Ձեր վստահելի աղբյուրը

Սայաթ-Նովայի հիշատակն հավերժացնող «Վարդատոն-2017»-ը կանցկացվի մայիսի 28-ին Թբիլիսիում: aliq.ge-ի հաղորդմամբ, «Վիրահայերի Միությունը» Թբիլիսիի քաղաքապետարանի, Հայաստանի և Վրաստանի մշակույթի նախարարությունների, Թբիլիսիի Պետրոս Ադամյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնի և Վրաստանում ՀՀ դեսպանության աջակցությամբ կազմակերպում է աշուղ Սայաթ-Նովային նվիրված ավանդական «Վարդատոնը»:

Համերգային ծրագրին մասնակցելու են ՀՀ հանրային ռադիոյի «Սայաթ-Նովա» աշուղական երգի վաստակավոր անսամբլը, գեղարվեստական ղեկավար՝ ՀՀ ժողովրդական արտիստ, պրոֆեսոր Թովմաս Պողոսյան,  Թբիլիսիի «Ջեյրան», «Վանք», «Անի» և «Մուշ» պարային համույթները, Թբիլիսիի Պետրոս Ադամյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնի թատերական խումբը:

Վարդատոնն առաջին անգամ տոնել են 1914-ին,  Թբիլիսիում Հովհաննես Թումանյանի, Գևորգ Բաշինջաղյանի և Իոսեբ Գրիշաշվիլու նախաձեռնությամբ: Ավանդաբար ամեն տարի Թբիլիսիում մայիս ամսվա վերջին կիրակին նշվում է որպես Սայաթ-Նովայի հիշատակի օր՝ «Վարդատոն»:

Սայաթ-Նովան (Հարություն Սայադյան) հայ միջնադարյան քնարերգության վերջին խոշոր ներկայացուցիչն է: Նա ծնվել է Թիֆլիսում 1722 թվականին: Վաղ հասակից զբաղվել է ջուլհակությամբ, ապա բուռն սեր դրսևորելով աշուղական արվեստի նկատմամբ՝ ամբողջովին նվիրվել է բանաստեղծությանը, երգին ու երաժշտությանը: Շատ շուտով, երբ հռչակվել է նրա համբավը, նա ընդունել է Սայաթ-Նովա մականունը և վրաց Հերակլ 2-րդ թագավորի հրավերով դարձել է պալատական երգիչ: Բայց Սայաթ-Նովան չի համակերպվել արքունական բարքերին: Այստեղ նա հաճախ կրել է վիրավորանք ու դառնություններ, երբեմն ընդհարվել է ազնվականության հետ՝ վաստակելով թշնամանք: 1759թ. Սայաթ-Նովան վտարվել է պալատից և թագավորի հարկադրանքով ձեռնադրվել է քահանա: Ստանալով Տեր-Ստեփանոս անունը՝ Սայաթ-Նովան հոգևոր ծառայություն է կատարել տարբեր վայրերի հայկական եկեղեցիներում, զբաղվել նաև գրչությամբ: Երգիչն սպանվել է 1795 թ. սեպտեմբերին Թիֆլիսում, երբ պարսից Աղա-Մահմադ շահի բանակը գրավել և ավերել է Վրաստանի մայրաքաղաքը՝ կոտորելով շատ բնակիչների:
Որպես ստեղծագործող Սայաթ-Նովան աշուղ-բանաստեղծ է: Այսինքն նա մի կողմից ժառանգել և օգտագործել է աշուղական երգերի ժանրային ձևերը, մյուս կողմից ընթացել է զուտ սեփական նյութի և անհատականության, անձնական ընկալումների վերարտադրման ճանապարհով: Նա իր ստեղծագործությունները, որոնք կոչել է խաղեր, գրել է որոշակի երաժշտական եղանակներով երգելու համար և ինքն էլ նվագարանի (քամանչա, սանթուր, սազ և այլն) օգնությամբ կատարել բազմամարդ հանդեսներում: Սայաթ-Նովան ստեղծագործել է երեք լեզուներով՝ հայերեն, վրացերեն և թուրքերեն: