Ձեր վստահելի աղբյուրը

Վերջին շաբաթների ընթացքում հազարավոր հոդվածներ են հրապարակվել ամբողջ աշխարհում, որոնք մերկացնում են Թուրքիայի ռազմավարական խաբեությունը՝ օգտագործելով «Իսլամական պետության» դեմ պայքարի պատրվակը ձեռնարկելու համար ցեղասպանական ռմբակոծության արշավ ընդդեմ քրդերի, որոնք խիզախորեն դիմակայում են ԻՊ-ին Սիրիայում և Իրաքում:

«Ուոլ սթրիթ ջըրնալ» (Wall Street Journal) թերթը օգոստոսի 12-ին տեղեկացրեց, որ ամերիկացի բարձրաստիճան մի զինվորական մեղադրել է Թուրքիային ամերիկյան կառավարությանը խաբելու մեջ՝ թույլ տալով Ինջիրլիքի ավիաբազայի օգտագործումը ԻՊ-ի վրա հարձակվելու համար որպես ծածկ նախագահ Էրդողանի կողմից պատերազմ հռչակելու քուրդ զինյալների (ՔԲԿ) դեմ Հյուսիսային Իրաքում: Մինչև օրս Թուրքիան իրականացրել է 300 օդային հարձակում ՔԲԿ-ի, և միայն երեքը՝ ԻՊ-ի դեմ... Էրդողանի նպատակն է քրդերին պատժելու միջոցով շահել թուրք ընտրողների համակրանքը հաջորդ խորհրդարանական ընտրություններում, որը հնարավորություն կտա նրա կուսակցությանը բացարձակ մեծամասնություն ստանալ և ավտորիտար նախագահական կրոնապետություն հաստատել:

Անկարան, ամերիկյան հանրությանը խաբելու և մոլորության մեջ գցելու համար, քրդերի դեմ իր պատերազմը սկսելուց մի քանի օր հետո վարձեց «Սքվայր փաթոն բոգս» ընկերությունը (Squire Patton Boggs) ամսական 32 հազար դոլարով, որպես «Գեբարդ գրուպ» (Gephardt Group) հզոր լոբբիստական ընկերության ենթակապալառու: «Սքվայր փաթոն բոգսի»-ի կազմում են նախկին սենատորներ Թրենդ Լոթը, Ջոն Բրոն և Սպիտակ տան նախկին պաշտոնյա Ռոբերտ Կապլան: «Գեբարդի» թուրքական լոբբիստական խումբը կազմված է հետևյալ ենթակապալառուներից. Գրինբերգ Թրորիգ, Բրայան Ֆոռնի, Լիդիա Բոռլանդ և «Դիկշտայն Շապիրո» ընկերություն, վերջինը իր լոբբիստական աշխատակազմում վերջերս ընդունել է Կենտրոնական հետախուզական վարչության (ԿՀՎ) նախկին տնօրեն Պորտեր Գոսին: Թուրքիայի կողմից վարձակալված այլ լոբբիստական ընկերություններն են՝ «Գոլդին սոլուշընսը» (Goldin Solutions), «Ալփայթակը» (Alpaytac), «Ֆին փարթնյորսը» (Finn Partners), «Ֆերահ Օզբեկը» (Ferah Ozbek) և «Գոլին/Հարիս ինթերնեյշընլը» (Golin/Harris International): Ըստ ԱՄՆ արդարադատության դեպարտամենտի տեղեկությունների՝ Թուրքիան տարեկան շուրջ 5 մլն դոլար է վճարում այս լոբբիստական/PR ընկերություններին: Բացի այդ, շահույթ չհետապնդող մի քանի ամերիկյան կազմակերպություններ որպես ճակատ են ծառայում թուրքական կառավարության համար՝ նպաստելու նրա շահերին Միացյալ Նահանգներում, Կոնգրեսի անդամներին ու լրագրողներին հրավիրելով Թուրքիա ամբողջովին վճարված զբոսախնջույքների համար:

Թուրքիայի համար աշխատող ամերիկյան լոբբիստների թվում, թերևս ամենավիճահարույցը Պորտեր Գոսն է՝ 2004-2006 թվականներին ԿՀՎ տնօրենը, որը համաձայնել է ծախել իր հոգին, գուցե և Միացյալ Նահանգների ազգային գաղտնիքները, մի բուռ թուրքական լիրայի համար:

Հատկանշական է, որ համաձայն «Օտարերկրյա գործակալների գրանցման մասին» օրենքի, Արդարադատության դեպարտամենտին Գոսի ներկայացրած զեկույցում նա խուսափել է պատասխանել թուրքական կառավարության կողմից իր վարձատրության վերաբերյալ հարցին: Նա պարզապես գրել է. «Աշխատավարձը հիմնված չէ միայն օտարերկրյա հաճախորդին [Թուրքիա] մատուցվող ծառայությունների վրա»...

2015 թ. ապրիլի 23-ին ներկայացրած իր զեկույցում Գոսը հետևյալ կերպ է նկարագրում իր ծառայությունները Թուրքիային.

1) Ապահովել խորհրդատվություն թուրք-ամերիկյան հարաբերությունների ընդլայնման և ամրապնդման կապակցությամբ մի շարք առանցքային ոլորտներում, որոնք քննարկման առարկա են Կոնգրեսում, ներառյալ առևտուր, էներգետիկ անվտանգություն, հակաահաբեկչական ջանքեր և ջանքեր տարածաշրջանային կայունություն ապահովելու համար Մերձավոր Արևելքում և Եվրոպայում:

2) Իրազեկել Կոնգրեսի անդամներին և ԱՄՆ վարչակազմին Թուրքիայի համար կարևորություն ներկայացնող հարցերի մասին:

3) Տեղեկացնել Թուրքիային Կոնգրեսի կամ գործադիր իշխանության ցանկացած որոշման մասին, որ վերաբերում է Թուրքիայի համար կարևորություն ներկայացնող հարցերին:

4) Պատրաստել իրադարձությունների վերլուծություն՝ Կոնգրեսում և գործադիր իշխանությունում Թուրքիային հուզող հարցերի մասին:

Հատկանշական է, որ Գոսի գործատերը՝ «Դիկշտայն Շապիրոն», խաբել է Արդարադատությանը նախարարությանը՝ նրա ծառայության մեկնարկից երկու օր, և Հայոց ցեղասպանության հարյուրամյակից երեք օր առաջ զեկուցելով, որ ԿՀՎ նախկին տնօրենն իր լոբբիստական ընկերության անունից արդեն հանդիպել է Կոնգրեսի ինը անդամների հետ՝ քննարկելու «ԱՄՆ-Թուրքիա հարաբերությունները»:

Ամենայն հավանականությամբ, որպես լոբբիստ Պորտեր Գոսի վարձումը Թուրքիայի համար, պարգևատրում էր թուրքական հարցերում նրա հավատարիմ աջակցության՝ 1989-2004 թվականներին Ֆլորիդայից հանրապետական կոնգրեսական եղած ժամանակ: 2000 թ. հոկտեմբերին Ներկայացուցիչների պալատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովում Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ բանաձևի քննարկման ժամանակ կոնգրեսական Գոսը, այն ժամանակ Ներկայացուցիչների պալատի հետախուզության հանձնաժողովի նախագահ, դեմ արտահայտվեց բանաձևի ընդունմանը, որպես արդարացում օգտագործելով այն, որ դա կարող է վնասել թուրք-ամերիկյան հարաբերություններին: Այնուամենայնիվ, ցեղասպանության վերաբերյալ բանաձևն ընդունվեց 24 կողմ, 11 դեմ ձայներով:

Շատ ամոթալի է, որ Կոնգրեսի նախկին անդամները իրենց վաճառում են որևէ մեկին, ով պատրաստ է նրանց փող տալ: Սակայն, ԿՀՎ-ի տնօրե՞նը... Սա ոչ միայն անբարոյականություն է, այլև լուրջ վտանգ է ներկայացնում ԱՄՆ ազգային անվտանգությանը: Ամերիկյան կառավարությունը չպետք է թույլ տա իր բարձրագույն լրտեսի վաճառքը ամենաբարձր գին առաջարկողին... Ի՞նչ կլինի, եթե հանկարծ Հյուսիսային Կորեան ավելի բարձր գին առաջարկի նրան: Մի՞թե Գոսը կնետվի լոբբինգ անելու թշնամի պետության օգտին՝ պարզապես մի քանի դոլար ավելի վաստակելու համար:

Հարութ Սասունյան
«Կալիֆորնիա Կուրիեր» թերթի հրատարակիչ և խմբագիր
Թարգմանությունը՝ Ռուզաննա Ավագյանի