Ձեր վստահելի աղբյուրը

Դիրիժոր, դաշնակահար Վահագն Պապյանը, ով արդեն 25 տարի բնակվում է Իսրայելում, հաճախ է համերգներով հանդես գալիս Հայաստանում՝ այդպես փորձելով մշտական կապի մեջ լինել հայ հանդիսատեսի հետ: Պապյանը և Հայաստանի, և Իսրայելի քաղաքացի է և երկու երկրում էլ ակտիվ գործունեություն է ծավալում:  Panorama.am-ի հետ զրույցում նա խոսեց Հայաստանից հեռանալու, հայ երաժիշտների կարողությունների, Հայաստանի մշակութային կյանքի մասին:

-Պարոն Պապյան, կպատմեք, ինչո՞ւ գնացիք Հայաստանից, ինչպե՞ս  Ձեր տեղը գտաք Իսրայելի մշակութային կյանքում և երբևէ մտածե՞լ եք  Հայաստանում մշտապես բնակվելու մասին:
-1990 թվականին երիտասարդ դիրիժոր էի (1987-1989 թթ. զբաղացրել է Հայաստանի ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի գեղարվեստական ղեկավարի և գլխավոր դիրիժորի պաշտոնը): Խորհրդային կարգեր էին: Ինձ հետաքրքրում էր ազատ աշխարհը, շփումը ոչ միայն խորհրդային երաժիշտների հետ, այլ նաև արտասահմանում բնակվող: Ես դրա կարիքն ունեի: Հնարավորություն կար գնալ Իսրայել, ես գնացի: Ճանապարհը, իհարկե, հեշտ չեղավ: Այնտեղ ոչ մեկը հաշվի չէր առնում՝ ինչ ես ղեկավարել, ով ես: Նորից զրոյից անցա այդ ճանապարհը, ապացուցեցի մարդկանց, որ տեղ ունեմ այս աշխարհում, պետք է ելույթ ունենամ: Իսրայելը  փոքր երկիր է, դժվար երկիր է, բայց այնտեղ ելույթ ունենալու հնարավորություններն ավելի մեծ են, քանի որ մշակութային կյանքն ակտիվ է ոչ միայն մի քանի քաղաքներում, այլ ամբողջ երկրում: Բայց նաև մրցակցությունն է ավելի մեծ, քանի որ ամբողջ աշխարհից, այդ թվում նաև Խորհրդային Միության նախկին երկրներում բնակվող հրեա երաժիշտները 90-ականներն հավաքվեցին Իսրայելում: Այսօր արդեն իմ հանդիսատեսն ունեմ, լի դահլիճներով համերգներ եմ անցկացնում: Այսօր Իսրայելում ղեկավարում եմ նվագախումբ, ունեմ որոշակի պարտականություններ, պայմանավորվածություններ: Ֆիզիկապես հնարավոր չէ մշտական բնակչություն հաստատել Երևանում: Եթե այստեղ ապրեմ, պետք է անընդհատ գնամ-գամ:

-Ձեր համերգների ժամանակ հաճա՞խ եք կատարում հայ կոմպոզիտորների ստեղծագործություններ, և հանդիսատեսն ինչպես Իսրայելում, այնպես էլ այլ երկրներում, ճանաչո՞ւմ է հայ կոմպոզիտորներին:
-Շատ հաճախ դա հնարավոր չէ: Երկու անգամ Իսրայելում հայկական երաժշտության համերգ եմ կազմակերպել, առանձին ծրագրերում ընդգրկել եմ հայ դասականների՝ Արամ Խաչատրյան, Առնո Բաբաջանյան: Հետաքրքրություն կա: Սակայն  միշտ չէ, որ կարող ենք հայ ստեղծագործողների գործեր կատարել, պետք է հանդիսատեսի հետ հաշվի նստել, պետք է ընդհանուր պլանների մեջ մտնի: Ինչ վերաբերում է ճանաչելուն, շատ լավ  ճանաչում են Արամ Խաչատրյանին, ավելի քիչ՝ Առնո Բաբաջանյանին, Ալեքսանդր Հարությունյանին:

-Շփվում եք Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիկ, Հայաստանի պետական երիտասարդական նվագախմբերի հետ, ինչպե՞ս կգնահատեք  մեր երաժիշտների կարողությունները և առհասարակ Հայաստանի մշակութային կյանքը:
-Լավատեսական են իմ տպավորությունները: Այն ինչ ես տեսնում եմ, հույս է ներշնչում, շատ լավ էմոցիաներ են առաջանում: Հայաստանում երաժշտական կյանքը բավականին ակտիվ է: Ուղղակի միայն Երևանում է: Եվ Հայաստանում, և Իսրայելում պետության կողմից արվեստին կա աջակցության, ֆինանսավորում են: Լուրջ արվեստը միշտ կողմնակի օգնության կարիք ունի: Դասական երաժշտությունը շատ ավելի թանկ է, բայց հարկավոր է: Օրինակ, թանգարանները, գրադարանները, միշտ կարիք ունեն պետության կողմից օգնության: Էստրադային երաժշտությունը չպետք է ղեկավարվի որևէ մեկի կողմից, քանի որ այն կոմերցիոն բաղադրյալ ունի իր մեջ, ոչ մի ուրիշ օգնություն չի պահանջում: Հիմա չկա գաղափարախոսություն, ի տարբերության Խորհրդային Միության, բայց կա գաղափարների կարևորում: Արվեստին հարկավոր է ուշադրության դարձնել: Իսրայելում  ավելի շատ ուշադրության են դարձնում կրթությանը, քան արվեստին, բայց արվեստ գոյություն ունի, արվեստի ոլորտին բյուջեից գումար է հատկացվում:

-Պարոն Պապյան, կա՞ն այնպիսի ստեղծագործություններ, որոնք մշտապես ցանկացել եք կատարել՝ և որպես մենակատար, և որպես դիրիժոր, սակայն դեռևս հնարավորություն չեք ունեցել:
-Իհարկե, կան շատ ստեղծագործություններ, որ ես մտքումս պահում եմ մի օր կատարելու համար: Կան ստեղծագործություններ, որոնց դեռ ձեռքս չի հասել: Կան ստեղծագործություներ, որոնց կատարումը հետաձգում եմ՝ վախենալով դեռևս  գործ ունենալ դրանց հետ: Դասական երաժշտության ծավալը շատ մեծ է, ցանկություները միշտ ավելի մեծ են, քան հնարավորությունները:

-Հեշտությա՞մբ եք ընտրում այն ստեղծագործությունները,  որոնք պետք է կատարեք: 
-Ինձ համար ամենադժվար բանն է: Երկու պատճառով, քանի որ ուզում ես համատեղել վատ համատեղելի երկու բան՝ հանդիսատեսին հետաքրքիր լինի, քեզ հետաքրքիր լինի: Հաճախ հետաքրքրությունները տարբեր են: Հարգում եմ իմ հանդիսատեսին, չեմ վախենում բարդ ստեղծագորություներից, բայց կա հանդիսատես, որի մասին պետք է մտածել: Նա պետք է ընկալի այդ ստեղծագործությունները:

Նշենք, որ Վահագն Պապյանի և հայ հանդիսատեսի վերջին հանդիպումը կայացել է նոյեմբերի 28-ին Արամ Խաչատրյանի անվան միջազգային երրորդ փառատոնի շրջանակում: Մեկ երեկոյի ընթացքում նա հանդես է եղել և որպես մենակատար, և որպես Հայաստանի պետական երիտասարդական նվագախմբի ղեկավար: