: Ամենալուրջ խնդիրը բնակարանով ապահովելն է:

«Դա վելի շատ բարոյական խնդիր է: Կառավարությունը պարտավորվեց, որ ծածկով պետք է ապահովի նրանց, չնայած ունենալով հանման խնդիր մեր քաղաքացիներից ոմանց նկատմամբ: 2005-ից մինչ օրս այդ ծրագրի շրջանակում մարզերում շուրջ 1000 ընտանիք ստացել է բնակարանների գնման վկայական, որից 700-ը կարողացել են իրացնել այդ վկայագրերը և ձեռք բերել բնակարան կամ առանձնատուն: 300-ը տարբեր պատճառներով չեն կարողացել ձեռք բերել»,-ասաց Եգանյանը: Երևանում ծրագրում ընդգրկված ընտանիքների թիվը 900 է:

«Հիմնախնդրի արժեքը 40 մլն ամերիկյան դոլար է, դա հսկայան գումար է»,-ասաց Եգանյանը, հիշեցնելով, որ ամեն տարի խնդրի լուծման համար գումար էր հատկացվում: 2009-ին 815 մլն դրամ է հատկացվել: Այս տարի, պայմանավորված տնտեսական ճգնաժամով, բյուջեից այդ նպատակով գումար չի հատկացվելու: Դրա փոխարեն Երևանում կանցկացվի դոնորների մասնակցությամբ մեծ համաժողով, որի ընթացքում կարող են նաև ծրագրի իրականացման համար գումարներ ներդրվել: «Ես հույս ունեմ, որ հաջորդ տարի բյուջեով զգալի կներդրվեն, բայց ավելի լավատեսական եմ, որ միջազգային դոնոր հանրությունն իր ներդրումը կունենա այս խնդրին, հատկապես նաև ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագհող երկրները»,-ասաց ծառայության պետը: