Ձեր վստահելի աղբյուրը

Երեկ Բրյուսելում էր Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը, ով բարձր մակարդակի հանդիպումներ ունեցավ Եվրոպական միության ղեկավարության հետ։ Թվում էր՝ ամեն պայման ստեղծված էր Ադրբեջան-ԵՄ հարաբերությունների վերջերս նկատվող թվացյալ ջերմացման համար։ Բայց արի ու տես, դիկտատորին նեղացրին, և նա որոշեց «պատժել» Եվրոպական խորհրդարանի նախագահին՝ վերջին պահին չեղյալ համարելով նրա հետ հանդիպումը։ Իսկ պատճառն այն էր, որ Եվրոպական խորհրդարանի նորընտիր նախագահ Անտոնիո Տայանին պետք է ներկա լիներ միջոցառմանը, որին մասնակցելու էին նաև ադրբեջանցի ընդդմիադիր ակտիվիստներ Էմին Միլին և Խադիջա Իսմայիլովան՝ վիդեոկապով։

Ի դեպ, ինչպես գրեթե բոլոր նման դեպքերում, ադրբեջանական մամուլում շրջանառվում է, որ  այդ միջոցառումը «հովանավորվում» էր հայամետ խորհրդարանականների կողմից։

Ինչևէ, աբշերոնյան բռնակալի ինֆանտիլ ավտորիտարիզմի հասնող նման հնարքները եզակի չեն, և կարծես դառնում են արտաքին աշխարհի հետ շփման նրա գործելաոճի կարևոր տարրերից մեկը։ Բոլոր տեսակ իրավական ու բարոյական նորմերը ոտնահարող, միջազգային ընդունված կարգն անտեսող, ինքնաբուխ ու կեղծ-տղամարդավարի պահվածքը, որը երբեմն անցնում է նաև ռացիոնալի գիծը, բնորոշ է ինչպես կրտսեր Ալիևին, այնպես էլ նմանատիպ այլ դիկտատորներին։ Նավթային բուրմունքից թևավորված Ադրբեջանի նախագահը չի վարանում դուրս գալ միջազգային հանրության դեմ՝ առաջ տանելով մեղմ ասած «սեփական գիծը»։

Վերջին նման օրինակներից է Երևանում ԵԱՀԿ գրասենյակի բյուջեի արգելափակումն Ադրբեջանի կողմից, որը չանսալով 56 պետությունների միասնական կոչին, շարունակում է իրեն պահել խռոված երեխայի նման։ Կամ հիշենք 2015թ. մայիսի 22-ին Ռիգայում տեղի ունեցած Արևելյան գործընկերության գագաթնաժողովը, որին նեղացկոտ Ալիևը չմասնակցեց, իսկ արտաքին գործերի նախարար Մամեդյարովը, չհասնելով ցանկալի արդյունքի, պարզապես լքեց նիստերի դահլիճը։ Ամենացայտուն դեպքը թերևս Սաֆարով մարդասպանի արտահանձնումն ու հերոսացումն էր։ Իսկ Լեռնային Ղարաբաղի բանակցություններում Ալիևի պահվածքը հաստատ պարարտ հող կտար հոգեվերլուծության մեջ ավտորիտար անձանց տիպաբանությամբ զբաղվողների համար։ Վերջին պահին պայմանավորվածություններից հրաժարվելը, համաձայնեցված գործողությունները տորպեդահարելը, մաքսիմալիստական պահանջներ կրկնելը ոչ մի կերպ չի նպաստում վստահելի, հասուն քաղաքական գործչի կերպարի ձևավորմանը։

Այնքան զարմանալի չէ ադրբեջանական առաջնորդի նման պահվածքը, որքան միջազգային հանրության կողմից դա հանդուրժելու չափը։ Ալիևի բրյուսելյան այցի մի փոքր դրվագն էլ արդեն ցույց է տալիս, թե իրականում ինչպես է եվրոպական վերնախավը վերաբերում քմահաճ նավթատիրոջը։

Այսպես, Եվրոպական հանձնաժողովի նախագահ Ժան-Կլոդ Յունկերը լրագրողների հետ հանդիպումից հետո նրանց մաղթել է հաճելի օր, ապա ավելացրել․ «Ես հիմա տեսնելու եմ Ադրբեջանի նախագահին, ուրեմն օրվա հաճելի մասն ավարտվել է»։

Եթե կես ժամով Ալիևի հետ շփման հեռանկարն այդպես տխրեցրել է ԵՀ նախագահին, ապա մենք ինչ ասենք, երբ ամեն օր գործ ունենք Երևանը պատմական ադրբեջանական հող, իսկ Պանաման սեփական գանձարան հռչակած Ալիևի հետ։

Չենք զարմանա, եթե մի օր արթնանանք ու տեսնենք, որ Ալիևը հրամայել է մտրակելով պատժել Կասպից ծովին՝ ենթադրենք նավթարդյունաբերության ոլորտում պատահած վերջին ողբերգությունների համար։ Իսկ ինչու՝ ոչ։

Ադրբեջանցիները սիրում են իրենց վերագրել տարածաշրջանի երկրների պատմությունը։ Իսկ այս դեպքում կա պարսից արքա Քսերքսեսի օրինակը, ով մ.թ.ա 5-րդ դարում Հունաստան կատարած անհաջող արշավանքից հետո հրամայեց նույն կերպ պատժել Հելլեսպոնտոսին՝ նույն Դարդանելի նեղուցին։