Ձեր վստահելի աղբյուրը

Թուրք լրագրող Ռասիմ Օզան Կուտահյալին Al Monitor թերթում «Ինչպես ես առնչվեցի հայոց ցեղասպանությանը» վերնագրով հոդված է տպագրել: Այն ներկայացնում ենք կրճատումներով:

«Եվս մեկ ապրիլի 24 է մոտենում: Շրջադարձային կետ Մերձավոր Արևելքում. այս տարի նշվելու է 1915 թվականի ողբերգության  99-րդ տարելիցը: 99 տարի առաջ տարածաշրջանի քրիստոնյա ժողովուրդներից մեկը` հայերը, Մեծ եղեռնի կամ Ցեղասպանության զոհ դարձան: Այդ ժամանակից ի վեր խորը և անհաղթահարելի թշնամանք առաջացավ հայերի ու թուրքերի միջև, սակայն լարվածությունը գագաթնակետին կհասնի հաջորդ տարի` ցեղասպանությունից մեկ դար անց:

Այսօր ես կպատմեմ իմ մտավոր ճանապարհորդության և որպես թուրք այս հարցի շուրջ գիտակցության վերափոխման մասին: Ես խոսում եմ, թե ինչպես առնչվեցին հայերի և քրիստոնյաների կոտորածին, և ինչպես ճշմարտությունը խորը վերք թողեց իմ ներսում: Այն ընդունելու ճանապարհը շատ դժվար է, սակայն ես ի վերջո հանգեցի այդ ճշմարտության: Հայերն արմատախիլ են արվել իրենց երկրից:

Հարյուր հազարավորներ դաժանաբար սպանվել են Թալեաթ փաշայի երիտթուրքական կառավարության հրամանով: Քեմալական Թուրքիայիայում հայերը և հրեաները կրկին արտաքսվեցին իրենց հայրենիքից: Սա էթնիկ զտումների անվրեպ գործողություն էր, որը իմ պետությունը ժխտում է: Նման ժխտողականությունը ամոթալի է:

Որպես թուրք ընտանիքի զավակ, ես չէի ուզում հավատել, որ «մենք» սպանել ենք հայերի: Ես սկսեցի ուսումնասիրություններ կարդալ, որոնք աջակցում էին կառավարության որդեգրած քաղաքականությանը: Կարդում էի շատ, և վստահ էի, որ ոչ մի ցեղասպանություն էլ չի եղել, պարզապես երկու ժողովուրդներ իրար դեմ են կռվել: Կարդալու իմ միակ նպատակն էր ամրապնդել «ճշմարտությունը», որը ես արդեն ընդունել էի:

Թեև ես երբեք չէի կարդացել մի ուսումնասիրություն, որը հաստատում է ցեղասպանությունը, աստիճանաբար սկսեցի զգալ, որ ինչ-որ բան սխալ է թուրքամետ փաստարկներում: Այդ պահից իմ սրտում փոփոխություններ տեղի ունեցան:

Իմ դեպքում, թեև ինձ խաբելու համար կարդացել եմ թուրքամետ գրքեր և դրանով թեթևացրել իմ խիղճը, ի վերջո եկել եմ այն եզրակացության, որ դա մարդկության դեմ հանցագործություն էր:

1915 թվականի իրադարձությունները՝ բարոյականությունից ու խղճից զուրկ մտածողությունը, ծագել է որպես երիտթուրքերի գաղափարախոսության մարմնացում, ընդհանրացել է Թալեաթի մեջ` մի մարդ, ով մարդկանց իր ժողովրդագրական քաղաքականությունում դիտում էր ընդամենը որպես օբյեկտների:

Սա իմ անձնական պատմությունն է: Ես այլևս ինքս ինձ չեմ խաբի: Այն, ինչ տեղի ունեցավ այս հողում 1915 թվականին, ողբերգություն է, հայերի դեմ ցեղասպանություն, հանցագործության մարդկության դեմ: Այս ոճրագործության ցանկացած «բայց» փաստարկումն ինձ համար զզվելի է»,-եզրափակել է թուրք լրագրողը: