Ձեր վստահելի աղբյուրը

2018 թ. առաջին եռամսյակը խոսքի և տեղեկատվական ազատությունների, լրագրողական գործունեության սահմանափակումներ նախատեսող օրենսդրական նախաձեռնությունների բուռն ժամանակաշրջան է եղել: Ապրիլի 13-ին՝ ներկայացնելով Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի (ԽԱՊԿ) 2018 թ. առաջին եռամսյակային զեկույցը, այս մասին նշեց ԽԱՊԿ նախագահ Աշոտ Մելիքյանը:

Մյուս կողմից, ըստ բանախոսի, սա համեմատաբար հանդարտ ժամանակահատված էր՝ լրագրողների նկատմամբ ֆիզիկական բռնությունների բացակայության, ինչպես նաև ԶԼՄ-ների և դրանք աշխատակիցների մասնագիտական գործունեության խոչընդոտումների նվազման առումով:

2018-ի առաջին կիսամյակում տեղեկություններ ստանալու և տարածելու իրավունքի 14 խախտում է եղել՝ 2017-ի նույն ժամանակաշրջանի 5 խախտման դիմաց, ԶԼՄ-ների և դրանց աշխատակիցների նկատմամբ ճնշումների թիվը հաշվետու շրջանում եղել է 12` 2017-ի նույն ժամանակաշրջանի 32-ի փոխարեն, 2018-ի առաջին եռամսյակում լրագրողների նկատմամբ ֆիզիկական բռնություններ չեն եղել, 2017-ի նույն ժամանակահատվածում բռնության երեք դեպք է գրանցվել:

Լրատվամիջոցներին օրենսդրական փոփոխությունների միջոցով կաշկանդելու, նրանց ազատությունն անհիմն սահմանափակելու վառ օրինակն, ըստ Մելիքյանի, կառավարության նիստերի դռնփակ անցկացումն է:

Բանախոսը նշեց՝ գործադիր իշխանության որդեգրած փակ աշխատաոճը վարակիչ ազդեցություն ունեցավ մյուս կառույցերի համար. Երևանի քաղաքապետ Տարոն Մարգարյանը փետրվարի 19-ին բարձրացրեց քաղաքապետարանի վարչական շենքերում լրագրողների աշխատանքի «կանոնակարգման» (իրականում՝ սահմանափակման) հարցը:

«Դրա համար պատրվակ ծառայեց նույն օրը տեղի ունեցած միջադեպը, երբ ավագանու ընդդիմադիր «Երկիր ծիրանի» խմբակցության ղեկավար Զարուհի Փոստանջյանի հրավիրած լրագրողների կողմից իրականացվող նկարահանումներն անթույլատրելի համարվեցին և արգելվեցին»,- ասաց նա:

Մելիքյանը նշեց՝ քաղաքապետարանի աշխատակազմի առաջարկած «կանոնակարգումները» լրագրողական հանրության համար անսպասելի օրենքի ուժ ստացան, և այսուհետ ավագանու նիստերին լրագրողները կարող են հետևել միայն իրենց համար նախատեսված հատուկ սենյակից՝ ուղիղ հեռարձակմամբ: Առանձին դեպքերում դահլիճ մուտք գործելու թույլտվություն կարող է տալ քաղաքապետը կամ նիստը վարողը:

Ըստ բանախոսի՝ խնդրահարույց էր նաև մարտի 23-ին ԱԺ արտահերթ նիստին ընդունված «Հեռուստատեսության և ռադիոյի մասին ՀՀ օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը, որը դարձյալ անակնկալ էր լրագրողական հանրության համար. Կառավարությունը հավանության էր արժանացրել մի նախագիծ և որոշել այն ուղարկել խորհրդարան, սակայն այնտեղ հայտնվեց միանգամայն այլ փաստաթուղթ:

ԽԱՊԿ նախագահը նշեց, որ հաշվետու ժամանակահատվածում ԶԼՄ-ներին վերաբերող ևս երկու օրենսդրական փոփոխություններ են նախաձեռնվել, որոնք, ի տարբերություն վերոնշյալի, ընդհանուր առմամբ դրական արձագանք են ստացել: Մասնավորապես՝ վերանայվել են «Վարչական դատավարության օրենսգրքի»՝ դատական նիստերը տեսա և լուսանկարահանելու վերաբերող դրույթները, և այժմ վարչական գործերով դատական նիստերի լուսանկարահանման, տեսաձայնագրման համար անհրաժեշտ է ոչ թե դատավարության մասնակցի միջնորդության հիման վրա դատարանի թույլտվությունը, այլ կողմերի համաձայնությունը:

Բացի այդ, մարտի 1-ին կառավարության հավանությանն է արժանացել «Հայաստանի քրեական օրենսգրքում փոփոխություներ կատարելու մասին» օրինագիծը: Առաջարկվող փոփոխությամբ՝ լրագրողի մասնագիտական օրինական գործունեությանը խոչընդոտելու առավել վտանգավոր տեսակի համար քրեական պատասխանատվություն է նախատեսվում առանձին՝ կամ առաջին, կամ երկրորդ մասի առկայության դեպքում (գործող դրույթի համաձայն պատասխանատվություն նախատեսվում է միաժամանակ երկուսի առկայության դեպքում):

Լրագրողները հետաքրքրվեցին՝ ինչպես է ԽԱՊԿ նախագահը գնահատում Հայաստանի չորրորդ նախագահ Արմեն Սարգսյանի երդմնակալության արարողության ժամանակ լրագրողների աշխատանքի խոչընդոտումը: Մելիքյանը նշեց, որ դա հաջորդ եռամսյակի իրադարձություն է, որը տեղ կգտնի զեկույցում:

«Այս ամենը այն քաղաքականության և մոտեցումների արդյունք է, որը որդեգրվել է: Իշխանության վերնախավում քաղաքական որոշում է կայացվել աշխատել ավելի փակ ռեժիմով, քան մինչ այժմ»,- ասաց նա:

Մելիքյանը նշեց՝ այս գործընթացը կարող է շարունակվել այնքան, քանի դեռ հասարակությունը լուրջ պահանջ չներկայացնի պաշտոնական տեղեկատվությունը մատչելի դարձնելու համար:

ԽԱՊԿ նածագահը նշեց, որ քայլեր են ձեռնարկում՝ լուծումներ գտնելու համար, գլխավոր նպատակն է՝ չեղարկել օրենքի այն ռեգրեսիվ դրույթները, որոնք համարում են լրագրողների գործունեության խոչընդոտում:

«Մենք հանդիպել ենք ՄԻՊ-ին, որ տեսնենք՝ ինքը ինչ մոտեցումներ ունի, և այդ հանդիպումն իմաստ ուներ, քանի որ ՄԻՊ-ը իրավասու է դիմել ՍԴ, և դա ավելի ուղիղ, մոտ ճանապարհ է, բայց մենք հասկանում ենք, որ ՄԻՊ-ը կարող է նպատակահարմար չգտնի՝ դիմելու»,- ասաց նա: