Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հունվարին կյանքից հեռացավ աշխարհի ամենատարեց միապետը` Սաուդյան Արաբիայի թագավոր Աբդալլահ բեն Աբդել Ազիզ Ալ-Սաուդը` Սաուդյան Արաբիայի թագավորության հիմնադրի` Աբդել Ազիզի Իբն Սաուդի որդիներից մեկը: Աբդալլահի մահից հետո թագավոր դարձավ 79-ամյա Սալման բեն Աբդել Ազիզը, իսկ թագաժառանգ` 69-ամյա Մուքրին Բեն Աբդուլազիզը: Նրանք Աբդել Ազիզի վերջին որդիներն են, ովքեր կարող են գահակալել:

Այսօր որևէ մեկը հանձն չի առնում կանխատեսել, թե իրականում ինչ կկատարվի Աբդել Ազիզի ուղիղ ժառանգների սերնդից հետո: Որոշ հաշվարկներով Սաուդյան արքայատոհմի՝ կլանի ներկայացուցիչների թիվն այսօր հասնում է մոտ 15 հազարի: Ենթադրվում է, որ այն պահից սկսած, երբ գործող ավանդույթի «ռեսուրսները» կսպառվեն, այսինքն այլևս հնարավոր չի լինի գահը փոխանցել Աբդել Ազիզի որդիներին, Սաուդյան Արաբիայում լուրջ պայքար կսկսվի հանուն իշխանության: Իսկ դա կարող է բեկումնային լինել ոչ միայն արաբական, այլև ողջ աշխարհի համար: Թագավորությունը ոչ միայն տնօրինում է մուսուլմանական սրբավայրերը` Մեքքան և Մեդինան, այլև հանդիսանում է խոշորագույն նավթի պաշարներ ունեցող երկիր: Բնական է, որ իշխանության համար պայքարի հետևանքով հնարավոր խժդժությունները կարող են լուրջ հետևանքներ ունենալ համաշխարհային տնտեսության վրա: Չի բացառվում սակայն, որ Սաուդյան կլանն ինքն իր ներսում կկարողանա կոնսենսուսի գալ:

Ձևավորված ավանդույթի համաձայն՝ Սաուդյան Արաբիայում գահը փոխանցվում է ավագության սկզբունքով՝ թագավորության հիմնադրի որդիների միջև: 1953 թվականին Իբն Սաուդի մահից հետո, ով ունեցել է 45 որդի, թագավորությունը գլխավորեց ավագ որդին` արքայազն Սաուդը, ում տապալեցին 1964 թվականին: Նա ստիպված էր գահը հանձնել եղբորը` Ֆեյսալին, ում սպանեցին: Ֆեյսալին փոխարինում է Խալեդը, այնուհետ գալիս է Ֆահդը, որին հաջոդում է Աբդալլահը:

Թագավորի դեմ դավադրությունը կանխելու նպատակով 2006 թվականին Սաուդյան Արաբիայում հիմնվեց «Հավատարմության խորհուրդը», որը թագավորի առաջարկած երեք թեկնածուներից նշանակում է թագաժառանգին: Նախկինում թագաժառանգը նշանակվում էր թագավորական ընտանիքի անդամների միջև ոչ պաշտոնական կոնսեսուսի միջոցով, ինչը առաջացնում էր շատերի դժգոհությունը, իսկ այժմ խորհրդի անդամները, որի մեջ մտնում են թագավորական ընտանիքի անդամները, «սաուդյան ընտանքի» տարբեր ցեղերի հեղինակավոր և տարբեր սերունդերի ներկայացուցիչներ, ընտրում են թագաժառանգին, ով մեծ լիազորություններ ունի և ամբողջությամբ ենթարկվում է թագավորին:

Եղել են դեպքեր, որ թագաժառանգները չեն հասցրել ապրել մինչև թագավոր դառնալը: Այսպես, 2012 թվականին 78 տարեկանում մահացավ թագաժառանգ Նաիֆը, իսկ 2011 թվականին` իրեն նախորդողը` 83-ամյա Սուլթանը: Եթե Մուքրինը հասցնի թագավոր դառնալ, ապա հավանաբար կլինի Իբն Սաուդի որդիներից վերջինը, ով կկառավարի թագավորությունը: Դրանից հետո սաուդյան գահը բաժին կհասնի Աբդուլ Ազիզի թոռներից որևէ մեկին: Ներկայումս, որպես թագաժառանգի փոխանորդ նշանակված է 59-ամյա Մուհամեդ բին Նաիֆ բեն Աբդուլազիզ Ալ-Սաուդը` Նաիֆի որդին: Նա զբաղեցնում է նաև Սաուդյան Արաբիայի երկրորդ փոխվարչապետի և ՆԳ նախարարի պաշտոնները:

Մուհամեդ բին Նաիֆ բեն Աբդուլազիզ Ալ-Սաուդի նշանակումը թագաժառանգի փոխանորդ աննախադեպ է իր բնույթով, քանզի առաջին անգամ նման կարգավիճակ է շնորհվում թագավորության հիմնադիրի թոռներից մեկին: Ենթադրվում է, որ կլանի ներսում այլ հավակնությունների բացակայության պարագայում հենց Մուհամեդ բին Նաիֆն էլ ապագայում կստանձնի խոշորագույն նավթարդյունահանող երկրի միապետի պաշտոնը:

Արմինե Բեյբության