Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ադրբեջանի լրագրողները, որոնք լուսաբանում են իրադարձությունները սահմանամերձ շրջաններում, հիմնականում՝ հայ-ադրբեջանական զորքերի շփման գծում, նոր սահմանափակումների են ենթարկվել: Այս մասին տեղեկացնում է բրիտանական Պատերազմի և խաղաղության լուսաբանման ինստիտուտը (IWPR):

Համաձայն աղբյուրի՝ Ադրբեջանի իշխանությունները պատճառաբանում են իրենց քայլը նրանով, թե իբր լրատվամիջոցների ներկայացուցիչները «սխալ են լուսաբանում իրավիճակը» և պետական գաղտնիքներ բացում: Սակայն իշխանությունների սահմանափակումները քննադատողներն իրենց հերթին պնդում են, որ արգելքներն իրականում նպատակ ունեն վերջնականապես ճնշել Ադրբեջանի սահմանամերձ շրջաններում իրավիճակի լուսաբանման փորձերը:

IWPR-ն կարծում է, որ լրագրողների աշխատանքի սահմանափակումները սահմանամերձ շրջաններում նշանակում է՝ քիչ լսելի է լինելու տեղի բնակիչների ձայնը:

«Մեզ միևնույնն է չեն լսելու, մեզ մոտ տիրող իրավիճակը ԶԼՄ-ներում օբյեկտիվ կերպով չի լուսաբանվում, հիմա էլ արդեն արգելքներ են դնում: Իշխանությունները ցանկանում են հասնել նրան, որ մեր խնդիրները ջրի երես դուրս չգան: Բայց սահմանամերձ գյուղերը գաղտնի օբյեկտներ չեն, որ արգելեն լրագրողներին մեկնել այնտեղ և նյութեր հավաքել»,-ընդգծել է Ադրբեջանի հյուսիս-արևմուտքում՝ Հայաստանին սահմանակից Ղազախի շրջանի բնակիչ Իլղար Մամեդովը:

Բրիտանական կազմակերպության հոդվածում շեշտվում է, որ մամուլի վրա վերահսկողության ուժեղացումը բխում է նախագահ Իլհամ Ալիևի՝ ընթացիկ տարվա օգոստոսի որոշումներից: Դրանք կոչ էին անում խուսափել ԶԼՄ-ներում և համացանցում գաղտնի տեղեկությունների հրապարակումից, բացի այդ էլ դատական կարգով հետապնդել բոլոր նրանց, ովքեր առնչություն ունեն պետական գաղտնիքները հրապարակային դարձնելու հետ:

Ադրբեջանական Civil-forum.az կայքի թղթակից Աֆգան Մուխթարլըն, որը հաճախ է լուսաբանում Ադրբեջանի սահմանամերձ գյուղերի խնդիրները, վկայել է՝ սահմանային հատվածներում անվտանգության ապահովման միջոցներն այնքան անբավարար են, որ նույնիսկ սովորական լրագրողը կարող է արձանագրել զենք-զինամթերքի մուտքն Ադրբեջան: Նման պարագայում, լրագրողի խոսքերով, հայերը ևս կարող են դա նկատել:

Ավելին, Մուխթարլըն հավաստիացրել է, թե Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը թաքցնում է մարտական և ոչ մարտական կորուստների մասին տեղեկությունները՝ պատճառաբանելով՝ իբր դրանց հրապարակումը հակասում է ազգային շահերին: «Սակայն պետք է հակառակը լինի: Նախարարությունը պետք է հանրությանը ստույգ տեղեկություն մատուցի»,-պնդում է լրագրողը:

Նա նաև տարակուսանք է հայտնել, որ լրագրողների աշխատանքի նմանատիպ սահմանափակումները վատ հետևանքներ կունենան. ԶԼՄ-ները հարկադրված կլինեն բավարարվել զուտ այն տեղեկություններով, որոնք կտրամադրի ՊՆ-ն կամ ուժային այլ կառույցներ:

Արցախյան պատերազմի տարիներին Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարության մամուլի ծառայությունը ղեկավարող, ներկայումս որպես ռազմական փորձագետ հանդես եկող Ազադ Իսազադեն համոզված է, որ պաշտոնյաները պետք է կառուցողական աշխատանքներ տանեն լրագրողների հետ և նրանց անհրաժեշտ տեղեկություններ տրամադրեն:

«Լրագրողներին աղբյուրներ են պետք, եթե դրանք չլինեն, ապա ոչ ստույգ տեղեկության ի հայտ գալը պարզապես անխուսափելի է»,-նկատել է նա:

Հիշեցնենք, որ Ադրբեջանում առավել լայնորեն է քննարկվում լրատվամիջոցների աշխատանքի սահմանափակումների խստացման խնդիրը 2014-ի սեպտեմբերի 24-ին Իլհամ Ալիևի ստորագրած հրամանագրից հետո: Համաձայն դրա՝ կառավարությունը, նախագահի աշխատակազմը, պաշտպանության նախարարությունն ու Մամուլի խորհուրդը պարտավորվում են հատուկ աշխատանքներ տանել ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչների, սահմանամերձ շրջանների գործադիր իշխանությունների մամուլի ծառայությունների, սահմանամերձ շրջանների բնակիչների հետ պետական նշանակության գաղտնիքներ չհրապարակելու և համացանցից «ճիշտ» օգտվելու ուղղությամբ:

Այնուհանդերձ, հրամանագիրն իր ենթատեքստում պարունակում է խիստ սահմանափակումներ, ավելին՝ օրենքի շրջանակներում հետապնդումներ այն անձանց համար, ովքեր Ադրբեջանի պետական դիրքորոշումները հակադարձող տեղեկություններ կհրապարակեն: Նման հրամանագիր ստորագրելու դրդապատճառն էլ իր հերթին ընթացիկ տարվա օգոստոսին առաջնագծում իրավիճակի սրումն էր: Ադրբեջանի պաշտպանական գերատեսչության մամուլի ծառայությունը հաճախ չէր մեկնաբանում մեծ թվով մարտական զոհերի ու վիրավորների մասին տեղեկությունները. արդյունքում սկզբնաղբյուր էին դառնում այս կամ այն ադրբեջանական լրատվամիջոցի «սեփական աղբյուրները» կամ էլ որոշ օգտատերերի սոցցանցային գրառումները, որոնք երբեմն միմյանցից տարբեր տվյալներ էին փոխանցում։ Այդ լարված իրավիճակում հակասական տեղեկություններ և տեսագրություններ էին ստացվում նաև Ադրբեջանի սահմանամերձ շրջաններից՝ ի հայտ բերելով այդ հատվածներում առկա խնդիրները: Ստեղծված իրավիճակից խուսափելու համար Ադրբեջանի իշխանությունները, փաստորեն, նախընտրում են իրենց իսկ կողմից վաղուց որդեգրած՝ սահմանափակումների, արգելքների, փակ աշխատելու քաղաքականությունը: