Հասարակություն 12:50 03/12/2010

«Սովորական ցեղասպանություն» նախագիծ. պատրաստվում է ֆիլմ «Oղակ» (Կոլցո) գործողության 20-ամյակի կապակցությամբ

«Սովորական ցեղասպանություն» նախագծի շրջանակներում մեկնարկել են հերթական փաստավավերագրական ֆիլմի պատրաստման աշխատանքները: Հաշվով 4-րդ ֆիլմը նվիրված է ղարաբաղյան շարժման պատմության ամենաողբերգական էջերից մեկին` «Oղակ» օպերացիային, որի 20-ամյակը լրանում է 2011թ-ին:

«Կոլցո» օպերացիան, որի արդյունքում բռնի տեղահանվել է ԼՂՀ-ի և Շահումյանի շրջանի տասնյակ հայկական քաղաքների ու գյուղերի բնակչությունը, իրականացվել է 1991թ-ի ապրիլ-հուլիս ամիսներին, -ասում է «Սովորական ցեղասպանություն» նախագծի ղեկավար Մարինա Գրիգորյանը:

«Ցավոք, ինչպես Մարաղա գյուղի ողբերգության դեպքում, մի քանի հազար հայ բնակիչների հանդեպ պետական ահաբեկչության այս հրեշավոր ակտը ըստ արժանվույն չլուսաբանվեց, այս մասին բավարար տեղեկացված չեն նույնիսկ Հայաստանում: Մինչդեռ դա Սովետական կենտրոնի և ադրբեջանական ՕՄՕՆ-ի լայնամասշտաբ պատժիչ օպերացիան էր ընդդեմ քաղաքացիական բնակչության, որի ընթացքում Ադրբեջանի ղեկավարությունը փորձում էր հասնել իր չարագույժ նպատակներին, այն է` հայերի ոչնչացում և բռնի տեղահանում իրենց պատմական բնակավայրերից, Հայրենազրկում: Ավելին, այսօր շատ քչերն են հիշում, որ օպերացիայի շրջանակներում բռնությունների է ենթարկվել նաև Հայաստանի սահմանամերձ շրջանների բնակչությունը` Գորիսի, Նոյեմբերյանի, Տավուշի շրջանները և այլք: Օպերացիան իրականացվում էր խաղաղ բնակչության հանդեպ անասելի դաժանությամբ, ադրբեջանական ՕՄՕՆ-ի ջոկատները սպանում, կեղեքում, բռնաբարում, թալանում ու պատանդ էին վերցնում խաղաղ բնակչությանը, զբաղվում դիակապտությամբ, ստորացնում մարդկային և ազգային արժանապատվությունը»:

««Oղակ» գործողության ընթացքում զինվորական ուժերի ու ադրբեջանցիների կողմից դաժան ճնշման, գազանությունների ու թալանի են ենթարկվել ԼՂԻՄ-ի հարավում և արևմուտքում գտնվող Շահումյանի, Հադրութի և Շուշիի շրջանների 26 հայկական գյուղեր: Մոտ 10 հազար մարդ բռնի տեղահանման են ենթարկվել, զոհվել են 100-ից ավելին: 600-ից ավելի տղամարդ պատանդ վերցվեցին, նրանց կտտանքների ու բռնությունների ենթարկեցին: Ռազմական ուժերից անմիջապես հետո գյուղեր էին ներխուժում մոտակայքում բնակվող ադրբեջանցիներից կազմված խմբեր: Նրանք յուրացնում էին տեղահանվածների տները, մեքենաները, անասուններին և մնացած ունեցվածքը, գողոնը տեղափոխվում էր հատուկ այդ նպատակի համար բերված բեռնատար ավտոմեքենաներով: Հայ բնակչության դիմումներն ու բողոքները ոչ ոք չէր ուսումնասիրում»,- գրում էր Վիկտոր Կրիվոպուսկովը (ներկայումս` Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպանության խորհրդատու, “Ռոսսոտրուդնիչեստվո” ներկայացուցչության ղեկավար) «Ըմբոստ Ղարաբաղ» (Мятежный Карабах) գրքում:

Նախագծի ղեկավարի խոսքերով` Ֆիլմի շուրջ աշխատանքների ընթացքում հաջողվել է գտնել բացառիկ փաստավավերագրական տեսանյութեր, որոնք արվել են 1991թ-ի գարնան-ամռան ամիսներին: Գտնվել են Գետաշենի և Մարտունաշենի վրա հարձակված զորամասերի նախապատրաստությունը ներկայացնող տեսանյութեր, շրջափակված հայկական գյուղերի կադրեր, ներկայացված են նաև ջարդերի, բռնության և կտտանքների զոհը դարձած, իրենց ունեցվածքից և օջախներից զրկված գյուղի բնակիչների վկայությունները, որոնք նկարահանվել են տեղի բնակչության բռնի տեղահանման անմիջապես հաջորդ օրը: Հատուկ արժեք են ներկայացնում ԼՂՀ-ի` Ադրբեջանի կողմից բռնազավթված տարածքներում հայերի հազարամյա ներկայությունն ու բազմադարյան մշակույթը փաստող կադրերը:

«Անհնար է առանց հուզմունքի նայել Գետաշենի հին գերեզմանատան կադրերը, ուր ներկայացված են խարխլված խաչքարերը (http://www.youtube.com/watch?v=9TT2vhhi-ZA), որոնք հիշեցնում են Ադրբեջանի կողմից բարբարոսաբար ոչնչացված Հին Ջուղայի խաչքարերը: Ամենայն հավանականությամբ, Գետաշենի խաչքարերը նույն ճակատագրին են արժանացել»,-պատմում է Մարինա Գրիգորյանը: -Պահպանվել են նաև Գյուլիստանի միջնադարյան գերեզմանոցի կադրերը (http://www.youtube.com/watch?v=yI4kjgTYCbM), որոնցում հստակ երևում են հայկական փորագրություններով տապանաքարերը, իսկ հանգուցյալների հետնորդները պատմում են իրենց նախնիների մասին: Այս ամենը, բնականաբար, կընդգրկվի ֆիլմում և կդառնա հերթական համոզիչ ապացույցն առ այն, որ հենց Ադրբեջանն է մինչ օրս բռնազավթել ԼՂՀ-ի տարածքի մի մասը»:

Հաշվի առնելով 1991թ-ի գարուն-ամառ ժամանակահատվածի իրադարձությունների մասշտաբայնությունը` ֆիլմն, ամենայն հավանականությամբ, բաղկացած կլինի երկու մասից: Պրեմիերան նախատեսված է 2011թ-ի մայիսին, երբ վերհիշվելու է հայ ժողովրդի նկատմամբ հերթական ցեղասպան գործողության` մարդկության դեմ հանցանքի տարելիցը, ինչպիսին , անշուշտ, «Կոլցո» օպերացիան էր:

«Սովորական ցեղասպանություն» նախագիծն իրականացվում է ՀՀ Նախագահի աշխատակազմի «Հանրային կապերի և տեղեկատվության» կենտրոնի կողմից և կոչված է պատմել ճշմարտությունը 1988-1992թթ.-ներին կատարված իրադարձությունների մասին, որոնց ընթացքում Ադրբեջանի և Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչությունը պարբերաբար ենթարկվում էր էթնիկ զտումների ու ցեղասպանության:

Առաջին երեք ֆիլմերը` «Բաքու, հունվար 1990», «Սումգայիթ, փետրվար 1988» և «Մարաղա, 10 ապրիլի, 1992թ.», ներկայացվել են համապատասխանաբար` 2010 թ-ի հունվարին, ապրիլին և սեպտեմբերին: Ֆիլմերը թարգմանվել են ռուսերեն, անգլերեն, ֆրանսերեն և արաբերեն լեզուներով, տեղադրվել են համացանցում և լայնորեն տարածվում են խտասկավառակների տեսքով:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

20:26
Տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված
ՆԳՆ կողմից իրականացված օրենսդրական բարեփոխումների արդյունքում՝ մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտումների շրջանակում գոյացած պարտավորությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
20:12
«Բեմբի, գտա՞ր Ոսկեպարի 7-րդ դարի հայկական եկեղեցին, թե ադրբեջանական քարտեզներում չի երևում»․ օգտատերերը՝ Ալեն Սիմոնյանին
Երեք ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը լրագրողների հետ զրույցում, անդրադառնալով Տավուշի 4 գյուղերի տարածքներ Ադրբեջանին հանձնելու խնդրին, մտքի հերթական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:48
Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական ցանցերում․ Ալլա Պուգաչովան՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած դեպքերի մասին
Ալլա Պուգաչովան խախտել է լռությունը՝ Մոսկվայում տեղի ունեցած ողբերգությունից հետո. «Վիշտը պետք է հոգու մեջ լինի, ոչ թե սոցիալական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:31
Ամուրի շրջանում երկինքը նարնջագույն է դարձել ավազային փոթորկի պատճառով
Ամուրի շրջանը տուժել է Չինաստանից և Մոնղոլիայից եկած ավազի փոթորկից։ Բլագովեշչենսկի վրա դեղին-նարնջագույն մշուշ է կախված։ Այս մասին գրում է МИР...
Աղբյուր` Panorama.am
19:17
Զելենսկի․ Գազայում իրավիճակը շեղել է համաշխարհային ուշադրությունն Ուկրաինայից
Վլադիմիր Զելենսկին ամերիկյան CBS հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում կրկին դժգոհել է, որ պաղեստինա-իսրայելական հակամարտությունը շեղել է...
Աղբյուր` Panorama.am
18:53
Ֆրանսիական առագաստանավը օլիմպիական ջահը կտեղափոխի Միջերկրական ծովով
Ֆրանսիայի ծովային պրեֆեկտուրան հայտարարել է, որ մայիսի 8-ին իրենց երկիր հասնող օլիմպիական կրակը կուղեկցվի ծովային հսկայական շքերթով:Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
18:44
Հայաստանի տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ։ «Փակ են Արագածոտնի մարզում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Ավագ հինգշաբթին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում
Մարտի 28-ին՝ Ավագ հինգշաբթի, Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին հիշատակեց մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի Վերջին ընթրիքը և Սուրբ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:13
Թուրքիան ԱՄՆ-ի հետ բանակցություններ է սկսել Ուկրաինային զինամթերք մատակարարելու հարցով
Ըստ թուրքական լրատվամիջոցների՝ Թուրքիան ԱՄՆ պաշտպանության նախարարությանը կմատակարարի զինամթերք՝ նախատեսված 116 հազար միավոր արկ 155մմ տրամաչափի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Կիրականացվի «Հարության Ավետիս» կանթեղներով երթը
Մարտի 30-ին` ժամը 20-ին, Արարատյան Հայրապետական թեմի առաջնորդանիստ Ս. Սարգիս եկեղեցուց կմեկնարկի «Հարության Ավետիս» խորագրով...
Աղբյուր` Panorama.am
17:49
20-ամյա հղի կնոջ մահվան գործով մեղադրանք է առաջադրվել երեք բժշկի
Քննչական կոմիտեի Լոռու մարզային քննչական վարչությունում քննվող քրեական վարույթի նախաքննության շրջանակներում պարզվել են 2022 թ․ օգոստոսին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:32
Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը, հաշվի առնելով բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների հետագա մասնագիտական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:21
Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանազատումն արագ լուծվող հարց չէ. Վրացագետ
«Այսօր մենք նաև քննարկել ենք Հայաստանի և Վրաստանի միջև սահմանազատման գործընթացի ակտիվացման հնարավորությունները»,-մարտի 25-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:04
Ժաննա Անդրեասյանն ասում է՝ Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ տեղի չի ունենում, բայց 6290 ստորագրությունն այլ բան է վկայում
«Կոնսերվատորիայի շուրջ ոչինչ, որևէ իրադարձություն տեղի չի ունենում»,- Ազգային ժողովում քննարկման ժամանակ ասաց ԿԳՄՍ նախարար...
Աղբյուր` Panorama.am
16:21
ՄԻԵԴ-ը նախնական ընդունել է Արթուր Դանիելյանի ու Արմեն Աշոտյանի գործերով գանգատները
Փաստաբան Տիգրան Աթանեսյանը գրում է. «Այսօր Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանից ստացա երկու ծանուցում՝ իմ կողմից ներկայացված...
Աղբյուր` Panorama.am
16:11
Արցախի և արցախահայերի նկատմամբ վարվող քաղաքականությամբ Նիկոլը և Ալիևը վաղուց նույնացել են. Սաղաթելյան
«Վերստին հիշեցնեմ, ՀՀ անվտանգության գլխավոր սպառնալիքը Նիկոլ Փաշինյանն է, այլ ոչ թե Արցախի պետական ինստիտուտները»:
Աղբյուր` Panorama.am
16:10
Հայաստանում բռնության դեպքերի աճի պատճառները՝ հոգեբանի դիտարկմամբ
Ի պատասխան Panorama.am-ի հարցման ՆԳՆ-ն տրամադրել է 2022 և 2023 թվականների և 2024 թվականի առաջին երկու ամիսներին ֆիզիկական ներգործության (ծեծ),...
Աղբյուր` Panorama.am
16:03
«Այրում» գինիում գտել են սինթետիկ ներկանյութ ազորուբին. ՍԱՏՄ-ն Բելառուսից նամակ է ստացել
Արարատի կոնյակի գործարան ՍՊԸ-ում վերահսկողություն կիրականացվի
Աղբյուր` Panorama.am
15:37
Նազենի Հովհաննիսյան. Շատ դժվար անցավ այս անգամ Պահքն ինձ համար
Հաղորդավարուհի Նազենի Հովհաննիսյանը գրում է. «Արաբկիրի Ս. Խաչ եկեղեցում մարդկանց սիրտը բաց էր՝ աղոթքի եւ սիրո համար: Հաղորդվելու և...
Աղբյուր` Panorama.am
15:32
Ամուսնության առաջարկություն՝ «Հայաթ փրոջեքթի» համերգի ժամանակ
«Հայաթ փրոջեքթ» խմբի՝ Գյումրիում տեղի ունեցած համերգներից մեկի ժամանակ բեմում ամուսնության առաջարկություն է արվել։ Բեմ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:06
Տղաները պինդ էին. Աղվան Վարդանյանն այցելել է Սամսոնյանին և Սաղաթելյանին
Այսօր «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Աղվան Վարդանյանն այցելել է «Արմավիր ՔԿՀ»-ում կալանքի տակ պահվող Վազգեն...
Աղբյուր` Panorama.am
14:55
Հայկ Մարությանը կուսակցություն է հիմնում
Երևանի նախկին քաղաքապետ Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի։ Այն կոչվում է «Նոր ուժ»։ Լուրը «Ազատության»...
Աղբյուր` Panorama.am
14:48
Հրազդանի 64-ամյա բնակչի սպանության դեպքի առթիվ նախաձեռնված քրեական վարույթի նախաքննությունը
Քննչական կոմիտեի Կոտայքի մարզային քննչական վարչությունում իրականացված քննչական և վարութային գործողությունների արդյունքում պարզվել են Կոտայքի...
Աղբյուր` Panorama.am
14:45
Ոսկեպարցիներն ասում են՝ ՔՊ-ականները, ովքեր հանձնվող գյուղերն ադրբեջանական են համարում, թող գան ու իրենց ներկայությամբ նման հայտարարություն հնչեցնեն
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է.  «Ոսկեպար և Բաղանիս կատարածս այցիս ու...
Աղբյուր` Panorama.am
14:39
ԵԱՏՄ անդամ ենք, զուգահեռաբար ԵՄ և այլ շուկաների ինտեգրման ուղղությամբ ենք աշխատում. Թունյան
«Այս պահին մենք ԵԱՏՄ անդամ ենք, կատարում ենք մեր պարտավորությունները, վճարում ենք ընդհանուր մաքսատուրքերն ու ստանում մեր բաժինը, ընդ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:26
Բաքուն ռազմական է հռչակում Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը
Հուշահամալիրը հավերժացնելու էր ազգային պայքարի բոլոր զոհերի հիշատակը: Սակայն շինարարական աշխատանքներն անավարտ են մնացել 44-օրյա պատերազմի հետևանքով:
Աղբյուր` Panorama.am
14:10
Երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն՝ Երևանի Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում
Երևանում տրանսպորտային հոսքերի անցանելիությունն ավելացնելու նպատակով մարտի 29-ից փորձնական տարբերակով երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն...
Աղբյուր` Panorama.am
13:50
Ստեփան Դանիելյան. Հայաստանում ստվերային պետություն գոյություն չունի
Քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանը համարում է, որ Հայաստանում ստվերային պետություն գոյություն չունի, չնայած կա նման տարածված կարծիք։ Կարծիքներից մեկն...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց
12:51 28/03/2024

Հիմա Հայաստանին դեմ են տվել 33 քարտեզ. Սուրենյանց

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}