Հասարակություն 16:02 20/03/2023 Աշխարհում

Ջրի հետ կապված ճգնաժամը վտանգում է 190 միլիոն երեխաների կյանքը. ՅՈՒՆԻՍԵՖ

ՄԱԿ-ի Ջրի համաժողովին ընդառաջ, ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը կոչ է անում հրատապ ներդրումներ կատարել հօգուտ ջրային ոլորտի և սանիտարահիգիենիկ ծառայությունների: ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի հայաստանյան գրասենյակի հաղորդմամբ, ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի նոր զեկույցը փաստում է, որ աֆրիկյան 10 երկրներում ապրող 190 միլիոն երեխա գտնվում է ջրի հետ կապված երեք սպառնալիքների՝ անբավարար ջրային ռեսուրսների և սանիտարահիգիենիկ պայմանների, հարակից հիվանդությունների և կլիմայական վտանգների ռիսկի տակ։

Պարզվել է, որ այդ եռակի սպառնալիքն առավել սուր է Բենինում, Բուրկինա Ֆասոյում, Կամերունում, Չադում, Կոտ դ'Իվուարում, Գվինեայում, Մալիում, Նիգերում, Նիգերիայում և Սոմալիում, ինչը Արևմտյան և Կենտրոնական Աֆրիկան դարձնում է աշխարհի ամենաանապահով ջրային և կլիմայական ուժեղ ազդեցության ենթարկված տարածաշրջան: Ամենատուժած երկրներից շատերում, ի լրումն, զինված հակամարտություններն ավելի են խորացնում ճգնաժամը՝ նվազեցնելով մաքուր ջրի և սանիտարահիգիենիկ պայմանների հասանելիությունը երեխաներին:

«Աֆրիկան կանգնած է ջրային աղետի առջև: Մինչ կլիմայի և ջրի հետ կապված ցնցումները աշխարհում շատացել են, ոչ մի այլ վայրում երեխաների համար վտանգներն այդքան չեն խորացել։ Ահեղ փոթորիկները, ջրհեղեղները և պատմական երաշտներն արդեն ոչնչացնում են տները և ենթակառուցվածքները, աղտոտում են ջրային ռեսուրսները, ստեղծում սովի ճգնաժամեր և տարածում հիվանդություններ: Որքան էլ, որ շատ են ներկայում մարտահրավերները, առանց շտապ գործողությունների, ապագան կարող է շատ ավելի մռայլ լինել», - ասել է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ծրագրերի տնօրեն Սանջայ Վիջեսեկերան Sanjay Wijesekera:

Վերլուծությունը, որն ուսումնասիրել է տնային տնտեսությունների սանիտարահիգիենիկ պայմանները, մինչև հինգ տարեկան երեխաների շրջանում դրանով պայմանավորված մահերի մասնաբաժինը, կլիմայի և շրջակա միջավայրի փոփոխության վտանգը, ցույց է տալիս, թե որտեղ են երեխաները կանգնած ամենամեծ վտանգի առջև, և որտեղ են հրատապ լուծումներ անհրաժեշտ՝ կանխելու մահվան դեպքերը:

10 թեժ կետերում երեխաների գրեթե մեկ երրորդի տանը ուղղակի ջուր չկա, իսկ երկու երրորդը չունի տարրական սանիտարահիգիենիկ պայմաններ: Երեխաների մեկ քառորդն այլ ելք չունի, քան բնական կարիքները դրսում հոգալը: Ձեռքերի հիգիենան նույնպես խնդիր է, երեխաների երեք քառորդը չի կարողանում լվանալ ձեռքերը տանը հոսող ջրի և օճառի բացակայության պատճառով:

Արդյունքում, այս երկրներին է բաժին ընկնում անբավարար հիգիենայի հետևանքով առաջացած հիվանդություններից երեխաների մահացության ամենածանր բեռը: Օրինակ՝ 10 երկրներից 6-ը վերջին մեկ տարվա ընթացքում բախվել են խոլերայի բռնկման հետ: Աշխարհում մինչև հինգ տարեկան ավելի քան 1000 երեխա ամեն օր մահանում է անբավարար հիգիենայի հետ կապված հիվանդություններից, ընդ որում 5-ից մոտ 2-ն ապրում են վերոնշյալ 10 երկրներում:

Այս թեժ կետերը դասվում են նաև աշխարհի 163 երկրների լավագույն 25 տոկոսի մեջ՝ կլիմայի և շրջակա միջավայրի վտանգների ազդեցության ամենաբարձր ռիսկով: Արևմտյան և Կենտրոնական Աֆրիկայում ջերմաստիճանը համաշխարհային միջին ցուցանիշից բարձանում է 1,5 անգամ ավելի արագ: Ստորերկրյա ջրերի մակարդակը նույնպես նվազում է, ինչը որոշ համայնքներից պահանջում է երկու անգամ ավելի խորությամբ հորեր փորել, քան ընդամենը մեկ տասնամյակ առաջ: Միևնույն ժամանակ, տեղումները դարձել են ավելի անկանոն և ինտենսիվ՝ հանգեցնելով ջրհեղեղների, որոնք աղտոտում են ջրի առանց այն էլ սակավ պաշարները:

Բոլոր 10 երկրները նույնպես դասակարգվում են ՏՀԶԿ-ի կողմից որպես փխրուն կամ ծայրահեղ փխրուն, քանի որ որոշ երկրներում զինված հակամարտությունները սպառնում են հակադարձել անվտանգ ջրի և սանիտարահիգիենիկ պայմանների հասանելիության առաջընթացը: Օրինակ, Բուրկինա Ֆասոյում հաճախակի են դարձել ջրային ենթակառուցվածքների վրա հարձակումները, որպես համայնքները տեղահանելու մարտավարություն: 2022-ին հարձակման են ենթարկվել 58 ջրային կետեր՝ 2021-ի 21-ի և 2020-ի՝ երեքի փոխարեն: Արդյունքում, ավելի քան 830,000 մարդ, որոնց կեսից ավելին երեխաներ են, վերջին մեկ տարում զրկվել են խմելու մաքուր ջրից:

Վերլուծությունը հրապարակվում է Նյու Յորքում մարտի 22-24-ը կայանալիք ՄԱԿ-ի 2023թ-ի Ջրի համաժողովին ընդառաջ: Համաշխարհային առաջնորդները, ոլորտի կազմակերպությունները և այլ մասնակիցներ 46 տարվա մեջ առաջին անգամ կհանդիպեն՝ դիտարկելու ջրի և սանիտարահիգիենիկ պայմանները բոլորի համար հասանելիության ապահովման ուղղությամբ առաջընթացը:

Համաժողովում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի կոչն է լինելու.

Ապահովել ջրի և սանիտարահիգիենայի ոլորտում ներդրումների հրատապ աճ, այդ թվում նաև՝ կլիմայի գլոբալ ֆինանսավորումից:

Համայնքներում և սանիտարահիգիենիկ պայմանների ոլորտում բարձրացնել դիմակայունությունը կլիմայի փոփոխության նկատմամբ:

Սանիտարահիգիենիկ ծառայությունների հասանելիության և քաղաքականության մեջ առաջնահերթությունը տալ առավել խոցելի համայնքներին:

Ավելացնել ջրամատակարարման և ջրահեռացման ծառայությունների մատուցման արդյունավետ և հաշվետու մեխանիզմները, ուժեղացնել համակարգումը և կարողությունները:
Իրականացնել ՄԱԿ-ի ԿԶՆ 6-րդ նպատակը, այն է «Ապահովել հասանելիություն և կայուն ձևով կառավարել ջուրն ու սանիտարական պայմանները բոլորի համար և ներդրումներ իրականացնել հիմնական արդյունքներ ապահովող համակարգերում:

Հայաստան
ՄԱԿ-ի Ջրի 2023թ-ի համաժողովին կմասնակցի ՀՀ Շրջակա միջավայրի նախարարի տեղակալ Գայանե Գաբրիելյանը։ Հայաստանում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ն իրականացնում է ազգային նախադպրոցական և հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների, մասնավորապես՝ հանրակրթական դպրոցներում, 3-6 տարեկան երեխաների նախադպրոցական հաստատություններում և 5-6 տարեկան երեխաների նախադպրոցական հաստատությունների վիճակի ամբողջական գնահատում: Գնահատման նպատակն է բացահայտել առկա բացերը, առաջարկել սանհանգույցների մոդելային լուծումներ, ազգային չափորոշիչների և ծրագրերի արդիականացման վերաբերյալ առաջարկություններ, ինչպես նաև նպաստել տարբեր շահագրգիռ կողմերի միջև երկխոսության ծավալմանը: Գնահատման արդյունքները կներկայացվեն 2023 թվականի ապրիլին։

Հիշեցնենք, որ դեկտեմբերի 12-ից Ադրբեջանի կողմից շրջափակված Արցախի Հանրապետությունում 30 հազար երեխա է ապրում։ Շրջափակման պայմաններում սննդի սղության պատճառով հունվարի 9-ից մասնակի է աշխատում 20 երկարօրյա ուսումնական հաստատություն, իսկ տարբեր ժամանակահատվածներում՝ լրիվությամբ կամ մասնակիորեն դադարել էին նաև մանկապարտեզների ու դպրոցների աշխատանքները՚



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

13:58
Հայաստանյան դպրոցներում ազատ տեղերի մասին տեղեկատվությունը հասանելի է license.emis.am հարթակում
Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցները ՀՀ հանրակրթական դպրոցներում տվյալ պահին առկա ազատ տեղերի մասին տեղեկատվություն կարող են...
Աղբյուր` Panorama.am
13:58
Հայ-ադրբեջանական սահմանին հարաբերականորեն կայուն է. պաշտպանության փոխնախարար
«Այս պահին իրավիճակը հայ-ադրբեջանական սահմանին հարաբերականորեն կայուն է»,- Ազգային ժողովում լրագրողներին ասաց  պաշտպանության...
Աղբյուր` Panorama.am
13:47
Ջերմաստիճանը կնվազի 8-10, հոկտեմբերի 5-ի և 6-ի գիշերը՝ ևս 3-5 աստիճանով
Երևանում այսօր ցերեկը, հոկտեմբերի 4-ին ժամանակ առ ժամանակ սպասվում է անձրև, հնարավոր է նաև ամպրոպ, ամպրոպի ժամանակ սպասվում է նաև քամու...
Աղբյուր` Panorama.am
13:14
Մահացել է Ջուլիտա Ավետիսյանը
Կյանքից անժամանակ հեռացավ հայկական հեռուստատեսության երախտավոր Ջուլիտա Ավետիսյանը: Մահազդն իր ֆեյսբուքյան էջում հրապարակել է ռեժիսոր Հրաչ...
Աղբյուր` Panorama.am
13:14
ԱԺ-ն վավերացրեց Հռոմի ստատուտը
«Պատիվ ունեմ» և «Հայաստան» խմբակցությունները դեմ քվեարկեցին։
Աղբյուր` Panorama.am
13:05
Դուք կարծո՞ւմ եք, որ ստատուտը վավերացնելուց հետո ՀՀ իշխանությունները «կիրթ» Ալիևին դատի՞ են տալու. Արթուր Խաչատրյան
«Որովհետև Հայաստանի իշխանությունները որոշեցին այդ հարցը բերել օրակարգ, երբ միջազգային քրեական դատարանը Պուտինին ձերբակալելու օրդեր...
Աղբյուր` Panorama.am
12:59
Հռոմի ստատուտը վավերացնալու դեպքում պետությունը պարտավոր է հանցագnրծություն կատարած անձին հանձնել դատարանին. Կիրակոսյան
Ազգային  ժողովում Հռոմի ստատուտը վավերացնելու նախագծի քննարկմանը ՔՊ-ական Էդուարդ Աղաջանյանը հիմնական զեկուցող  Միջազգային իրավական...
Աղբյուր` Panorama.am
12:59
Հայաստանի ԲԿ-ներում այս պահին բուժում է ստանում 345 արցախցի. 9 երեխա վերակենդանացման բաժանմունքում է
Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանվել ու Հայաստան է ժամանել 100.617 մարդ։ Հակարի կամուրջը հատել է 21 191 տրանսպորտային միջոց։ Նման տվյալներ այսօր...
Աղբյուր` Panorama.am
12:36
Հայաստանը Ռուսաստանին թշնամի չի համարում. Էդուարդ Աղաջանյան
«Հռոմի ստատուտի վավերացումը որևէ առնչություն չունի Ռուսաստանի հետ մեր երկկողմ հարաբերությունների տեսանկյունից, սա մենք փոխանցել ենք նաև...
Աղբյուր` Panorama.am
12:30
90-ամյա արցախցի տատիկը հասել է Գորիս, տեսել որդուն և մահացել նրա գրկում
Արցախցի 90-ամյա Անշկան բռնի տեղահանումից հետո Գորիսում գրեթe մեկ տարվա բաժանումից հետո տեսել է որդուն և մահացել նրա գրկում։ Այս մասին X սոցցանցի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:24
75 կոնգրեսական Բայդենի վարչակազմից պահանջում է պատժել Ադրբեջանին
ԱՄՆ Կոնգրեսի 75 անդամներ, այդ թվում կոնգրեսան Աննա Էշուն և նախկին խոսնակ Նենսի Փելոսին,  ճնշում են գործադրում ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:06
Ինչ կտա Հռոմի ստատուտի վավերացումը Հայաստանին
Միջազգային իրավական հարցերով ներկայացուցիչ Եղիշե Կիրակոսյանը ԱԺ նիստում ներկայացրեց, թե ինչ կտա Հռոմի ստատուտի վավերացումը Հայաստանին։ Ըստ...
Աղբյուր` Panorama.am
12:05
ԱՊՀ գլխավոր քարտուղարը տեղեկություն չունի հոկտեմբերի 13-ի գագաթնաժողովին Հայաստանի՝ մասնակցությունից հրաժարվելու մասին
Անկախ Պետությունների Համագործակցության (ԱՊՀ) գլխավոր քարտուղար Սերգեյ Լեբեդևը հստակեցրել է, որ ակնկալում է, որ կազմակերպության բոլոր երկրների...
Աղբյուր` Panorama.am
12:02
Արարատ Մելքումյանի ձերբակալման լուրը չի հաստատվում
Ադրբեջանցիների կողմից Արցախի ԱԱԾ տնօրեն Արարատ Մելքումյանի ձերբակալման լուրը չի հաստատվում։  24news-ը գրում է. «Տեղեկությունն...
Աղբյուր` Panorama.am
11:42
Առանց ընդդիմության՝ ԱԺ նիստում քննարկվում է Հռոմի ստատուտը վավերացնելու հարցը
Ազգային ժողովում քննարկվում է Հռոմի ստատուտը՝ 1998 թվականի հուլիսի 17-ին ստորագրված` Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
11:39
Ադրբեջանն Արցախի դեմ հարձակման հետևանքով մահացածների նոր տվյալներ է հրապարակել
Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը ներկայացրել է Արցախի վրա հարձակման հետևանքով մահացած զինծառայողների  թարմացված ցուցակը, որում...
Աղբյուր` Panorama.am
11:29
«Վերադարձ Կիևից, ուղղությունը՝ Հայաստան»․ Ֆրանսիայի ԱԳ նախարարը գալիս է Հայաստան
Ֆրանսիայի արտաքին գործերի նախարար Կատրին Կոլոննան գալիս է Հայաստան։ Այդ մասին նա գրել է X սոցիալական հարթակում։ «Վերադարձ Կիևից,...
Աղբյուր` Panorama.am
11:23
Ինչպե՞ս կարող են ԼՂ-ից տեղահանված անձինք ստանալ 100 հազար դրամ միանվագ աջակցությունը
ԼՂ դեմ իրականացված ագրեսիայի հետևանքով սեպտեմբերի 24-ին և դրանից հետո բռնի տեղահանված բոլոր անձինք ՀՀ կառավարության որոշմամբ կստանան 100 հազար...
Աղբյուր` Panorama.am
11:14
Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանվածների կարիքների համար Իտալիան 4 միլիոն եվրո է հատկացրել
Իտալիայի իշխանությունները 4 միլիոն եվրո են հատկացրել Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի Իտալիայի գրասենյակին, որպեսզի այդ միջոցներն ուղղվեն Լեռնային...
Աղբյուր` Panorama.am
11:10
Ընդդիմության կողմից երկու անգամ առաջարկից հետո Ալեն Սիմոնյանը նոր հայտարարեց՝ 1 րոպե լռությամբ հարգել զոհերի հիշատակը
Ազգային ժողովի հերթական քառօրյայի սկզբում «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Արծվիկ Մինասյանն ասաց. «Նույնիսկ հարկ չհամարվեց...
Աղբյուր` Panorama.am
11:09
ՄԱԿ-ի առաքելությունն ամեն ինչ արեց՝ օրինականացնելու ԼՂ-ում Ադրբեջանի կողմից իրականացված հանցագործությունները․ Մարուքյան
Լեռնային Ղարաբաղում, այսպես կոչված, ՄԱԿ-ի առաքելությունն ամեն ինչ արեց՝ օրինականացնելու Ադրբեջանի կողմից իրականացված էթնիկ զտումները, կամայական...
Աղբյուր` Panorama.am
11:03
Արսեն Բաբայանը՝ ընդդիմությանը. Դուք եք որոշել, որ դեռ պետք է ԱԺ-ում շարունակեք աշխատել
Փաստաբան Արսեն Բաբայանը, արձագանքելով ԱԺ նիստում հնչած հայտարարություններին, գրում է. «Ազգային ժողովում ՔՊ-ի պատգամավորներն...
Աղբյուր` Panorama.am
10:51
ՔՊ խմբակը թքած ունի հայրենիքի վրա. Հայկ Մամիջանյան
«Մաս կազմել նրան, ինչ  այստեղ տեղի էր ունենում, բացարձակ ցանկություն չկա, բայց արձանագրենք երկու բան»,- Ազգային ժողովի նիստում...
Աղբյուր` Panorama.am
10:41
Ձեր Արայիկ Հարությունյանը քանի՞ անգամ է փորձել փախնել, թողնել իշխանությունը. Արծվիկ Մինասյանը՝ ՔՊ-ականներին
«Քաղաքական մեծամասնությունը ցույց տվեց իր իրական դեմքը՝  կարգելով նոր մեղավորների, պատմական  տգիտությունը ի ցույց դնելով՝ փորձ է...
Աղբյուր` Panorama.am
10:28
Վահագն Ալեքսանյանը՝ ընդդիմությանը. Տո ազգակործանն էլ եք, տո կապիտուլյանտն էլ եք, տո հողատուն էլ եք
«Պարոն Մինասյան, լո՞ւրջ եք ասում, ինչ որ ասում եք։ Ազգակործա՞ն։ Ո՞ւմ եք ազգակործան ասում։ Էդ ազգակործանը որ ասում եք, Ձեր երեսի անկյունը,...
Աղբյուր` Panorama.am
10:18
Գործող իշխանությունը շարունակում է իր ազգակործան քաղաքականությունը. Արծվիկ Մինասյան
«Ազգային ժողովի այս նիստը գումարվում է  Ադրբեջանի կողմից շարունակաբար հրեշավոր հանացագործությունների, այն է՝ շուրջ 9 ամիս...
Աղբյուր` Panorama.am
10:12
ԼՂ-ն Ադրբեջшնի մաս դարձնելու որոշումը կայացվել է Նիկոլ Փաշինյանի անմիջական մասնակցությամբ․ Լավրով
Մոսկվան աշխատում է ադրբեջանցի գործընկերների և հարևանների հետ ՝ Լեռնային Ղարաբաղում իրավիճակը կայունացնելու համար։ ՏԱՍՍ-ի փոխանցմամբ, այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
09:54
Այս պահի դրությամբ Թուրքիայից Հայաստանին «նախապայմանների» անվան տակ ներկայացվող պահանջների հիմնական ցանկը. Գեղամյան
Պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյանը գրում է.  «Երեկ Թուրքիայի հերթական անգամ դիմել է ՄԱԿ-ի համապատասխան կառույցին (ՄԱԳԱՏԵ)՝...
Աղբյուր` Panorama.am
09:50
Սերունդները կանիծեն և կանարգեն նույնիսկ մեր շիրիմները, եթե Արցախը հետ չվերադարձնենք․ Վարդան Ոսկանյան
Իրանագետ Վարդան Ոսկանյանը գրում է․ «Հասկանո՞ւմ եք՝ ի՞նչ արեց Արցախի հերոսական հայությունը. մինչև վերջին հնարավորությունը մեն-մենակ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:39
Մայր թատրոնը հատուկ աշխատատեղեր կստեղծի Արցախից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցների համար
Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոնը սկսում է  հատուկ անվճար այցելությունների ծրագիր արցախահայության համար։...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Վահագն Ալեքսանյանը՝ ընդդիմությանը. Տո ազգակործանն էլ եք, տո կապիտուլյանտն էլ եք
11:48 03/10/2023

Վահագն Ալեքսանյանը՝ ընդդիմությանը. Տո ազգակործանն էլ եք, տո կապիտուլյանտն էլ եք

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}