Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հուլիսի 13-ը ոչ աշխատանքային օր հայտարարելու վերաբերյալ կառավարության՝ այսօրվա արտահերթ նիստում կայացարած որոշումն անակնկալի է բերել Հայաստանի գործատուների միության նախագահ Գագիկ Մակարյանին: Նա չէր սպասում, իսկ երկուշաբթի օրվա համար պլանավորած գործեր ուներ:

Մակարյանն ու բիզնեսի շահերը ներկայացնող ևս մի քանի կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ տարբեր քննարկումներում, այդ թվում և աշխատանքի ու սոցիալական հարցերի նախարարությունում մանրամասն կերպով ներկայացրել են այն վնասներն ու բացասական հետևանքները, որոնք առաջանում են մեռելոցի օրերը ոչ աշխատանքային հայտարարելու դեպքում:

«Գիտե՞ք, դա որոշակի չափով նաև բռնություն է, մարդու իրավունքների խախտում է, որովհետև մարդիկ կան, որոնք օրինակ շաբաթ օրը չէին աշխատելու, որովհետև հարսանիքի էին հրավիրված կամ մեկ այլ խնջույքի: Նրանց ասում ենք, չէ, քանի որ կառավարությունը փոխել է աշխատանքային օրը, դու պետք է չգնաս: Բայց էդ մարդը մեղավոր չի: Օրինակ, ես անակնկալի եկա, երեկ նման որոշում չկար, բայց շաբաթ օրը որոշվել է, որ աշխատանքային չէ: Բայց մենք էնքան բան ունենք պլանավորած երկուշաբթի օրվա համար, հիմա ի՞նչ անենք, չգիտեմ, անորոշություն է: Այսպես պերմանենտ որոշումներ կայացնել չի կարելի»,-ասաց Մակարյանը:

Հիշեցնենք,  Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության տոնը Հայ Առաքելական Եկեղեցու հինգ տաղավար տոներից երրորդն է, որն այս տարի նշվում է հուլիսի 12-ին: Տոնին հաջորդող օրը մեռելոց է: Կառավարությունն այսօրվա արտահերթ նիստում որոշեց, որ երկուշաբթի օրը աշխատանքային չէ, դրա փոխարեն մարդիկ կաշխատեն հուլիսի 18-ին՝ շաբաթ օրը:

Գագիկ Մակարյանը կարծում է, որ այս հարցում պետությունը չպետք է միջամտի, գործատուն ու աշխատողը կարող են միմյանց հետ համաձայնության գալ. «Օրինակ, աշխատողներ կան, որոնց չգալը վնասում է ամբողջ տնտեսությանը, ազդում է աշխատանքի վրա: Գործատուն կարող է որոշակի ճկունության միջոցով կարգավորել գործերը, կարող են խնդրել մի քանի ժամով դուրս գալ»:

Ինչ վերաբերում է հայաստանյան տնտեսությանը ոչ աշխատանքային օրերի պատճառով հասցված վնասին, ապա բիզնեսի շահերը ներկայացնող վեց կազմակերպություններ միաձայն առաջարկում են վերադառնալ 2008-ին տիրող վիճակին, երբ մեռելոցի օրերն աշխատանքային էին. «Մեր կազմակերպությունն ունի հաշվարկ, որ տարվա մեջ տոների ու մեռելոցների ոչ աշխատանքային օրերը կազմել են 21 օր: Տարվա մեջ մենք մեկ ամիս արձակուրդ ենք, մեկ ամիս էլ տոների ու սգո օրերի պատճառով չենք աշխատում: Ստացվում է, որ մենք տասն ամիս ենք ընդամենը աշխատում: Բոլորն այն կարծիքին են, որ տնտեսության, բիզնեսի ու արդյունաբերության զարգացման համար կարևոր է, որ այդ ոչ աշխատանքային օրերի թիվը սահմանփակվի»:

Կառավարության որոշմամբ՝ երկուշաբթին շաբաթով փոխարինելու մոդելը Մակարյանն արդյունավետ չի համարում. «Ֆիզոլոգիական առումով շաբաթ, կիրակի օրերին մարդկանց մարմինները, մտածելակերպը ձգտում է հանգստի: Շաբաթ օրը երբեք լիարժեք չի փոխարինում երկուշաբթիին»:

Բացի այդ էլ, Panorama.am-ի զրուցակիցը նկատեց, աշխատանքային հայտարարված շաբաթ օրերին մայրաքաղաքում երթևեկությունը հանգիստ է, ինչից կարելի է ենթադրել, որ շատ հիմնարկներ ոչ երկուշաբթի են աշխատում, ոչ էլ շաբաթ: Բացի այդ էլ շատ հիմնարկներում մինչև վեցը չեն աշխատում, գործը մի քանի ժամ շուտ են ավարտում:

21 օր չաշխատելը ֆինանսական ի՞նչ վնաս է հասցնում տնտեսությանը գումարային արտահայտությամբ: Մակարյանն այստեղ էլ փաստեր է բերում. «2014 թ. վերջին պաշտոնական գնահատականով Հայաստանում միջին աշխատուժի արտադրողականությունը տարեկան կտրվածքով փոքր և միջին ձեռնարկություններում կազմում է 8 500 դոլար: Սա շատ ցածր ու չնչին գումար է, քանի որ մեր ՓՄՁ-ները մոդեռն չեն, դրան գորմարած աշխատուժի արտադրողաշունակությունը ցածր է, տարիքային խնդիրներ կան, գործիքները լավը չեն: Համեմատության համար նշենք, որ Եվրոպայում տարեկան կտրվածքով այդ գումարը 115-125 հազար դոլար է, Շվեյցարիայում 130 հազար դոլար: Դե հիմա համեմատեք այդ թվերը: Եթե այդ 8.5 հազար դոլարը բաժանում ենք 12 ամիսների վրա, ստացվում է 700 դոլար, այդ գումարից 400 դոլար հաշվում ենք միջին աշխատավարձը, մնում է 300 դոլար: Իսկ 300 դոլարով տնտեսվարող սուբյեկտները հումքի, մոդեռնիզացիայի, հարկերի մասին մտածե՞ն, թե՞ իրենց շահութաբերության: Հիմա այս կտրվածքով, եթե 10 ամսվա աշխատանք ենք կատարում, տակը ի՞նչ է մնում, ախր ընդհանրապես ոչինչ չի մնում»:

Մակարյանի խոսքով, այս խնդիրը պետք է օպտիմալ տարբերակով լուծել: Նա կողմ է, որ բիզնեսմեները հանդիպեն նաև եկեղեցու ներկայացուցիչների հետ, քննարկեն հարցի լուծման տարբերակները: Հիշեցնենք, որ եկեղեցին է կառավարությանն առաջարկել մեռելոցի օրերը ոչ աշխատանքային հայտարարել:

«Նախորդ կառավարությունը նման որոշում ընդունեց, բիզնեսի կարծիքը հաշվի չառավ, ինքն իրեն որոշեց, որ այդպես պետք է լինի, այդքան քննադատություններ եղան: Այսօր, այո, տնտեսությունը կարիք ունի աշխատելու, մարդիկ իրենք են ուզում նաև աշխատել: Բանկերն ունեն լուրջ պրոբլեմներ, անվտանգության, ներքին համակարգերի հետ կապված, այդ օրերին միջազգային կազմակերպություններ հետ են խնդիրներ լինում, աշխատանքային օրերին դրսի մարդիկ աշխատում ենք, մենք ասում ենք՝ չենք աշխատում, իսկ շաբաթ օրն էլ մենք աշխատում ենք, նրանք չեն աշխատում: Այսպես մի աբսուրդային իրավիճակ է ստեղծվում, էֆեկտիվությունն ընկնում է: Ես գոհ չեմ և համաձայն չեմ այդ որոշման հետ: Կարծում էի, որ այս անգամ գոնե այդպես չէր լինի, բայց փաստորեն նորից եղավ»: