Ձեր վստահելի աղբյուրը

Սյունիքի մարզի Օխտար գյուղում մնացած սակավաթիվ մարդկանց համար գարնան գալուստը միևնույնն էր՝ ցանք չեն անում, հողագործությամբ չեն զբաղվում: Գյուղում հաշվառված էր 122 մարդ, կար 33 ընտանիք, բայց նրանցից այժմ 98-ն է մնացել՝ 22 ընտանիքով. տարբեր տարիներին արտագաղթել են գյուղից՝ ոմանք Կապան, մյուսները Երևան կամ արտերկիր:

«Տները ըտենց էլ փակ վիճակում ա, չեն գալիս տիրություն անեն»,-Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում պատմում է Օխտարի գյուղապետ Վաղարշակ Համբարձումյանը:

Գյուղում նախկինում եղել են հիմնականում փախստականներ, ովքեր արցախյան ազատամարտի տարիներին եկել են ու նրանց թիվն էլ այժմ քիչ է՝ 6 ընտանիք: Գյուղի միակ դպրոցը սպասարկում է հարակից 5 գյուղերի երեխաներին և այդքանով հանդերձ աշակերտների թիվը քիչ է՝ 23 դպրոցական:

Համբարձումյանն ասում է, որ եղել են երիտասարդներ, ովքեր բանակից եկել են, ամուսնացել են, բայց երեխան ծնվել է, տեղափոխվել են քաղաք՝ Կապան կամ Երևան «տաքսի են քշում կամ որևիցե գործ անում»:

«Երիտասարդությունը գյուղում չի մնում. սենց որ գնա, երևի թե...կավարտվի...չգիտեմ»,-հոգոց է հանում Օխտարի ղեկավարը:

Թե ինչպիսին կարող է լինել խնդրի լուծումը, Վաղարշակ Համբարձումյանը հստակ չի պատկերացնում: Բայց, նրա խոսքով, սա այն հարցն է, որի լուծման մեջ կառավարության դերը քիչ է. «Հըմիկվա երիտասարնդերն այլ կերպ են մտածում: Ես ձեզ մի բան ասեմ. եթե նախկինում ցանկացած երիտասարդի, որ ասեին գնանք գյուղի համար հասարակական աշխատանք կատարենք, կհամախմբվեին, կգային: Հիմա, սկի էս երիտասարդությունն իրա համար չի անում: Շատ դժվար ա: Հիմա էս երիտասարդությունը չի ցանկանում խոտ հնձել, գոմի հոտ առնել, անասուն պահել, ըտենց բաներ չի ցանկանում հմիկվա երիտասարդությունը, դրա համար գյուղում չի մնում, գյուղն էլ դատարկվում ա»:

Դիտարկմանը, թե գյուղում հավանաբար երիտասարդների համար ժամանցի վայրեր չկան, ինչի համար էլ հեռանում են, գյուղապետը արձագանքում է. «Ներկա վիճակում մեր հանրապետությունում ոչ մի ձևով հնարավոր չի, որ գյուղը սարքեն արտասահմանյան վիճակի գյուղ՝ ասֆալտապատեն, ռեստորաններ, բարեր սարքեն, որ երիտասարդներին պահեն: Էդ բարերն ու ռեստորանները չկան, որ ջահելները մնան, ապրեն ստեղ»:

Գյուղապետի երկու երեխաներն էլ ջահել են՝ դուստրն ուսանողուհի է Երևանում, իսկ որդին ավարտել է Կապանի «պոլիտեխնիկ ինստիտուտը» ու այժմ աշխատում է պղնձամոլիբդենային կոմբինատում:

«Երևակայի էլ գյուղ չեն գա ապրեն: Ես կցանկանայի, բայց չեն գալիս, ինչ ասեմ: Գյուղում մնացել են ահելները», -կարճ է կապում Համբարձումյանը:

Օխտարում մնացած մարդիկ էլ մի տեսակ կարծես հոգնած լինեն, ասում է գյուղապետը ու բացատրում՝ ինչու. վերջերս Սյունիքի մարզպետարանում մի ծրագիր են առաջարկել, որի համաձայն, գյուղացիներին շահագրգռում են մշակել իրենց հողատարածքը ու դրա դիմաց խոշոր՝ 350 հազար դրամ վարձատրություն տալիս: Գյուղում այս ծրագիրը ոգևորությամբ ընդունել է ընդամենը երկու մարդ:

«Իրանց հողատարածքներում ընդամենը պետք է կարտոֆիլ, լոբի կամ այլ բույսեր ցանեն, հավաքեն, ինչ ուզում են անեն կամ ծախեն ու դրա դիմաց մարզպետարանը վճարում է, բայց գյուղում հայտարարել եմ, ընդամենը երկու հոգի են արձագանքել: Լրիվ ծուլացել է էս ժողովուրդը», -պատմում է Վաղարշակ Համբարձումյանը:

Նրա խոսքով, մարդուն կանչում են, ասում էս գործն արա, 5000 դրամ կվարձատրենք, չի անում:

«Մտածում են ավելի լավ է սոված մեռնենք, քան գնանք գործ անենք: Բա դրանից լավ առաջա՞րկ: Հենց ասեցին, շատ ուրախացանք, մտածեցինք՝ հեսա ժողովուրդը կուրախանա: Բայց ափսոս», -նշում է նա:

Հ. Յ. Դաշնակցություն կուսակցության անդամ է Օխտարի գյուղապետը: Չի թաքցնում՝ լծակներ օգտագործել է, և բոլոր ընտրություններում Դաշնակցությունն իրենց գյուղում հաղթել է, բայց նաև ասում է, որ մարզկենտրոնի Հանրապետական կուսակցության անդամները «ոչ մի ձև չեն ճնշել, քննադատել»:

Այս շարքից՝

Քաշունի. գյուղ, որտեղ մահանում են, բայց չեն ծնվում