Ձեր վստահելի աղբյուրը

«The Gallup Organization» սոցիոլոգիական հետազոտությունների կազմակերպությունը «Արմնյուզ» հեռուստաալիքի պատվերով իրականացրել է հասարակական կարծիքի ուսումնասիրություն` 2012թ-ի ԱԺ ընտրություններին ընդառաջ: Այսօր ներկայացվեցին ուսումնասիրության երկրորդ փուլի արդյունքները, որոնք վերջինն էին մինչ ընտրությունները: Համաձայն դրանց ՀՀԿ-ին պատրաստ է ընտրել հարցվածների 42 %-ը, ԲՀԿ-ին` 28 %-ը, ինչը նշանակում է, որ մեկ շաբաթվա ընթացքում ԲՀԿ-ն կորցրել է վստահության 2 %:

Ներկայացնում ենք Panorama.am-ի հարցազրույցը Gallup Europe ընկերության տնօրենների խորհրդի անդամ Ռասա Ալիշաուսկենեի հետ:

-Տիկին Ալիշաուսկենե, կպարզաբանեք ` ի՞նչ ասել է ԲՀԿ-ն մեկ շաբաթվա ընթացքում կորցրել է 2 տոկոս:
-Դա ավելի շատ պետք է դիտարկել իբրև սխալմունքի տոկոս, այսինքն` չի կարելի է ասել, որ կուսակցությունը կորցրել է ընտրողների 2 տոկոս ձայները: Սակայն հստակ է մեկ բան` ի տարբերություն ԲՀԿ-ի ՀՀԿ-ն ամրապնդել է իր դիրքերը 4 տոկոսով: Եվ այս երկու կուսակցություններն ունեն ամենակայուն ընտրազանգվածը:
Մյուս կուսակցությունների պարագայում, մասնավորապես ՀԱԿ-ի, դարձյալ մեկ շաբաթվա տվյալների տոկոսային տատանումը ևս կվերագրեի սխալմունքին (մեկ շաբաթ առաջ ՀԱԿ-ի օգտին կքվեարկեր հարցվածների 9 տոկոսը, իսկ այսօր հրապարակած տվյալների համաձայն ՀԱԿ-ը կորցրել է 2 տոկոս):

-Իսկ կուսակցությունները մեկ շաբաթվա ընթացքում որևէ հաստատուն ցուցանիշ ձեռք բերել են:
-Այո ` ամեն կուսակցություն գրեթե 25 տոկոս ընտրող ունի, ովքեր քվեարկելու են հենց այդ կուսակցության օգտին ու չեն փոխի իրենց որոշումը: Իսկ մենք պետք է հիշենք, որ վերջին շաբաթն այդ իմաստով կանխորոշիչ դերակատարում ունի, քանի որ ցանկացած բան` հայտարարություն, սենսացիոն ինչ-որ գործողություն և այլն կարող է ազդել ընտրողների որոշման փոփոխման վրա:

-Հարցումների երկրորդ փուլում նշեցիք, որ «Ժառանգությունը» տատանվող շեմին է, այսինքն` դժվար է այժմ ասել նա կհայտնվի ապագա խորհրդարանում թե ոչ:
-Կարելի է ասել, որ այս կուսակցության ընտրազանգվածը «փափուկ» ընտրազանգվածն է` մարդիկ, որոնք ունեն բարձրագույն կրթություն, ավելի ինտելեկտուալ են և ովքեր սիրում են քննարկել ստեղծված իրավիճակը: Բայց այս ընտրազանգվածի կայունությունը փոքր-ինչ կասկածելի է, քանի որ ընտրությունների օրը նրանց մեծ մասը ընտրատեղամաս կարող է և չգնա: Այս ընտրազանգվածը մոբիլիզացում է պահանջում, քանի որ նրանք այդքան էլ կարգապահ չեն, ինչպես, օրինակ, Դաշնակցության կամ ՀՀԿ-ի ընտրազանգվածը: Վերջին այս երկու կուսակցությունների ընտրազանգվածն այդ իմաստով շատ կարգապահ է` նրանք որոշել են ու կգան, վերջ: Իսկ «Ժառանգության» պարագայում կարող է գան, կարող է ոչ, նրանց պետք է «բրդել», որպեսզի մասնակցեն ընտրություններին և հասկանալի է, որ միմիայն կուսակցությունից է դա կախված` ինչպե՞ս են պատրաստվում համոզել, որ իսկապես արժի գնալ ու քվեարկել:

-Ի՞նչ պատկեր ունենք «Օրինաց երկիր» կուսակցության պարագայում:
-Այս քաղաքական ուժը աչքի է ընկնում կարգապահ ընտրազանգվածով ու ցուցանիշն էլ մեկ շաբաթվա ընթացքում չի փոխվել` եթե ընտրությունները լինեին այս կիրակի, ապա ՕԵԿ կընտրեր հարցվածների 5 տոկոսը: Ու նաև նրանք, ովքեր որոշել են ընտրել «Օրինաց երկիրը» հենց նրան էլ կընտրեն:

-Հիշյալ կուսակցությունը կապում են ՀՀԿ-ի անվան հետ, անգամ որակումներ տալիս, որ Արթուր Բաղդասարյանի կուսակցությունը Հանրապետականի «կույրաղիքն է»: Կա՞ն նմանություններ:
-Ամենամեծ նմանությունը ընտրազանգվածների մեջ է, քանի որ այն ընտրողները, որոնք որոշել են ընտրել «Օրինաց երկիր», ունենային երկրորդ ուժին ընտրելու հնարավորություն, կընտրեին հենց ՀՀԿ-ին: Բայց կա նաև այնպիսի միտում, որ ՕԵԿ-ի ընտրողները կարող են ընտրել նաև «Ժառանգությանը», ինչը նշանակում է, որ նմանությունը` նմանություն, բայց ընտրազանգվածն ամբողջությամբ չի ձուլվել ՀՀԿ-ի ընտրազանգվածի հետ:

-Տիկին Ալիշաուսկենե, ընտրազանգվածը տարբերում է համամասնական ու մեծամասնական ընտրակարգերը, ինչպե՞ս է այս տարբերակումն անդրադառնում ընտրողների որոշումների վրա:
-Օրինակ բերեմ իմ հայրենիքը` Լիտվան: Լիտվայի ու Հայաստանի խորհրդարանական ընտրությունների համակարգերը բավականին իրար նման են, միակ տարբերությունն այն է, որ մեծամասնական ու համամասնական տեղերը հավասար են` 50/50, իսկ Հայաստանում մեծամասնական պատգամավորներին հատկացված է ընդամենը 41 տեղ: Եվ ահա վերջին երկու ընտրությունների ժամանակ մեզ մոտ այնպիսի նախադեպ ստեղծվեց, երբ ընտրողները պարզապես չէին քվեարկում համամասնական ընտրակարգով` ջնջում էին բոլորի անունները կամ ընտրում «բոլորին կողմ» ու միայն մեծամասնականով իրենց քվեն տալիս:
Հայաստանի ընտրողների մեծ մասն էլ, ովքեր հաստատել են, որ գնալու են ընտրության նշում են, որ հնարավոր է քվեարկեն միայն մեծամասնական ընտրակարգով ուզած թեկնածուի օգտին, իսկ համամասնականը ջնջեն: Այսինքն` հնարավոր է Հայաստանում էլ դիտարկենք այնպիսի իրավիճակ, երբ մեծամասնական ընտրակարգով քվեարկությունն ավելի ակտիվ լինի:

-Որքան մոտենում ենք ընտրությունների օրվան, այնքան ակտիվանում են խոսակցությունները, որ որոշ կուսակցություններ տեղերում վախի մթնոլորտ են սերմանում: Հարցումների ժամանակ ընտրողների մոտ նկատվե՞լ է այդ մթնոլորտ:
-Չէի ասի: Ընտրողներին մտահոգող հարցեր իհարկե կան, բայց դրանք ավելի շատ կապված են սոցիալական իրավիճակի հետ` գործազրկություն, արտագաղթի բարձր ցուցանիշ և այլն, քան կոնկրետ կուսակցությունների հետ:
Մի բան էլ` ես նկատել եմ, որ ՀՀ ընտրողները մեծ հույսեր կարծես թե չեն կապում ընտրությունների հետ: Նրանք չեն հավատում, որ ընտրություններից հետո կտրուկ փոփոխություններ կլինեն ու հրաշք տեղի կունենա` մայիսի 7-ին երկրում լուրջ փոփոխություններ կլինեն: Ոչ , հակառակը` մարդիկ սովորել են ընտրական գործընթացներին ու ընկալում են այն իբրև սովորական դարձած մի գործընթաց: Չնայած, մյուս կողմից էլ հենց այդ մոտեցումը լարվածությունն է մեղմացնում, քանի որ երբ սպասումները մեծ են, հիասթափությունն էլ այդպիսին է: Այնպես որ, արտառոց որևէ իրավիճակ, նախընտրական ինչ-որ մթնոլորտ և այլն չկա: