Անկախության ձեռքբերում. Հայոց բանակ
25 տարի առաջ՝ այս օրը, անկախության հանրաքվեով հիմք դրվեց Հայաստանի 3-րդ հանրապետության ձևավորմանը և բեկում մտցվեց հայ ժողովրդի պատմության մեջ: Ո՞րն է անկախության տարիների հիմնական ձեռքբերումներից մեկը... Առաջին պատասխանը, որ հախուռն կարելի է արտաբերել՝ Հայոց բանակի ստեղծումն է:
Անկախությունն ամենից առաջ նշանակում է իրավունք, իսկ անկախությամբ պայմանավորված ազատությունը՝ պատասխանատվություն:Ազատ և անկախ լինելու պարտավորվածության իր չափաբաժինը, կարելի է ասել, իր ուսերին պատվով կրում են ՀՀ զինված ուժերը: Հայաստանի Ազգային բանակը կայացման նույն ճանապարհն է անցել` ինչ Հայաստանի Հանրապետությունը: Հընթացս կազմավորվելով չհայտարարված պատերազմի օրերին` Հայոց Ազգային բանակը կարողացավ հաղթանակով ավարտել պարտադրված պատերազմը, խաղաղ պայմաններում էլ դառնալ մարտունակ ու կարող ուժ` պաշտպանելով երկիրն ու ապահովելու համար տարածաշրջանային կայունությունն ու անվտանգությունը: Հայաստանի զինված ուժերի ստեղծումը մեր երկրի առաջին և մեծագույն ձեռքբերումն էր, որն այսօր արդեն պատմական փաստ է և անհերքելի իրողություն: Սա նաև նշանակում է, որ բանակաշինությունը ամենօրյա զարգացման ու ամրապնդման իր ուղին է անցնում:
Ունենալ բանակ, նշանակում է՝ տիրապետել հեղինակավոր, վստահելի մի ուժի և միջոցի, որը ծառայում է ամբողջ հասարակության շահերի պաշտպանությանը և անվտանգությանը: Այնպիսի նախապայմաններ, ինչպիսիք են զինված ուժերի հեղինակությունը, զինծառայության հարգը, դրանց նկատմամբ ժողովրդի վստահությունը և աջակցությունը, անհրաժեշտ են պետության ռազմական ոլորտի հաջողության համար: Հայկական Զինված ուժերը հաջողել են այս հարցերում: Եվ պատահական չէ, որ տարածաշրջանում իր մարտունակությամբ հայոց բանակը առաջատար դիրքում է: Ուստի բանակի կազմավորման հիմնական գաղափարը անվտանգության և անկախության պահպանման երաշխիք դառնալն է, որն այսօր արդեն կայացած փաստ է:
Ինչպե՞ս տեղի ունեցավ բանակի կազմավորման դժվարին գործընթացը: Անկախ Հայաստանի զինված ուժերի կանոնավոր զորամիավորումներն ու զորատեսակները, ինչպես նաև սպայական կազմը ձևավորվեցին խորհրդային բանակի կազմակերպական հիմքի վրա։ Աստիճանաբար աճեց զինվորականների թիվը։ Հաշվի առնելով Հայաստանի տարածքում ձևավորված ռազմաարդյունաբերական համալիրի գիտա-տեխնիկական և տեխնոլոգիական բարձր մակարդակը՝ աշխատանքներ ծավալվեցին դրա պահպանման ու զարգացման ուղղությամբ։ Առանձնահատուկ ուշադրություն էր դարձվում բանակի մարտական պատրաստականության կատարելագործմանը։ Բանակի զինանոցը աստիճանաբար համալրվեց ժամանակակից ռազմական տեխնիկայով, ինչը թույլ տվեց ամուր պատվար դառնալ անկախության պաշտպանության գործում։ Հայոց բանակում ծառայելը դարձավ յուրաքանչյուր հայ երիտասարդի պատվի գործը։ Ինչը և ապացուցվեց ապրիլյան քառօրյա պատերազմի օրերին, և ապացուցվում է ամեն օր՝ առաջնագիծ-սահմանագոտում:
Ի՞նչ նշանակություն ունի 25 ամյա բանակը Հայաստանի, հայ ժողովրդի, ՀՀ քաղաքացու կյանքում, և որոնք են այն հիմքերը, որոնցով բանակը իր անկյունաքարային տեղն է զբաղեցնում հասարակության կյանքում: Նախ և առաջ բանակը նկատելի դեր է խաղում պետության թե՛ արտաքին, թե՛ ներքին խնդիրների լուծման գործում՝ որպես պետության անվտանգության համակարգի կարևորագույն տարր:
Բանակն ապահովում է պետության արտաքին անվտանգությունը, սահմանների պաշտպանությունն ու տարածքների անձեռնմխելիությունը, ինչպես նաև՝ ռազմական օգնություն է ցուցաբերում դաշնակից պետություններին կամ ժողովուրդներին, մասնակցություն է ունենում աշխարհում խաղաղության ապահովման գործընթացում՝ բարձրացնելով երկրի միջազգային վարկը: Բանակի հասարակական արժեքը պայմանավորված է նաև նրանով, թե որքանով է այն ապահովում երկրի խաղաղ զարգացումը, հանդես գալիս երկրի սահմանադրական կարգի երաշխավորի դերում:
Միով բանիվ, կարելի է նշել, որ Հայոց բանակը վստահորեն կատարում է իր առջև դրված խնդիրները, ինչը պայմանավորված է նրա ամենօրյա զարգացմանը միտված գործողություններով, ինչպես նաև որպես համակարգ անխափան գործելու բոլոր հնարավորություններն օգտագործելու կարողությամբ:
Բանակը նաև հասարակական ինստիտուտ է, ու ինչպես ցանկացած հասարակական ինստիտուտ, լինի դա կրթության, առողջապահության, տնտեսական, քաղաքական կամ այլ, կոչված է կատարելու որոշակի սոցիալական գործառույթներ: Բանակն անմիջականորեն կապված է հասարակության ձևավորման, հասարակության տարբեր խավերի, ինստիտուտների, խմբերի, միավորումների ձևավորման, փոխլրացման ու փոխհամագործակցության հետ: Ուստի որպես հասարակական և պետական միավոր բանակը ծառայում է մեր հասարակությանը, ինչում էլ կայանում է նրա բարձր կարգավիճակի և հեղինակության կարևորագույն նախապայմանը:
25-ամյա կայուն զարգացման ճանապարհին բանակն իրականացնում է նաև կրթադաստիարակչական ֆունկցիա՝ սերմանելով պետության համար կարևորագույն արժեքներ, պատրաստելով ռազմական մասնագետներ: Հայտնի է, որ զորակոչով պայմանավորված բանակի շարքերն են գալիս համալրելու զինծառայության նկատմամբ տարբեր վերաբերմունք, տարբեր հոգեհուզական համակարգ ունեցող առանձին մարդիկ: Իսկ բանակում նրանք սկսում են զգալ իրենց կարևորությունը, առաքելությունը և դերը:
Բանակը հասարակական կյանքում իր կարևորությամբ աչքի է ընկնում նաև օպերատիվ արձագանքմամբ, արտակարգ իրավիճակներում մասնագիտական օգնությամբ ցուցաբերմամբ, ինչպես նաև հատուկ ուշադրության է արժանի հայոց բանակի խաղաղապահ առաքելությունը աշխարհի տարբեր թեժ կետերում: 2004թ.-ից ի վեր, մինչ օրս ՀՀ զինված ուժերի ստորաբաժանումները տարբեր երկրների թեժ կետերում իրականացրել է խաղաղապահ առաքելություն՝ Կոսովոյում, Իրաքում, Աֆղանստանում, Լիբանանում, Մալիում, ինչպես նաև հանդես են եկել բազմաթիվ զորավարժություններում:
Բանակը որպես կայացած ինստիտուտ, իր ռազմական դոկտրինով ու պաշտպանական քաղաքականությամբ հեղինակություն է վայելում նաև միջազգային ասպարեզում իր բազմավեկտոր համագործակցությամբ ԱՊՀ, Հայաստան-ՆԱՏՕ, ԵԱՀԿ, Կարմիր խաչի շրջանակներում, ինչպես նաև տարբեր երկրների հետ երկկողմ համագործակցությամբ:
Լրահոս
Տեսանյութեր
«Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժման անդամները քայլերթով գալու են Երևան. Բագրատ Սրբազան