Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Քարնեգի» հիմնադրամի վերլուծաբան Թոմաս դե Վաալը «Տնտեսական ցնցումներ Կովկասում» վերնագրով հոդվածում անդրադարձել է Հայաստանի, Ադրբեջանի և Վրաստանի տնտեսական խնդիրներին, որոնց վերջին ժամանակահատվածում բախվել են այս երկրները:

Փորձագետի գնահատականներով` հարավկովկասյան երեք երկրները` չնայած իրենց տարբերություններին, բախվելու են տնտեսական դժվարությունների քաղաքական հետևանքներին:

Դե Վաալի գնահատմամբ` Ադրբեջանում տնտեսական անկումն անսպասելի էր: «Ամիսներ շարունակ կառավարությունը հայտարարում էր տնտեսական խնդիրների հանդեպ իմունիտետի մասին: Այնուհետև երկրի Կենտրոնական բանկն անսպասելիորեն հայտարարեց դոլարի նկատմամբ 33%-ով և եվրոյի նկատմամբ՝ 30%-ով մանաթի անկման մասին»,- գրում է վերլուծաբանը:

«Սև շաբաթը» երկրի բանկերում և սուպերմարկետներում քաոսի հանգեցրեց, որոնք, հաղորդագրությունների համաձայն, փակվում էին ներկրված ապրանքների գների կտրուկ անկման պատճառով: Դե Վաալի դիտարկմամբ, Ադրբեջանի նախագահը փորձեց սփոփել հանրությանը՝ մանաթի արժեզրկումն անվանելով «տարածաշրջանային գործընթացների արդյունք»:

Հրապարակման մեջ անդրադարձ է կատարվում նավթի գներին և նշվում է, որ դրանք ընկնում են, մինչդեռ հենց նավթն ու գազն են կազմում արտահանումից Ադրբեջանի եկամուտների 95%-ը: Երկրի 2015 թվականի բյուջեում նավթի գինը սահմանվել է 1 բարելը 90 դոլար: «Տասը տարվա ընթացքում ադրբեջանցիները նավթային բում և աճող բարեկեցության զգացում ապրեցին: Եվրոգոտում ճգնաժամից առաջ եվրոպական բազմաթիվ երկրների նման, շատերը մեծ պարտքեր կուտակեցին բանկերում և վարկեր՝ անշարժ գույք և երկարատև օգտագործման սպառողական ապրանքներ գնելու համար: Ոսկեդարը, սակայն, մոտենում է ավարտին: Նավթի արտահանումը նվազում է: Արևմտյան խոշորագույն BP նավթային ընկերությունը կրճատել է աշխատատեղերը: Հիմա արժեզրկվում է նաև ազգային արժույթը»,- գրում է Թոմաս դե Վաալը:

Հեղինակի կարծիքով, Եվրոպական օլիմպիական խաղերի հեղինակավոր նախագիծն ավելի շատ նմանվում է չափազանցված ինքնագնահատականի արտահայտության: Ավտորիտար Ադրբեջանում բողոքի մասին եզակի հաղորդագրություններ են հայտնվում, սակայն հասարակությունը բողոքում է, և արդեն հարկավոր է քաղաքական վերնախավի շրջանում «նվազող տնտեսական կարկանդակի մի կտորի համար» բուռն պայքար սպասել:

Վրաստանում, որտեղ լարին շուրջ 30%-ով արժեզրկվեց. դե Վաալի խոսքով, այստեղ չկան ընդդիմադիր ուժեր, որոնք պատրաստ են մարտահրավեր նետել «Վրացական երազանք» կուսակցության կառավարությանը: Հայաստանում, որի տնտեսությունը միահյուսված է Ռուսաստանի հետ, դրամը նույնպես արժեզրկվեց, սակայն փաստը, որ դրամը ռուսական ռուբլուց ավելի պակաս արժեզրկվեց, ճակատագրի հեգնանքով, հանգեցրեց երկրի համար բացասական մեծ հետևանքների. հայկական ապրանքների արտահանումը կրճատվեց, իսկ հազարավոր աշխատանքային միգրանտներ ստիպված եղան Ռուսաստանից տուն վերադառնալ: Եվ այս ամենը՝ Եվրասիական տնտեսական միությանն անդամակցության հետ միասին:

«Հայաստանում քաղաքական դրամա տեղի ունեցավ վերջին երկու շաբաթների ընթացքում: Օլիգարխ և երկրի գլխավոր այլընտրանքային կուսակցության առաջնորդ Գագիկ Ծառուկյանը մարտահրավեր նետեց նախագահ Սարգսյանին, բայց հետո հանձնվեց: Ենթադրվում է, որ Ծառուկյանի կապիտուլյացիայի գինը նրա մենաշնորհների դեմ հետաքննություն սկսելու սպառնալիքի չեղարկումն է»,- գրում է վերլուծաբանը: Վերլուծաբանի խոսքով` Ծառուկյանի նման անձիք գերիշխող դիրք են զբաղեցնում տնտեսությունում և շահարկում են հիմնական ապրանքների գները, ընդ որում՝ իրենց ապահովագրելով դրամի արժեզրկումից և բնակչությանն ավելի խորը աղքատության վտանգի ենթարկելով:

«Ի տարբերություն Ադրբեջանի հակառակորդների` Հայաստանի իշխանությունները կարող են այլևս չվախենալ օլիգարխների խռովությունից: Սակայն Հայաստանի բնակչությունը վրդովված է և ավելի պակաս վախեցած: Քաղաքականության հանդեպ վստահությունը հասել է ռեկորդային ցածր մակարդակի: Հանրության շրջանում զայրույթի ձայն կարող է բարձրանալ արդեն այս տարվա գարնանը»,- եզրափակել է հեղինակը: