Ածանցյալ ֆինանսական գործիքներով՝ ընդդեմ տնտեսական ճգնաժամերի
Ազգային ժողովում քննարկում է «Արժեթղթերի շուկայի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին և հարակից նախագծերի փաթեթը: Հիմնական զեկուցող ՀՀ Կենտրոնական բանկի նախագահի տեղակալ Ներսես Երիցյանը ներկայացնելով փոփոխությունները՝ նշեց, որ փաթեթի ընդունման նպատակն է կարգավորել ածանցյալ գործիքների ներդրումը ՀՀ-ում։
«Որպեսզի կարողանանք ածանցյալ գործիքներն ամբողջ գործիքակազմով ներդնել, և դա մատչելի լինի մեր տնտեսվարող սուբյեկտների համար, անհրաժեշտ է, որ այն համապատասխանի միջազգային սվոփերի և ածանցյալների միջազգային ասոցիացիայի ստանդարտներին և չափանիշներին։ Դա է պատճառը, որ բավականին լուրջ վերլուծություն, հետազոտություն է իրականացվել, բացահայտվել են օրենսդրական բացերը և նաև ձևավորվել է աշխատանքային ծրագիր, թե ինչպես կարող ենք այս ածանցյալ գործիքները մատչելի դարձնել մեր երկրում»,- նշեց Ներսես Երիցյանը։
ԿԲ նախագահի տեղակալը բացատրեց, որ ածանցյալ գործիքները դրանք սվոփեր, ֆյուչերսներ, ֆորվարդներ են, որոնց միջոցով հնարավոր է ապագայում ապահովագրել գնային գործարքները՝ արժութային, տոկոսադրույքների ապրանքային շուկայում գնային տատանումներից, և դրանք որոշակի տոկոսադրույքի կամ գնի փոխարեն առանձին պայմանագրեր են, որոնցում 1 միլիարդի ածանցյալ ֆորվարդ կնքելու համար պարտադիր չէ 1 միլիարդի դոլար-դրամ առնել: Դրա համար հարկավոր է ընդամենը պայմանագիր կնքել, թե երկու կողմերը վեց ամիս հետո միմյանցից ինչ փոխարժեք են սպասում, փոխանակում են այսօրվա և վաղվա պատկերացրած գնային տարբերությունները, որպես մեկի համար օգուտ, մյուսի համար ծախս:
«Կոնկրետ օրինակ բերեմ՝ ռուսական ճգնաժամից հետո բավականին մեծ քննարկում գնաց այն մասին, որ այդ ճգնաժամից մեր բիզնեսը տուժեց, բայց եթե ածանցյալների շուկան մատչելի լիներ և զարգացած, այդ խնդիրը մենք չէինք ունենա, քանի որ մեր տնտեսվարողները իրենց պայմանագրերը կնքել էին եվրոյով կամ դոլարով ռուս գործընկերների հետ՝ ենթադրելով, որ իրենց ռուս գործընկերները եվրոյով կսպասարկեն այդ պայմանագրերը, այնինչ ճգնաժամի արդյունքում պարզվեց, որ եվրոյով հնարավոր չէ դա սպասարկել, որովհետև գները չեն ճշգրտվում Ռուսաստանում, և այդ պայմանագրերը դարձան առոչինչ»,- նշեց Ներսես Երիցյանը:
Ըստ նրա՝ այս ամենը կարգավորելու համար կան որոշակի օրենսդրական բացեր, որոնք լուծում են պահանջում: Դրա համար ամբողջ իրավական դաշտը պետք է հիմնվի այդ միջազգային սվոփերի և ածանցյալների ասոցիացիայի կողմից ստեղծված ստանդարտների վրա, և դա պետք է վերահաստատվի այդ ասոցիացիայի կողմից, որ մեր իրավական պայմանագրային համակարգը համապատասխանում է այդ ստանդարտներին: «Այդ իսկ հայտարարությունը՝ գրանցումը իրենց կայքում, որ մեր օրենսդրությունը և պայմանագրերը համապատասխանում են դրան՝ արդեն միջազգային խոշոր բանկերի համար կանաչ լույս են վառում, որ կարողանան իրացվելիություն տրամադրել: Հակառակ պարագայում դոլարային իրացվելիությունը մեր տնտեսությունում միշտ թանկ է լինելու,- ասաց ԿԲ նախագահի տեղակալը:
ԲՀԿ-ական պատգամավոր Միքայել Մելքումյանը անդրադառնալով ածանցյալ գործիքների ներդրմանն՝ ասաց. «Ինձ համար զարմանալի է, այսինքն՝ այսքան ժամանակ, որ մենք բարձրակարգ ստանդարտներով ֆինանսական գործիքներ ենք ուզում դնել, այս գործիքները չեն կարողացել ունենալ, որ օտարերկրյա ներդրողները կարողանան իրենց ռիսկերը կառավարել: Ի՞նչն է եղել խնդիրը, որ այս հարցը հիմա առաջացավ»։
Ներսես Երիցյանը նշեց, որ մինչև հիմա այդ գործիքները կային. «Ես ասացի՝ դրանք մատչելի դարձնելու համար շուկային որոշակի ֆինանսական խորություն էր պետք։ Միայն իրավական ծախսերը, որ մեր բանկերն անելու են՝ այս պայմանագիրը ներդնեն, բավականին մեծ են, ու նման ծախսեր մենք 5-6 տարի առաջ չէինք կարող դնել մեր բանկերի վրա»։
Նրա խոսքերով՝ հիմա, երբ բանկային համակարգի ակտիվները հասել են ՀՆԱ 70 տոկոսին, կարելի է գնալ դրան։ Ավելի վաղ Հայաստանում արժեթղթերի և պարտատոմսերի բավականաչափ ծավալ չկար, որոնք բազային ակտիվ կծառայեին ֆյուչերսների գործարքների համար։ Հիմա դրանք արդեն կան շուկայում։
Լրահոս
Տեսանյութեր
«Հավերժի ճամփորդներ». Զոհված տղաների պատմություններն ու երազանքները՝ առցանց ցուցադրությամբ
