Ձեր վստահելի աղբյուրը

Վերջին շրջանում, ինչպես հայտնի է, լայն քննարկումների առարկա է դարձել ՀՀ ընտրական օրենսգրքի փոփոխությունների փաթեթը, որը նաև փորձագիտական ուսումնասիրություն է անցել Եվրոպայում: Դրա քննարկումն ԱԺ-ում մնաց արդեն գարնանային նստաշրջանում, բայց թեման իր ակտուալությունն ամենևին էլ չի կորցրել:

Օրինակ, «Հանուն ապագայի» քաղաքացիական նախաձեռնության համակարգող, Հանրային խորհրդի պետաիրավական հանձնաժողովի անդամ Լևոն Երզնկյանի կարծիքով, փաթեթով առաջարկվող փոփոխություններն, անշուշտ, դրական ազդեցություն կունենան Հայաստանի ընտրական համակարգի հետագա բարելավման գործընթացի վրա:

«Հատկապես կարևորում եմ տեղամասային ընտրական հանձնաժողովների ղեկավար պաշտոնների որոշակի տոկոսի`ընդդիմության ներկայացուցիչների կողմից զբաղեցնելու գաղափարը, յուրաքանչյուր ընտրության համար տեղամասային ընտրական հանձնաժողովների անդամներին անհատական և իրարից տարբերվող կնիքների տրամադրումը, խորհրդարանում կանանց ներկայացվածության բարձրացման, ինչպես նաև կենտրոնական և ընտրատեղամասային ընտրական հանձնաժողովներում կանանց պարտադիր մասնակցության օրենսդրական ապահովումը»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում նշեց Լ.Երզնկյանը:

Ըստ նրա, առաջարկվող փոփոխություններով ընտրությունների թափանցիկությունն ապահովող կարևորագույն դրույթներից է տեղամասային ընտրական հանձնաժողովների անդամներին, դիտորդներին, վստահված անձանց և ԶԼՄ ներկայացուցիչներին տեղամասային ընտրական հանձնաժողովների կողմից քվեարկության արդյունքների ամփոփման գործընթացի լուսանկարահանում և տեսաձայնագրում իրականացնելու հնարավորության տրամադրումը: Ինչի կիրառումը, համոզմունք հայտնեց նա, «էականորեն կնվազեցնի ընդդիմադիր առանձին գործիչների և կառույցների կողմից բացակայող վարկանիշի պայմաններում իրենց պարտության պատճառները հիմնավորելու հարմար պատրվագ հանդիսացող, ընտրատեղամասերում արդյունքների ամփոփման ընթացքում ակնհայտ սխալ հաշվարկների և զանգվածային այլ խախտումների վերաբերյալ մատի մշտական փաթաթան դարձրած աղիողորմ ելույթները»:

Ուսումնասիրելով փաթեթը, ՀԽ համապատասխան հանձնաժողովի ներկայացուցիչը ներկայացրեց նաև մտահոգությունը. «Տեղական դիտորդների կողմից մասնագիտական դասընթացներ անցնելու և որակավորման վկայական ստանալու գաղափարի պարտադիր լինելը մի շարք վերլուծաբանների կարծիքով խոչընդոտում է տեղական դիտորդական համակարգի կայացմանը և անհավասար պայմաններ ստեղծում տեղական ու միջազգային դիտորդների միջև և ես որոշ չափով կիսում եմ այդ մտավախությունները»,- տեղեկացրեց նա, սակայն և ավելացրեց, որ մյուս կողմից էլ, իր կարծիքով, տեղական դիտորդական համակարգի կայացմանն ավելի մեծ խոչընդոտ կարող է հանդիսանալ, ասենք, համապատասխան գիտելիքներ չունեցող, քաղաքական այդ պահին հարմար դիտորդի առկայությունն ընտրական տեղամասում, որը համապատասխան օրենսդրությանը չտիրապետելու պատճառով լրացուցիչ արհեստական խոչընդոտներ ու լարվածություն է ստեղծում, ինչումն էլ բազմիցս համոզվել ենք նախկին ընտրությունների ժամանակ: Այնպես որ, շեշտեց մեր զրուցակիցը, մասնագիտական դասընթացներն ուղղակի անհրաժեշտություն են:

Լ.Երզնկյանին հիշեցրինք, որ հանրային քննարկումների ժամանակ մտավախության այլ առարկա են հանդիսացել վիճելի մի շարք առաջարկներ, օրինակ` նկարահանել ընտրական ողջ գործընթացը, որի համար առաջարկվել է բոլոր ընտրատեղամասերը կահավորել առնվազն 5 տեսախցիկներով և յուրաքանչյուր տեղամասում պահել երկուական տեխնիկական մասնագետ: Այս իմաստով նա համակարծիք է այն գնահատականների հետ, որ հիշյալ առաջարկը կիրառության մեջ դնելն ընդհամենը լրացուցիչ և բավականին մեծ ֆինանսական բեռ կդառնա պետական բյուջեի համար. «Բացի այդ, դա կառաջացնի նաև մի շարք տեխնիկական բարդություններ, կապված տեղամասերում հիշյալ տեխնիկայի մոնտաժման հետ, էլ չեմ խուսում նրա մասին, թե ի՞նչ վայնասուն կբարձրացնեն հայտնի ուժերը, եթե ընտրությունների ընթացքում տեսախցիկներից գոնե մեկը հանկարծ խափանվի»,- նշեց մեր զրուցակիցը:

Լ.Երզնկյանը նաև անընդունելի է համարում այն առաջարկը, որ վերաբերում է զինծառայողների ընտրական գործընթացին մասնակցելուն. «Առաջարկ է հնչել, որպեսզի զինծառայողները չորս ժամով զորամասից արձակվեն, ինքնուրույն գնան ընտրական տեղամասեր և ոչ թե տարվեն խմբերով, ինչն, ըստ իս, ուղղակի անընդունելի է, քանի որ գործ ունենք ազգային անվտանգության հետ և որոշ զորամասերի առանձին հրամանատարների տեսականորեն հնարավոր անբարեխղճությունը չի կարող վեր դասվել պետության անվտանգգության ապահովման միանգամայն ռեալ իրողությունից»:

Եվ վերջինը. ուսումնասիրելով Հայաստանում պարլամետարիզմի զարգացման պատմությունը, Լ.Երզնկյանը ցավով արձանագրեց, որ մեր իրողությունների պայմաններում` պատգամավորի գործունեության նկատմամբ ընտրողների կողմից հսկողություն իրականացնելու մեխանիզմների բացակայության պայմաններում, պատգամավորների ընտրության մեծամասնական համակարգը փաստացի չի ծառայում իր նպատակներին: Իսկ յուրաքանչյուր ընտրությունների ժամանակ արդեն ավանդույթ դարձած թաղային հեղինակությունների աղմկոտ ընդհարումները, ընդհանրապես որևէ առնչություն չունեն քաղաքականության և իրական ընտրապայքարի հետ. «Հաշվի առնելով վերը նշվածը, նպատակահարմար եմ համարում ևս մեկ սկզբունքային փոփոխություն իրականացնել ՀՀ ընտարական համակարգում և նոր օրենսգրքում ամրագրել ՀՀ ԱԺ պատգամավորների ընտրությունները բացառապես համամասնական ընտրակարգով անցկացնելու դրույթը»: