ՆԱՏՕ-ն կոչ է անում հարգել առկա ձևաչափերը և խուսափել ապակայունացնող քայլերից
Լիսաբոնում շաբաթավերջին տեղի ունեցած ՆԱՏՕ-ի գագաթաժողովի արդյունքներով ընդունված եզրափակիչ հռչակագիրը, որն արդեն իսկ ստացել է Լիսաբոնյան հռչակագիր, դրույթներ է պարունակում նաև հետխորհրդային տարածքի հակամարտությունների վերաբերյալ:
Հռչակագրի 35-րդ կետում մասնավորապես ասված է. «Եվրաատլանտյան տարածաշրջանում խաղաղության մեր տեսլականի համաձայն` Հարավային Կովկասում և Մոլդովայի Հանրապետությունում ձգձգված հակամարտությունները Դաշինքի համար նախկինի պես լուրջ մտահոգության առարկա են: Մենք բոլոր կողմերին կոչ ենք անում կառուցողական մասնակցություն բերել ու ամուր քաղաքական կամք ցուցաբերել հակամարտության խաղաղ կարգավորմանը, ինչպես նաև հարգել առկա բանակցային ձևաչափերը: Մենք կոչ ենք անում խուսափել այնպիսի քայլերից, որոնք կվտանգեն տարածաշրջանային անվտանգությունն ու կայունությունը: Մենք կրկին մեր աջակցությունն ենք հայտնում Հայաստանի, Ադրբեջանի, Վրաստանի և Մոլդովայի Հանրապետության տարածքային ամբողջականությանը, անկախությանն ու ինքնիշխանությանը, ինչպես նաև կշարունակենք սատարել այդ տարածաշրջանային հակամարտությունների խաղաղ կարգավորմանն ուղղված ջանքերին` հաշվի առնելով նշված սկզբունքները»:
Հիշեցնենք, որ ՆԱՏՕ-ի լիսաբոնյան գագաթաժողովի շրջանակներում նոյեմբերի 20-ին նախատեսված էր «Աֆղանստանում ՄԱԿ-ի մանդատով ՆԱՏՕ-ի ղեկավարած Միջազգային անվտանգության աջակցման ուժերին մասնակցող երկրների ղեկավարների հանդիպումը», որին պետք է մասնակցեր նաև Հայաստանի Հանրապետության նախագահ Սերժ Սարգսյանը: Սակայն նոյեմբերի 19-ին ՀՀ նախագահի մամլո խոսնակը հայտնեց, որ Հանրապետության Նախագահը որոշում է կայացրել չմեկնել Լիսաբոն: «Հայկական կողմը բազմիցս ընդգծել է հակամարտությունների լուծման ընդհանրական ձևակերպումների անընդունելիությունը: ՆԱՏՕ-ի Լիսաբոնյան համաժողովի հռչակագրի նախագծում հարավկովկասյան կոնֆլիկտների լուծման նախկին ընդհանրացված ձևակերպման պահպանումը, որում հղում է կատարվում ԵԱՀԿ կողմից հռչակված սկզբունքներից միայն մեկին, վատ ազդակ կարող է դառնալ և լրացուցիչ բարդություններ ստեղծել ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարգավորման բանակցային գործընթացում, հատկապես` վերջին շրջանում Ադրբեջանի ռազմական ծախսերի աննախադեպ աճի և նրա ղեկավարության հայատյաց հռետորաբանության ֆոնի վրա»,- պարզաբանել էր ՀՀ նախագահի մամլո խոսնակը:
Հարկ է նկատել, որ չնայած Լիսաբոնյան հռչակագրի տեքստի ընդհանրական ու կիսատ բնույթին, կատեգորիկ բնույթի պահանջ կամ նորմ չի սահմանում և սահամանում է, որ հակամարտությունների խաղաղ կարգավորման ժամանակ պետք է հաշվի առնել նաև պետությունների տարածքային ամբողջականության, անկախության ու ինքնիշխանության սկզբունքները: Տեղեկացնենք, որ Ղարաբաղա-ադրբեջանական հակամարտության պարագայում միջնորդական առաքելություն իրականացնող ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին առանձնացրել է Հելսինկյան եզրափակիչ ակտի հատկապես երեք` ժողովուրդների իրավահավասարության և ազգերի ինքնորոշման, տարածքային ամբողջականության, ուժի և դրա սպառնալիքի չկիրառման սկզբունքները: